Ali pasa camiİ ve TÜrbesi
Yüklə 1,8 Mb.
|
a) Kitap Çalışmaları.1) Storia dei Mu-sulmani di Sicilia (Sicilya müslümanlan tarihi). 18S4-1872 yılları arasında Firen-ze'de (Floransa) üç cilt olarak yayımlanan bu eserin ilk cildinde Sicilya'nın Eskiçağ ve Ortaçağ dönemleriyle ilk İslâm akınları üzerinde durmuş ve özellikle 827'de Sicilya'ya ve daha sonra da İtalya topraklarında Taranto ile Bari şehirlerine yapılan ilk akınları anlatmıştır. II. cilt XI. yüzyılda müslümanlann Sicilya adasına nasıl sahip olduklarını, III. cilt ise İslâm egemenliğinin son yıllarını ihtiva etmektedir. Bu eserde olaylar zinciri yanında müslümanlann bilhassa Batı Akdeniz'de ne gibi roller oynadıkları, ekonomiye, kültüre, günlük hayata ve güzel sanatlara ne gibi yenilikler getirdikleri de açıklanmıştır. Amari bu eserinde basılmamış pek çok Arap kaynağından faydalanmış ve aynı zamanda bunları Batılı kaynaklarla da karşılaştırmıştır. Böyle bir çalışma nâdir görüldüğü için eser İlim âleminde büyük yankı uyandırdı ve az sayıda basılan nüshaları kısa zamanda tükendi. Eserin, 1933-1939 yıllarında tanınmış Arap dili ve edebiyatı uzmanı Carlo Alfonso Nallino tarafından gözden geçirilen yeni bir yayımı, iki cildi ikişer bölümden oluşan üç cilt halinde beş kitap olarak gerçekleştirildi; bu neşrin 1980 yılında fotomekanik usulle bir baskısı daha yapıldı. Bir 559
AMAR!, Michele tarihçi tarafından yeniden ele alınması gerektiği hususu üzerinde durulmakla beraber eser çok değerli kaynaklar arasında sayılmaktadır, z. Bibüoteca ara-bo-sicula (Sicilya üzerine Arap kaynakları). Sicilya adasından bahseden Arap tarihçi ve coğrafyacıları üzerinde durmaktadır. Eser. 1880de basılan ilk cildinden sonra Leipzigde bir ek ve 1889 da da Tori-no'da ayrı bir ek daha yayımlanmak suretiyle uzun sürede tamamlanmıştır. b) Kitabe Çalışmaları.Le epigrafi ara-biche di Sicilia. Trascritte, tradotte eillusrate(Sicilya’nın Arapça kitabeleri çeviri yazı,tercüme ve resimler).Palermo’da 1875,1879 ve 1885 yıllarında üç ince cilt halinde yayımlanmış ve bu yayının 1971’de yine aynı şehirde Francesco Gabrieli trafından yeni bir baskısı yapılmıştır. c)Arşiv Metinleri Üzerindeki Çalışmaları.Amari 1863 ve 1867 yıllarında Floransa,1873’te Cenova arşivlerinde bulunmuş ve buralardaki malzeme içinden Arapça olanları seçerek yayımlamıştır.1.Diplomi rabi del Reale Archivio Fiorentino,Testo originale con la traduzione letterale e illustrazioni(Floransa Kraliyet Arşivi’ndeki Arap vesikaları,Asli metin ile tam tercüme ve resimler).1863’te Floransa’da yayımladığı bu eser için 1867’de de bir ek(appendice)hazırlamıştır.2.Nuovi ricordi arabici su la stria di Genova (Cenova tarihi üzerine yeni Arap vesikaları),Atti della Societa ligure di Storia Patria,4-5(1873),s.551-563(Arapca metinler;Appendices.1-39)Aynı dergide bu makalesine ek olarak ikinci bir çalışması daha yayımlanmıştır.Aggiunte e correzioni ai Nuove ricordi(Yeni vesikalara ek ve düzeltmeler,19(1898)s.147-159) Vesikalar üzerindeki çalışmaları ile Avrupa’da öncü sayılan Amari,Arap kaynaklarını tenkit süzgecinden geçirerek kaleme alınışları sırasında uyulan usullerı de tesbit etmiştir;Dei titoli che usava la cancelleria de Sultani d’Egitto nel secolo 14 scrivendo ai reggitori di alcuni stati itiliani(Mısır sultanlarının divanında 14.asırda bazı İtalyan devletlerinin yöneticilerine yazılmış vesikalarda kullanılan başlıklara dair).Memorie della R.Accademia dei Lincei.Classe di Scienze Morali,serie 3,12(1884),s.507-534. Amari,İdrisi ve İbn Havkal gibi Avrupa hakkında bilgi veren İslam coğrafyacıları üzerinde de durmuş,ayrıca 1857 yılında Kur’an’-ı Kerim’le ilgili bir bibliyografya denemesi yapmıştır.Bunlardan başka Hollandalı müşteşrik R.Dozy ile beraber yürüttüğü çalışmalar sonunda,onun İspanya’daki İslam kültürünün ortaya çıkarılmasına katkıda bulunmasını saglamıs ve boylece aynı yıllarda muslumanların Akdeniz’de oynadıkları önemli rol büyük ölçüde gözden geçirilerek yeniden ve başlangıcından itibaren değerlendirilmiştir. Ammari’nin çalışmaları o daha hayatta iken takdir edilmiş ve onun başlattığı araştırmalara sonradan Roma’da ve Palermo’da geliştirilen İslam dünyaso ile ilgili çalışmalarla yeni bir hız ve yön verilmiştir.Eserleri pek az İtalyan edebiyat ve kültür adamına uygulanan bir metotla edizione nazionale(milli neşir)seviyesinde ele alınmış ve ayrıca onun için 100.doğum yıldönümünde armağan çıkarılmıştır.(Centenario della Nascita di Michele Amari,Palermo 1910).Amari, adına armağan yayımlanan ilk müteşrik olup ölümünün 100.yılı münasebetiyle de çeşitli toplantılar yapılmış ve eserlerinden bır kısmı yeniden derlenip yayımlanmıştır.(bk.Borruso,İslam Storia e civilla,sy.29.s.265-273) 2 haz. Zuhurî Danışman. 3 Semavi Eyice, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/432. 4 Semavi Eyice, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/432-433. 5 nşr. Rıfkı Melül Meriç. 6 trc. Bedriye Şanda. 7 Semavi Eyice, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/433. 8 Semavi Eyice, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/433. 9 Semavi Eyice, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/433. 10 2 Haziran 1866. 11 Kahire 1306. 12 s. 37-61. 13 Kahire 1287. 14 Kahire 1289. 15 Kahire 1298. 16 İskenderiye 1299/1882. 17 Kahire 1309. 18 Kahire 1289. 19 Kahire 1289. 20 Kahire 1290-1293. 21 Kahire 1868. 22 Kahire 1894. 23 Kâzım Yaşar Kopraman, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/432-434. 24 Dâru'l-Kitâbı'l-Arabî. 25 Kâzım Yaşar Kopraman, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/434. 26 İhbârü’ulemâ', s. 167. 27 s. 518-519. 28 bk. Muhammed Kürd Ali, MMİADm., s 304-306. 29 s. 2I0. 30 s. 8. 31 iki eser bir arada, Kahire 1926-1927. 32 Beyrut 1959. 33 Beyrut 1973. 34 Necip Taylan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/434-435. 35 nşr. M. Zubeyr es-Sıddık. 36 nşr. 1 A Khalifa W. Kutsch. 37 nşr. Âdil Ntıveyhiz. 38 özet trc. ve nşr. E G. Browne. 39 nşr. Nızâr Rızâ. 40 Necip Taylan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/436. 42 Süleyman Uludağ, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/436. 43 Sükeyne, Ümmül-benîn, Şehd, Neciyye, Necme, Şakrâ1 vb. 44 bk. Muhsin el-Emîn. 11, 13. 45 29 Safer 203/5 Eylül 818. 46 bk. İbn Hacer, VII, 387-389. 47 İbn Hibbân, II, 106. 48 bk. Şezerât, II, 6. 49 Muhsin el-Emîn, II, 14. 50 bk. a.g.e., II, 22. 51 bk. Zehebî, IX, 387. 52 bk. Azîzullah el-Utâridî, I, Mukaddime, s. 18, 37. 53 bk. Minhacü's-sünne, II. 125, 126. 54 Tahran 1406. 55 bk. Brockelmann, II, 573; Sezgin, I, 535-536. A. Saim Kılavuz, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/436-437. 56 nşr. Yûsuf Esad Dağır. 57 nşr. Mahmûd İbrahim Zâyed. 58 trc. E. Ruhi Fığlalı. 59 A. Saim Kılavuz, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/438. 60 s. 350. 61 Mısır'da Mehmed Ali Paşa Kütüphanesi'nde. 62 İskenderiye'de özel bir koleksiyonda. 63 İstanbul'da Özel bir koleksiyonda. 64 Ali Alparslan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/438-439. 65 nşr. A. S. Hânsârî. 66 trc H. A S. Fessyan. 67 Ali Alparslan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/439. 68 nr. 1-18, 7 Kânunusâni 1326-1 Temmuz 1330. 70 Yapı Kredi Bankası yayınları. 71 M. Uğur Derman, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/440. 72 23 Temmuz 1908. 73 30 Ekim 1918. 74 11 Kasım 1918. 75 13 Ocak 1919. 76 3 Mart 1919. 77 21 Temmuz 1919. 78 30 Eylül- Ekim 1919 gecesi. 79 20-23 Ekim 1919. 80 Cevdet Küçük, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/440-441. 81 nşr. Cemal Kutay. 82 Cevdet Küçük, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/441. 83 İstanbul 1306. 84 İstanbul 1300. 85 İstanbul 1314. 86 Necati Öner, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/442. 87 Necati Öner, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/442. 89 nşr. Dedering. 90 trc. Süleyman Uludağ. 91 trc. Süleyman Uludağ. 92 nşr. Abdülvekîl ed-Derûbî Yasin Arefe. 93 Mustafa Bilgin, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/442. 94 21 Zilhicce 1286/ 24 Mart 1870. 95 Mart 1900. 96 9 Eylül 1909. 97 Mustafa Uzun, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/442-443. 98 İstanbul 1324. 99 Melkon ile birlikte, İstanbul 1323. 100 İstanbul 1324. 101 krş. Özeğe, IV, 1539. 102 İstanbul 1324. 103 İstanbul 1327. 104 Ali Reşad, Mehmed İzzet ve L. Fevillet ile birlikte, I-II, İstanbul 1332-1333. 105 İstanbul 1340. 106 İstanbul 1929; 107 İstanbul 1320. 108 İstanbul 1322. 109 İstanbul 1325. 110 istanbul 1327. 111 İstanbul 1307. 112 İstanbul 1321. 113 İstanbul 1329. Mustafa Uzun, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/443-445. 114 İstanbul 1327. 115 s. 5-15. 116 İstanbul 1327. 117 İstanbul 1329. 118 Ali Reşad ile birlikte, İstanbul 1327. 119 İstanbul 1327. 120 Ali Reşad ile birlikte, l-III, İstanbul 1327. 121 İstanbul 1329. 122 İstanbul 1338. Mustafa Uzun, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/445. 123 İstanbul 1329. 124 İstanbul 1334. 125 başka çeşitli baskıları için bk. Özeğe, IV, 1806-1807. 126 İstanbul 1328-1329. 128 Mustafa Uzun, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/445. 129 Mustafa Uzun, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/445. 130 nr. 15, 1 Muharrem 1287, s. 892, 932. 131 25 Şubat 1867. 132 22 Mayıs 1867. 133 31 Ağustos 1867. 134 29 Haziran 1868 135 3 Kasım 1868. 136 1869-1870 arasında, 25 sayı. 137 1870-1871 arasında, II sayı. 138 Ekim 1876. 139 Haziran 1877. 140 16 Aralık 1877. 141 93 Harbi. 142 daha sonra 7-8 Hasan Paşa. 143 Ulüm, nr. 17, 29 Muharrem 1287. 144 Ulûm, nr. 16, 15 Muharrem 1287. 145 “Ulûm, nr. 18, 15 Safer 1287. 146 “Lisan ve Hatt-ı Türkî”, ulûm, nr 3, 22 Cemâziye-levvel 1286, s. 129. 147 “Zamane Hutbesi”, Ulûm, nr 18, s. 1116. 148 Ulûm, nr. 2, 7 Cemâziyelevvel 1286, s. 1-17. 149 Ulûm, nr 2-3. 150 Abdullah Uçman, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/445-447. 151 Paris 1287. 152 1 Rebîülâhir 1287. 153 3 Cemâziyelâhir 1287. 154 Paris 1871. 155 Paris 1872. 156 Paris 1873. 157 Paris 1871. 158 Paris 1290, Türkçesi: Hive, 2. bs. İstanbul 1326. 159 nşr. M. Abdülhaiük Çay, İstanbul 1977. 160 Paris 1873. 161 Paris 1292. 162 Paris 1875. 163 Paris 1876. 164 Paris, ts.. 165 İstanbul 1325. 166 Paris, ts. 167 Paris 1286. 168 İstanbul 1324. 169 Londra 1868. 170 Paris 1288. 171 Paris 1291. 172 Paris 1873. 173 Abdullah Uçman, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/447-448. 174 mezuniyet tezi, 1943-44. 175 İnsanları ve Olayları Arasında. 176 haz Fevziye Abdullah Tansel. 177 trc Metin Kıratlı. 178 doktora tezi. 1989. 179 Abdullah Uçman, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/448. 181 nşr. Nizâr Rızâ. 182 Nuri Yüce, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/449. 183 9 Şubat 1441. 184 İÜ Ktp.,TY, nr. 841, s. 190, 200. 185 Ramazan 873 Mart 1469. 186 3 Ocak 1501. 188 nr. 546. 189 nr. 1995. 190 Revan, nr 808. 191 Suppl. Turc. 316-317. 192 Taşkent 1959, Ali Şîr rieuâl, Hazâinü'l-meânî, I. cilt: Garâibü's-sigar. 193 Günay Kut, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/450451. 194 Nuruosmaniye Ktp., nr. 3850; Türk ve İslâm Eserleri Müzesi, nr. I952; Süleymaniye Ktp., Hekimoğlu Ali Paşa, nr 632. 195 Günay Kut, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/451. 196 Taşkent 1963. 197 Ankara 1965. 198 Taşkent 1956. 199 Taşkent 1965. Günay Kut, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/451. 200 Revan, nr. 808. 201 Suppl. Turc. 316-317. 202 Fâtih, nr. 4056. 203 TY, nr. 4149. 204 Or. 402. 205 İstanbul 1979. 206 “Orta-Asya Türk Dervişliği Hakkında Bazı Notlar”, TM, 1965, XIV, 259-262. 207 Revan. nr. 808. 208 Tahran 1323 hş.1944. 209 Tezkire-i Mecma'u'l-havâs, trc. Abdürresûl Hayyâmpor, Tebriz 1327 hş. 1948. 210 “Nevâyî'nin Hâlât-ı Seyyid Hasan Big Risalesi”, TM, 1971, XVI, 89-110. 211 “Alî Şîr Nevâyî'nin Hâlât-ı Pehlevân Muhammet Risalesi”, TM, 1980, XIX, 99-164. Günay Kut, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/451452. 212 Millî Teteb-batar Mecmuası, nr. 4, 1331, s. 149, 155. 213 Günay Kut, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/452. 214 Tahran 1327 hş. 1948. 215 Leiden 1966. 216 Taşkent 1949. 217 Baku 1926. 218 Baku 1926. 219 Ali Şir Neuaî, II, Divanlar, İstanbul 1965, s. 3-6. 220 Günay Kut, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/452-453. 221 trc. Ahmed Caferoğlu. 222 trc. Abdülkadir İnan. 223 trc. Mirza Bala. 224 trc. Rasime Uygun. 225 trc. R. Uygun. 226 trc R. Uygun. 227 nşr. Doğu Türkistan Göçmenler Derneği. 228 Günay Kut, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/453. 229 Nuri Özcan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/454. 230 İstanbul Konservatuarı neşriyatı. 231 İstanbul Konservatuarı neşriyatı. 233 Yapı ve Kredi Bankası Yayınları. 234 Nuri Özcan, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/454. 235 Mustafa Fayda, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/454. 236 Mustafa Fayda, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1989: 2/454. 237 bk. TAHİRÎLER Yemen. 238 TSMK, Hazine, nr. 781. Yüklə 1,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|