Ahlak Temizliğine Duyulan İhtiyaç Ahlak Temizliğinin Etkileri ve Önemi Şeyh Hüseyin Behrani

“Herkim Allah’ın sınırlarını çiğnerse şüphesiz nefsine zulmetmiş olur” (Talak suresi, 1. ayet)

1^ Talak suresi, 1. ayet

2^ Hud suresi, 101. ayet

1^ En’am suresi, 21. ayet

1^ En’am suresi, 93. ayet

2^ Fatır suresi, 40. ayet. Derk edilmesi hususunda da etkili olan bu ayetin nüzul sebebi Nazr b. Haris’dir. O Mekke’de, “Mekkelilerin şeytanı” olarak ün salmış bir kimseydi. Zira bir müddet İran’da yaşamış ve İran’lı kahramanların hamasetlerini öğrenmişti. Peygamber (s.a.a) Mescid’ul Haram’da oturmuş, insanlara Firavun kavminin, Salih kavminin, Semud kavminin ve diğer geçmiş ümmetlerin akıbetini beyan ettikten sonra Nazr b. Haris Peygamberin yerine oturuyor ve şöyle diyordu: “Ey Kureyş topluluğu! Ben de Muhammed’in (s.a.a) destanları gibi veya onlardan daha iyisini sizlere anlatayım. Benim hikayelerimi dinleyin.” Daha sonra insanlar için hayali efsaneler anlatmaya başlıyordu. Nazr bir Haris, Bedir savaşında zillet içerisinde Müslümanların eliyle öldürüldü. Bu konuda daha fazla bilgi elde etmek için, bkz. Tarih-ı Tahlili-ı İslam, Seyyid Cafer-ı Şehidi, s. 50. Burada Nazr b. Haris ve benzeri kimselerin tam aksine Kur’an’da anlatılanlar sadece birer hikaye değildir. Bu gerçek kıssalar insanın öğüt almasına ve hayatını daha iyi bir mecraya koymasına bir giriş teşkil etmektedir. Bu gerçek kıssalar, önceki ümmetler arasındaki zalimlerin de yok olduğunu ve bütün ilahi vaatlerin gerçekleşmesi sayesinde devlet ve velayetin müminlere özgü olduğunu beyan etmektedir.

1^ A’raf suresi, 162. ayet

2^ Gafir suresi, 35. ayet

1^ En’am suresi, 144. ayet

2^ En’am suresi, 157. ayet

1^ En’am suresi, 156 ve 157. ayetler

2^ A’raf suresi, 45. ayet

1^ Yunus suresi, 15 ve 16. ayetler

2^ Yunus suresi, 17. ayet

3^ Bkz. Kur’an-ı Kerim, Yunus suresi, 11- 18, 75 ve 82. ayetler ile Mutaffifin suresi, 29. ayet, Hucurat suresi, 11 ve 12. ayetler, En’am suresi, 123- 124. ayetler ve Hud suresi, 116. ayet

1^ A. g. e.

2^ A. g. e.

3^ En’am suresi, 55. ayet

4^ Secde suresi, 22. ayet

5^ Saf suresi, 7. ayet

1^ Bkz. Kur’an-ı Kerim, Bakara suresi, 254. ayet, “Kafirler, işte onlar zalim olanlardır.”

2^ Kur’an’a yönelen bir kimse Kur’an’ın sıradan bir kitap olmadığını aksine semavi bir kitap ve bütün insanlar için Allah’ın ebedi bir mucizesi olduğunu bilmelidir. Bu kitabın tümünde ilahi nur ve hakikatler vardır. İlim ve hikmet sahibi olan Allah’ın sözüdür. İnsan bu inançta ne kadar kökleşirse, nasibi de o kadar artar. Bu inancın ne kadar zayıf olursa, Kur’an’dan nasibi de bir o kadar az olur. Kur’an ayetleri böyle bir kimse için kabul edilmez, bilinmez ve yabancı bir konumdadır. Evet, niyet ve amelde insanın inançlarını sarsan şey, kesinlikle Allah’a, insanlara veya kendisine zulüm köklerine dayanmaktadır.

3^ Bakara suresi, 140. ayet

1^ Bakara suresi, 283. ayet

2^ Bakara suresi, 159. ayet

3^ Hud suresi, 18. ayet

1^ Hud suresi, 22. ayet

2^ A’raf suresi, 150. ayet

1^ Muntesquieu, Ruh’ul Kavanin, Ali Ekber Mühendisi’nin tercümesi, İntişarat-ı Emir-ı Kebir, s. 432

2^ A. g. e. s. 433

1^ George Gourduck, İslam-ı Ali, Sevt’ul Adalet’ul İslamiyye, s. 376- 378

2^ İslam der zindan-ı itham, Şevki Ebu Halil, Hasan Ekberi Merznak’ın çevirisi, s. 32

1^ Tarih-ı Gösteriş-ı İslam, Arnold, Teveccoh-ı Ebu’l- Fazl Gereti, Tahran Üniversitesi baskısı, s. 80

2^ A. g. e. s. 53

1^ İslam ve İntikadat-ı Garb, s. 198

1^ Ruh’ud- Din’il İslami, s. 43

1^ İ’caz’ul Kur’an, Mustafa Sadık Rafii, s. 38

1^ Ara’ul Musteşrikin Hevl’el-Kur’an’il Kerim, Tefsir-i Deraste ve Nekd, Ömer b. İbrahim Rıdvan, c. 2, s. 616

2^ Ara’ul Musteşrikin Hevl’el-Kur’an’il Kerim, Tefsir-i Deraste ve Nekd, Ömer b. İbrahim Rıdvan, c. 2, s. 616

1^ Bkz. İslam ve İntikadat-ı Garb, s. 184

1^ Mecme’ul Beyan fi Tefsir’il Kur’an, Tebersi, c. 3- 4, s. 829

2^ İsra suresi, 103. ayet

1^ Kitab-ı Mukaddes, s. 594

2^ Morris Bukai, Tevrat, İncil, Kur’an ve İlim, s. 318

1^ el-Mir’et fi Fikr’il İslami, Cemal Muhammed Becevzi, c. 1, s. 206- 207

1^ Bkz. Revankavi, Nasiriddin Sahib Zamani

2^ Bkz. Bergozide-ı Efkari Rassel, s. 15

3^ An’il Mir’et ve Çehre-ı Uryan-i Zen-ı Arap gibi kitapların yazarıdır.

4^ Hakikat’ul Hicab ve Hücciyet’ul Hadis kitabının yazarıdır ki hicabın dini oluşu hususunda şüphe olduğunu göstermeye çalışmıştır.

1^ Ahlak der Çin ve Hind-i Bastan, s. 54

1^ Kökleri rönesans ve reformasyona dayanmakla birlikte, daha çok on sekizinci yüzyıla sağlam temellere oturan felsefi akım; modern dünyanın temel politik ideolojilerinden biri olarak bireyleri sivil ve politik haklarına verdiği önemle seçkinleşen görüş.

Bireye, bireyin hak ve özgürlüklerine, kamu yararına, genelin çıkarına sonuçlanacağı için, bireysel faaliyetlerde özgürlüğe imtiyaz tanıyan iktisadi öğreti olarak liberalizm, aynı zaman-da devletin bireysel özgürlükler karşısındaki yetkilerini sınırlamayı, bireysel haklarla teşebbüs özgürlüğüne yönelik muhtemel müdahalesini ortadan kaldırmayı öngören siyasi bir öğretidir. Liberalizm sınıflar yerine, bireylerden oluşan bir toplum görüşü benimser ve bireylerin özgürlüğünü en yüksek amaç olarak belirleyip, bu özgürlüğü de düşünce ve yaratma özgürlüğü, serbest teşebbüs ve rekabet özgürlüğü, inanç ve ibadet özgürlüğü olarak tanımlar.

Buna göre, insanın tinsel özgürlüğüne sonsuz bir inanç besleyen, insan yaşamı ve eylemi-nin doğalcı ya da determinist bir tarzda yorumlanmasına şiddetle karşı çıkarak, bireyin kendi-sini özgürce gerçekleştirme ve ifade etme kapasitesini ön plana çıkartan ve bu yolda tüm engellerin ortadan kaldırılmasını amaçlayan liberalizm, devletin müdahalesinin en aza indirgenmesini, devlet politikasının bireylerin ve grupların özgürlüklerini hayata geçirmede bir araç olarak kullanılmasını ister.

1 İktisadi liberalizmin ana tezi, ekonomik alanda kendiliğinden oluşan doğal bir düzenin varolduğu iddiasına dayanmaktadır. ‘Bireylere düşen görev, iktisadi düzeni dengeye götüren ekonomik yasaları keşfetmektir. Bunlar İnsanın doğasına, onun yaradılışına uygun yasalardır. İktisaden liberal İnsan, homo economicos, yani ‘en az zahmetle en çok kazanç sağlamaktan başka bir amaç gözetmeyen rasyonel varlıktır.’ İnsan bu şekilde özgür davrandığında, doğal iktisadi düzenin gerçekleşmesini sağlar. Bireysel çıkarlarla toplumun genel çıkan çakışır ve genel bir ahenge ulaşılır. İktisadi liberalizme göre, İnsan, kendisine en fazla özgürlük tanınması gereken iktisadi karar birimidir. Devlet ve özel gruplar, birtakım müdahalelerle, bireyler arasında varolan rekabetin serbestçe işlemesini engellemekten kaçınmalıdırlar. İktisadi liberalizmin bu bağlamda ana kuralı, Bırakınız yapsınlar, bırakınız geçsinler’dir.

2 Buna karşın, on sekizinci yüzyılda monarşik mutlakiyetçiliğe karşı verilen mücadelede şekillenen siyasi liberalizm, siyasi iktidarın müdahalesinin bireysel faaliyetlerin düzenlenmesi ve korunmasına yönelik görevlerle sınırlı kalması, özel teşebbüsü kısıtlayacak her türlü müdahalecilikten kaçınması gerektiği ilkesine dayanır. Bu ilke, devlet düzeyinde üç ayrı sonucu ihtiva eder. Bunlardan birincisine göre, devlet kuvvetler ayrılığı ilkesi uyarınca örgütlenmelidir. İkinci olarak demokrasi, temsili ve parlamenter demokrasi olmalıdır. Zira, sadece temsili ve parlamenter demokraside, seçimler bir süzgeç işi gördüğü ve halk çoğunluğunun diktasını önlediği için, esasen halka ait olan iktidar hakkı, pratikte seçkinler tarafından kullanılır. Ve nihayet üç, devlet, bireyin vazgeçilmez hak ve özgürlüklerini, özellikle de mülkiyet hakkını resmen güvence altına alan hukuka tabi kılınır.

1^ Mesele-i Hicab, Murtaza Mutahhari, s. 82- 83

2^ Tarih-ı Temeddün, s. 58

3^ Keyhan-i London, 11/3/1374

1^ Meheccet’ul Beyza, c. 3, s. 389

2^ A. g. e, c. 5, s. 307

3^ Bihar’ul Envar, c. 76, s. 289, 1. hadis

1^ Neşriye-i Ava-ı zen 21. sayı, makale-ı azadi ve beraberi-i Zen der İslam

2^ Tahrir’ul Mer’e fi Asri’r Risale, c. 2, s. 22- 23

1^ Tevzih’ul Mesail, Ayetullah Seyyid Ali Sistani, s. 508

2^ el-Mesail’ul Fıkhiyye, Muhammed Hüseyin Fazlullah, c. 1, s. 242

1^ İranname, 9. yıl, s. 418

1^ A. g. e, s. 419

2^ A. g. e, s. 425

1^ Bergozide-ı Efkar-i Russel, s. 15

2^ Keraetun Cedide li Fıkh’il Mer’et’il Hukiki, s. 139- 141

1^ Nasır Mekarim Şirazi, Tefsir-i Numune, 19/481

2^ İmami, Sabir, Esatir der Mutun-ı Tefsiri-ı Farsi, s. 69

1^ Tefsir-i Numune, 19/482

1^ A. g. e. 19/478

2^ En’am suresi, 60. ayet

1^ Allame Seyyid Muhammed Hüseyin Hüseyni Tehrani, Mead Şinasi, 1/155

2^ Kehf suresi, 19. ayet

1^ Tefsir-u Nur’is- Sakaleyn, c. 4, s. 488; Tefsir-i Numune, 19/484’den naklen

2^ Mean’il Ahbar, s. 289, Mead Şinasi’den naklen, 1/162, Allame Seyyid Muhammed Hüseyin Hüseyni Tehrani

1^ Fetih suresi, 27. ayet

2^ Yusuf suresi, 4. ayet

1^ Yusuf suresi, 100. ayet

2^ Yusuf suresi, 36. ayet

1^ Yusuf suresi, 39. ayet

2^ Yusuf suresi, 43. ayet

3^ Yusuf suresi, 47- 49. ayetler

1^ Saffat suresi, 102. ayet

2^ Ta- Ha suresi, 38. ayet

1^ Muhsin Karaati, Yusuf-ı Kur’an, s. 19

2^ Tefsir-i Numune, 9/312

3^ Kamil’ut- Te’bir, s. 32, Şeyh Ebu’l- Fezl Hebiş b. İbrahim Tiflisi