Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti

 
GLOSSARIY 
Matnni katta hajmdagi matn (gipertekst) darajasida tasavvur etish – KL yana 
bir asosiy yo‘nalishlardan biri gipermatn sistemasini tashkil etish sanaladi. KLsida 
gipermatn sistemasi grafik sifatida bo‘lib, har bir nuqtada bir matn yoki parcha, 
tasvir, jadval, videorolik va boshqalar joylashtiriladi. 
Sinxron – ayni bir davr tilini davr, vaqt omili va lisoniy o‘zgarishlarga bog‘liq 
bo‘lmagan holda tavsiflashga oid. 
Diaxron – tarixan o‘zgargan holda izchil rivojlanish bosqichlari. 
Panxron – arxetip, mif. 
Ideografik - so‘zlar alifbo tartibida emas, balki mavzuiy tamoyilga ko‘ra 
joylashtirilgan lug‘at. 
Tezaurus – muayyan tildagi barcha so‘zlarni qamrab oladigan, ularni matnda 
qo‘llanish holatini to‘liq aks ettiradigan lug‘at. 
 

---

65 
Mavzu bo‘yicha tayanch tushunchalar: matnni gipertekst darajasiga 
yetkazish, axborot-izlanish sistemasini kengaytirish, tasvir, jadval, videorolik, matniy, 
lug‘aviy, grafik, audio, video, animatsiyali. 
 
Muhokama uchun savollar. 
1. Gipertekst nima? 
2. Gipermatn sistemasi tarkibiga nimalar kiradi? 
3. Tizimlashtirish qanday amalga oshirilgan? 
 
 
Topshiriqlar. 
1-mashq. Glossariy, vokabulyar, so‘zlashgich yarating. 
2-mashq. Leksikon, ro‘yxat, ensiklopediya, ma’lumotnoma, indeks yarating. 

Eng ma’qul talqinni tanlang. 
1. Axborot-izlanish sistemasi necha xil bo‘ladi? 
a) 1 
b) 3 
c) 2 
d) 4 
2. Axborot-izlanish sistemasi keltirilgan qatorni toping.