Anatomi, insan vücudunun yapısı ve vücut parçalarının birbirleriyle ilişkisini inceler. Anatomi, insan vücudunun yapısı ve vücut parçalarının birbirleriyle ilişkisini inceler
Anatomi, insan vücudunun yapısı ve vücut parçalarının birbirleriyle ilişkisini inceler.
Anatomi, insan vücudunun yapısı ve vücut parçalarının birbirleriyle ilişkisini inceler.
Fizyoloji, vücudumuzu oluşturan yapıların fonksiyonlarını inceler.
İnsan vücudu, yapısal ve fonksiyonel olarak farklı karmaşıklık düzeylerinde organize olmuştur.
İnsan vücudu, yapısal ve fonksiyonel olarak farklı karmaşıklık düzeylerinde organize olmuştur.
Artan karmaşıklık düzeyine göre bunlar, atomik, moleküler, hücre, doku, organ ve organ sistemleri düzeyleridir.
Hücre, insan vücudunun yapısal ve fonksiyonel en küçük birimidir.
Hücre, insan vücudunun yapısal ve fonksiyonel en küçük birimidir.
Organizmada gerçekleşen metabolizma, büyüme, gelişme, onarım gibi yaşamsal faaliyetler hücrelerde gerçekleşen faaliyetlerin yansımasıdır.
Organel, hücrelerde bulunan ve farklı hücresel fonksiyonları gerçekleştirilmek üzere özelleşmiş küçük yapılardır.
Hücrenin üç ana bölümü vardır:
Hücrenin üç ana bölümü vardır:
1. Hücre zarı
2. Çekirdek
3. Sitoplazma
Hücre zarı, hücreyi çepeçevre sararak hücre bütünlüğünü sağlar. Hücre içi ve hücre dışı ortam arasında madde alış-verişini düzenler. Hücre ile diğer hücreler arasında bağlantılar kurulmasını sağlar.
Çekirdek, hücrenin tüm aktivitelerini kontrol eden, yönlendiren bölümdür. Genetik şifreleri barındırır. Hücrenin ortasında genellikle küresel bir yapıdır.
Sitoplazma, çekirdeği çevreleyen sıvı kitlesi ve bu sıvı içinde yerleşmiş olan çekirdek dışındaki organelleri içerir.
Başlıca organeller: Ribozom, endoplazmik retikulum, golgi aygıtı, mitokondri ve lizozomdur.
Başlıca organeller: Ribozom, endoplazmik retikulum, golgi aygıtı, mitokondri ve lizozomdur.
Ribozom, Ribozomların bir bölümü sitoplazmada serbest halde bulunurken bir bölümü endoplazmik retikuluma (ER) tutunur.
Hücrede protein sentezinden sorumludur.
Granüllü ER, ribozomların tutunduğu ER granüllü bir yapıya sahip olduğundan granüllü ER olarak isimlendirilir.
Granüllü ER, madde transferi ve protein paketlemesinden sorumludur.
Granülsüz ER, üzerine ribozom tutunmayan ER granülsüz ER olarak bilinir.
Granülsüz ER kalsiyum depolanması ve salgılanması ile yağ sentezlenmesinden sorumludur.
Golgi aygıtı, proteinlerin paketlenmesi ve tasnif edilmesinden sorumludur.
Mitokondri, oksijenin kullanılması yolu ile (aerobik yolla) besinlerden enerji üretir.
Benzer fonksiyonlara sahip hücreler bir araya gelerek doku adı verilen hücre tabakalarını veya hücre gruplarını oluştururlar.
Benzer fonksiyonlara sahip hücreler bir araya gelerek doku adı verilen hücre tabakalarını veya hücre gruplarını oluştururlar.
İnsan vücudunda bulunan başlıca doku tipleri:
Epitel doku
Bağ dokusu
Kas dokusu
Sinir dokusu
Epitel doku, koruyucu örtülerdir.
Epitel doku, koruyucu örtülerdir.
Tüm vücut boşluklarını örter ve hormon salgılayan bezlerin ana dokusunu oluştururlar.
Deri yüzeyi, ağız ve burun boşluğu, damar iç yüzeyi gibi vücut boşluklarını epitel doku örtüsü örter.
Başlıca fonksiyonları, koruma, salgılama ve emilimdir.
Bağ dokusu, vücut bölümlerini birbirine bağlar, destekler, çatı oluşturur.
Vücudumuzda, kan, kemik, kıkırdak, yağ, gevşek, elastik, fibröz bağ doku gibi farklı bağ dokusu tipleri bulunur.
Örneğin, tendon (kiriş) ve ligamentler (bağ) fibröz bağ dokusundan oluşurken, solunum yolları ve arterlerin duvarında elastik bağ doku yer alır.
Kas dokusu, kasılarak kuvvet üretir ve hareket etmemizi sağlar.
Kas dokusu, kasılarak kuvvet üretir ve hareket etmemizi sağlar.
Vücudumuzda, düz kas, kalp kası ve iskelet kası olmak üzere üç tip kas dokusu yer alır.
Düz kas, kalp dışındaki iç organların yapısında bulunur
Kalp kası, sadece kalpte bulunur.
İskelet kasları, motorik hareketleri gerçekleştiren ve kemiklere tutunan kaslardır.
Sinir dokusu, sinir uyarılarını ileterek vücut aktivitelerini kontrol ve koordine eder.
Organ, belirli bir fonksiyonu gerçekleştirmek üzere özelleşmiş, iki ya da daha fazla doku tipi içeren yapıdır.
Organ, belirli bir fonksiyonu gerçekleştirmek üzere özelleşmiş, iki ya da daha fazla doku tipi içeren yapıdır.
Kalp, akciğer, karaciğer, mide, barsaklar vb.
Organ sistemi, ortak bir fonksiyonu gerçekleştirmek üzere organize olan organ grubuna denir.
Deri ve yardımcı organları, sindirim, boşaltım, solunum, dolaşım, endokrin, sinir, üreme ve hareket sistemleri vücudumuzda bulunan başlıca organ sistemleridir.
Deri, vücudumuzun en büyük organıdır.
Deri, vücudumuzun en büyük organıdır.
Derinin yardımcı organları, kıllar, tırnaklar, ter ve yağ bezleridir.
Deri, epidermis ve dermis tabakalarından oluşur.
Epidermis, yüzeyde yer alan ince bir tabakadır. Kendi kan damarları olmadığı için dermis tabakasındaki damarlar aracılığı ile beslenir.
Dermis, epidermisin hemen altında yer alan kalın tabakadır. Epidermisin aksine, dermisin kan damarları vardır. Dermis tabakasında ayrıca, sinirler, ter ve yağ bezleri, kıl folikülü ve kıl folikülü ilişkili düz kas bulunur.
Başlıca fonksiyonları şunlardır:
Yabancı maddelerin vücuda girmesini önlemek, enfeksiyonlara karşı korumak, dokuların diffüzyon yoluyla sıvı kaybını engellemek, vücut ısısının düzenlenmesine katkıda bulunmak, yapısında bulunan duyu reseptörleri aracılığı ile ağrı, ısı, basınç vb. duyuların algılanmasını sağlamak, D vitamini sentezine katkıda bulunmak, terleme yolu ile artık maddeleri dışarı atmak.
Sindirim sistemi, sindirim kanalı ve yardımcı sindirim organları olmak üzere iki bölümde incelenir.
Sindirim sistemi, sindirim kanalı ve yardımcı sindirim organları olmak üzere iki bölümde incelenir.
Sindirim kanalını, ağız ve ağız boşluğu, yutak, yemek borusu, mide, ince ve kalın barsaklar oluşturur.
Yardımcı sindirim organlarını ise tükürük bezleri, karaciğer, safra kesesi ve pankreas oluşturur
Sindirim sistemi, yiyeceklerin vücuda alınmasını, hücre zarlarından geçebilecek boyutlara parçalanmasını ve kana emilimini sağlar. Emilemeyen maddeler ise vücuttan atılır.
Buradan hareketle, sindirim sisteminin fonksiyonlarını, yiyeceklerin ağıza alınması, çiğneme, yutma, sindirim, emilim ve boşaltım olarak özetleyebiliriz.
Boşaltım sistemi organları şunlardır: 2 böbrek, 2 üreter (idrar kanalı), 1 mesane ve 1 üretra (idrar yolu).
Boşaltım sistemi organları şunlardır: 2 böbrek, 2 üreter (idrar kanalı), 1 mesane ve 1 üretra (idrar yolu).
Boşaltım sisteminin başlıca fonksiyonları: Kan hacmı ve kan basıncının düzenlenmesi, kandaki artık ürünlerin konsantrasyonunun düzenlenmesi, kan plazmasındaki elektrolit konsantrasyonlarının düzenlenmesi ve kan pH’ının düzenlenmesidir.
Boşaltım sistemi bu fonksiyonlarını idrar oluşturarak gerçekleştirir.
Artık ürünlerin kandan filtrelenmesi ve idrar oluşumu böbreklerde gerçekleşir. Üreterler, idrarın böbreklerden mesaneye taşınmasını sağlarken, mesane geçici olarak depolanmasını, üretra ise vücut dışına atılmasını sağlar.
Dolaşım sisteminin başlıca bölümleri: kalp, damarlar ve kandır.
Dolaşım sisteminin başlıca bölümleri: kalp, damarlar ve kandır.
Kalp, kanı damarlara pompalayarak kan dolaşımının devamlılığını sağlar.
Vücudumuzda üç tip damar bulunur: Arterler (atar damar), venler (toplar damar) ve kılcal damarlar.
Kalpten kanı diğer organlara taşıyan damarlara arter (atar damar), kanı kalbe getiren damarlara ise ven (toplar damar) adı verilir.
Kılcal damarlar, hücreler ile kan arasında madde alışverişinin gerçekleştiği damarlardır.
Arter ve venler kanı taşımaktan sorumludur, bu damarlar ile hücreler arasında madde alış verişi gerçekleşmez.
Kan, hücresel ve sıvı (plazma) bölümlerden oluşur.
Kan, hücresel ve sıvı (plazma) bölümlerden oluşur.
Hücresel bölümü oluşturan hücreler, eritrositler (alyuvarlar), lökositler (akyuvarlar) ve trombositlerdir (kan pulcukları).
Lökositler, vücudun hastalıklara karşı savunulmasından, eritrositler kan yolu ile oksijen taşınmasından, kan pulcukları ise kanın pıhtılaşmasından sorumludurlar.
Kanın sıvı bölümünde besin maddeleri, hormonlar ve elektrolitler (sodyum, potasyum, kalsiyum vb.) taşınır.
Dolaşım sisteminin başlıca fonksiyonları, besin maddeleri, oksijen ve hormonların hücrelere taşınması ve metabolik fonksiyonlar sonucu oluşan artık ürünlerin ve karbondioksitin vücuttan uzaklaştırılmak üzere ilgili organlara taşınmasıdır. Ayrıca, sıvı dengesinin korunmasına ve vücut sıcaklığının düzenlenmesine de katkıda bulunur.
Başlıca görevi, oksijenin vücudumuza alınması ve karbondioksitin vücuttan uzaklaştırılmasıdır.
Başlıca görevi, oksijenin vücudumuza alınması ve karbondioksitin vücuttan uzaklaştırılmasıdır.
Başlıca organları, yukarıdan aşağıya doğru sırasıyla, burun ve burun boşluğu, farenks (yutak), larenks (gırtlak), trakea (soluk borusu), bronşial ağaç ve akciğerlerdir.
Burun ve soluk borusu arasındaki solunum yolu organları göğüs kafesi dışında yerleşmiştir ve üst solunum yolları olarak bilinirler.
Göğüs kafesi içerisinde yerleşmiş olan soluk borusu, bronşial ağaç ve akciğerler ise alt solunum yolu organları olaran bilinirler.
Kan ve solunan hava arasındaki gaz değişimi (oksijen ve karbondioksit) akciğerlerde bronşçukların uçlarında yer alan alveollerde (hava kesecikleri) gerçekleşir
Sinir sistemi, vücudumuzun iç ve dış ortamında meydana gelen değişiklikleri algılar, değerlendirir ve uygun yanıtlar verilmesini sağlar.
Sinir sistemi, vücudumuzun iç ve dış ortamında meydana gelen değişiklikleri algılar, değerlendirir ve uygun yanıtlar verilmesini sağlar.
Bu bağlamda, sinir sistemi bu fonksiyonlarını üç aşamada gerçekleştirir:
Öncelikle, iç ve dış ortamdaki uyarıları alır.
Bu uyarıları analiz eder, değerlendirir ve uygun yanıta karar verir.
Son olarak, alınan kararı gerçekleştirmesi için ilgili organlara iletir.
Sinir sistemi anatomik ve fonksiyonel olarak iki ana bölümde incelenir.
Sinir sistemi anatomik ve fonksiyonel olarak iki ana bölümde incelenir.
Merkezi sinir sistemi (MSS): Beyin ve omurilikten oluşur
Periferik sinir sistemidir (PSS): MSS dışında kalan bölümdür
PSS, duyusal ve motor bölüm olarak ikiye ayrılır.
Duyusal bölüm, vücut iç ve dış koşullarında meydana gelen değişiklikleri, bir başka deyişle duyusal bilgileri MSS’ne ileten sinirlerdir.
Motor bölüm ise MSS’nde alınan kararları hedef organlara ileten sinirlerdir.
Motor bölüm otonomik ve somatik olmak üzere ikiye ayrılır.
Somatik bölüm istemli hareketlerin kontrolünden sorumludur ve iskelet kaslarına uyarıları iletir.
Otonom bölüm ise istemsiz gerçekleşen vücut fonksiyonlarını kontrol eder. Kalp kası, iç organların duvarında yer alan düz kaslar ve hormon salgılayan endokrin bezlere uyarı iletir.
Otonom sinir sisteminin iki bölümü vardır: Sempatik ve parasempatik sinir sistemi.
Sinir sisteminin en küçük anatomik ve fonksiyonel birimi sinir hücresidir (nöron).
Sinir sisteminin en küçük anatomik ve fonksiyonel birimi sinir hücresidir (nöron).
Tipik bir sinir hücresi, üç ana bölümden oluşur: Hücre gövdesi (soma), dentrit ve aksondur.
Hücre gövdesi, sinir hücresinin genişlemiş bölümüdür. Tipik bir hücrede bulunan yapıları (sitoplazma, çekirdek, organeller, hücre zarı) içerir. Sinir hücresinin beslenmesini sağlar, dentritlerden sinir uyarılarını alır ve aksona iletir.
Dentrit, hücre gövdesinden çıkan çok sayıda kısa, ince uzantılardır. Dentritler, alıcılar (reseptör) veya diğer sinirlerin aksonlarından aldıkları sinir uyarılarını hücre gövdesine iletirler.
Akson, sinir hücresi gövdesinden uzanan uzun uzantıdır. Her sinir hücresinde bir akson bulunur. Hücre gövdesinden aldıkları sinir uyarılarını diğer sinir hücrelerine veya hedef organlara iletirler.
Endokrin sistem, normal vücut fonksiyonlarının gerçekleşmesi için gerekli olan hormonları üreten bezlerden oluşmuştur.
Endokrin sistem, normal vücut fonksiyonlarının gerçekleşmesi için gerekli olan hormonları üreten bezlerden oluşmuştur.
Hormon, kimyasal mesaj taşıyıcı maddelerdir.
Hormonlar vücudumuzun farklı bölümleri arasında iletişim sağlar.
