– 108 –
– 109 –
oyim. Birinchi guruh Kashal etnosi vakillari Alpomishga
qarshi kurashib, o‘z davlati mavqeini tiklamoqchi bo‘lishadi.
Ikkinchi guruh esa Alpomishga yordam berib, etnosga xizmat
qilishni afzal bilishadi.
Yuksalish bosqichiga chiqqan Boysun-Qo‘ng‘irotda
ham tiplar ikkiga ajralgan: 1. Alpomish, Barchin, Qultoy,
Qaldirg‘och. 2. Ultontoz, Boybo‘ri, Boysari. Bu o‘rinda
birinchi guruh etnos yuksalishiga kamarbasta tiplar. Ikkinchi
guruh manfaatlari esa qarama-qarshi harakat sifatida namoyon.
«Alp» etnosning bunyodkorlikka ingan bo‘g‘imida
yetiladi. Bunyodkor bo‘g‘im quvvatini o‘zida jamlovchi
alpning bichimi xalqning «alplik» haqidagi tasavvurlar
tizimida turadi.
«Alp» xalqning adolat o‘rnatuvchi botiri, ideal qahramoni
sifatida maydonga chiqadi.
Savol va topshiriqlar:
1. Qahramonlik dostonlarining belgilarini sanab o‘ting.
2. Qahramonlik dostonlaridagi alplik tizimi haqida qanday
ma’lumotlarni bilasiz?
3. “Alpomish” dostonidagi sizga eng manzur bo‘lgan
lavhalarni ayting va tahlil qilib bering.
4. “Alpomish” dostonidagi Barchinoy monologini
yodlang.
5. Qahramonlik dostonlaridagi epos va etnos muammosi
haqida gapirib bering.
Adabiyotlar:
1. Safarov O. O‘zbek xalq og‘zaki ijodi. – T., «Musiqa»,
2010.
2. Madayev O. O‘zbek xalq og‘zaki ijodi. – T.: «Mumtoz
so‘z», 2010.
– 109 –
3. Madayev O., Sobitova T. O‘zbek xalq og‘zaki poetik
ijodi. –T., 2005.
4. Жирмунский В. М., Зарифов Х. Т. Узбекский
героический эпос. –М.:ГИХЛ,1947 С
5. Jo‘rayev M. Folklorshunoslik asoslari. – T., 2009
6. Mirzayev T. Doston. O‘zbek folklorining epik janr lari.
– T.: Fan, 1981.
7. Musaqulov A. O‘zbek xalq lirikasi.–Toshkent: Fan,
1995. –
8. Saidov M.S. O‘zbek xalq dostonchiligida badiiy
mahorat masalalari. –Toshkent, 1969.
9. O‘zbek folklorshunosligi masalalari. 1-kitob. –T., 2006.
10. O‘zbek folklorshunosligi masalalari. 2-kitob. –T.,
2010.
11. O‘zbek folklorshunosligi masalalari. 3-kitob. –T.,
2010.
12. Turdimov Sh. Etnos va epos. –Toshkent: O‘zbekiston,
2012.
13. Eshonqul J. Epik tafakkur tadriji. – Toshkent: Fan,
2006.
14. Eshonqulov J. Mif va badiiy tafakkur. – Toshkent.
Fan, 2019.
15. Introduction to Folklore. London, 2008. Page7
|