Ağ Analizi ve Haritalama Yönteminin

Şekil 15: (a) Biggs ve Matsaert’in Namibia’daki çiftçi gruplar arasında yaptıkları çalışmadan çıkardıkları “bağ matris” (sosyo-matris) değerlendirmesi. (b) Aynı ilişki verisinden elde edilen ağ diyagramı.

Kolombiya³⁸ ve Bolivya³⁹ kırsalında gerçekleştirilen bir grup çalışma bir ağ anketi tasarlamak için grup tartışmalarını kullanmıştır (bkz. Şekil 16). Ortaya çıkan ağlar bir strateji oluşturmaya yönelik ek tartışmalarda kullanılmıştır. Ağ haritalamasını da içeren bu yaklaşım daha sonra Katılımcı Etki Yolları Analizi adıyla daha da geliştirilmiştir¹³. Bolivya’daki çalışmanın ana yazarı olan Louise Clark, katılımcıların yerel ekonomilerinde gösterdiği etkileri değerlendirerek bu yaklaşımın faydalarına bir örnek sunar. Clark’ın kahve arzı zinciri içindeki enformasyon bağlarına dair tasviri Şekil 17’de gösterilmiştir. Yerel toplulukların bu çalışmalara tepkisi ise kötümserden iyimsere değişiklik arz etmiştir. Clark’a göre:

Bu araçla yaratılan haritaların sahada ne olduğuna dair anında bilgi sağlamak gibi muhteşem bir potansiyeli vardır. Sosyo-gramlar ya da görsel grafikler, okuma yazma düzeyi hayli düşük olan yerli halkın etkisini çekmekte hayli başarılıdır. Bu haritalar sayesinde sahaya yabancı biri de yerel aktörleri tanıyabilir, bir projeye dahil olmanın iyi bir fikir olup olmadığına karar verir ya da en azından başlangıç seviyesinde kimlere danışmaları gerektiğinin bilgisini edinebilir. Görsel malzeme, esas aktörleri kendi aralarındaki ilişkileri, beraber çalışmanın faydalarını tartışmaya teşvik etmesi bakımından da iyi bir başlangıç noktasıdır⁴⁰.
Bu yazarların her biri bu tekniklerin STK’lara ve yerli nüfusa yardımcı olacağı noktasında bir iyimserlik taşıdığı görülmektedir. Ancak, tüm bu denemeler küçük gruplarla yapılmıştır ve daha net bir sonuca ulaşabilmek için ölçeği büyültmekte fayda vardır. Kimi yazarlara göre ağ haritalarının etkili olabilmeleri için çok yoğun olmamaları gerekir, bu da ilişki sorularının sayısal olarak sınırlanması anlamına gelir.

Kimi durumlarda isimleri anonimleştirmenin hoş karşılanmadığını da eklemek gerekir:

Afrika köyleri düzeyinde insanların anonimleştirmeye dair bir fikirleri yok, geleneksel şeflerden birine kimin ne söylediğinin belli olmayacağını söylediğimde o bunu bir hakaret olarak aldı, çünkü o söylediği şeyle bilinmek istiyordu (Eva Schiffer, kişisel görüşme).