Amaliy ish bajardi: 830-19 guruh talabasi Orifjonov Javohir Tekshirdi: Alimdjanov Xayot Toshkent 2022 amaliy ish №1

9 – variant
Variantlar bo'yicha dastlabki ma'lumotlar

Jurnaldagi raqami.	fg0, МГц	Δfg, МГц	Δfш, МГц	(Рс/Рш)вх, дБ
9	11,2	0,3	33	15

1. 
   = 1,5*33*10⁶*(11,2+0,3)²*10¹²/(6*10⁶)³ =
   

1,5*33*(11,5)²*10¹⁸/216*10¹⁸ = 30,30
f_g = f_g0 + Δf_g
FB = 6 MGts - televizor signali spektrining yuqori chastotasi;
VTV (FM) 30-40 Gts qiymatlarida ~ 15,56 dB ni tashkil qiladi.
K=8
BV∙a =18,1 dB (eski turdagi filtr uchun);
BB∙a =14,3 dB (yangi turdagi filtr uchun).

2. 
   =15+15,56+18,1+8 = 56,66 dB
   
3. 
   =15+15,56+14,3+8=52,86 dB
   

AMALIY ISH №3

SUN'IY YO'LDOSH UZATISH TIZIMLARINING HAVODAN UZATILISHINI O'RGANISH


Ishdan maqsad

Sun’iy yo’ldosh aloqa tizimlarida ma’lumotlarni uzatish usullarini o’rganish.

Topshiriq

1. Bortli uzatish qurilmasining strukturaviy diagrammasi bilan tanishish.

2. Kuchli chiqish kuchaytirgichlarida ishlatiladigan asosiy ma'lumotlar bazasi bilan tanishib chiqing.
3. Bortli o'rni qabul qiluvchi qurilmaning maqsadi bilan tanishib chiqing.
4. Hisobotni tuzish.


Qisqacha nazariy ma’lumot

Aloqa tizimining manbai va sifatini belgilovchi bortli o'rni (BRTR) ning asosiy parametri maksimal qiymati bir qator omillar bilan chegaralangan transmitterning kuchi hisoblanadi:

* asosiy quvvat manbalarining maksimal quvvati;
* sun'iy yo'ldoshdan tashqarida tarqalgan issiqlikni olib tashlash qobiliyati;
* ularning kuchini oshirishda elektron qurilmalarning chidamliligi va ishonchliligini kamaytirish
Turli xil turdagi brtrlarning transmitterlari an'anaviy sxema bo'yicha qurilgan (shakl. 1) kuchli chastotali konvertor va kuchli kuchaytirgichdan iborat bo'lib, kerakli filtrlovchi va mos keladigan elementlar to'plami mavjud.
Ko'pincha, transmitterlar bir barrel chizig'idagi signallarni kuchaytiradi, lekin ba'zan bir vaqtning o'zida bir nechta magistral signallarni kuchaytirish uchun ishlatiladi.
Transmitterning asosiy elementi kuchli ishlab chiqarish kuchaytirgichidir (kuchli kuchaytirgich Pony uzatuvchi ostida to'g'ridan-to'g'ri uzatiladigan barrellarda), chunki u butun BRTR, massa va hajmning iste'mol qilinadigan energiyasining muhim qismini tashkil qiladi. Maqsadga, kerakli kuchga, chastota diapazoniga, massaga, o'lchamlarga, samaradorlikka, xizmat ko'rsatish muddatiga va boshqalarga bog'liq ravishda kuchaytiruvchi element sifatida.turli xil mikroto'lqinli qurilmalar, ishlaydigan to'lqin lampalar (LBV), klistronlar, qattiq davlat qurilmalari (tranzistorlar, tunnel, ko'chkilar va boshqalar) ishlatiladi.
Yuqori daromad, keng polosali, ishlab chiqarish quvvatiga keng intervalda puls va uzluksiz usullari ishlash qobiliyati: LBV, ular boshqa mikroto'lqinli qurilmalar bilan solishtirganda afzalliklari bir qator bor, deb aslida tufayli, bu sohada keng foydalanish bortida uskunalar uchun ELEKTROVAKUUMNYH mikroto'lqinli qurilmalar eng ko'p va tez rivojlanayotgan sinf tashkil etadi.
BRTR LBVDA ishlatiladigan yuqori samaradorlik, ixchamlik, past massa, yuqori chidamlilik (100...150 ming soatgacha) va ishonchlilik bilan bir qatorda farqlanadi. Ushbu qurilmalar 6500 B dan kam kuchlanishda ishlaydi, ularning dizayni etarli darajada qat'iylikka ega va kuchli tebranishlarga va zarba yuklariga bardosh bera oladi.
Aslida, BRTRDA ishlatiladigan barcha LBV BRTRNING o'ziga xos xususiyatlarini bajarish bilan bog'liq kichik o'zgarishlar bundan mustasno, bir xil dizaynga ega.
Shakl bo'yicha. 2 turli xil LBVLARDA erishilgan eng katta chiqish quvvati va samaradorligini ko'rsatadigan egri chiziqlar berilgan. BRTR uchun o'rta quvvatli LBV eng katta qiziqish uyg'otadi va bu maqsadlar uchun maxsus iqtisodiy va kichik o'lchamli LBVLAR yaratiladi. Xizmat ko'rsatilmaydigan uskunalarda LBV dan foydalanish shartlariga asoslanib, ular samaradorlik, chidamlilik, umumiy o'lcham va massa uchun juda yuqori talablarga ega.
Bunday usullar orasida quyidagilar mavjud:
* chiroq uzunligi bo'ylab sekin to'lqinli o'zgarishlar tezligini o'zgartirish yoki tezlikni sinxronlashtirishni tuzatish;
* alohida xarakteristikani shakllantirish;
* kollektorda ko'p bosqichli qayta tiklash (kollektorning potentsialini yoki kollektorlarning ketma-ketligini qiymatdan pastga tushirish, sekinlashtiruvchi strukturaning kamroq salohiyati, voz-foydalanilmagan energiyaning bir qismini ishlaydigan elektron nurdan qaytarish mumkin).
Odatda, LBV ning daromad darajasi 40...50 db va samaradorlik-64...50 %.
Og'zaki chiqish quvvati darajasida kerakli LBV rejimi kirish kuchi darajasini tanlash bilan to'ldiriladi. LBV ning amplitudali xarakteristikasida ikkita xarakterli maydon mavjud bo'lib, ular ikki ish rejimiga mos keladi.
Lineer rejimda (kichik signal rejimi), Wuxi-leeniya koeffitsienti doimiy qiymatga ega va chiqish quvvati kirish kuchiga mutanosib ravishda o'zgaradi. Lineer rejimda LBV ning maksimal chiqish quvvati 3...6 db dan kamroq.
Doygunlik rejimida (katta signal rejimi) kirish kuchining chiqishi tufayli lineer visibility buziladi, kirish signalining oshishi elektron nurning cheklangan kuchi tufayli chiqish kuchining yanada oshishiga olib kelmaydi. To'yinganlik rejimida LBV fazasining amplitudali xarakteristikasi keskin ravishda oshib boradi, bu esa LBV tomonidan kiritilgan o'zgarishlar o'zgarishining kirish signalining amplitudasiga bog'liqligi bo'lib, bu amplitudali modulyatsiyani fazaga (amplitudali o'zgarishlar konversiyasiga) aylantirishga olib keladi. Shunday qilib, parazit AM, masalan, LBV ning kiritilishida chastota modulyatsiyalangan signal parazitik FM paydo bo'lishiga va shuning uchun chiziqli bo'lmagan ip-ga o'xshash signallarga olib keladi.
LBV da chiqish quvvati kuchaytirgichlarida eko-nomiklik sababli to'yinganlikka yaqin (nominal) chiroq ish rejimidan foydalanish tavsiya etiladi. To'yinganlik rejimida yoki to'yinganlik rejimiga yaqin keng polosali signallarni uzatishda yuzaga keladigan buzilishlarni hisobga olish kerak. Ruxsat etilgan buzilish darajalari modulyatsiya turiga bog'liq-bir martalik CHM yoki CHM, bir nechta tashuvchilar bilan – va ko'p stantsiya kirish turi-MDVR yoki MDCHR.
LBVDA yuzaga keladigan ikkita hodisa-amplituda xarakteristikaning noaniqligi va AM-FM konvertatsiyasi-bir nechta signallarni kuchaytirishda o'zaro aralashishning sabablari bo'lib xizmat qiladi.
Terminal kuchaytirgichlarida brtk ishlatiladi va klistronlar ishlatiladi. Shunday qilib, Rossiyada ishlab chiqilgan "ekran" tizimida 702 dia-pazonda ishlaydi...726 MGts, siz ishlaydigan 200...300 vatt bilan 24 db darajasida taxminan 2 MGts tarmoqli kengligi bilan to'g'ridan-to'g'ri ishlaydigan klistron ishlatiladi. Bortli qurilmalarda klistronlardan foydalanish tor tarmoqli kengligi tufayli cheklangan. Klistronlarning afzalliklari dizayni soddaligini, LBV bilan taqqoslaganda, besleme zo'riqishining nominal qiymatlari sonini, yuqori samaradorlikni o'z ichiga olishi kerak. Boshqa tomondan, klistron kuchaytirgichlar LBV da kuchaytirgichlarga o'xshash bo'lib, ularning barcha afzalliklari va kamchiliklari (transmisyon xa-rakteristikasi, amplitudali o'zgarishlar konversiyasi va boshqalar).
Quvvat kuchaytirgichlari sifatida Solid State qurilmalari-nosty BRTR faqat yaqinda yarim Supero'tkazuvchilar elektronikasining muvaffaqiyati tufayli ishlatila boshlandi, bu esa transmitterlarning kuchini sezilarli darajada oshirish imkonini beradi. BRTR uchun mikroto'lqinli yarim o'tkazgichli transmitterlarning rivojlanishi ikkita asosiy yo'nalishdan iborat: yangi kuchli mikroto'lqinli tranzistorlar yaratish va yarim Supero'tkazuvchilar generatorlarning ko'p qavatli davrlar yordamida quvvatini qo'shish yoki fazali antenna panjaralari (faralar) yordamida kosmosda quvvatni qo'shish.
BRTR qattiq holatda transmitterlarning elektrokupaga nisbatan afzalliklari quyidagilardan iborat:
* odatda, juda katta chidamlilik;
* past energiya kuchlanish qiymatlari (birinchi elektr kuchlanish birliklarining yoki volt o'nlab va faqat bir yoki ikki mazhablar ko'p bo'lmagan talab, ikkinchi, hatto nisbatan kichik kuch mikroto'lqinli signal bilan bir necha kilovolt maksimal qiymatlari bo'lgan turli nominatsiyalar, kuchlanish butun majmuini ta'minlash uchun talab);
* yarim o'tkazgich qurilmalaridan foydalanish brtr transmitterlariga kiritilgan turli tugunlar va bloklarni ishlab chiqarishda mikroelektronika usullarini to'ldirish imkonini beradi, bu esa o'z navbatida massa va umumiy o'lchamlarning sezilarli pasayishiga olib keladi;
* kuchli yarim Supero'tkazuvchilar qurilmalar elektrovakumnymi bilan solishtirganda deyarli bir zumda tayyor bo'lishi, qaysi bir isitish davri oldindan isitish talab qiladi. Bu aloqa tizimini yanada moslashuvchan va tezkor qiladi.
Ba'zi manbalarga ko'ra, brtr magistralining parametrlarini sezilarli darajada yaxshilash yarim Supero'tkazuvchilar quvvat kuchaytirgichini (PUM) qo'llash orqali Amerika rsa Satcom tizimining sun'iy yo'ldoshlarida amalga oshirildi. PUM (GaAs dala tranzistorlarida) bilan peshonalarini almashtirish brtr uzatish traktining xususiyatlarini va ishonchliligini sezilarli darajada yaxshilashga imkon berdi. Bundan tashqari, xuddi shu ish bo'yicha, PUM ayniqsa, to'yinganlik nuqtasiga yaqin ish rejimida yuqori chiziqli xususiyatlarga ega. Shunday qilib, PUM uchun uchinchi darajali intermodulatsiya buzilishining darajasi (ikki yuk ko'taruvchini uzatishda) 3ga erishiladi...8 db LBV dan kichikroq.
Ushbu afzalliklarning natijasi massa va umumiy o'lchamlarda sezilarli pasayish, BRTR qattiq holatda transmitterlarning samaradorligi, chidamliligi va ishonchliligini barcha boshqa narsalar teng bo'lgan elektrovakum bilan solishtirganda oshirishdir.
Afzalliklar bilan bir qatorda, bunday transmitterlarning kamchiliklari ham e'tiborga olinishi kerak:
* yarim o'tkazgich qurilmalari ra-botning ruxsat etilgan operatsion rejimidan ham qisqa muddatli og'ishlarga sezgir bo'lib, bu p-p o'tishining parchalanishi va qurilmaning to'liq qobiliyatsizligiga olib kelishi mumkin; shuning uchun transmitterda tasodifan yuzaga keladigan salbiy omillardan himoya qilish uchun maxsus choralar ko'rish kerak;
* yarimo'tkazgich qurilmalarining kuchi cheklangan va ularning aksariyati uchun chastotaning oshishi f² qonun bilan kamayadi .
Qo'shishning uchta asosiy usuli mavjud: ko'p kavisli sxemalar yordamida; ko'p elementli faralar yordamida; umumiy rezonatorda. Birinchi usulda umumiy chiqish yukiga kiradigan bir xil turdagi kuchaytirgichlarning og'riq-qo'shma soni umumlashtiruvchi qurilmaga ulanadi; ikkinchi usulda signallarning quvvatini qo'shish fazoda faralar yordamida amalga oshiriladi, bu o'z navbatida mos ravishda yo'naltirilgan radiatorlarning katta sonini o'z ichiga oladi, ularning har biri mustaqil kuchaytirgichdan hayajonlanadi. Uchinchi usul faqat umumiy rezonatorda joylashgan mikroto'lqinli generator diodlarining quvvatini qo'shish uchun ishlatiladi. Prak-tikda birinchi usul transmitterning kuchini bir tranzistorning kuchiga nisbatan 15 foizga oshirish imkonini beradi...20 db, ikkinchi usul — 30...40 db, uchinchi — 10...13 db.