Ajratilgan vaqt : 2 soat Mavzu bo’yicha asosiy masala(savol)lar

Qo’shimcha adabiyotlar
1. Mahmudov N. Funktsional va nofunktsional to’ldiruvchilar haqida. O’zbek tili va adabiyoti. -1981. -№1. -B.43-46.
2. Mahmudov N., Nurmonov A. O’zbek tili nazariy grammatikasi. -Toshkent: O’kituvchi, 1995. -228 b.
3. Mehaninov I.I. Predikativnost, skazuemost, glagolnostG’G’Vestnik. LGU. - №4-5. -S. 119-132.
4. Bobokalonov R. O’zbek tilida funktsional-semantik shakllangan so’z-gaplar. Filol.fanlari nomzodi ..dis. Toshkent, 2000. -136 b.


12-MAVZU: MURAKKABLAShGAN SODDA GAPLAR VA ULARNING TURLARI.
AJRATILGAN VAQT : 4 soat
Mavzu bo’yicha asosiy masala(savol)lar

1. 
   Sodda gaplarning murakkablashuvi.
   
2. 
   Uyushiq bo’laklarning semantik-sintaktik xususiyatlari
   
3. 
   Ajratilgan bo’laklarning semantik-sintaktik xususiyatlari .
   
4. 
   Undalmalarning semantik-sintaktik xususiyatlari.
   
5. 
   Kiritmalarning semantik-sintaktik xususiyatlari.
   

Tayanch tushuncha va atamalar.
Sodda gaplarning grammatik asosi. Bosh bo’laklar. Ikkinchi darajali bo’laklar. Sodda gaplarning tuzilishi. Oddiy sodda gaplar. Murakkab sodda gaplar. Murakkab sodda gaplarni yuzaga keltiruvchi omillar. Sifatdosh, ravishdosh oborotlar. Uyushik bo’laklar. Umumlashtiruvchi so’zlar. Ajratilgan bo’laklar. Ajratilgan izohlovchi. Ajratilgan to’ldiruvchi. Ajratilgan hol. Ajratilgan ega. Ajratilgan kesim. Undalma. Kirish. Kiritma
Mavzuga oid muammolar
1. Sintaksisda bir xil hodisa murakkab sodda gaplar, sodda gaplarning murakkablashuvi, murakkablashgan sodda gaplar terminlari orqali atalib kelinmoqda. Sizningcha, qaysi atama ob’ektni to’g’ri aks ettiradi? Fikringizni asoslang.
2. Undalma, kirish va kiritma gap bo’laklari hisoblanmaydi. Vaholanki, ular ham gapning tarkibiy qismi hisoblanadi.Shunga ko’ra ayrim tilshunoslar ularni gapning uchinchi darajali bo’laklari deyishni taklif qilganlar. Ammo bu fikr taniqli tilshunoslar tomonidan qabul qilinmadi. Siz bu holatga qanday baho berasiz?Nima uchun mazkur sintaktik shakllar gap bo’laklari qatoriga kiritilmadi?
3. Murakkab sodda gaplar ham shaklan, ham mazmunan murakkablashgan bo’lishi lozim. Aks holda, tuzilma murakkab hisoblanmaydi. Nima sababdan shunday fikrga kelingan?