Amaliy mashg’ulot №1 mavzu: tuproq tuzilishini aniqlash ishdan maqsad

MAVZU: SABZAVOT EKINLARI USTIDA O’TKAZILADIGAN TAJRIBA SXEMALARINI TUZIB CHIQISH
Ishdan maqsad: Sabzavot ekinlari ustida o’tkaziladigan tajriba, sxemalarni tuzib chiqishni o’rganish.
Kerakli jihozlar:Sabzavot ekinlariga doir adabiyotlar, lavlagi, sabzi, sholg’om va turp urug’lari, mevalari, lupa.
Umumiy ma’lumot: Sabzavot ekinlari inson organizmini zarur bo’lgan uglevodlar, oqsillar, moylar, mineral tuzlar va fermentlar hamda C,A,B,B1,D,P,PP kabi vitaminlar bilan ta’minlaydi.
Sabzavot ekinlarining turli botanikaviy oilalariga mansub bo’lgan 60 ga yaqin turi mavjud va ularning olinadigan mahsulotiga qarab qo’ydagi guruhlarga ajratiladi; Karam o’simliklari oddiy karam, savay karami, bryussil karami, kal’ rabi karami va gul karam.
Ildizmevali o’simliklar –sholg’om, rediska turi,sabzi,petrushka va osh lavlagi.
Piyozli o’simliklar – piyoz, sarimsoq piyoz
Mevali sabzavot o’simliklar – pamidor, garimdori, bakla jon ;
Poliz ekinlari – bodiring, qovun, tarvuz, qavoq;
Tuganak mevali o’simliklar – kartoshka ;
Bargli va bir yillik o’simliklar – salat, ukrop, ismaloq;
Ko’p yillik sabzavot o’simliklari – shovul, xren va boshqalar;
Ishni bajarish tartibi: Odatda o’quv-tajriba uchastkasida o’simliklar ustida har xil variantda tajribalari o’tkaziladi. Tajriba dalaning bir necha joyida takrorlanadi va ularning barcha yakunlari qo’shilib takrorlanishi soniga bo’linadi, hamda o’rtacha aniqlanadi. Masalan: har xil yiriklikdagi bosh piyozning barra piyoz holiga ta’sirini o’rganish kerak bo’lsa ularni 3 variantda o’tkazish mumkin.
SABZAVOT EKINLARINING URUG’-BARG VA INBARGLARNING ASOSIY BELGILARI.

O’simlik nomi	Urug’barg			Birinchi chinbarg
	tuklanishi	Tusi	Shakli	Tuklanishi	Tusi	Shakli
Karam	Tuksiz	Yashil	Yuraksimon, uchqismi biroz o’yilgan	Tuksiz	Yashil	Dumaloq ovalsimon bir oz o’yilgan tishsimon
Piyoz	Tuksiz	Och yashil	Ipsimon	Tuksiz	Och yashil, yashil	Naysimon
Osh lavlagi	Tuksiz	Yashil binafsha rangda	Lansitsimon	Tuksiz	Yashil dog’lari bor	Chuziq obalsimon
Pamidor	tukli	Yashil	Lansitsimon	Sertuk	Yashil	Patsimon, barg bo’lakchalari siyrak
Sabzi	Tukli	Yashil	Uzun chiziqsimon	Tuksiz yoki kalta tukli	Yashil	Uch lakli Keyinchalik ko’p lakli
Bodiring	tukli	Och yashil	Chuziq ovalsimon	tukli	Yashil	Besh qirrali tun o’yiqsiz

1 variantda yirik piyozbosh, 11 variantda o’rtacha yirik va uchinchi variantda mayda boshpiyozlar ekiladi. Har bir variant tajriba o’tkazish uchun mo’ljallangan erga shunday joylashtirili shi keraki, ular 3 yoki 4 marta takrorlansin. Masalan:

Birinchi takrorlash			Ikkancha takrorlash				Uchinchi takrorlash
Yirik	O’rtacha	mayda		yirik	O’rtacha	Mayda		yirik	O’rtacha	Mayda

Yuqoridagi singari quyidagi tajriba variantlari sxemalarini ikki va uch yarusda tuzib chiqing, unda bir xil variantlar ustma-ust tushib qolmasin.

1. Pamidor ko’chati o’q ildizini chalpib ekish.