Abulqosimov m. H., Umarov a. T., Qulmatov a. A. Institusional iqtisodiyot

 
Xulosa 
Institutlar jamiyat rivojlanishining barcha bosqichlarida muhim rol o‗ynab 
kelgan. Ular jamiyatda qarorlar qabul qilish, insonlar va iqtisodiyot 
ishtirokchilarining o‗zaro munosabatlarini belgilovchi normalardan tarkib topgan 
rasmiy va norasmiy qoidalar hisoblanadi. Rasmiy qoidalar mamlakat 
konstitutsiyasida, qonunlarda, ma‘muriy va boshqa hujjatlarda o‗z aksini topadi. 
Norasmiy normalar esa urf-odat, an‘analar va shu kabi boshqa hayot tarzi orqali 
yuzaga kelgan qoidalarda ifodalanadi. 
1
Қаранг: 
Бренделева Е.А. Неинституциональная теория. Учебное пособие / Под.ред. проф. 
М.Н.Чепурина. – М.: ТЕИС, 2003. – 253 с.

---

53 
Jamiyat rivojlanishi bilan mavjud institutlar va ular negizini tashkil etuvchi
rasmiy va norasmiy qoidalar ham o‗zgarib boradi, takomillashadi. Bunday 
o‗zgarishlarni ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy sharoitlar belgilab beradi. 
Institutlar o‗zaro muvofiqlashtirilgan tarzda ishlashi, davlat tizimi 
faoliyatining samaradorligiga katta ta‘sir ko‗rsatadi. Institutlar faoliyati aksariyat 
hollarda normalarga bog‗liq. Norma tushunchasi tartibni saqlash funksiyasiga ega 
bo‗lib, u o‗zaro hamkorliklik tizimida majburiy xatti-harakat bajarilishini talab 
etadi. Normalar hamkorlik strategiyasi, qoida, xususan, normaning o‗zi kabi 
shakllarga ega. Ratsionallikning to‗liq, to‗liqsiz, tartibotli, asoslangan, harakat 
normasi kabi shakllari mavjud. Ijtimoiy tanlash nazariyasida normalarga oqilona 
tanlash natijasi sifatida qaraladi. Kelishuvlar iqtisodiyotida esa, normalar oqilona 
xatti-harakatning omili sifatida tahlil qilinadi. 
 
 
MAVZUGA DOIR TAYANCH IBORALAR 
Institut 
– insonlar tomonidan barpo etiladigan va o‗zaro hamkorlikni 
tarkiblovchi siyosiy, iqtisodiy hamda ijtimoiy me‘yorlar va qoidalar.