AleviLİK & bektaşİLİk araştirmalari derleyen: ramazan koç 80. Yil cumhuriyet anadolu lisesi

"HER NE ARARSAN ARA, KENDİNDE ARA"

Hacı Bektaş Veli, Osmanlı İmparatorluğu`nda 14. yüzyıldan itibaren büyük etkinliği olan Bektaşi tarikatının piri. Onun söylencelere dayalı yaşamı, zaman zaman insanüstü özellikler vakfedilerek de olsa "Vilâyet-nâme-i Hacı Bektaş-ı Veli"de aktarılıyor. 13. yüzyılda yaşayan Hacı Bektaş`ın görüşleri; bugün hâlâ Anadolu`nun yanı sıra Balkanlar, Arnavutluk, Yunanistan, Bulgaristan, Bosna, Kosova ve Makedonya`da hüküm sürüyor.

En önemli eseri, Arapça yazdığı "Makâlât"tır. Kitap; "Şeriat", "Tarikat", "Marifet" ve "Hakikat" adlı dört kapıdan ve her kapıya ait 10 makamdan söz eder. Sekiz ayrı bölümden oluşan "Makâlât"ın, birinci bölümünde "Anâsır-ı Erbaa", dört elementten, yani hava, su, toprak ve ateşten yola çıkarak dört çeşit Müslüman imajı sayar: Âbidler, Zâhidler, Marifet Ehli ve Muhibler.
Hacı Bektaş Veli`ye ait olduğu söylenen, ama nüshaları bulunmayan eserler ise şunlar: "Hadis-i Erba`in Şerhi", "Makâlât-ı Gaybiyye ve Kelimât-ı Ayniyye", "Hunda-nâme" ve "Üssü`l-Hakika" .
Ahmet Yesevi dergahında yetişen Hacı Bektaş Veli`nin Alevi-Bektaşi öğretisinin temelini oluşturan felsefesi, insan-tanrı-doğa sevgisine dayanan hümanist bir görüş üzerine kurulu. Onun anlayışında dinin kaynağı tanrı korkusuna değil, tanrı sevgisine dayanır. Bugün hâlâ geçerliliğini koruyan düşüncelerini, şiirleri ve deyişlerinde görmek mümkün. Hacı Bektaş Veli`nin veciz sözlerinden bazıları:

 Ara, bul.

 İncinsen de, incitme.

 Murada ermek sabır iledir.

 Doğruluk dostluk kapısıdır.

 Eline, beline, diline sahip ol.

 Her ne ararsan ara, kendinde ara.

 Arifler hem arıdır hem arıtıcı.

 Bir olalım, iri olalım, diri olalım.

 Marifet ehlinin ilk makamı edeptir.

 Nefsine ağır geleni kimseye tatbik etme.

 İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.

 Düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu.