Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat
Yüklə 4,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| – 178 –
– 179 – Mashhur baxshilar yurtda sodir bo‘layotgan adolat- sizliklarga beparvo qarab turolmaganlar. Ayrim termalar matnida O‘zbekiston hududidagi tarixiy voqealar ham aks etgan. Xususan, Hodi Zarifov qayd qilishicha, 1898–1908- yillarda O‘rta Osiyoni chigirtka bosgan ekan. O‘tgan asrda qariyalarning xotirasiga qaraganda, ayrim hududlardagi chigirtkani kuraklarda qopga solib ulgurishmagan ekan. Ana endi ofatni ekin maydonlarida tasavvur qiling. 1908-yilda Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li «Chigirtka» nomi bilan terma yaratadi: Bozorchidan shayton qaytib, Biriga uch baho aytib, O‘ttiz olib, to‘qson sotib, Davlatmandlar qabon bo‘ldi. Kambag‘alning aqli shoshib, O‘g‘il-qizman kengashib, Kecha-kunduz zor yig‘lashib, Do‘stlar qaddi kamon bo‘ldi. Bu qo‘shiq-termada yurtimiz boshidan kechgan musibatli kunlar badiiy aksini topgan. Baxshilar tomonidan kuylab kelingan «Do‘mbiram», «Kunlarim», «Nima aytay?», «Go‘ro‘g‘li», «Bormi jahonda?..» kabi termalarning hammasida ham ma’lum darajada real tarixiy voqealar, xalqning kechinmalari ifodalangan. Ularni yaratishda Fozil Yo‘ldosh o‘g‘li, Ergash Jumanbulbul o‘g‘li, Po‘lkan shoir, Islom shoir, Umir Safarov, Bola baxshi (Qurbonnazar Abdullayev), Rahmatilla Yusuf o‘g‘li, Qodir baxshi, Qahhor baxshi ijodi muhim ahamiyatga ega. – 179 – Professional ijodkorlik xalqimiz dunyoqarashida Xudo bergan salohiyat hisoblanadi. Shu sababli baxshi-shoir- larning ijodi haqida ko‘plab rivoyatlar, u bilan bog‘liq irim va marosimlar borki, ular an’anada ijodkorlikning ruhlar dunyosi bilan bog‘liqligini yana bir karra tasdiqlaydi. Xalq baxshilarining repertuari, asosan, termalar va dostonlardan tashkil topgan. Shu sababli xalq termalarini epik poeziya bilan lirik poeziya o‘rtasidagi bir bosqich deyish mumkin. Folklorshunos B.Sarimsoqov o‘zbek xalq termalarini og‘zaki ijodning epik turiga kiritadi. Bizning kuzatishlarimiz termalarning katta qismida lirizm yetakchiligini ko‘rsatadi. Shunga asosan lirik xarakterdagi termalarni xalq lirikasi tarkibiga kiritamiz. Shunday qilib, termalarni xalqimiz og‘zaki ijodidagi mustaqil janr sifatida baholash mumkin. Ular xalq hayotining badiiy ifodasi sanaladi. Termalarning xalq dostonlari va haqqoniy hayot o‘rtasidagi aloqa bog‘lovchi vositachilik ahamiyati g‘oyatda muhimdir. Yüklə 4,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|