Afse a fəLSƏFƏ və sosial-siyasi elmlər elmi-nəzəri jurnal

Bir daha Elm və Fəlsəfənin

münasibətləri haqqında
Elm dünyadan ayrılmış İnsan (tədqiqatçı, Mən) tərəfindən dünyanın (yer­də qalan dünyanın) öyrənilməsidir. Yalnız bu zaman idrakın əsas (insa­na yaxın olan birinci) vasitəsi kimi inikasdan danışmaq mümkündür.

Bütün sonrakı idrak metodları – eksperiment, modelləşdirmə və s. – (dün­­­­yada aparılan əməliyyatlar, obyektin (insansız) inikasa uyğunlaş­dırıl­ma­­­sı...), idealizasiya, abstraktlaşdırma, induksiya, deduksiya..., fikri model­ləş­­­dirmə və s. (insan biliklərinin obyektə adekvat şəkildə qruplaşdırılması, bi­­liklər üzərində əməliyyatlar) bu iki tərəf arasında anlaşma yaradılmasına xid­mət edir. İnsan bir tərəf olaraq “ağ lövhə” kimi deyil, dünyanın müəyyən mo­­delini, obrazını (bəlkə də, insan-dünya kompleksini də vahid sistemi – fəl­­səfənin özündə daşıyır. Ona görə də idrak daha artıq sadəcə inikas və ya daha doğrusu, təsirlənmə kimi de­yil, obyekt (maddi dünya) ilə onun obrazı, mo­deli, biliklərdən yapılmış maddi dünya arasında münasibət, daha doğ­ru­su, yenə də ikincinin birinciyə təsiri və əks-təsiri formasında üzə çıxır.