Anadolu Üniversitesi

Birinci Dünya Savaşı Dönemi (1917-1919)
Bu dönemin halkla ilişkilerin gelişmesine katkı sağlayan en önemli uygulaması Creel Komitesi’dir. Bu komite Başkan Wilson tarafından 1917 yılında George Creel başkanlığında kurdurulmuştur. Kamuyu Bilgilendirme Komitesi adıyla da bilinmektedir. Komitenin temel görevi, savaşa destek olmaları yönünde Amerikan kamuoyunu harekete geçirmektir. Komi- tede başarılı ve yetenekli gazeteciler, yazarlar, basın ajansı uygulayıcıları ve editörler görev
almıştır. Daha sonraları halkla ilişkilerin babası olarak adlandırılacak Edward L. Bernays da bu komitenin üyeleri arasındadır (Cutlip vd., 1994: 109-110). Komite belirlenen amacı başarıyla gerçekleştirmiştir. Her ne kadar propaganda amaçlı bir komite olsa da, halkla iliş- kilerin gelişimine önemli katkı sağlamıştır. Özellikle Bernays, burada edindiği deneyimleri savaş sonrası halkla ilişkiler alanına uygulamış ve başarılı çalışmalar yürütmüştür.
Kükreyen Yirmiler Dönemi (1919-1929)
Kükreyen yirmilerden, 1920’li yıllar kastedilmektedir. Bu yıllarda Amerika’da ekono- mi büyümüş ve insanların yaşam düzeyleri iyileşmiştir. Halkla ilişkiler alanında da çok önemli gelişmeler yaşanmış ve meslek “halkla ilişkiler” adıyla anılmaya başlamıştır.
Bu döneme, yaptığı çalışmalarla damgasını vuran Edward L. Bernays’tır. Bernays, çoğu yazar tarafından halkla ilişkilerin babası olarak nitelenmektedir. Ünlü psikanaliz Sigmund Freud’un hem anne hem de baba tarafından akrabası olan Bernays, Freud’un görüşle- rinden halkla ilişkiler çalışmalarında oldukça yararlanmıştır. Bernays 1919 yılında Doris Fleischman’la birlikte ajansını açmıştır. İlk olarak “halkla ilişkiler danışmanlığı” deyimini o kullanmaya başlamış ve bu deyimi yaymaya çalışmıştır (Pohl, 1995: 12). 1923 yılında halkla ilişkiler alanında ilk kitap olan “Crystallizing Public Opinion” ı yazan Bernays, aynı yıl New York Üniversitesi’nde halkla ilişkiler dersi vererek yeni bir çığır daha açmıştır. Bernays, 1922’de Doris Fleischman ile evlenmiştir. Fleischman 1962 yılına kadar aktif bir şekilde Bernays’la birlikte halkla ilişkiler alanında çalışmış ve 1980 yılında ölmüştür (Cut- lip vd., 1994: 112).
Bernays’ın meslek hayatı boyunca, başarılı birçok halkla ilişkiler uygulaması bulun- maktadır. Bunlardan önemlileri aşağıda sıralanmaktadır (Wilcox vd., 2001: 38-40).

• 
  1910’lu yıllarda aktör Richard Bennett, Damaged Goods adlı bir tiyatro eserini sahneye koymak istemiştir. Cinsel eğitimi konu alan bu eserin sahnelenebilmesi için maddi desteğe ihtiyaç vardır. Bernays, Medicâl Review of Reviews dergisinin kurduğu fona 4 dolar ödeyen herkese, oyunu izleme imkânı vererek oyunun sah- nelenmesini sağlamıştır.
  
• 
  Procter & Gamble firmasının Ivory markalı sabununun satış kampanyasını yürüt- müştür. Bernays, sabundan heykel yarışmaları düzenleyerek ulusal çapta bir ilgi uyandırmıştır. Bu yolla çocuklarla anne-babalarının, temizliğe dikkatini çekmiş ve satışları artırmıştır.
  
• 
  Bernays’ın çok bilinen uygulamalarından birisi de, sigara satışlarının artırılmasıyla ilgilidir. O dönemlerde kadınların kamusal alanda sigara içmesini engelleyen bazı yasalar bulunmaktaydı. Bunun kaldırılması ve Lucky Strike sigaralarının satışının artırılması için American Tobacco Company’nin sahibi George Washington Hill, Bernays’la anlaşmıştır. Bernays psikoanalistlerin de görüşünü alarak, kadınların erkeklerle eşitlik arayışında sigaranın “özgürlük meşalesi” olarak algılanabileceği teması üzerine kampanyasını kurmuştur. Sonuçta kampanya başarılı olmuş sigara satışlarında büyük artış meydana gelmiştir.
  

Bernays’ın ayrıca Venida şirketinin saç bonelerinin satışını artırma çalışmaları, ampü- lün icadının 50. yıldönümü kutlama törenlerini organize etme gibi başarılı uygulamaları da bulunmaktadır. Bernays, uzun yıllar halkla ilişkiler alanında çalışmalarını sürdürmüş ve 1995 yılında 103 yaşında ölmüştür.