Alisher navoiy nomli samarqand davlat unversiteti jismoniy madaniyat fakulteti

 

 

 

 

1. YENGIL ATLETIKADA JISMONIY SIFATLARNI  

RIVOJLANTIRISH AHAMIYATI.  

 

har  tomonlama  jismoniy  rivojlanish,  sog’likni  mustahkamlash  va 

sportda  muvoffaqiyat  qozonmoq  uchun,  jismoniy  va  ma`naviy-irodaviy 

fazilatlarini asosiylarini rivojlantirish va tarbiyalash zarur. Ana shu jismoniy 

va ma`naviy-irodaviy fazilatlarning asosiylarini rivojlantirish va tarbiyalash 

yengil atletikachilar tayyorgarligining muhim qismidir.  

Yengil  atletikachilarning  asosiy  jismoniy  sifatlarini  rivojlantirish 

(jismoniy tayyorgarlik) eng avvalo sportchining har tomonlama va maxsus 

jismoniy  rivojlanish  protsessidir.  SHunga  binoan  jismoniy  tayyorgarlik 

umumiy  jismoniy  tayyorgarlikkka  va  maxsus  jismoniy  tayergarlikka 

bo’linadi.  

Umumiy  jismoniy  tayyorgarliqda  yengil  atletikachining  garmonik 

rivojlanishi,  ya`ni  xarakat  muskulaturasini  rivojlantirish,  organizm 

organlari 

va 

sistemalarini 

mustahkamlar, 

ularning 

funktsional 

imkoniyatlarini  ortirish,  chidamlilikni,  chaqqonlikni,  egiluvchanlikni 

oshirish,  qomat  va  tana  tuzilishdagi  kamchiliklarni  tuzatish  nazarda 

tutiladi.  Bunga  erishish  uchun  turli  xil  xarakat  faoliyatiga 

qatnashuvchi  organizm  organlari  va  sistemalari bilan hamma  tana 

qismlariga  jismoniy  mashqlar  yordamida  muntazzam  ta`sir  etib 

turish zarur. Buning uchun esa  yuqorida zikr etilgan uch gruppadagi 

---

mashqlardan, 

ayniqsa, 

umumiy 

rivojlanshga 

mo’ljallangan 

mashqlardan har xillarini ishlatish kerak.  

Maxsus jismoniy  tayyorgarlik  yengil atletikaning  mazkur  turini 

bajarish  uchun  nima  talab  etilishiga  qarab,  sportchi  organizmining 

hamma funktsional imkoniyatlarini, hamma organlar  va sistemalarni 

yuqori  darajada  rivojlantirishga  karatilgan.  Buning  uchun  tabiiyki, 

tanlab  olingan  yengil  atletika  turining  mashqlari  va  maxsus 

mashqlardan foydalaniladi.  

Umumiy  jismoniy  tayyorgarlik  uchun  ko’pincha  umumiy  ta`sir 

ko’rsatadigan  mashqlardan,  maxsus  tayyorgarlik  uchun  esa,  aniq 

maqsadga  yo’naltirilgan  mashqlardan  foydalanadi.  Lekin  umumiy 

jismoniy  tayyorgarlikda  ham  jismoniy  rivojlanish,  tana  tizimini, 

qomat  rasolik  va  shunga  o’xshashlardan  ayrim  kamchiliklarni 

yo’qotish uchun, aniq yo’naltirilgan mashqlar qo’llanadi.  

Umumiy  va  maxsus  jismoniy  tayyorgarlikda  kuchni,  tezkorlik, 

chidamlilikni, 

chaqqonlikni, 

egiluvchanlikni 

rivojlantiruvchi 

mashqlar  asosiy  rol’  o’ynaydi.  Xuddi  shu  jismoniy  fazilatlarda 

yengil  atletikachining  butun  organizmidagi  organlar  va  sistemalarni 

qobiliyatiga asoslanib, uning xarakat qilishi imkoniyati aks etadi.