1.2.2 Şekil hafızalı alaşım türleri.
Au-Cd, Cu-Zn-Al, Cu-Al-Ni, Ni-Ti, Mn-Cu, Ni-Mn-Ga demir bazlı alaşımlar gibi bilinen birçok şekil hafızalı alaşım türü mevcuttur [9][10]. Nitinol eş atomlu (%50 Ni, %50 Ti) ya da eş atom sayısına yakın değerlerde (genelde %55 Ni) nikel-titanyum atomları içeren intermetalik bir bileşik olarak bilinir. %50-60 uzama ve yüksek çekme dayanımı özelliklerine sahip Nitinol, düşük esneklik (kırılgan yapılar) nedeniyle tane sınırında çatlama ve/veya kırılmaların oluştuğu diğer malzemelere göre üstün bir malzeme olarak birçok uygulamada tercih edilir [10]. NITINOL ismini oluştuğu atomlardan ve ilk keşfedildiği kurumun adını oluşturan kelimelerin başharflerinden alır (NIckel-TItanium, Naval Ordnance Laboratory). Ayrıca yüksek aşınma ve korozyon direnci de bilinen diğer özellikleridir. Aşağıda [12] Nitinole ait niteleyici özellikler verilmiştir.
• Erime sıcaklığı (°C): 1300
• Yoğunluk (g/cm3): 6.45
• Elektrik direnci (micro-ohm*cm) (Yaklaşık olarak)
• Östenit: 100
• Martensit: 70
• Isıl iletkenlik katsayısı (W/cm*°C)
• Östenit: 18
• Martensit: 8.5
• Korozyon direnci: 300 serisi paslanmaz çeliklere veya titanyum alaşımlarına yakın
• Young modülü (GPa) (Yaklaşık olarak)
• Östenit: 83
• Martensit: 28-41
• Akma dayanımı (MPa)
• Östenit: 195-690
• Martensit: 70-140
• Maksimum çekme dayanımı (MPa): 895
• Dönüşüm sıcaklığı (°C): -200 → 110
• Dönüşüm sırasındaki gizil ısı (kJ/kg*atom): 167
• Şekil hafıza gerinimi (%): Maksimum 8.5%.
Dostları ilə paylaş: |