Adabiyotshunoslik


Tarjima nazariyasiga oid muhim



Yüklə 1,06 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə21/70
tarix26.11.2023
ölçüsü1,06 Mb.
#135699
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   70
qiyosiy adabiyotshunoslik

Tarjima nazariyasiga oid muhim 
tushunchalar:
Tarjima nazariyasi umumiy va alohida nazariyaga ajrati-
lib o‘rganiladi. Umumiy tarjima nazariyasi til uchun umumiy 

Саломов Ғ. Таржима назарияси асослари. – Тошкент: Ўқитувчи, 1983.

Илясов Б. Свободный стих и перевод. – Термез: Джайхун, 1995; Авторская концепция 
оригинала и мастерство переводчика. – Ташкент, 1995; Замысел автора и переводческие 
плеоназмы // Зунделовические чтения: Материалы международной конференции. – Са мар-
канд, 2000. – С.102 – 105; Искусство поэтического перевода. – Ташкент: Фан, 2007. – 124 с.

Топер П.М. Перевод в системе сравнительного литературоведения. – М., 2000; Белик 
Е.В. Перевод как разновидность межкультурной коммуникации // Преподаватель XXI век. 
– М., 2013. – С.289 – 293; Утробина А.А. Теория перевода. – М., 2010; Мусаев Қ. Таржима 
назарияси асослари. – Тошкент: Фан, 2005.


32
33
bo‘lgan qonuniyatlarni o‘rganadi va barcha tarjima turlarini 
qamrab oladi. Alohida tarjima nazariyasi esa bir tildan ik
­
kinchi tilga bo‘lgan tarjimaning faqat lingvistik aspektlarini 
o‘rganadi.
Tarjima kommunikativ jarayon hisoblanadi va shu jihatdan 
ikki xil xususiyatga ega: 
1. Til ichidagi jihatlar – matnning uslubi, matn bilan bog‘liq 
lingvistik xususiyatlar.
2. Tildan tashqari jihatlar – lingvomadaniy xususiyatlar va 
madaniy an’analarning original va tarjimada aks etish darajasi.
Ma’lumki, tildan tashqari jihatlarni yaxshi bilmaslik (o‘zga 
xalq madaniyatini yaxshi anglamaslik) tarjimaga putur yetka
­
zadi. 
Tarjima jarayonida
 qonuniy muvofiqlik nazariyasi (тео­
рия закономерных соответствий)
mavjud

Bu nazariya
­
ning asosiy mohiyati kelib chiqishi jihatidan muvofiq va mu
­
vofiq bo‘lmagan tillar orasidagi tarjima bilan bog‘liq.
Tarjima nazariyasida transformatsion, semantik-semiotik, 
situativ va kommunikativ modellar mavjud.
Tarjimaning transformatsion modeli – boshqa tilga tarjima 
qilinganida tilning o‘z holatini qanday saqlab qolish daraja
­
sidir.
Tarjimaning semantik (ma’no) – semiotik (belgilar sis
­
temasi) modeli – original asar semantikasining tarjimada saq-
lanish darajasi bilan belgilanadi.
Tarjimaning situativ modeli – tarjimada ayrim vaziyatlarni 
(masalan, milliy-madaniy) hisobga olib, tarjima qilinishini 
nazarda tutadi.
Tarjimaning kommunikativ modeli tarjimada o‘sha xalq-
ning madaniyatini hisobga olish va o‘zga tilga adaptatsiyasi 
masalasidir.

Yüklə 1,06 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   70




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin