Alulbeyt Yayınları: 07

ANLAMAK

1ـ اَلْفَهْمُ بِالفِطْنَةِ / 39.

1- Anlamak kıvrak zekalı olmakladır. /39

2ـ اَلفَهْمُ آيَةُ العِلْمِ / 452.

2- Anlamak ilmin belirtisidir. /452

3ـ مَنْ تَفَهَّمَ فَهِمَ / 7654.

3- Anlamaya çalışan anlar. /7654

4ـ مَنْ تَفَهَّمَ اِزْدادَ / 7733.

4- Kim anlarsa fazlasını ister. /7733

5ـ مَنْ فَهِمَ عَلِمَ غَوْرَ العِلْمِ / 7934.

5- Anlayan ilmin derinliklerini bilir. /7934

6ـ مَنْ عَدِمَ الفَهْمَ عَنِ اللهِ سُبْحانَهُ لَمْ يَنْتَفِعْ بِمَوْعِظَةِ واعِظٍ / 8945.

6- Allah tarafından anlama (kabiliyeti) verilmeyen kimse hiçbir vaaz verenin öğütünden yararlanamaz. /8945

7ـ مَا افْتَقَرَ مَنْ مَلَكَ فَهْماً / 9507.

7- Kim anlama (kudretine) sahip olursa fakir olmaz. /9507

APTAL VE AKILSIZ

1ـ أعْيى ما يَكُونُ الحَكيمُ إذا خاطَبَ سَفيهاً/ 3194.

1- Hekim insanın en çaresiz olduğu zaman aptal ve akılsız insan ile konuştuğu zamandır. /3194

2ـ أسْفَهُ السُّفَهاءِ المُتَبَجِّحُ بِفُحْشِ الكَلامِ/ 3199.

2- Aptalların en aptalı (veya akılsızların en akılsızı) küfürlü ve kötü sözden dolayı sevinen kimsedir. /3199

3ـ مَنْ داخَلَ السُّفَهاءَ حُقِّرَ/ 7875.

3- Akılsız insanların içine giren kimse küçümsenir. (küçük görülür) /7875

4ـ مَنْ عَذَلَ سَفِيهاً فَقَدْ عَرَّضَ لِلسَّبِّ نَفْسَهُ/ 9170.

4- Akılsız ve aptal insanı kınayan kimse kendini küfür edilmenin tehlikesine atmıştır ( yani insana küfür edilebilinir.)  /9170

5ـ تَرْكُ جَوابِ السَّفيهِ أبْلَغُ جَوابِهِ/ 4498.

5- Aptal insana cevap vermemek en güzel cevaptır. /4498

6ـ لا يَعْرِفُ السَّفيهَ حَقَّ الحَليمِ/ 10736.

6- Aptal insan sabırlı ve hilimli insanın hakkını tanımaz. /10736

7ـ لا يُقَوِّمُ السَّفيهَ إلاّ مُرُّ الكَلامِ/ 10817.

7- Acı sözden başkası aptalın düzelmesine ve anlamasına yetmez. /10817

8ـ مُقارَنَةَ السُّفَهاءِ تُفْسِدُ الخُلْقَ/ 97072.

8- Akılsız ve aptal insanlar ile oturup kalkmak insanın ahlakını bozar. /97072

APTALLIK

1ـ اَلغَباوَةُ غِوايَةٌ /136.

1- Aptallık sapıklıktır. /136

2ـ ضادُّوا الغَباوَةَ بِالفِطْنَةِ /5926.

2- Aptallığa[14] karşı zekâyla savaşın. /59263

3ـ كَفى بِالْمَرْءِ غَباوَةً أنْ يَنْظُرَ مِنْ عُيُوبِ النّاسِ إلى ما خَفِيَ عَلَيْهِ مِنْ عُيُوبِهِ /7062.

3- Başkalarının ayıplarına bakıp kendi gizli ayıplarına bakmamak kişinin aptallığına yeter. /7026

4ـ مِنْ أقْبَحِ الشِّيَمِ الغَباوَةُ /9377.

4- Aptallık en kötü huylardandır. /9377

ARAŞTIRMAK

1ـ لا عَمَلَ كَالتَّحْقيقِ/ 10483.

1- Araştırmak gibi çalışmak yoktur. /10483

2ـ لا سُنَّةَ أفْضَلُ مِنَ التَّحْقيقِ/ 10638.

2- Araştırmaktan daha üstün gelenek yoktur. /10638

ARİF / BİLEN

1ـ كُلُّ عارِفٍ مَهْمُومٌ /6827.

1- Her arif hüzünlüdür. /6827

2ـ كُلُّ عارِفٍ عائِفٌ /6829.

2- Her arif (dünyadan) hoşlanmaz. /6829

3ـ كَيْفَ يَعْرِفُ غَيْرَهُ مَنْ يَجْهَلُ نَفْسَهُ ؟! /6998.

3- Kendi nefsini tanımayan, başkasını nasıl tanıyabilir? /6998

4ـ اَلعارِفُ مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَأَعْتَقَها , وَنَزَّهَها عَنْ كُلِّ ما يُبَعِّدُها وَيُوبِقُها /1788.

4- Arif kendi nefsini tanıyıp onu özgür kılan ve nefsini (Allah’tan) uzaklaştırıp rezil eden şeylerden temizleyendir. /1788

5ـ اَلعارِفًُ وَجْهُهُ مُسْتَبْشِرٌ مُتَبَسِّمٌ , وَ قَلْبُهُ وَجِلٌ مَحْزُونٌ /1985.

5- Arifin yüzünde tebessüm ve sevinç, kalbinde korku ve hüzün vardır. /1985

ASİLLİK / SOYLULUK

1ـ اَلنُّبْلُ بِالتَّحَلِّي بِالْجُودِ وَالوَفاءُ بِالْعُهُودِ / 2153.

1- Asalet, bağışla ziynetlenmek ve ahitlere vefa etmektedir. /2153

2ـ إنَّما النُّبْلُ اَلتَّبَرِّي عَنِ الْمَخازي / 3872.

2- Asalet, aşağılanmalardan bîzar olmaktır. /3872

3ـ عادَةُ النُّبَلاءِ السَّخاءُ وَ الْكَظْمُ وَالْعَفْوُ وَ الْحِلْمُ / 6306.

3- Necip insanların adeti eli açık olmak, kızgınlığı yenmek, affetmek ve sabırlı olmaktır. /6306

4ـ عُنْوانُ النُّبْلِ الإحْسانُ إلَي النّاسِ / 6322.

4- Halka ihsanda bulunmak, neciplik ve zekîliğin alametidir. /6322

5ـ مِنْ النُّبْلِ أنْ يَبْذُلَ الرَّجُلُ مالَهُ وَ يَصُونَ عِرْضَهُ / 9343.

5- Malını verip haysiyetini korumak, soyluluktur. /9343

6ـ مِنْ عَلاماتِ النُّبْلِ اَلْعَمَلُ بِسُنَّةِ الْعَدْلِ / 9356.

6- Adaletli olmak, asilliğin alametlerindendir. /9356

7ـ يُسْتَدَلُّ عَلي نُبْلِ الرَّجُلِ بِقِلَّةِ مَقالِهِ وَ عَلي تَفَضُّلِهِ بِكَثْرَةِ اِحْتِمالِهِ/10962.

7- Az konuşmak, insanın asillik ve zekiliğine; tahammülün çok olması ise, yüceliğine işarettir. /10962

AŞAĞILIK

1ـ اَللَّئِيمُ إذا بَلَغَ فَوْقَ مِقْدارِهِ تَنَكَّرَتْ أحْوالُهُ / 1800.

1- Aşağılık biri, kendi ölçüsünden fazla bir makama eriştiği zaman kabalaşır. /1800

2ـ اَللَّئِيمُ يَجْفُو إذَا اسْتُعْطِفَ، وَيَلينُ إذا عُنِّفَ / 1824.

2- Aşağılık birinden şefkat dilendiği zaman cefa eder ve sert davranıldığında yumuşar. /1824

3ـ اَللَّئِيمُ لا يَتْبَعُ إلاّ شَكْلَهُ، وَ لا يَميلُ إلاّ إلي مِثْلِهِ / 1920.

3- Aşağılık kimse, ancak kendisine benzeyene uyar, kendisi gibi olana meyleder. /1920

4ـ اَللَّئِيمُ لا يُرْجي خَيْرُهُ، وَ لايُسْلَمُ مِنْ شَرِّهِ، وَلا يُؤْمَنُ مِنْ غَوائِلِهِ / 1930.

4- Aşağılık, hayrına ümit bağlanmayan, şerrinden korunulmayan ve eziyetlerinden güvende olunmayan kimsedir. /1930

5ـ اَللَّئِيمُ يُدْرِعُ العارَ، وَ يُؤْذِي الأحْرارَ / 1997.

5- Aşağılık kimse zilleti siper olarak giyer ve özgür insanlara eziyet eder. /1997

6ـ اَللَّئِيمُ يَري سَوالِفَ إحْسانِهِ دَيْناً لَهُ يَقْتَضيهِ / 2032.

6- Aşağılık kimse, geçmiş iyiliklerini alması gereken bir borç olarak görür. /2032

7ـ اَللَّئِيمُ إذَا احْتاجَ إلَيْكَ أجفاكَ، وَ إذاَ احْتَجْتَ إلَيْهِ عَنّاكَ / 2069.

7- Aşağılık biri sana ihtiyaç duyduğu zaman sana cefa eder ve sen ona ihtiyaç duyduğun zaman seni sıkıntıya sokar. /2069

8ـ اِحْذَرِ اللَّئِيمَ إذا أكْرَمْتَهُ، وَ الرَّذْلَ إذا قَدَّمْتَهُ، وَ السِّفْلَةَ إذا رَفَعْتَهُ/ 2604.

8- Aşağılık birine ikram ettiğin zaman ve rezil birini öne geçirdiğin zaman ve cimriyi yücelttiğin zaman kaçın. /2604

9ـ اَللَّئِيْمُ يُعْلي هِمَّتَهُ فيما جُنِيَ عَلَيْهِ مِنْ طَلَبِ سُوءِ الْمُكافاةِ / 2034.

9- Aşağılık insan himmetini, kendisine kötülük eden birini kötü bir şekilde cezalandırmak isteyerek yüceltendir. /2034

10ـ إيّاكَ أنْ تَعْتَمِدَ عَلَي اللَّئْيمِ ، فَإنَّهُ يَخْذُلُ مَنِ اعْتَمَدَ عَلَيْهِ / 2647.

10- Aşağılık birine güvenmekten kaçın, zira ona güveneni zelil eder. /2647

11ـ أصْعَبُ الْمَرامِ طَلَبُ ما في أيْدِي اللِّئامِ / 3044.

11- En zor istek, alçakların elinde olanı istemektir. /3044

12ـ اللِّئامُ أصْبَرُ أجْساداً / 593.

12- Alçak kişiler, cesetçe daha sabırlıdırlar. /593

13ـ اَللَّئِيمُ لامُرُوَّةَ لَهُ / 1012.

13- Aşağılık birinin mertliği olmaz. /1012

14ـ اَللَّئِيمُ لا يَسْتَحْيي / 1053.

14- Aşağılık kimse hayâ etmez. /1053

15ـ اَللَّئِيمُ مَنْ كَثُرَ اِمْتِنانُهُ / 1261.

15- Aşağılık, çok minnet koyan kimsedir. /1261

16ـ اَللَّئِيمُ إذا قَدَرَ أفْحَشَ ، وَ إذا وَعَدَ أخْلَفَ / 1529.

16- Aşağılık, kudret bulduğu zaman küfreder, söz verdiği zaman ise amel etmez. /1529

17ـ اَللَّئِيمُ إذا أعْطي حَقَدَ ، وَ إذا أُعْطِيَ جَحَدَ / 1533.

17- Aşağılık kimse (birine bir şey) verdiğinde kinini içine atar, (ona bir şey) verildiğindeyse inkâr eder. /1533

18ـ إذا حَلَلْتَ بِاللِّئامِ ، فَاعْتَلِلْ بِالصِّيامِ / 4012.

18- Aşağılık insanlarla karşılaştığında onlara oruçlu olduğunu mazaret göster. /4012

19ـ إذا بَلَغَ اللَّئيمُ فَوْقَ مِقْدارِهِ تَنَكَّرَتْ أحْوالُهُ / 4097.

19- Aşağılık biri, kendi ölçüsünden fazla bir makama eriştiği zaman hareketleri çirkinleşir. /4097

20ـ أذا زادَكَ اللَّئيمُ إجْلالاً فَزِدْهُ إذْلالاً / 4130.

20- Aşağılık biri senin büyüklüğünü çoğalttığı zaman sen de onun zilletini çoğalt. /4130

21ـ دَوْلَةُ اللَّئيمِ تَكْشِفُ مَساوِيَهُ وَ مَعايِبَهُ /5107.

21- Aşağılık kimsenin yönetimi, kötülüklerini ve ayıplarını ortaya çıkarır. /5107

22ـ دَوْلَةُ اللِّئامِ مَذَلَّةُ الكِرامِ / 5113.

22- Alçakların devleti, büyük insanların alçalmasına neden olur. /5113

23ـ دُوَلُ اللِّئامِ مِنْ نَوائِبِ الأيّامِ / 5116.

23- Alçakların devleti, zamanın belalarındandır. /5116

24ـ طالِبُ الخَيْرِ مِنَ اللِّئامِ مَحْرُومٌ / 5993.

24- Hayrı aşağılık kimselerden talep eden mahrum kalır. /5993

25ـ ظَفَرُ اللَّئيمِ يُرْدي / 6043.

25- Alçağın zaferi helâke düşürür. /6043

26ـ ظَفَرُ اللِّئامِ تَجَبُّرٌ، وَ طُغْيانٌ / 6067.

26- Alçakların zaferi kibir ve isyandır. /6045

27ـ ظِلُّ اللِّئامِ نَكِدٌوَبِيٌّ / 6067.

27- Alçakların gölgesi karanlık ve belirsizdir. /6067

28ـ عادَةٌ اللِّئامِ اَلْمُكافاةُ بِالقَبيحِ عَنِ الإحْسانِ / 6238.

28- Alçakların huyları iyiliği kötülükle telafi etmektir. /6238

29ـ عادَةُ اللِّئامِ الْجُحُودُ / 6241.

29- Nankörlük aşağılık insanların adetidir. /6241

30ـ عادَةُ اللِّئامِ قُبْحُ الوَقيعَةِ / 6243.

30- Çirkin sözler söylemek aşağılık insanların adetidir. /6243

31ـ عادَةُ اللِّئامِ وَ الأغْمارِ أذِيَّةُ الكِرامِ وَ الأحْرارِ / 6246.

31- Alçakların ve cahillerin adeti kerim ve özgür insanlara eziyet etmektir. /6246

32ـ عِزُّ اللَّئيمِ مَذَلَّةٌ، وَ ضَلالُ العَقْلِ أشَدُّ ضِلَّةٍ / 6320.

32- Aşağılığın izzeti onun zilletidir ve aklın sapıklığı en büyük sapıklıktır. /6320

33ـ فِرُّوا كُلَّ الفِرارِ مِنَ اللَّئيمِ الأحْمَقِِ / 6572.

33- Kaçabildiğiniz kadar alçak ve aptal kişiden kaçın. /6572

34ـ فاقَةُ الكَريمِ أحْسَنُ مِنْ غَناءِ اللَّئيمِ / 6586.

34- Kerim insanın yoksulluğu alçak insanın zenginliğinden daha güzeldir. /6586

35ـ فَقْدُ اللِّئامِ راحَةُ الأنامِ / 6587.

35- Alçakların yokluğu, insanların rahatlığıdır. /6587

36ـ كُلَّمَا ارْتَفَعَتْ رُتْبَةُ اللَّئيمِ نَقَصَ الناسُ عِنْدَهُ، وَ الكَريمُ ضِدُّ ذلِكَ/ 7199.

36- Aşağılık insanın derecesi her ne kadar yükselse, insanların (nasibi) onun yanında azalır. Kerim ise bunun zıddıdır. /7199

37ـ مَنْ لَؤُمَ ساءَ ميلادُهُ / 7817.

37- Alçağın doğduğu gün de kötüdür. /7817

38ـ مَنْ كانَتْ لَهُ إلَي اللِّئامِ حاجَةٌ فَقَدْ خُذِلَ / 9182.

38- Alçak insanlara ihtiyacı olan muhakkak zelil olmuştur. /9182

39ـ مِنَ اللِّئامِ تَكُونُ القَسْوَةُ / 9253.

39- Taş kalplilik alçaklıktan doğar. /9253

40ـ مُصاحِبُ اللُّؤْمِ مَذْمُومٌ / 9751.

40- Aşağılığa eşlik eden kınanmışlıktır. /9751

41ـ مَنْعُ الكَريمِ أحْسَنُ مِنْ إعْطاءِ اللَّئيمِ / 9763.

41- Kerim insanın bağışlamaması, alçak insanın bağışından daha güzeldir. /9763

42ـ يُسْتَدَلُّ عَلَي اللَّئيمِ بِسُوءِ الفِعْلِ، وَ قُبْحِ الخُلْقِِ، وَ ذَميمِ البُخْلِ / 10967.

42- Kötü iş, çirkin ahlak ve kınanmış cimrilik alçak insana delil olarak getirilir. /10967

43ـ سُنَّةُ اللِّئامِ الْجُحُودُ / 5557.

43- İnkâr etmek alçakların  huyudur. /5557