Ahmed Cevdet Paşa Tarih-İ Cevdet Cilt1
Yüklə 3,27 Mb.
|
|
kendi kendine topraklarında hükmederler. Allahdan baş- ka kimseye bağlı olmamak üzere tatarlar bunu böylece karşılar ve kabul ederler. Lâkin mezhebleri İslâm'dan olup Osmanlı Padişahı da Halife ve mü'minlerin imamı olduğuna göre tatarlar Devletlerinin hür ve bağımsızlı- ğına sarsıntı getirmiyerek mezheb işlerini taraf-ı hüma- yunun halkına islâm şeriatı gereğince uygular. Rusya Devletine verilen Kerş ve Yeni kale arazisi ve limanla- rından başka Kırım ve Koban taraflarında yapılan iş- galde kasaba kaleler, evler ve topraklar, Berda, Konski, Voy, Özi suyu nehirlerinin Aksu, ve Turla nehirlerin^ arasında olan bütün topraklar Lehistan sınırına varın- caya kadar tatarlara geri verilecek Özi kalesi ötedenberi bulunduğu Osmanlı toprakları içinde bulunacak ve sulh anlaşması ile yapılan mübadeleden sonra Rusya Devleti, Tatar topraklarında bulunan bütün askerini çıkarmaya söz verir. Kırım yarımadasının ve Koban ve Taman cezi- resinde bulunan kasabalar, kaleler ve evlerden ve başka her şeyden Osmanlı Devleti vaz geçdi sözü verir. Bu yer- lere bundan sonra muhafız askeri veyahud başka asker göndermeyecekdir. Bu toprakları tatarlara böylece Os- manlı Devleti kurtarıp vererek bağımsız devlet kurup hüküm sürmelerini Rusların bağımsız devlet kurup ken- di hükümetlerini idarelerini tanıdığı gibi Osmanlı Dev- letimiz taahhüd eder. Ve bundan sonra kalelerinde kasa- balarında oturdukları yerlerde ve topraklarında muha- fız askeri yahud başka bir nevi asker, başka sekban veya- hud askeri kuruluşlarla ilgili ne olursa olsun gönderilme- yip, bütün Tatarları Rusya Devleti tarafından verilen bağımsızlığı ve kimseye uydu olmaksızın istiklalleri üzere Osmanlı Devleti de terk ede. 512 AHMED CEVDET PAŞA 4 üncü Madde — Devletler hukuku asıl gereği kendi topraklarında uygun göreceği düzeni kuracak ve her devlete uygun görülecek davranışda kendi toprak ve sınırlarında uygun gördükleri yerde kaleler şehirler ka- sabalar binalar evler yapıp eski kale şehir ve kasabaları yenileyip onaracaklardır. 5 nci Madde — Bu mübarek sulh anlaşmasının ya- pılmasıyla yeniden dostluk ve komşuluk samimiyeti ge- lişdikden sonra Rusya Devleti tarafından ikinci paye ya- ni enopyato tabir olunur. Orta elçisi ve yahud murahhas elçisi nasbi ile Osmanlı Devletinde süresiz bir Rus elçisi ikamet edip ileri gelen ve değer verilen devletlerin elçi- leri hakkında yapılan merasim, saygı ve saygı işlemi Rus elçisinin rütbesine de Osmanlı Devleti tarafından ya- pılacak genellikle umumî merasim alayında Alman im- paratorunun elçisi yüksek paye veyahud küçük payede olduğu takdirde hemen Niderlan'm büyük elçisinden son- xa peşinden gelen Niderlan'm büyük elçisi bulunmaz ise Venedik büyük elçisinden sonra peşinden gele. 6 nci Madde — Rusya Devleti elçisinin bilfül hizme- tinde bulunanlardan bir kimse hırsızlık ve büyük suçlama ve yahud özür dilenecek istenmeyen bir iş işledikden son- ra yazılıp elçi tarafından açıklanacak şeküde tamamen geri alma ve içkili iken Hz. Muhammedin «aleyhissalatü vesselam» dinini kabul etmek sevdasında olanlar bu dine kabul olunmayıp içküi durumu geçdikden sonra içkisiz durumuna dönüşünde akılları başlarına geldikden sonra kararları ve sözlü açıklamaları elçi tarafından gönderi- lecek adamın önünde de ve bazı garazsız Müslümanların karşılarında söyletilip böyle kabul olunalar. 7 nci Madde — Osmanlı Devleti Hıristiyan dininin haklarını ve kiliselerini sağlamca korumayı taahhüd ede. Her ihtiyacda istanbul'da adı geçen 14 ncü maddedeki ki- TARIH-I CEVDET 513 liseler Rus elçisine verilecek yetki ile kilisede hizmet edenleri korumasına çeşidli bildirilerle el koyan ve elçinin bildirisi Osmanlı Devletimizin dostluk samimiyetine ya- kın ve bağlı mutemedi tarafından bildirilip arz olunmağ- la Osmanlı Devleti tarafından kabul edilmelerini taahhüd eder. 8 nci Madde — Kudüs-ü Şerif ve ziyarete değer baş- ka yerlere seyahat edip hiçbir zaman bu yolcu ve turist- lerden gerek Kudüs-ü şerifde ve gerek başka yerlerde yolda iken bile cizye, haraç, vergi gibi bir teklifde bulun- mamağı Rus Devletinin gerek rahibler zümresine ve Rus- ya reayasına açık izinle başka devletlerin reayalarına ve- rilen fermanlar yol emirleri bunlara da onlara uygulan- dığı üzere yerine getirilecek eğer Osmanlı Devleti top- raklarında yerleşirlerse kendilerine ve yaptıkları işe sata- şılmayıp taarruz olunmayacak ve kanun kuvveti ile ko- runacaklar. 9 uncu Madde — İstanbul'da oturan Rus elçilerinin hizmetinde bulunan tercümanlar her ne milletten olursa olsun Devlet işlerine hizmet eylediklerine göre hizmetleri iki devlete de geçtiği için hoş tutulup iyi muamele ve saygılı davramlması ve çocuklar1, tarafından ismarlanan maddeler için açıkça suçlama yapılmaya. 10 uncu Madde — Bu, sulh anlaşması imza olunup iki taraf askerinin baş kumandanları tarafından lâzım gelen uyarmalar yerlerine ulaşıncaya kadar bu aralık bir yerde savaş çıkarsa taarruz yapıldı denilmeyip buna ya- kın olaylar mütühat ve istilâlar da ortaya çıkışıyla ay- nı zamanda tanınmayarak böyle olaylardan hiç kimse fayda görmeye. 11 nci Madde — îki devletin menfaati için toprakla- rını çeviren bütün denizlerinde iki devlete bağlı gemi ve F. 33
AHMED CEVDET PAŞA tüccar gemilerine engel çıkarılmayıp serbestçe gidiş ve gelişleri anlaşma ile taahhüd olunup iskelelerine ve her yere başka devletlerin yaptıkları ticaret kolaylıklarını Rus ticaret gemileri için Osmanlı Devleti tarafından izin. verilerek Karadenizden Akdenize ve Akdenizden Kara- denize ve bütün kıyılarında ve limanlarında bu denizle- re bitişik olan ticaret yolu ve Boğazlarında kalmalarına. izin verile. Bu maddeye dair yukarıda anlatılan Osman- lı Devleti toprağında ticaret işlerini tıpkı Fransa ve İn- giltere gibi dost sayılıp fazla müsaade buyurulan karşı- lıklı barışıklık ve ayrıcalıkla nehir yolu ticareti gibi ka- rada da ticaret etmek için Rus reayalarına devletimiz. tarafından açık izin verilip anlatıldığı gibi Tuna nehrin- de bile geçip gideler gerek ticaret işleri ve gerek Rus tüccarı hakkında bu maddede kelimesi kelimesine yazıl- dığı gibi her türlü ihtiyaç ortaya çıkınca iki milletin ve başkaların şartları geçerli sayılan bu milletlerin verdik- leri rüsumat güçlüğünü ve ödenen parayı verdiklerinden sonra Rus tüccarları her çeşid malı nakil ve ihraç edip Karadeniz ve başka denizlerin kıyı ve limanlarına ve İs- tanbul'a varmaları caiz ola. Bilindiği gibi ayrıcalık ol- madan bütün sularının ticaret işleri ve deniz yollarında gidiş geliş maddesini her iki taraf reayalarına uygula- yarak kendi tüccarlarına her iki delette işlerini görmek ve ticaretini yürütmek için gereken süre de her iki taraf topraklarında oturmalarına izin verüe. Bu açıdan her iki tarafça Taahhüd olunur ki dost olan başka devletlerin reayalarına uygulanan serbestlik ve selâmetle gidiş ge- liş Rusya tüccarına da uygulana. Ve koruma düzeni maddesi bütün yapılan işlerde gerekli olmakla Rusya ta- rafından lüzum gösterilecek umumî yerlerde konsolos- lar ve konsolos vekülerinin tayinine Osmanlı Devleti ta- rafından izin verüip dost olan başka devletlerin konsolos- TARİH-İ CEVDET 515
larınm gördüğü saygı ne ise bunlara da aynı gösterile. Bu konsolos ve konsolos vekilerine Beratlı denilen pa- dişah beratı ile güvendikleri tercümanları inayetlerinde tutup İngiltere ve Fransa ve başka mületlerin hizmetle- rinde bulunan emsallerinin elde ettikleri muafiyetlere bunlar da erişip onlar gibi yararlanalar ve Rusya'nın dos- tu olan milletlerin iş görmekde elde ettikleri ayrılık ve bağışla karadan ve denizden Rus topraklarında ticaret etmeğe ve bilinen rüsumu ödedikden sonra Osmanlı Dev- leti reayalarına Rusya tarafından izin verüip ve deniz yolculuğu sırasında kazaya uğrayan gemilere her iki ta- raf nasıl olacaksa öyle yardım ve böyle kazalar olunca samimi dost sayılan milletler hakkında uygulanan yar- dım ve yakınlık ile kendilerine gerekli eşya o günkü ge- çerli narh ile kendilerine alıverile.
ve Tunus ve Cezair-i Garb ocaklariyle Rusya Devleti ti- caret anlaşmaları yapmak isterse Rusyanm iyi karşılan- ması için kendi itibarını ve iznini Rusya içinde kullan- mağı taahhüd ederek bu anlaşmayı korumak ve muha- faza işini ocaklar hakkında osmanlı Devleti üzerine alır. 13 üncü Madde — Bütün umumî senedler ve mek- tuplarda ve her hususda tamamen Rus imparatoriçesi geçerli lâkabına Osmanlı Devleti tarafından Türk dili ile tamamen Rusyalıların padişahı tabiri kullanıla. 14 üncü Madde — Başka Devletler gibi özel kilise- lerden başka Galata tarafında Beyoğlu adlı mahallenin yol üzerinde bir kilise yaptırması uygun karşılanacak ve bu kilise halk kilisesi olup Dusogrofe kilisesi adiyle süre- siz Rus elçisi tarafından korunup her türlü taarruz ve sataşmadan uzak ve emin olarak koruna. 15 nci Madde — İki devletin hududları tayin ve pa- yeleri ve eski mülkleri yeniden yeni hali ile tekmil olu- 516 AHMED CEVDET PAŞA nup bu savaşdan önceki sahibi oldukları topraklarına dö- neler (2 incisi) bilindiği gibi hıristiyan din işleri nasılsa öyle serbest olup yapılışına engel olunmayıp kiliselerin yeniden yapılmasına ve eskilerinin onarılmasına engel olumaya (3. üncüsü) ötedenberi manastırlara ve başka şahıslarla ilgili sonra haksız yere kendilerinden alınıp İbrail ve Hotin ve başka yerlerin dolaylarında bulunan yerlerle emlâk bugün bile reaya adiyle anılan kimselere geri verile. (4 üncüsü) Rahiblef zümresine uygun görü- lecek ayrıcalıkla saygı gösterile. (5 incisi) vatanını terk ederek başka yerlere varmak isteğinde olan hanedanlar serbestçe eşyalariyle nakletmeğe izinli olalar. İşte bu ha- nedanlara kendi işlerini düzene koymakda yeter zaman serbestliği içinde vatanlarından nakl eylemelerine bir se- ne mehil verilip bu mehil müddeti de anlaşmanın tasdiki ve mübadelesi tarihinden sayılması ve hesaplanması. (6 ncısı) eski hesaplar için her ne zamandan ise gerek akça paraları ve gerek başka yoldan hiç bir şey tahsil olun- maya. (7 ncisi) Bu savaşın tam süresi için bir türlü tek- lif ve yahud başka dürlü bir istekde bulunulmayıp savaş süresinde etkisi altında kaldıkları zararlar ve bir çok tah- ribata göre bundan sonra 2 yıl mühlet verilip bu müh- let anlaşmanın tasdiki tarihinden sayıla. (8 incisi) Bu mühlet geçdikden sonra cizyelerinin akçasını iyi bir dav- ranışla tayinde muamele ve işe hız vermekde kolaylık göstererek korumak ve 2 yılda bir kere meb'uslarınm aracılığı ile cziyelerini vermek ve tayin olunan bu cizye- lerinin tam olarak Ödenmesinden sonra asla ne bir paşa ne hâkim ne de kim olursa olsun sınırlandıkları düzen ge- reğince iki taraf reayalarına büyük kavga ve konuşma- lara değinen bir madde olmadığı gerçeği düşünülürse bek- lenmedik arizaların ortaya çıkması nedenleriyle zarar ve ziyanların kaldırılmasına iki devlet el birliğiyle karar i TARİH-I CEVDET 517 vermişlerdir. Böyle olaylar çıkarsa sınır başında olan hükümet adamı çıkan olayı görüp gözedip yahud tayin memurlar gereği gibi maddeyi teftiş ettikden sonra ge- ciktirmeden hakkı olan kişinin hakkını vereler. Temizce olunan özel memurları marifetiyle araşdıralar. Böylece taahhüd olunur ki işte bu anlaşma ile yeniden taahhüd edilen geçerli şeyler ve düzene koyma maddesi bugünden sonra kazaya uğratılıp değiştirilmeye. 16 ncı Madde — Bütün Bucak toprakları, Akgerman, Kili ve İsamail kaleleriyle başka kasaba ve köyler içeri- sinde bulunan bütün eşya ile Rusya Devleti tarafından Osmanlı Devletine geri verilip, Bender kalesi de geri ve- rilecekdir. Yine Eflâk ve Buğdan topraklarım bütün ka- leleri şehirleri ve kasabalar ve köyleriyle içinde bulunan bütün eşyalariyle yine Osmanlı Devletine geri verir. Os- manlı Devleti de yukarıda açıklanan şartlarla adı geçen memleketleri kabul edip bu şartları tamamen ve bütüniy- le koruyacak ve muhafaza eyleyerek nasıl vad ettiyse öy- lece taahhüd eyleye (1 incisi) bu yeni voyvodalıkların ahalisi her ne paye iş, hal, isim ve görünüşde iseler ayır- madan haklarında tamamen elden geldiği kadar geçmişi unudarak her türlü suçlamaları veyahut Osmanlı Dev- letinin işlerine aykırı hareketlerine dayanan ve kuşkulu bütün işlerini süresiz örtbas olunup evvelki maddenin ge- reği üzere mansabcizye sahiplerine hiç bir zaman taarruz etmeyip başka bir dürlü vergi veyahud teklif herhangi isim ve bahane ile kendilerinden istenilmeyip büyük bü- yük atam dördüncü Sultan Mehmed Han zamanında ele geçirdikleri imiyazlarla yaşayalar. (9 uncusu) Mülk işlerini gören kapu kethüdalarının yerinde bu voyvodalık- ların beylerine de her birinin tarafından Rum mezhebin- de hıristiyan olmak üzere iş bitirir kişilerin bu memlekete değinen işlerini görmeleri içii izin verile. Osmanlı Devle-
AHMED CEVDET PAŞA ti tarafından da haklarında hoş görürlükle işlem yapılıp, insan hakları kaidelerinden yararlanacak, bu aciz halle- rinde her türlü saldırıya karşı önleme tedbirleri alınmış ve uzak sayılalaf. (10 uncusu) Osmanlı Devleti tarafın- dan Rusya İmparatorluğu elçilerine bu iki voyvodalıkla- rın gereğine göre koruyup serbest dolaşmalarına izin verilip uygun karşılarlar ve iki devlete lâyık olan dostluk gereği elçilerinin gösterdikleri konuşmalara saygılı dav- ranmağı Osmanlı Devleti taahhüd eder.
Akdeniz adalarını Rusya Devleti, Osmanlı Devletine geri verir. Osmanlı Devleti de taahhüd ederki bundan önceki maddede açıkça belirtilen her türlü kabahatlerin ve Os- manlı Devletinin işlerine ters görüş ve davranışla yapılan bütün işlerde geçmişi unutup tamamen affederek olma- mış gibi affetmeği, bu adalar halkı hakkında, tam bir doğrulukla taahhüd eder. (2 ncisi) Hıristiyan dinlerine asla düşmanca taarruz ile yüklenilmeyip kiliselerin ona- rım ve yenilenmesine nasıl olursa olsun engel olunmaya ve bu kiliselere hizmet eden şahıslara asla bir yolunu bulup sataşıp taarruz olunmıya (3 üncüsü) bu savaş ne- deniyle kendilerine yapılan keder verici tahribatla Rus- ya devletinin hakimiyeti altında bulundukları tarihden ve bundan sonra geçen iki yıl bu adaların Osmanlı Dev- letine geri verilişi tarihinden sayılmak gerekdir. Osman- lı Devleti tarafından adı geçen adalar halkından hiç bir türlü yıllık rüsum almmıya. (4 ncüsü) Vatanını terk edip başka yerlere varmak istiyenler tamamen mal ve eşya- lariyle nakletmek için Osmanlı Devleti tarafından bu gi- bilere ruhsat verilip işlerini düzene koyacak yeter vakit de bu anlaşmanın tasdiki mübadele olunarak tarihinden bir sene müddet mehil verile (5 ncisi) Rus donanmasının geri dönüp çekilmesi de bu anlaşma tasdiki tarihinden TARİH-İ CEVDET 519
sonra üç ay içinde yapılmak gerekdir. Bir şeye ihtiyacı olursa Osmanlı Devleti tarafından elden geldiği kadar yardım yapıla.
fourun hisarı bu nehrin sol tarafı kıyısında yeter arazi ile ve Aksu ile Özi suyu arasında bulunan boş topraklar kavgadan uzak, çekişmesiz, bağımsız, süresiz Rusya'nın eli altında kala. 18 nci Madde — Özi suyu boğazında bulunan Kıl- nikale Kalesi ve kerç ve limanları içlerinde bulunanı ve topraklariyle Karadenizden başlayıp yukarıdan kerçin eski sınırına vararak Buhaca adlı yere varınca ve Buha- ca'dan doğru çizgi ile Azak denizine varınca çekişmeden uzak, bağımsız, süresiz Rus Devletinde kala. 20 nci Madde — Milad-ı İsa 1700 senesi yani Hic- rî 1003 senesi Tolstoy adlı hakimi ile Aco muhafızı Ha- san Paşa arasında yapılan anlaşma senedlerinden anla- şıldığına göre Azak kalesi evvelki sınırı ile süresiz Rus Devletine verile. 21 nci Madde — İki kabartalar yani büyük kabarta "ve küçük kabarta Tatarlarla olan komşuluklarından do- layı Kırım Hanları ile ilişkileri olmağla Rusya Devletine tahsis olunmaları maddesi Kırım Hanlarının ve meşve- retinin ye tatar başlarının iradesine bırakılsın. 22 nci Madde — İki Devlet arasında yapılan anlaş- ma bütün eski anlaşma ve şartları ve Belgrad kalesinde olan anlaşmayı ve ondan sonra ortaya çıkan genel şart- ları ortadan kaldırıp süresiz ört bas etmek iki devlet arasında ittifakla karar verilip şöyleki resmî anlaşmala- rın hakkına bundan sonra bir dürlü iddialarda bulunmı- yalar. Milâdî 1700 senesinde Tolstoy adlı hâkim ile Aco ikalesi muhafızı Hasan Paşa ülkesi sınırı ve Koban sınırı- nın tayin ve tahdidine değinen ortaya çıkmış şartlar bu 520 AHMED CEVDET PAŞA ayrıcalıkdan uzak olup evvelden nasılsa değişmeksizin öylece kala. 23 üncü Madde — Gürcü ve Mekril bölgesinde bu- lunan Bağdatcık ve Kütanis ve Şehriban kaleleri Rus as- kerinin eline geçnıişdir. Ötedenberi bağlı oldukları asıl sahiblerinde kalmak üzere Rusya Devleti tarafından ya- pılan araştırma ve soruşturma ile uzun zaman önce Os- manlı Devleti adı geçen kalelere sahib olmuşsa da Os- manlı Devletine geri verilmek üzere kabul olundu. Bu an- laşmanın mübadelesinden sonra anlaşma zamanında Rus. askeri adı geçen kaleleri boşalta. Osmanlı Devleti de ev- velki maddenin gereği adı geçen bölgede bu savaş süre- sinde Osmanlı Devleti aleyhine çalışanları ve geçmişi unutarak bilindiği üzere oğlan kız vergisinden ve cizye talebinden vaz geçeceğini taahhud eder. Ötedenberi ya- kınlıkları olanlardan başka adı geçen topluluklar arasın- da kendi reayası olmak üzere kimsenin hakkını elinden almayacağını ve iddia ettikleri haklarını vereceğini Os- manlı Devleti taahhüd eder. Gürcü ve Mekriler tarafın- dan ötedenberi ele geçirilen topraklar ve tahkim edilmiş yerleri tekrar kendi hükümet ve kesin muhafazalarına bıraktı. Ve manastır din işleri ve kiliseleri hakkına hiç bir şekilde taarruz ve baskı yapılmayıp eskilerin onarılması- na ve yenilerin yapılmasına engel olunmaya. Ve Çıldır Paşası ve başka eşkiya ve subaylar tarafından çeşidli iddia ile mallarını yok edip taarruza uğramalarına Os- manlı Devleti engel olacak. Ve bunlar Osmanlı Devleti rgayusundan olmağla Rusya Devleti bu gibi Gürcü ve Mekrilüere müdahale etmeyip taarruz eylemeye. 24 nci Madde — İmzadan ve maddelerin onayından hemen sonra Tuna nehrinin sağ tarafında bulunan bütün Rus askeri geri dönüp çekilecek ve anlaşma imza tarihin- den bir ay içinde Tuna'nın sol kıyısına geçecekler ve Rus TARIH-İ CEVDET 521 askeri Tunanın sol kıyısına geçdikden sonra Hırşova hi- sarını boşaldıp Osmanlı askerine teslim olma ve sonra Eflâk ve Bucak topraklarının boşaltılmasına birden baş- lanıp bu boşaltma maddesine iki ay mühlet verilir. Ve Rus askeri Eflâk ve Buğdan'dan çekildikden sonra bir tarafdan yergoğu kalesini ve sonra İbrail ve öte yandan İsmail kasabasını ve Kili, Akkerman kaleleriyle Rus as- keri terk edip başka yerdeki askerlerin katılmağa başla- dığı zaman Osmanlı askerine bu kaleleri bırakırlar bu Eflâk ve Buğdan'ın tamamen boşaltılmasına üç ay süre anılır. Yukarıda adı geçen işler yapıldıkdan sonra Rus askeri Buğdan topraklarından çıkıp Turla nehrinin sol tarafına geçecekdir. Böylece adı geçen yerlerin ve toprak- ların boşaltılması iki devletin selâmet içinde anlaşma mü- eyyidelerinin onayından sonra beş ay i;inde olup da Rus askeri Turla nehrinin sol kıyısına geçince o zaman Hotin ve Bender kaleleri Osmanlı askerine teslim olunur. An- cak Kılburun hisarı belirtilen arazisi süresiz anlaşmanın 18 nci maddesinde açıklandığı gibi Aksu ile Özi suyu ara- sında kalan boş arazi köşesi süresiz ve çekişmeden Rus- ya devletine teslim olunması şartı ve ayrıcalığı vardır. Akdeniz adalarına dair Rus donanmasının işleri ve iç dü- zenleri çabuklaştırılarak bu adalar bölgesinde bulunan Rus askeri çatışma olmadan Osmanlı devletine geri veri- lir. Çünkü mesafe uzak olunca vaktinde davranmalıdır. Buna da dost bir devlet olduğu için Rus donanmasının gidişini çabuklaşdırmada Osmanlı devleti levazımını ifade elinden geldiği kadar yardım etmeği taahüd eder. Gere- ken şeyleri verilip de Osmanlı devletine geri verilen yer- lerde Rus askeri kalırsa bu memleketlerin düzeni Rusla- rın ele geçirdiği zamanki düzende kalıp bütün Rus aske- rinin tamamen çıkacakları vakte değin Osmanlı devletî tarafından bu memleketlerin hükümetine müdahale olun- 522 AHMED CEVDET PAŞA maya ve bu memleketlerde bulunan Rus askerinin araya- cağı yiyecek ve tedarik edeceği levazım yardımı işi bu memleketlerden çıkıncaya kadar devam eder ve Rus as- kerinin baş kumandanı bu yolda Özel olarak tayin olunan Osmanlı devleti memurlarına bu toprakların her birini boşalttığını bildirmedikçe Osmanlı devletinin geri verilen bu kalelere ayak basmayıp yalnız Osmanlı devleti bile ge- ri verilen bu topraklara kendi hükümetini sokmıya, kale- lerde ve kasabalarda bulunan Rusların zahire ve mühim- matlarını diledikleri gibi boşaldıp geri verilen kalelerde ayrıca bu esnada bulunan topları terk ederler. Osmanlı devletine bırakılan bütün vilâyetlerin halkları, cinsleri ve yaptıkları işlerle Rusların hizmetinde bulunanları olmuş- dur. Anlaşma gereği bir senelik mühlet içinde çoluk ço- cuk ve mallariyle birlikde Rus askeri ile beraber göç iste- yenlere engel olunmayacağını adı geçen şartlar gereği gerek o zaman ve gerek tam bir yıl içinde işaretlenip en- gel olunmamasına Osmanlı devleti taahhüd eder. 25 nci Madde — Gerek erkek ve gerek kadın olan sa- vaş esirleri ve başka esirler her ne paye ve rütbeden iseler iki devletin topraklarında bulunduk- ça Rusya devletinde kendi istekleriyle hıristiyan olan müslimler ve Osmanlı devletinde kendi istekleriyle Mu- hammed'in «Sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem» di- nini kabul eden hıristiyanlardan başkası bu an- laşma tasdikinden ve mübadelesinden sonra hemen ve hiç bir bahane aramadan her iki tarafça karşısında bir şey istemeden, parasız azad edilip geriye teslim olunanlar. Yine esarete düşen bütün hıristiyanlar, yani Lehli, Yüklə 3,27 Mb. Dostları ilə paylaş:
|