Ali pasa camiİ ve TÜrbesi

ALKAME b. MÜCEZZİZ

Alkame b. Mücezziz b. el-A'ver el-Kinânî el-Müdlicî (ö. 20/641) İslâm tarihinde İlk deniz seferine çıkan müfrezenin kumandanlığını yapan sahâbî.

Babası Kinâne oğullarından Mücezziz. iz sürmede (kıyâfe) ve insanlara baka­rak soylarını tesbit etmedeki (kıyâfe ve firâse) maharetiyle tanınmış bir sahâbî idi. Üsame ile babası Zeyd b. Hârise'nin ayaklarına bakarak bunların aynı soy­dan gelen insanların ayaklan olduğunu söylemesi Hz. Peygamber'i çok sevindir­mişti.

Hicretin 9. yılında Habeşlilerden bir grubun gemilerle Mekke yakınındaki Şu-aybe sahiline kadar geldiği haber alının­ca. Hz. Peygamber Alkame'yi 300 kişilik bir müfrezeye kumandan tayin ederek Habeşliler'in üzerine gönderdi. Seriyyetü'1-Ensârîveya Seriyyetü Alkame b. Mü­cezziz diye anılan bu ilk deniz seferine katılan mücahidler denize açıldılarsa da Habeşliler'i bulamayarak geri döndüler.

Alkame, Halife Ebû Bekir tarafından Filistin taraflarına gönderilen orduda da Amr b. As'a bağlı olarak kumanda görevi aldı. Onun bu görevi Hz. Ömer zamanında da devam etti ve RlistirTin önemli şehirlerinden Gazze'yi İslâm top­raklarına kattı. Filistin fethedildikten sonra bölgenin yarısının yönetimi ken­disine bırakıldı. Hz. Ömer'le kumandan­ları arasında Câbiyede vuku bulan tar­tışmada o da bulundu.

Hicretin 20. yılında Halife Ömer deniz yoluyla Habeşistan'a göndereceği askerî birliğin başına Alkameyi geçirdi. Fakat çıkan bir fırtınada Alkame askeriyle bir­likte boğularak şehid oldu. Bu olaydan sonra halife deniz yoluyla sefer düzenle­memeye karar verdi. Bu faciadan sade­ce Alkame'nin kurtulduğu, Hz. Ömer'in vefatı sırasında Filistin'deki yöneticilik görevine devam ettiği ve Hz. Osman dev­rindeki fetihlere katıldığı da rivayet edilmektedir. ³⁶⁷

Bibliyografya

1) Müsned, 111, 67;

2) Buhârî. “Meğâzî”, 59;

3) İbn Mâce. “Cihâd” 40;

4) Vâkidî. el-Meğâzı, III, 983;

5) İbn Hişâm, es-Sire, IV, 639, 640;

6) İbn Sa'd. et-Sabakât, II, 163;

7) Taberî, Târth (Ebü'l-Fazl). İli, 394, 604, 610; IV, 67, 112, 289;

8) İbn Abdülber, el-İstî'âb, III, 127;

9) İbnü'l-Esîr. Ûsdut-ğâbe, IV, 87;

10) a.mlf., el-Kâmil, II, 497, 501, 536, 569;

11) İbn Hacer. el-lşâbe, II, 505, 506;

12) Mv.Fs., II, 307. ³⁶⁸

ALKAME b. ULÂSE

Alkame b. Ulâse b. Avf el-Kilâbî el-Âmirî (ö. 20/641) Hz. Ömer devrinde valilik yapan sahâbî.

Âmir b. Sa'saa kabilesinin Kilâb boyu­na mensuptur. Câhiliye devrinde kabile­si arasında büyük bir nüfuz ve itibara sahipti. Hudeybiye Antlaşması'ndan son­ra ve Mekke'nin fethinden önce Medi­ne'ye giderek Hz. Peygamber'le görüş­tü ve kabilesi adına ona biat etti. Müel-lefe-i kulûb'dan olduğu. Hz. Peygamber'in aynı durumdaki diğer sahâbîlerle birlikte ganimetten ona da önemli pay­lar ayırdığı kaynaklarda zikredilir. Alka­me, Tâif halkının müslüman oluşundan kısa bir süre sonra irtidad ederek Şam'a gitti. Hz. Peygamberin ölümü üzerine çıkan karışıklıktan faydalanarak Kilâboğulları arasına döndü ve onlan teşkilât­landırmak istedi, fakat Hz. Ebû Bekir'in bölgeye Kaka1 b. Amr kumandasında bir

askerî birlik göndermesi üzerine Suri­ye'ye kaçmak zorunda kaldı. Hz. Peygamber'in ölümünden sonra irtidad ettiği, hatta bu irtidad olayının Hz. Ömer devrinde meydana geldiği hakkında da bazı rivayetler vardır. Alkame'nin daha sonra tövbe ederek yeniden müslüman olduğu bilinmektedir. Nitekim Hz. Ömer onu Havran'a vali tayin etmiş, hayatının sonuna kadar da burada kalmıştır.

Alkame ile amcazadesi Âmir b. Tufeyl arasındaki üstünlük iddiası üzerine şair A'şâ Meymûn'un Alkame aleyhine söy­lediği kaside, Câhiliye devri edebî mah­sulleri arasında yer alır. İslâmiyet'in ilk yıllarında Alkame'nin Bizans imparato­runun huzurunda Resûl-i Ekrem hak­kında iyi sözler söylemesi sebebiyle Hz. Peygamber onun aleyhindeki bu kasi­denin rivayet edilmesini yasaklamıştı. ³⁶⁹

Bibliyografya

1) Buhârî, “Enbiyâ”, 6, “Meğâzî”, 61, “Tevhîd”, 23;

2) Müslim, “Zekât”, 138. 143, 146;

3) İbn Hişâm. es-Sîre, II, 586; IV, 495;

4) Sa'd. et-Ta­bakât, I, 272, 311;

5) Taberî. Târîh (Ebü'l-Fazl), III, 262;

6) İbn Abdülber, el-İstt'âb, III, 126;

7) İbnü'l-Esîr, Üsdü'l-ğâbe, IV, 86;

8) İbn Hacer, el-lşâbe, II, 503, 505;

9) Abdülkâdir el-Bağdâdî. Hizânetvi-edeb, I, 183-185; III, 80, 81, 388, 397, 403, ayrı­ca bk. Fihrist;

10) Ziriklî, el-A'lâm, V, 48. ³⁷⁰

ALKAME b. VAKKAS

Alkame b. Vakkas b. Mihsan el-Leysî el-Medenî (ö. 86/705) Alim tabiî.

Kinâneoğullannın Utvâre kolundan ol­duğu için Utvârî nisbesiyle de anılır. Hz. Peygamber zamanında doğan çocuklar­dandır. Her ne kadar oğlu Amr'a dayan­dırılan bir rivayete göre Alkame Hendek Savaşı'na katıldığını ve Hz. Peygamber'e gelen bir heyetin içinde bulunduğunu söylemişse de bu rivayet makbul görül­memiş ve Alkame büyük tabiîlerden sa­yılmıştır. Hz. Ömer, Âişe. Abdullah b. Ömer, Bilâl b. Haris ve Amr b. Âs gibi sahâbîlerden hadis rivayet etmiştir. İbn Sa'd ve Nesâfnin sika olduğunu belirt­tikleri Alkame'nin rivayetleri pek fazla değildir. Kendisinden oğullan Amr ve Abdullah ile İbn Şihâb ez-Zührî, İbn Ebû Müleyke gibi büyük muhaddisler rivayette bulunmuşlardır. Alkame'nin ha­disleri Kütüb-i Sitte'de yer almıştır. Al­kame'nin. Cemel Vak'ası'ndan önce pek düşünceli gördüğü Talha b. Ubeydullah ile konuşarak ona hiç değilse oğlu Muhammed'i bu savaşa sokmamasını tav­siye ettiği rivayet edilmektedir. ³⁷¹

Alkame'nin ölüm tarihi kesin olarak belli değildir. Bütün kaynaklar onun Abdülmelik b. Mervân zamanında (685-705) vefat ettiğini kaydetmektedir. ³⁷²

Bibliyografya

1) İbn Sa'd. et-Tabakât, V, 60;

2) Halîfe b. Hayyât. et-Tabakât (Zekkâr), II, 592;

3) Buhârî. et-Târîhu'l-kebîr, VII, 40;

4) İbn Abdülber, el-lsıfâb, III, 126;

5) İbnü'l-Esîr, Üsdül-ğâbe, IV, 88, 89;

6) a.mlf.. el-Kâmil, III, 220; IV, 525;

7) Zehebî. Tezkiretut-huffâz. I, 53;

8) a.mlf.. A'lâmü'n-nübelde, IV, 61, 62;

9) İbn Hacer, et-işâbe, III. 81; ³⁷³