Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

Ishlab chiqarish omillari
– cheklangan bo‗lib, ularga mehnat (labour), 
kapital (sapital),materiallar (xom ashyo, butlovchi qismlar, elektr energiyasi, gaz, 
suv va xokazo), Еr (land). 
MAVZUGA DOIR AMALIY MISOLLAR: 
1–misol.
Hozirgi paytda korxona va tashkilotlarda ish xaqi tarqatishning 
birinchi kunida juda ko‗p odamlar navbatda to‗planadi. Natijada ish vaqti 
yo‗qotiladi va turli xil asabbuzarliklar sodir bo‗ladi. Siz bu salbiy hodisalarni 
oldini olish uchun rahbar sifatida kassirga qanday maslahat berar olasiz? 
2–misol.
Siz rahbarlik qilayotgan salqin ichimliklar zavodining mahsulotlari 
ichki bozorda o‗tmay qoldi. Sotish hajmini va foyda miqdorini ko‗paytirish uchun 
korxona rahbari sifatida qanday qaror qabul qilasiz? 
3–misol.
Sizning 5 soat bo‗sh vaqtingiz bor. Ishlaringiz ularning muhimligi 
bo‗yicha quyidagicha taqsimlanadi: 
a) mashg‗ulotlarga tayorgarlik 2 soat; 
b) yangi gazetalar bilan tanishib chiqish 1 soat; 
v) kvartirani tozalash 1 soat; 
Siz bu ishlarni bajarmoqchi bo‗lib turganingizda kinoteatrda anchadan beri 
ko‗rmoqchi bo‗lib yurgan filmingiz qo‗yilayotganligini eshitdingiz. Bir seriyali 
filmni ko‗rish siz uchun qanchaga tushadi? Ikki seriyali filmni ko‗rishchi?
4–misol.
Faraz qilaylik, o‗qishni tomomlaganingizdan so‗ng sizni uzoq bir 
shaharga ishga taklif qilishdi. Siz uzoq bir joyga, sizning kasbingiz juda ham zarur 
bo‗lgan joyga borishingiz kerak. Siz bu taklifni qanday shartlar asosida qabul 
qilasiz? Bu masalani hal qilishda kimlar bilan maslahatlashasiz?
QUYIDA KЕLTIRILGAN FIKRLAR 
TO„G„RIMI YOKI NOTO„G„RIMI? 
 
1.
Nazariya amaliyotda qo‗llanish uchun, u har bir aniq hodisada tasdiqlanishi 
shart.

---

30 
2.
Institutsional iktisodiyot fanini o‗rganishning asosiy maqsadi tadbirkorlik 
faoliyatini amalga oshirishdan iborat.
3.
Institutsional iqtisodiyot–bu iqtisodiy nazariya va xo‗jalik amaliyotini 
institutsional o‗zgarishlarning o‗zaro bog‗liqligida o‗rganuvchi zamonaviy 
iqtisodiy fikrlarning ilmiy yo‗nalishlaridan biridir.
4.
Agar iqtisodchilar asosiy iqtisodiy tamoyillarning rivojlanish qonunlariga bir 
hil baho berishsa, demak ularning siyosiy qarashlari ham o‗xshash bo‗ladi.
5.
Iqtisodiyot aniq fan emas, lekin ko‗plab aniq muammolar tadqiqotining 
statistik uslublaridan foydalana oladi.
6.
Institutsional iktisodiyot aniq fan bo‗lmaganligi holda, tahlilning ilmiy 
uslublaridan foydalana olmaydi. 
7.
Bir sharoitda amalga oshirilgan iqtisodiy siyosat, boshqa sharoitda noto‗g‗ri 
amal qilishi mumkin. 
8.
Normativ iqtiodiyot ―aslida qanday‖ emas, ―nima qanday bo‗lishi kerak‖ 
savolining tahliliy muammolari bilan shug‗ullanadi. 
9.
Tabiiy fanlardan farqli ravishda, institutsional iktisodiyot fani, fundamental 
nazariy asoslarga tayangan holda amaliy faoliyat bilan yaqinroq bog‗liqlikka 
ega.
10.
Oliy matematikani o‗zlashtirmasdan turib, institutsional iktisodiyot fanini 
o‗rganish mumkin emas.