Ali-Muhammedin sirleri indd

47
HƏDİS 8
İslam və imanın mənası
Aban ibn Əbu Əyyaş Süleym ibn Qeysdən nəql edir ki, bir nəfərin imam 
Əlidən (ə) iman barədə soruşduğunu eşitdi. Kişi dedi: “Ey Möminlərin-əmiri! 
Mənə iman haqqında elə məlumat ver ki, səndə sonra heç kimdən bir daha 
soruşmayım”.
İmam Əli (ə) buyurdu: “Bir nəfər Peyğəmbərin (s) yanına gəlib sənin mən dən 
soruşduğunu ondan soruşdu və ardınca sənin dediyin sözləri də dedi. Pey ğəm bər 
(s) onunla söhbətə başladı. Sonra buyurdu: “Əyləş”. Kişi dedi: “Baş üstə”.
Sonra Əli (ə) kişiyə yaxınlaşıb dedi: “Bilmirsənmi, Cəbrail Peyğəmbərin (s) 
yanına insan surətində gəlmiş və “İslam nədir?” deyə soruşmuşdu. Peyğəmbər 
(s) buyurmuşdu: “Allahdan başqa ilahın olmadığına və Muhəmmədin Al-
lahın elçisi olduğuna şəhadət vermək, namaz qılmaq, zəkat vermək, Allah 
Evini həcc etmək, Ramazan ayında oruc tutmaq və cənabət qüslu vermək”. 
Cəbrail demişdi: “İman nədir?” Buyurmuşdu: “Allaha, mələklərinə, kitabları-
na, peyğəmbərlərinə, ölümdən sonra həyata, bütünlüklə qədərə - xeyrə və şərə, 
şirininə və acısına iman gətirməkdir”.
Kişi ayağa qalxdıqda Peyğəmbər (ə) buyurmuşdu: “Bu Cəbrayıldır. Sizə 
dininizi öyrətmək üçün gəlmişdi”. Hər dəfə Peyğəmbər (s) ona bir söz dedikdə, 
o da “doğru söylədin” deyərək təsdiq edirdi. Dedi: “Qiyamət saatı nə vaxtdır?” 
Peyğəmbər (s) buyurdu: “Bu barədə soruşulan soruşandan daha artıq məlumata 
sahib deyil”. Cəbrail dedi: “Düz buyurdun”.
İmanın sütunları
İmam Əli (ə) Cəbrailin sözlərini nəql edib bitirdikdən sonra buyurdu: «Bi-
lin ki, iman dörd sütun üzərindədir: yəqin, səbr, ədalət və cihad.
Yəqinin dörd qismi var: şövq, qorxu, zöhd və gözləmə. 
Cənnəti diləyən şəxs şəhvətləri tərk edər, atəşdən qorxan şəxs haramlardan 
çəkinər, dünyaya qarşı zahid olan üçün bəlalar asanlaşar və ölümü gözləyən 
şəxs də yaxşılıq etməkdə tələsər.
Səbr də dörd qisimdir: fi tnələr qarşısında bəsirət, hikmətli təvil, ibrətlərə 
qarşı mərifət və özündən əvvəlkilərin tutduğu yol. Fitnələrə qarşı bəsirətli olan 

---

48
Suleym ibn Qeys Hilali
şəxsə hikmət bəyan olar, hikmət bəyan olan şəxs ibrətləri tanıyar, ibrətləri ta-
nıyan şəxs isə hikməti təvil edər, hikməti təvil edən ibrəti görər və ibrəti görən 
şəxs əvvəlkilərlə birlikdə yaşamış kimidir.
Ədalət dörd qisimdir: göz yumulmuş anlayışlar, elm örtüyü, hikmətlərin 
gözəlliyi, helm bağçası. Anlayan şəxs elm cümlələrini təfsir edər, elm sahibi 
olan şəxsə hikmət qanunları verilər, helmli olan şəxs isə işlərində həddini aş-
maz və bu xüsusiyyətilə camaat arasında tərifl ənərək yaşayar.
Cihad da dörd qisimdir: yaxşılığı əmr etmək və pislikdən çəkindirmək, hər 
yerdə doğru danışmaq, Allah üçün qəzəblənmək və fasiqlərə nifrət etmək.
Yaxşılığı tövsiyə edən mömini gücləndirər, pislikdən çəkindirən fasiqin 
burnunu yerə sürtər, hər yerdə doğru danışan şəxs üzərinə düşəni yerinə yetir-
miş olar və kim fasiqlərə nifrət etsə və Allah üçün qəzəblənsə, Allah da onun 
üçün qəzəblənər. Bunlar iman, sütunları və qisimləridir”.