Ali nar bey'E : hazirlamiş olduğU «akaid risaleleri» hakkmdaki 3

2 ) Niçin Hazırladık? :

a) Lüzumu; Akaide dair kitap yazılmasma daha Hicretin birinci asrı sonunda başlandığma göre konunun lüzumu kavranır. Lâzım ol­masa, o günün ihlâslı ve Saadet Nuruna yakın İnsanına lâzım olmaz­dı. Günümüzdeki fikir ve ideoloji kargaşasmda ise bu artık lâzım değil «ELZEMDİR»...

b) Önemi: Önce doğru ve kesin bir iman gerek insanımıza. Bu, İs-lamm nizam özelliğinden geldiği gibi; günün şartlarmm zorlamasm­dan da gelir. Yaşadığımız dönemde yeni bid'at Mezheplerinin ortaya çıkması, eski ulemayı inkârla işe başlayan, ana kaynak Sünneti bir yana atan tiplere ek; siyasî, iktisadî, psiko-sosyal fikir akımları da insanı sarsmaktadır. Bir nizamm temel inançları dosdoğru kavran­maymca da, bu âfetlere karşı duramaz. Zaten amelî ve ahlâkî hüküm­ler bu inanç temellerine bağlıdır, onunla değer kazanır.

Öyleyse Akide kitaplarmm seçkinlerini derlemek ve zaruridir. Ya­ni lüzumun ötesinde elzem ve zorunlu bir ödevdir bu...

Denebilir ki: (öğrenilecek meseleler) bir veya iki tanesinden de almabilirdi!.. Hemen kaydedelim ki, maksadımız sadece, imana taal­luk eden meseleleri öğretmekten ibaret olsa böyle yapardık. Belki de hepsinden süzerek yeni bir kitapçık oluşturur ve yepyeni anlatım tarzıyla takdim ederdik. Ve esasen derlediğimiz risalelere aldığımız soi örnek ³bunu fazlasıyla başarmıştır bile. Ama maksadlarımız ara sızıda, (daha önemli diyelim de) şimdiye kadar yapılmamış olan ve gerekli gördüğümüz şeyleri belirtelim:

a) Bu kitap, çeşitli dönemlerde yazılmış eserleri bir arada sunar Onlar arasında mukayese imkânı verir. Meselelerin kavranmasmı sağlar. Çünkü birinde müphem geçen mesele, öbürlerinde .açılmış olabiliyor.

b) Tarihi sırayla, ilmin geçirdiği gelişme çizgisini ortaya koyar Okuyucunun zihnini ve gönlünü birlikte tatmin eder. Acaba falan mı demiştir? «diye düşündüğünde onu da bulur. Değişik anlatışlarla ayn meselelerin takdim tarzının kavramakla» bilgisi bütünleşir, ihtisas derecesine varır.

c) Araştırmacılara hazır bir hazinedir: Müelliflerin hal tercümesi ve kitabm metni de yanmda olduğundan kısa yoldan inceleme imkân verir.

d) Talebe olanlara ve bu ilmi tahsille meşgul olanlara, özellikle de ders hocalarma, kaynak ve yardımcı olur. Kıyaslamayla doğruyu bulurlar, yanlıştan sakmırlar.

e) Öğretmenler derslerde (akaid ve Kelam) Metin okutmak isterler, örnek göstermek isterlerse hepsi elindedir. Tercüme de onun der; olarak okutacağı metni çözmede yardımcı olur...

f) İ.H. Liseleri, İlahiyat fakültelerine olduğu kadar Kur'an Kurslarma da hizmet sunar. Oralarda bu ilmi ciddi bir ölçüde okumak ve okutmak isteyen, baş yastığı kitabı yapacaktır bunu...

g) Halk tabakası içinde, İmamlar, Hatipler ve Vaizler için de el­zemdir. Doğru bilgiyi en yetkili zevatın ciddi eserinden, aracısız almak fırsatı verir...

Bütün bu yönleriyle bu derlememiz, bir küçük kitaplık niteliğin­dedir. Fakihlerin, Muhaddislerin, Kelamcılarm, Mutasavvıflarm en seç­kinlerinden örnekler getirmesi de, tarafsızlığı koruma, taassubu kırma; ancak gerçek bilgi ve Ehl-i Sünnet itikadınm icma ile sabit olan esas­larmdan yana olma tavrmdadır!.. İlimde ittiba ve Silsile-i Meratib usulünü telkin yolundadır. Kitabı baştan sona okuyan görecek ki, Han­gi meşrepte olursa olsun; İslam ulemasmm gerçek temsilcileri birbirlerini asla nakzetmemiş, kötülememiş, kösteklememiş, aksine tasdik edip rahmetle anmıştır. Bu, İslami İlim Terbiyesinin görüntüsüdür. Vahye dayalı Hak Bilginin belirtisidir. Çünkü bu bilgiler Metafizik (Ledünni) dir. Başka türlü olması, gelişmesi mümkün değildir. Kim yazsa aynı şeyi yazacaktır. Anlatım farklı olsa da gerçek tekdir ve herkes aynı sonuca varacaktır...

Üstelik imanla ilgili ilâhi hükümler asla değişmez. Tekâmül ve zamana göre yeni uygulama söz konusu olamaz. Ahkâmdaki fetva bu­rada yürümez. Fıkıhtaki ictihad burada düşünülemez. Öyleyse sapıklı­ğa düşmiyen, delillere (Kitap, Sünnet, icma-i Ümmet ve Kıyas) aşina olan kimselerin bu konudaki sözleri hep aynı olacaktır. Nitekim ilerde görülecek ki; Ehl-i Sünnet İtikadınm iki kolu olan Eş'ari ve Maturudî mezheplerinin arasında bile fark sadece izah ve anlatımdadır, özde değil... Bu kitaplarm herbiri tek başma bir insana yere artar. Ama hepsini okuyan da olur. Nesirden zevk alan olduğu kadar, nazımdan nazlanan da olur. O'nunda en güzel örnekleri var. İbrahim Hakkı Haz­retlerinin risalesi ezberlenecek kadar güzel... Madde madde nesele su­nan üslubta da risale göreceksiniz. Hakim Semerkandi ve Tahâvi böyle vermiş.

3 - Muhteva Nedir?

Kitapta şu risaleler var : Arapça :

1- Fıkh-ı Ekber, İmam-ı Azam Ebu Hanife

2 - Tevhid Risalesi, İmam Şafiî

3 - Kitab'ut-Tevhid, Ebu Mansur Maturidi

4 - Risalet'ül-Akaid, Ebu Mansur Maturidî

5 - Sevad'i A'zam, Hakim Semerkandi

6 - Akidet'üt-Tahaviyye, Ebu Cafer et-Tahavî

7 - Metn-i Akâid, Ömer Nesefî

8 - Kaside-i Emali, İmam Siraeuddin El-Fergani

9 - Akâid Adûdiye, Adududdin el-İcî

10 - Sanusiye Akaidi, El Telamsâni

11- Cevheret'üt Tevhid, el-Lakkani

12- Ravzat'ul Cennat

13 - Ehl-i Sünnet Akaidi, Ziyaüddin Gümüşhanevi
Türkçe :
14- Akaid Manzumesi, İshak Zencani

15- Akaid-i Dini İslam, İbrahim Hakkı Erzurumî

16- Akaidi İslamiye, M. Zihni

17- Akaid-İslam, İsmail Hakkı Bosnevi

18- İman İslam, Necib Fazıl Kısakürek

4 -Meseleler :

a) Tevhid Risalelerinde genel olarak: Allah’ın birliği kemal fısatlarm, Noksan sıfatlardan tenzihi. İrade, kudret ve İlmi İlâhi. Bunların taalluk-ettiği meseleler. Kul iradesi. Kulun ef'ali. Mükellefiyet ve hu­dudu. Rızık ve Ecel... Bundan başka Risalet ve Nübüvvet. Mucize, Keramet Vahiy ve İlham. Melekler ve Cinler... Nihayet, Ahirete İman. Sual, Azab, Cennet ve Cennet nimetleri...

b) Akaid Risalelerinde ise: Yer yer İlmi Kelamın akli isbatlarmdan da izler taşıyan örnekleriyle şu Meseleleri görürüz: (İ. Matüridinin Akaid Risalesi veya Erzurumlu İ. Hakkı Manzumesine bakalım) Alem ve Varlık. Hudus ve Sani. Vücûd: Vacibil Vücûd. İlim ve sebebleri. Marifeti Dereceleri. Sıfat-ı Bari: Tenzihi ve Selbi sıfatlar. İsimle mü-semma. Kudret-İrade-İlim sıfatları ve taalluk ettiği kader.

Kaza, Kader, Ecel, Razık, Tevekkül, Küfür ve İmanda kulun rolü... Said ve Şakiy...

Cüz-i İrade, Hüsun-Kubuh. Sevab-İkab. Sorumluluk ve hududu. Kul için Aslah olan...

Ru'yetullah... Kelamullah, Kur'an Mahluk değildir... Sapık mez­hepler ve görüşleri (Kur'an, Kader ve Teklif konularmda...)

İman ve İslâm. İmanm Rükünleri., İmanm yeri. Ye's ve İkrah. İmanm kesin olması. Marifet İman Amel Münasebeti. Büyük Günah, Tevbe-Afv-Azab.

Rasul-Nebi. Risaletin Lüzumu. Risaletin sürekliliği... Vahiy, Mu­cize, Keramet, Velayet... Peygamberlerin sıfatlan...

Bid'at, Küfür olan Ameller, Büyük günahlar. İman İnkâr yönün­den İnsan. (Küfr, Şirk, Nifak, Fısk, İrtidad)

Meleklere îman, Cin ve Şeytan...

Kitaplara İman ve Geçmiş Şeriatlar...

Ahirete İman: Kabir ve Sual. Kıyamet Alâmetleri (Mehdi-Deccal) Haşr Sırat, Mizan, Cennet, Cehennem. Şefaat, Havz...

En şerefli varlık. Aşere-i Mübeşşere. Sahabe vs... Mestler. Sihir. Nazar Helal-Haram, Farz-Vacib, Sünnet. İctihad-Müctehid. İmamet. Hi­lafet. ⁴