Ahmed Cevdet Paşa Tarih-İ Cevdet Cilt1

yerinde taarruza uygun vaktin gözedilmesi ve bu suret-

le Rusya kuvvetini arttırıp geniş menfaatlere kavuşma-

sında sulh zamanında asayiş içinde savaşa ve savaş çı-

karmağı sulhe elverişli bir durum olarak kullanılması.

2 nci Bölüm — Savaş içinde Avrupa'nın en bilgili

bulunan millet ve kavimleri arasından subay kitlesinin

ve sulh sırasında da ilim ve maarifin çağrılıp davet e-

dilerek bulunan eldeki imkânların harcanıp yapılmasiyle

başka memleketlerin menfaat ve iyiliklerinden de Rus

milletini istifade ettirmekle beraber kendi memleketine

özel iyiliklerinden de en ufak bir şey gaybettirilmemesi

şekline önem verilmesi.

3 ncü Bölüm — Avrupa'da sürüp giden bütün işler

sulh anlaşmaları, anlaşmazlıkları, ve kavgalar ve özellik-

le şiddet yolunun tutulması nedeniyle vasıtasız istifade

olunabilen Almanya memleketleri olaylarına fırsat düş-

tükçe müdahale ve el konulması.

4 ncü Bölüm — Leh memleketlerine iç kargaşalık ve

süreli kıskançlık çekememezlikler aşılayıp bölünmelere

götürmek ve milletin ileri gelenlerini para kuvvetiyle ele

geçirip Rusya'ya çevirmek ve hükümet parlâmentoların-

da nüfus kazanıp Kral seçimlerine karışabilmek için

rüşvet usulünü kullanmak ve Rusya'yı tutanları seçip

başa getirdikden sonra da koruyup onlara sahip çıkabil-

mek için bu memleketlerin içine Rus askerini sokup bü-

tün bütün yerleşdirip kalmasına fırsat düşünceye kadar

oralarda bu askerî uzun süre bırakmaya çalışmak ve bu

bâlde Jcomşu devletler tarafından karşı davranış göste-

rilirse bunların kısa süre susturulması için Leh toprak-

larını parçalayıp vermeli, sonra başka devletlere verilen

488

AHMED CEVDET PAŞA

hisseleri geri almağa fırsat gözlemelidir.

5 nci Bölüm — İsveçlilerin topraklarından gücünüz

yettiği kadar yer ele geçirip yenilgisini tamamlamaya ve

geliştirmeye gerçek dışı bir neden arayıp Rus devletinin

aleyhine başlangıçda İsveç'imin savaş açıp taarruz eyle-

mesini hazırlamaya ve gerekdirmeğe çalışıp bunun için.

de İsveçli'yi Danimarkalıdan ve Danimarkalı'yı Isveç'-

liden soğutmak ve uzaklaşdırmakla aralarında anlaşmaz-

lık ve çekememezlik mayasını sürdürüp ayak da tutma

nedenlerine çalışıp önem verilmelidir.

6 nci Bölüm — Rus İmparator hanedanının daima

Alman hükümdarı hanedanı içinden kız alıp ailece bağla-

rı gelişdirip evlenme, birlik ve beraberlikle menfaatleri

paylaşmaları ve bu suretle Almanya içinde nüfus kazana-

rak böylece adı geçen memleketlerinin kendi işlerine ve

menfaatlerimize uygun şekle bağlanması.

7 nci Bölüm — İngiltere devleti deniz kuvvetlerinde

bize en fazla muhtaç olduğu gereğiyle bizim Deniz kuv-

vetlerimizin artmasında da pek çok faydası olabilece-

ğinden ticaret işlerinde iş birliği diğer memleketlere ön-

celikle topraklarımızdaki kereste ve sair eşyanın İngil-

tere'ye satılıp altınlarını memleketimize çekmek ve iki

taraf tüccar ve gemicileri arasında ilişki ve bağlar süre-

siz devam ettirmek suretiyle memleketimizin ticaretini

ve ticaret filomuzu genişletmek.

8 nci Bölüm — Kuzeyde Baltık denizi Güneyde Ka-

radeniz kıyılarına günden güne Rusların yayılması.

9 ncu Bölüm — İstanbul'a ve Hindistan'a yeteri ka-

dar yaklaşıp İstanbul'a hükmeden bütün dünyaya hük-

meder herkesçe bilinen Kaziyye müsellemesine göre gah

Osmanlı devletine gâh İran devletine süresiz savaşlar aça-

rak Karadenizde tersaneler peyda olunması için günden

güne Karadenizi ve yine maksadın gelişmesinde önemli

TARİH-Î CEVDET 489

bir yer olması gereğiyle Baltık denizini de ele geçirip

Basra Denizine kadar gidilebilmesi için İran devletinin

düzenini bozup çökmesini çabuklaştırmak ile mümkün

olduğu hâlde doğru memleketlerinin eski ticaretini Ber-

Rüş-Şam yolu ile geri vererek dünyanın anbarı değerin-

de olan Hindistan'a kadar gidilmesi ve bu çare ile ar-

tık İngilterenin altınlarına boş verilmesi.
10 ncu Bölüm — Avusturya devletinin ittifak ve bir-

liğine önem verilerek Avusturyanm ayakda durmasına

çalışıp Avusturya'nın ilerde Alman toprakları üzerinde

hüküm sürmek isteyen düşüncelerine açıkdan uyarak el

altından başka hükümdarların ırk çekişmelerini arttırma

ğa çalışarak her birini Rusya'dan yardım istemeğe iterek

ilerde bu memleketlerde hüküm sürmemizi sonuçlayan

durumda bir biçim koruyuculuk yapılması.

11 nci Bölüm — Türkleri Rumeli kıt'asından tard ve

teb'ide Avusturya hanedanını tahriş edip İstanbul'un

zabtında dahi ya aleyhinde Avrupa'nın eski devletleri har

ben taslit olunmak ve yahud alman yerlerden kendisine

bir hissecik gösterilmek suretiyle kıskançlık çekişmeleri

uyuşdurulduktan sonra bunu da elinden alınması.

12 nci Bölüm — Papanın ruhanî hükümetini inkâr

edip Macaristan'da ve memalik-i Osmaniye de ve leh top

raklarının Güney bölgesinde yapılıp Rum mezhebinde bu-

lunan Hristiyanlarm hepsini yöremize çekip kendilerine

Rusya Devleti baş vurulacak yer olarak gösterilip bun-

lara genellikle bir bakıma nüfus ve ruhani hükümet et-

kisi yapmak için ilk önce mezhepçe bir başkanlık ihda-

sma çalışılması ve bu yoldan düşmanlarımızın herbirinin

vilâyetlerinde gayretkeş ve muavin bir çok dostlar ka-

zanılması.

13 ncü Bölüm — Bu suretle İsveçli perişan ve İranlı

mağlup ve Lehli mahkûm olup Osmanlı toprakları da ele

490

AHMED CEVDET PAŞA

geçirildikten sonra ordularımız bir yere toplanarak Ka-

radeniz ile Baltık Denizi de deniz kuvvetlerimizle koru-

nacağından işte o vakit bütün dünyanın hâkimiyetini a-

ramızda bölüşmek şekli evvelâ Fransa devletine ve sonra

Avusturya devletini ayrı ayrı ve gayet gizli tutularak

arz ve teklif olunacak, bu durumda ikisinden biri kesin-

likle kabul edeceğinden herbirini birbirlerine tutuştura-

rak hırslarını ve kibirlerini bir hoşça besleyerek işin şek-

lini kabul edeni uymayanın yola getirilmesi için aley-

hinde kullanmakdır. Çünkü Rusya devleti bütün bütün

Doğu memleketlerini nasıl ele geçirdiyse Avrupa'nın bü-

yük bir kıt'asını da henüz eline geçirmiş bulunacağından

bu iki devletten meydanda kalacak olan hangisi olursa

onu da sonraları kolaylıkla ezer ve yok eder.

14 ncü Bölüm — İşler böyle olmayıp da iki devletten

hiç biri Rusya'nın bu teklifini eğer kabul etmezlerse

bile aralarında kavga ve çekişme yaratılmasına kafa yor

mak gerekli olarak işin bu şekle dökülmesiyle birbirlerini

suçladıkları ve yordukları zaman Rusya devleti kesin

bir elverişli durum gözedip hemen toplanan ordularını

ilk önce Almanya üzerine yürüterek o bölgeye taarruz-

la beraber bir tarafdan da Anadolunun türlü milletten

gelme bir çok askerle dolu Azak Denizinden ve Kuzey

Buz Denizinde bulunan Arkanjels limanından dışarıya

çıkaracağı iki takım büyük sayıda filosuna Karadeniz ve

Baltık Denizinde tertiplediği donanmaları beraberce

Akdeniz ve Okyanus Kuzeyinden gönderip geçirerek

Fransa kıyılarını sel gibi basacağı sırada Almanya bile

bu duruma hemen düşer. Ve bu iki büyük memleket böy-

lece yenilerek bozguna uğrayacağından Avrupanın geri

kalan kısmı kolayca ve savaş yapmadan boyun eğip dize

gelecekleri tabiî bir sonuç olmakla işte bu yolla bütün

Avrupa topraklarını ele geçirmek mümkün olabilir.

TARİH-İ CEVDET 491

KAYNARCA ANDLAŞMASI
1 nci Madde — İki devlet beyninde sebkat eden her

türlü muadat ve muhasama şimdiden ilel'ebed mahv ve

izale olunup gerek alât-ı harbiye ve gerek sair takrip ile

tarafeynden amel ve tebadür ve icra olunan zarar ve

taaddiyat-ı nisyan-ı müebbedi ile feramuş olunup bu bab-

da vücuh ile ve asla bir vakitte ahz-i intikam olunmaya

düşmanlık yerine berren ve bahren müebbed ve kavi ve

tagayyürden münezzeh musalâhaya raayet ve haraset

oluna gerek taraf-ı hümâyumum olan ve gerek ahlâf-ı

emcadım taraflarından ve kezalık Rusya Padişahı müşa-

rünleyha ve ahlâfî beyinlerinde temhid olunan ittifak ile

safi ve müebbed ve tagayyürden beri mevalât hıfz ve ha-

raset olunup işbu maddeler kemal-ı dikkat ve ihtimam i-

le icra ve muteber kılmalar ve iki devlet ve emlâk ve

memaliki ve reaya ve ahali-i tarafeyn meyanelerinde işbu

mevalât maddesi böyle reayet olunaki fimabaad canibeyn

den birinin aleyhine sırren ve alaniyyeten bir türlü a-

mel-i buğuz ve izrar olunmaya ve tecrid olunan mevalât

ve musafat muktezasınca bilâ istisna iki tarafa her ne

günâ töhmet eden cümle reayaların tarafeynden nisyen

münsiyen cerayimleri külliyen af olunup çekdiri ve sair

mahbeslerde bulunanları azad ve sebilleri tahliye ve men-

fî ve meksettirilen kesana avdete, ruhsat verilip mukad-

dema kamiyab oldukları her türlü paye ve emvalleri mu-

salahadan sonra red ve irca olunup ve sairlerine her ne

ukubete müstahak oldular ise dahi haklarına asla bir il-

let ve bahane ile taarruz ve ziyan ve zarar ve tedib olun-

mayalar ve aharlar tarafından mezburuma bir türlü za-

rar ve ziyan ve taarruz olunmak tecviz olunmayıp ve ız-

rar ve taarruzlarına kasd edenler tedib olmalar ve mer-

sumundan her biri zir-i himayet ve muhafaza-i kavanin

ve vilâyetlerinin âdetleri üzere sair hem vilâyetlerine ki-

492

AHMED CEVDET PAŞA

yasen muaşerek edeler.

2 nci Madde — İşbu ahidname-i mübarekenin ini-

kadı ve tasdiknamelerin mübadelesinden sonra iki dev-

letin reayasından bazıları ahar bir töhmet ve adem-i ita-

at ve yahud hiyanet edip Devleteynin birine intifa veya-

hut iltica kasdında olur ise devlet-i aüyyemde din-i İs-

lâm-i kabul ve Rusya devletinde tanassur edenlerden ma-

da asla bir bahane ile kabul ve himayet olunmayıp der

abad red veyahud hiç olmazsa iltica eyledikleri devletin

memalikinden tard olunalarki bu misillû yaramazların se-

bebi ile iki devlet beynine muris-i burudet ve yahud ba-

is-i bahs-ı abes olur asla bir manâ vaki olmaya kezalik

tarafeyn reayasından olup gerek ehl-i İslâm ve gerek

Hristiyan zümresinden bir kimesne bir türlü taksirat e-

dip her ne mülâhaza ile bir devletten ol bir devlete iltica

ederler ise bu misülular talep olundukça bilâ te' hir red

olunalar.

3 üncü madde — Kırım ve Bucak, Koban, Yedisan,

Sanboyluk, Yedicegül, Kabail ve Tavaif-i Tatar ve bil-

cümle bi eyyi hal bilâ istisna Devletin tarafından ser-

bestiyet ve bigayri taalluk müstakil vücuhla ecnebi bir

devlete tabi olmamak üzere itiraf ve kabul olmaları ve-

tavaif-i Tatar bil-cümle re'y ve ittifaklariyle âl-i Cengiz

soyundan intihab ve nasbolunan kendu haneleri müs-

takil olan taht-ı hükümlerinde olmağla ve bir zamanda

duvel-i aharadan bir devlete ve hiç bir maddeye mu-

hasebe verilmemek şartiyle atik kanun ve adetleri üze-

re merkumlara hüküm ve gerek han-ı mumaileyhin in-

tihab ve nasbi hususunda ve gerek umur-u mahsusa

'vuruduna ve umur-u devletlerine dair bir dürlü dev-

let-i aliyyemizle Rusya devleti müdahale eylemeyip hü-

kümet-i hariciye ve devletlerine dair müstakil devlet

sair müstakil düvel kendi kendiyle memleketlerini tah?>

TARİH-İ CEVDET

493

kim ederler gibi ve Cenab-i Bariden gayri kimseye tabi

olmamak üzere taife-i merkume itiraf ve kabul ve lâkin

mezhebleri ehl-i İslâmdan olup zat-ı ma'delet sımat-ı

şehriyaranem imamül mü'minin ve halifetül - muvahidin

olduğuna binaen taifei merkume akdolunan serbesti-

yet-i devlet ve memleketlerine halel getirmiyerek umur-u

mezhebiyelerini taraf-ı humayumun halkına şeriat-ı İs-

lâmiye muktezasmca tanzim ederler ve Rusya Devletine

tahsis olunan Kerş ve yeni kale arazisi ve limanlarından

mada Kırım ve Koban caniblerinde vaki istilâ olunan

kasaba ve kilâ ve mesakin ve arazi ve Berda Konski voy

özi suyu nehirlerinin aksu ve turla nehirlerinin beyninde

olan cemi' arazi Leh memleketi hududuna varınca ta-

vaif-i merkumeye istirdad ve özi kalesi kadimi ülkesi ile

keel-evvel Devlet-i aliyyenin taht-ı tasarrufunda baki ka-

la ve musalaha ahidnamesinin tekmü mübadelesinden

sonra memaliki Tatariyleden Rusya Devleti cümle aske-

rini ihraç eylemseine taahhüd ede. Kırım ceziresinin ve

Koban ve Taman ceziresinde vaki' kila' ve kasaba ve me-

sakin ve sairleri hakkında cüz'i ve külli her türlü istih-

kakından devlet-i aliyyemizin kezalik kef-i yedine taah-

hüd ede ve mahal-li merkuma fima baad muhafız askeri

ve yahud başka asker irsal eylemeye memaliki mezkureyi

tavaif-i Tatara bu veçh üzere devlet-i aliyyemiz istirdad

edip ve kimseye tabi olmaksızın hükümet-i devletlerine

Rusya Devleti merkumların hakikaten müstakilen taht-ı

hükümetlerinde ve serbestiyeti mutlaka vech-i mamul-u

bih üzere eylediği gibi kezalik devleti aliyyemiz taahhüd

ede ki kasaba ve arazi ve mesken-i mezkurlarında fima

baad muhafız askeri ve yahud başka bir nevi asker baş-

ka sekban ve yahud asker zümresinden her ne isimde ve

ne guna ise baas ve tesyir eylemeyip cümle tavaif-i mer-

kumeye Rusya Devleti tarafından terk olunan serbesti-

494

AHMED CEVDET PAŞA

yeti ve kimseye tabi olmaksızın istiklâlleri üzere devlet-i

aliyyemiz dahi terk ede.

4 üncü Madde — Cümle düvele mahsus olan istih-

kak-ı aslısı muktezasmca kendu memleketinde münasip

görecek nizamı icra etmek her devlete caiz olmağla iki

devlete ruhsat-ı kâmile-i na mahsura verilir ki kendi

memleketlerinde ve hududlarında münasip gördükleri

yerlerde kila' ve şehirler, kasabat ve Ebniye ve mesakin-i

bina ve atik kila' ve şehir ve kasabat ve sairleri tamir ve

tecdid edeler.

5 nci Madde — işbu müsalâha-i mubarekenin in'i-

kadiyle tecdid-i mevalât ve musâf at-ı hemciyari müyesser

oldukdan sonra Rusya Devleti canibinden paye-i saniye

yani Enopyato tabir olunup orta elçisi veyahud murah-

has elçisi nasbi ile devlet-i aliyyemizde aleddevam bir

Rusya elçisi ikâmet edip ziyade muteber olan duvalin el-

çileri hakkında ifa olunan merasim itibar ve raayet-i mu-

maileyh Rusya elçisinin rütbesine dahi devlet-i aliyye-

miz canibinden ifa oluna umumen resmi- amme vukuun-

da Alman imparatorunun elçisi paye-i refia ve yahud sa-

girada olduğu takdirde derakab Niderlad'm büyük elçi-

sinden sonra taakküp eyleye Niderland'ın büyük elçisi

bulunmazsa Venedik büyük elçisinden sonra taakküp ey-

leye.

Rusya Devleti elçisinin bilfiil hizmette bulunan-

lardan bir kimesne sirka ve töhmet-i azime ve yahud şa-

yeste-i ta'ziz bir fiüi na şayeste ettikden sonra badet-

takrir esya-yı mesruka elçi tarafından beyan olunacak

vech üzere tamamen istirdad oluna ve hali sekrinden

sonra hal-i aslilerine rica't edip akılları başlarına geldik-

den sonra ikrar ve itirafları elçi tarafından gönderilecek

adamın muvacehesinde dahi ve bazı bigaraz müslüman-

ların karşısında beyan ettirilip böyle kabul olunalar.

TARİH-Î CEVDET

495

7 nci Madde — Devlet-i aliyyemiz taahhüd ederki

Hıristiyan diyanetinin hakkına ve kinisalerine kaviyyen

siyanet ede ve Rusya Devletinin elçilerine ruhsat vereki her

ihtiyaçda gerek 14 cü maddede zikrolunup mahrusa-i

Konstantaniyede beyan olunan kinisay-ı mezkure ve ge-

rek hademesinin siyanetine ibraz-ı tefhimat-ı mütenevvia

eyleye ve elçi-i mumaüeyhin bir güna aruzu devlet-i aliy-

yemiz arazisinde ikamet edeler kendilerine bir dürlü dahl-ü

mutemedi tarafından arz ve tebliğ olunmakla devlet-i

aliyyemiz tarafından kabul eylemelerini Devlet-i aliyye-

miz taahhüd eder.

8 inci Madde — Rusya Devletinin gerek ruhabin züm-

resinden ve gerek sair reayasından olanlara tamamen

ruhsat verileki Kudüs-ü Şerif ve şayeste-i ziyaret olan

sair mahallelere seyyahat edeler bu güna yolcu ve sey-

yahlardan gerek Kudüs-i Şerifde ve gerek sair mahal-

lerde esna-yı tarikde dahi bu türlü çiziye ve haraç ve ver-

gi asla bir teklif taleb olununmaya sair düvelin reaya-

larına verilen fermanlar ve yol emirleri mersumuna dahi

vech-i lâyıkı üzere eda oluna ve madam ki devlet-i aliy-

yemiz arazisinde ikamet edeler kendilerine bir dürlü dah-ü

taarruz ohmmayıp kuvveti ahkâm-i şeriat muktezasmca

tamamen himayet ve siyanet olunalar.

9 nen Madde — Mahrusa-i konstantaniyede mukim

Rusya elçilerinin hizmetinde bulunan tercümanlar her ne

milletten olur ise devlet umuruna hizmet eylediklerine bi-

naen hizmetleri iki devlete raci' olmakla kemâl-i mürüv-

vet ile muamele ve itibar olunalar ve mahdumları tara-

fından kendilerine sipariş olunan mevad için sayeste-i mu-

ahaza olmak caiz olmaya.

10 nuncu Madde — İş bu musalaha-i mübareke im-

za olunup tarafeyn askerinin serdarları taraflarından lâ-

zım olan tenbihat iktiza eden mahallere isal olununca ol

496 AHMED CEVDET PAŞA

aralıkda eğer bir mahalde bir dürlü fiil-i muhasama hü-

dûs ederse iras-ı taarruz olunmak üzere ad olunmayıp bu

takrib ile vaki olacak fütuhat ve istilâlar dahi ma'dum-ül

zuhur olmak üzere muteber tutulmayıp böyle vakıadan

bir kimse faide mend olmaya.

11 nci Madde — Menfaat-i devleteyn için memalikini

teraşşuh eden cümle deryalarında iki devlete müteallik

gemi ve tüccar sefainine bigayr mümanaat serbestiyet

üzere kest-ü güzâr eylemeleri akd-ü temhid olunup ve is-

kelelerine ve her mahalle mutlaka sair devletlerin icra

ettikleri ticaretlerinde Kâmyab oldukları vech üzere işbu

Rusya gemileri ve tüccar sefaininine dahi devlet-i aliy-

yem canibinden ruhsat verile Karadenizden Akdenize ve

Akdenizden Karadenize ve amme-i sevahil ve kıyılarının

limanlarında mazez-zikr deryalar ittisalinde olan memur

ve boğazlarında meksedeler ve işbu maddeye dair balada

izah olunduğu üzere devlet-i aüyyemizin memalikinde

emr-i ticarete dair bi aynı France ve İngiltere misilli'

dost-u ehab olup ziyade müsaade buyurulan mesalimat

ve maafiyetle ticaret-i mizah misillû berren ticaret et-

mek Rusya devletinin reayalarına devlet-i aliyyemiz ca-

nibinden ruhsat verilip ber menval-i muharrer nehr-i tama

da dahi keşt-ü güzar edeler gerek emr-i ticaret ve gerek

Rusya tüccarının hakkında işbu maddede lafz-ı bilfaa

tahrir olunduğu gibi her türlü ihtiyaç zuhurunda maz?7. -

zikr iki milletin ve sairlerin surutları meri ve muteber

tutula millel-i mezburun verdikleri rüsumat müsakelesi-

ni ve aynını eda ettiklerinden sonra Rusya tacirleri her

türlü emtea makulesini nakl ve ihraç edip Karadeniz ve

sair deryaların sevahil ve Umanlarına ve mahrusa-i Kons-

tantaniyeye varmaları caiz ola vech-i meşruh üzere bilâ

istisna umumen sularının emr-i ticaret ve seyri sefain

maddesini tarafeyn reayalarına tecviz birle kendu ta-

TARİH-İ CEVDET

497

birlerine iki devlet canibinden ruhsat verilir ki ruiyet-i

mesalih ve idare-i ticaretlerine lâzım, olan müddet de ta-

rafeyn memalikinde ikamet edeler bu babda tarafeyn oku

taahhüd olunur ki dost olan sair devletlerin reayalarına

erzani kılman serbestiyet ve müsalemet Rusya tüccarı-

na dahi erzani kılma ve heraset-i nizam maddesi cümle

keyfiyatda mevadd-i elzemden almağla Rusya devleti ta-

rafından lâzım görülecek amme-i mevaki'de konsoloslar

ve konsolos vekillerine ruhsat verileki beratla tabir olu-

nur berat-ı padişahanem ile müslim tercümanlar ma'yet-

lerinde tutup İngiltere ve França ve sair milletlerin hiz-

metlerinde bulunan emsalleri kâmyap oldukları muafi-

yata bunlar dahi nail ve kâmyab olalar ve Rusya devleti-

nin dost-u ehabbı olan milletin imtiyazat ve muafiyatı ile

berren ve bahren Rusya memalikinde ticaret etmeğe ve

rusum-u mutadeyi eda ettikden sonra devlet-i aliyyem

reayalarına Rusya devleti canibinden ruhsat verilip ve

seyr-i derya esnasında kazaya duçar olan sefaine tarafeyn-

den vücuhla ianet ve bu güna kazalar zuhurunda dost-u

ehab olan milelin hakkında icra olunan müzaheret ile

muavenet olmalar kendilerine lâzım olan eşya narh-ı ca-

rî ile kendilerine alıverile.

12 nci Madde — Afrikalılar yani Trablus Garb ve

Tunus ve Cezayir-i Garb ocaklariyle Rusya Devleti akd-i

şerait-i ticarete rağbet ettikleri halde devlet-i aliyyemiz

taahhüd ederki Devleti Rusyanm bu güna raöbeti pezi-

ra-yı husulüne kendi itibar ve ruhsatım bezi ve şâmil ede

uhudat-ı mersume hifz-u haraset olunmak emrinde dahi

marez-zikr ocakların hakkında devleti aliyyemiz zâmin

ola.

13 üncü Madde — Cümle senedat ve mekâtib-i âm-

mede ve her hususda tamamen Rusyalıların imparatori-

F. 32
498

AHMED CEVDET PAŞA

çesi lâkab-ı muteberine dair devlet-i aliyyemiz canibinden

tüfkî lisan ile tamamen Rusyalıların padişahı tabiri is-

timal olma.

14 üncü Madde — Düvel-i saireye kıyasen kilisayı

mahsusadan mada Galata tarafında Beyoğlu nam mahal-

lenin yolunda tarik-i amda Rusya Devleti bir kinisa bina

ettirmek caiz ola işbu kinisa kinisa-yı avam olup Dusog-

refe kinisasi tabiriyle tesmiye ve ilel-ebed Rusya Devle-

tinin elçisi siyanetinde olup her dürlü taarruz ve müda-

haleden emin ve beri ve haraset oluna.

15 iaci Madde — İki devletin hududları tayin ve tah-

did olundukları nizam muktezasmca tarafeyn reayalarına

mucib-i mubahasa bais-i niza'-ı cesim olacak bir madde

olmadığı eğerçi mülahazadan baid olmayıp lâkin avarız-ı

gayr-i memuleden zuhuru muhtemel olan esbab-ı ma-

zarrat ve ziyanların define iki devlet bilittifak karar

vermişlerdir ki bu güna nesnelerin zuhurunda re's-i hu-

dudda olan hakim zuhura gelen maddeyi teftiş ve yahud

mahsusen tayin olunan memurların marifetiyle tefahhus

edeler ve pak taahhüd olunur ki işbu ahidname-i müba-

reke in'ikadiyle müeddeten temhid olunan mevalât ve

Hüsn-ü nizam maddesi bu güna kazayanm zuhuru ile as-

la tağyir olunmaya.

16 ncı Madde — Cümle Bucak memleketi Akkerman,

Kili, İsmail kaleleriyle sair kasabat ve kurra derumla-

rında mevcud bulunan amme-i eşya ile Rusya Devletî

tarafından devlet-i aliyyeme reddohmup ve benden kale-

sini dahi devlet-i aliyyeme red ederv e kezâlik Eflâk ve

Buğdan memleketlerini cümle-i kıla' ve şehirler ve kasa-

bat, ve kurraları derumlarmda mevcud bulunan cümle

eşyalariyle kezalik devlet-i aliyyeme red eder devlet-i

aliyyem dahi ati-yül-beyan şerait ile memalik-i merkime-

yi kabul edip işbu şeraiti tamamen ve kamilen hıfz-u ha-

TARİH-Î CEVDET

499

raset eylemesini vaad-i mamul-übih ile tciahhud eyleye

(evvela) işbu yeni voyvodalıkların ahalisi her ne paye

ve keyfiyat ve hal ve isim ve ayandan iseler bilâ istisna

haklarında tamamen ve kâniüen nisyen mimsiyen affo-