Annan Planı ile kurulması öngörülen Kıbrıs Türk Kurucu Devleti'nin Anayasası kibris türk devleti anayasasi

Tüzükler ve Yönetmelikler
Madde 126
Anayasa ve bir yasa açıkça yetki vermedikçe Devlet’in hiçbir organı tüzük yapamaz ve bunları yürürlüğe koyamaz. Yönetmelikler de ancak tüzüklere uygun olarak yapılır ve yürürlüğe konulur.

Yasa Dışı Emirler
Madde 127
(1) Kamu hizmetinde herhangi bir sıfatla çalışmakta olan herhangi bir kimse, üstünden aldığı bir emri,  yönetmelik, tüzük, yasa veya Anayasa hükümlerine aykırı görürse yerine getirmez ve bu aykırılığı emri verene bildirir. Ancak, üst makam emrinde direnir ve bu emrini yazıyla yinelerse emir yerine getirilir, bu durumda emri yerine getiren sorumlu olmaz.

(2) Konusu suç oluşturan emir hiçbir şekilde yerine getirilmez, yerine getiren kimse sorumluluktan kurtulamaz.

(3) Olağanüstü durumlarda kamu düzeni ve kamu güvenliğinin korunması için yasayla öngörülen istisnalar saklıdır.

 
DÖRDÜNCÜ KISIM

Olağanüstü Hal
 
Tabii Afetler, Ciddi Ekonomik Kriz ve Yaygın Şiddet Olayları Nedeniyle Olağanüstü  Hal İlanı

 Madde 128

Cumhurbaşkanı’nın başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu tabii afet, tehlikeli salgın hastalıklar, ciddi ekonomik kriz veya yaygın şiddet olayları halinde, Devlet’in bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde, süresi üç ayı geçmemek üzere, olağanüstü  hal ilan edebilir.
   

Olağanüstü Hallerle İlgili Düzenleme
Madde 129
(1) Anayasanın 128’inci Maddesi uyarınca olağanüstü hal ilanına karar verilmesi durumunda, bu husus Resmi Gazetede yayımlanır ve Devlet’in Meclisinin onayına derhal sunulur. Meclis tatilde ise bu amaçla derhal toplanır. Meclis üye tam sayısının salt çoğunluğuyla olağanüstü hal ilanını veya süresini değiştirebilir; olağanüstü hali kaldırabilir veya Bakanlar Kurulunun talebi üzerine her defasında iki ayı geçmemek üzere süreyi uzatabilir.

(2)  Olağanüstü hal ilanında, bu halin devamı süresince yürürlüğü kısmen veya tamamen durdurulabilecek Anayasa Maddeleri açıkça belirtilir.

 Olağanüstü hal ilanında, Anayasa’nın aşağıda sayılan Maddelerinde düzenlenen temel hakların ve özgürlüklerin kullanılması, durumun gerektirdiği ölçüde kısmen veya tamamen askıya alınabilir:
20’nci; 25’inci; 26’ncı; 27’nci; 29’uncu; 37’nci; 38’inci Maddeler; 48’inci Maddenin (5)’inci fıkrasının (d) bendi; 49’uncu Madde; 55’inci Madde; 56’ncı Maddenin (3)’üncü fıkrası; 60’ıncı ve 61’inci Maddeler.
 
(3) Bu ilkeler doğrultusunda, yukarıda sayılan Maddelerde belirtilen temel hak ve özgürlüklerin nasıl sınırlanacağı veya askıya alınacağı, durumun gerektirdiği önlemlerin nasıl getirileceği, kamu görevlilerine ne gibi ek yetkiler verileceği Olağanüstü Hal Yasasıyla düzenlenir. 
 
BEŞİNCİ KISIM
Teşkilatlar
 
Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Teşekkülleri
Madde 130
(1) Kamu kurumu niteliğindeki meslek teşekkülleri yasayla kurulur ve organları kendileri tarafından ve kendi üyeleri arasından seçilir.

(2) Bu teşekküllerinin seçilmiş organları, mahkeme kararı olmadan, görevlerinden geçici veya sürekli olarak uzaklaştırılamazlar.

(3) Meslek  teşekküllerinin kuralları, yönetimi ve işlevleri demokratik ilkelere aykırı olamaz.
 
Yüksek Öğretim Kurumları
Madde 131
(1) Üniversiteler ve diğer kamu kurumları yasada kayıtlı usul ve kriterlere göre kurulur, çalışır ve denetlenir.

(2) Çağdaş bilim , öğretim ve öğrenim ilkelerine aykırı hiçbir kurum kurulamaz. Yüksek öğretim kurumları tüzel kişiliğe sahiptir.

(3) Yüksek öğretim kurumlarının eğitim elemanları, araştırma ve yayın faaliyetlerini bilimsel özgürlük ilkesi çerçevesinde serbestçe yürütürler.

(4) Devlet üniversiteleri, özerklik ilkesi doğrultusunda, kendilerince seçilen organlar tarafından yönetilirler.

Radyo, Televizyon Yayınları ve Haber Ajansları
Madde 132 
(1) Kişiler tarafından radyo ve televizyon istasyonları kurulması ve işletilmesi, kullanılabilir frekansların ülke düzeyinde adil dağıtımı koşuluyla serbesttir. Bu alanda tekel oluşturulamaz.

(2) Kişiler ve siyasi partiler bu iletişim ve yayın araçlarından yararlanma hakkına sahiptir. Bu yararlanmanın koşulları ve usulleri demokratik ilkelere ve hakkaniyet ölçütlerine uygun olarak yasayla düzenlenir.

(3) Radyo ve televizyon yayınlarının çoğulculuk ve tarafsızlık ilkelerine uygun olarak yapılması için önlemler  alınır.

(4) Yasa, halkın haber almasını, kanaat ve görüş oluşturmasını ve kamuoyunun serbestçe oluşumunu engelleyici hükümler getiremez. Bu iletişim araçlarına hiçbir şekilde sansür uygulanamaz.

(5) Devlet tarafından kurulan radyo ve televizyon istasyonları ile haber ajansları, yukarıdaki hükümlere ve tarafsızlık ilkesine uymalarını sağlayacak düzenlemeler Devlet tarafından yapılır.

(6) Radyo ve televizyon istasyonlarının kurulmasını, işletilmesini ve kontrolünü  düzenlemek üzere özerk ve tarafsız bir Radyo Televizyon Kurulu yasayla oluşturulur.

(7) Serbestçe radyo ve televizyon yayını yapma hakkı, Anayasanın 31’inci Maddesinde belirlenen amaçlar için yasayla sınırlandırılabilir.

Uzman ve Özerk Kurumlar
Madde 133
 Bilimsel ve teknolojik gelişmelerin ortaya çıkardığı ihtiyaçların karşılanması, bu alanlarda düzenli faaliyet yürütülmesi ve ilgili hakların ve özgürlüklerin güvenceye alınması amacıyla yasayla, uzman ve özerk kuruluşlar oluşturulabilir.

Vakıflar Teşkilatı ve Din İşleri Dairesi
Madde 134
(1) Vakıf kuruluşu ve Temel Evkaf Kuralları (Ahkâmül Evkaf), işbu Anayasa tarafından tanınır.

(2) Vakıf kuruluş ve tesisine veya camilerin ve herhangi bir diğer Müslüman dini kurumların mal varlıkları da dahil, herhangi bir Vakıf mal varlığına ilişkin veya bunlara tesir edecek bütün konular münhasıran Temel Evkaf Kuralları (Ahkâmul Evkaf), yürürlükteki mevzuat ve işbu Anayasa yürürlüğe girdikten sonra Devlet’in Meclisi tarafından yapılacak yasalara tabidir.

(3) Geliri Evkaf İdaresine ait olan Vakıflar, her türlü vergiden muaf tutulur.

(4) Vakıflar Teşkilatı ile Din İşleri Dairesinin kuruluşu ve işleyişi yasayla düzenlenir ve bunlar yasayla verilen görevleri yerine getirirler.

(5) Devlet, hizmetlerin yürütülmesinde ve bu tür hizmetlerin giderlerinin karşılanmasında, Vakıflar Teşkilatına yardımcı olur.
 

ALTINCI KISIM
Ekonomik ve Mali Hükümler
 
Sayıştay 
Madde 135
(1)  Mali denetleme organı olan Sayıştay, bağımsız bir kuruluş olup kamu gelir ve giderlerini denetler ve sonucunu bir raporla Devlet’in Meclisine ve Bakanlar Kuruluna bildirir. Meclis bu raporları en geç doksan gün içerisinde inceleyip sonuçlandırır.

(2)  Sayıştay mali konularda Devlet’in Meclisine ve Bakanlar Kuruluna yardım eder.

(3)  Sayıştay’ın Başkan ve üyeleri Devlet’in Meclisi tarafından seçilir ve atanır.

(4)  Sayıştay Başkan ve üyeleri Yüksek Adliye Kurulu tarafından görevden alınırlar. Görevden alınma koşulları Yüksek Mahkeme üyelerine uygulanan koşullardır.

(5)  Sayıştay’ın kuruluş ve işleyişi Başkan ve üyelerinin atanma şartları, nitelikleri, görev ve yetkileri yasayla düzenlenir.

Kamu Hizmeti Teşekküllerinin Denetlenmesi
Madde 136
Kamu hizmeti teşekküllerinin gelir ve giderlerinin denetlenmesi yasayla düzenlenir.
 

Kalkınma ve Planlama
Madde 137
(1) Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma, plana bağlanır ve bu plana göre gerçekleştirilir.

(2) Planlama ile ilgili teşkilatın kuruluş ve görevleri, planın hazırlanmasında, yürürlüğe konulmasında, uygulanmasında ve değiştirilmesinde gözetilecek ilkeler ve planın bütünlüğünü bozacak değişikliklerin engellenmesini sağlayacak önlemler yasayla düzenlenir.

 
Devletin Mali Yükümlülük Altına Sokulması ve Fonların Kurulması
Madde 138
 Yasayla açık yetki verilmedikçe, Devlet, doğrudan veya dolaylı olarak hiçbir mali yükümlülük altına sokulamaz ve yasayla kurulmadıkça hiçbir fon oluşturulamaz.


BEŞİNCİ BÖLÜM
YARGI
 
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
 
Mahkemelerin Bağımsızlığı
Madde 139
(1) Yargıçlar, görevlerinde bağımsızdırlar, Anayasa’ya, yasaya ve hukuk ilkelerine uygun olarak vicdani kanaatlerine göre hüküm verirler.

(2) Hiçbir organ, makam, merci veya kişi yargı yetkisinin kullanılmasında, mahkemelere ve yargıçlara emir ve talimat veremez, genelge gönderemez, tavsiye ve telkinde bulunamaz.

(3) Devam etmekte olan bir dava hakkında, Devlet’in Meclisinde yargı yetkisinin kullanılmasıyla ilgili soru sorulamaz, görüşme yapılamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz. Devlet’in Yasama ve Yürütme organları ile idari makamları mahkeme kararlarına uymak zorundadırlar. Bu organlar ve makamlar, mahkeme kararlarını hiçbir surette değiştiremez ve bunların yerine getirilmesini geciktiremezler.
 
Yargıçların Görev Süresi Güvencesi
Madde 140
(1) Yargıçlar görevlerinden uzaklaştırılamaz, kendileri istemedikçe, Anayasa’da belirlenen yaştan önce emekli edilemez ve bir mahkemenin veya kadronun kaldırılması yoluyla da olsa, kazanılmış haklarından yoksun bırakılamazlar.

(2) Meslekten çıkarılmayı gerektiren bir suçtan dolayı hüküm giymiş olanlar ile görevlerini sağlık bakımından yerine getiremeyeceği kesin olarak anlaşılanlar, meslekleriyle bağdaşmayan işler yapanlar ve meslekte kalmalarının uygun olmadığına karar verilenler hakkında yasayla konulan istisnalar saklıdır.

(3) Yargıçlar aleyhinde, yargılama görevlerini yerine getirirken, yargı işlemleriyle ilgili olarak söyledikleri söz ve eylemlerden dolayı dava açılamaz.

Yargıçlık Mesleği
Madde 141
(1) Yargıçların nitelikleri, atanmaları, hakları ve ödevleri, aylık ve ödenekleri ile meslekte ilerlemeleri, görevlerinin veya görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, haklarında disiplin kovuşturması açılması ve disiplin cezası verilmesi, görevleriyle ilgili suçlardan dolayı soruşturma yapılmasının ve yargılanmalarının kararlaştırılması, meslekten çıkarılmayı gerektiren suçluluk veya yetersizlik halleri ve diğer özlük işleri, mahkemelerin bağımsızlığı ilkesi uyarınca yasa ile düzenlenir.

(2) Yüksek Mahkeme Başkanı ve yargıçları altmış beş yaşını, diğer yargıçlar altmış yaşını bitirinceye kadar görev yaparlar.

(3) Yargıçlar, yasada belirtilenlerden başka genel ve özel hiçbir görev alamazlar. Resmi görevleri dışında hiçbir iş yapamaz ve Devlet veya kamu kuruluşlarının herhangi bir iş taahhüdünü doğrudan veya dolaylı olarak  üstlenemezler.

 Duruşmaların Kamuya Açık ve Kararların Gerekçeli Olması

Madde 142
(1) Mahkemelerde duruşmalar işbu Anayasanın 21’inci maddesinin (2)’nci fıkrası hükümleri saklı kalmak koşuluyla kamuya açıktır.

(2) Bütün mahkemeler tarafından verilen her türlü karar gerekçelendirilmiş yazılı kararlardır.

 

Küçüklerin Yargılanması
Madde 143
 Küçüklerin yargılanması ve küçükler hakkında verilen kararların infazı konusunda yasayla özel kurallar konulabilir.
 
Yüksek Adliye Kurulu
Madde 144
(1) Yüksek Adliye Kurulu aşağıdaki üyelerden oluşur:
(a)Yüksek Mahkemenin Başkan ve Yargıçları;
(b)Devlet’in Cumhurbaşkanı’nın atayacağı bir üye;
(c)Devlet’in Meclisinin atayacağı bir üye;
(d)Devlet’in Başsavcısı; ve
(e)Barolar Birliğinin seçeceği bir üye.
 Yukarıdaki (b), (c) ve (d) bendlerinde belirtilen üyelerin görev süresi üç
       yıldır; süresi biten üye yeniden seçilebilir.

(2) Yüksek Adliye Kurulunun Başkanı, Yüksek Mahkeme Başkanıdır; Kurul kararlarının yerine getirilmesini sağlar.

(3) Yüksek Adliye Kurulu;
(a) Yargının genel işleyişi, düzenli çalışması, yargıçların ve mahkemelerde çalışan kamu görevlilerinin görevlerine devamları, işlerin verimli bir biçimde yürütülmesi, yargıçların yetiştirilmeleri ve mesleğin vakar ve onurunu korumaları yönünde gerekli önlemleri alır; ve
(b) Her mali yılın sonunda yargı işlerinin durumu ve bunların yürütülmesinde aksaklık ve varsa nedenleri hakkında Devlet’in Cumhurbaşkanı’na, Meclise ve Bakanlar Kuruluna rapor verir ve alınmasını gerekli gördüğü önlemler hakkında tavsiyelerde bulunur.
(c) İşbu Anayasa’nın diğer Maddelerinde öngörülen yetkileri kullanır ve görevleri yerine getirir.

(4) Yargıçların atanmaları, meslekte ilerlemeleri, görevlerinin veya görev yerlerinin geçici veya sürekli olarak değiştirilmesi, görevlerine son verilmesi ve disiplin konuları hakkında tüm kararları almaya işbu Anayasa’nın 141’inci Madde hükümleri saklı kalmak koşuluyla, Yüksek Adliye Kurulu yetkilidir.

(5) Yüksek Adliye Kurulunun görev, yetki ve çalışma usulleri yasayla düzenlenir.

(6) Yüksek Mahkeme Başkan ve yargıçlarının atanmaları Cumhurbaşkanı tarafından onaylanır.

 

Mahkeme Karar ve Emirlerine Uymayanların Cezalandırılması
Madde 145
 Yüksek Mahkeme veya herhangi bir mahkeme, bir karar veya emrine uymayan herhangi bir kişiyi, sözkonusu karar veya emre uyuncaya kadar ve her hal ve karda bir yılı aşmayacak bir süre için hapis cezasına çarptırma yetkisine sahiptir.
 
İKİNCİ KISIM
Kıbrıs Türk Devletinin Yüksek Mahkemesi
 
Yüksek Mahkemenin Oluşumu ve Görev Bölümü
Madde 146
(1) Devlet’in Yüksek Mahkemesi bir Başkan ve yedi yargıçtan oluşur. Başkanın yokluğunda en kıdemli yargıç ona vekalet eder.

(2) Yüksek Mahkeme; Anayasa Mahkemesi, Yüce Divan, Yargıtay ve Yüksek İdare Mahkemesi’nin görevlerini yapar.

(3) Yüksek Mahkeme, Başkan ve dört yargıç ile toplanarak Anayasa Mahkemesi görevini yapma yetkisine sahip olur. Yüksek Mahkemenin en son atanan iki yargıcı yedek yargıç olarak görev yapar. Başkanın oturumda bulunmadığı hallerde, en kıdemli yargıç başkanlık eder.
İşbu Anayasa’nın 148’inci Maddesi uyarınca bir davanın Anayasa Mahkemesine havale edildiği hallerde, havale kararına katılmış olan yargıç veya yargıçlar havale edilen konunun duruşmasında görev alamaz veya karara iştirak edemezler.

(4) Yüksek Mahkeme, Başkan ve iki yargıçla veya sadece üç yargıçla toplanarak Yargıtay veya Yüksek İdare Mahkemesi olarak görev yapma yetkisine sahiptir. Bu yetki çerçevesinde verilen kararlar nihaidir. Başkanın oturumda bulunmadığı hallerde en kıdemli yargıç Başkanlık eder.

Yasayla gösterilen haller dışında Yüksek Mahkemeye, Yüksek İdare Mahkemesi olarak doğrudan yapılan başvurular, Yüksek İdare Mahkemesinde bu tür işlerle görevlendirilen tek yargıç tarafından incelenip karara bağlanır.
Tek yargıç tarafından verilen kararlara karşı üç yargıçtan oluşan Yüksek İdare Mahkemesine temyiz başvurusu yapılabilir.

(5) Yargıtay veya Yüksek İdare Mahkemesinde görev yapacak olan Yüksek Mahkeme yargıçları, her adli yılın başlangıcından önce o Yüksek Mahkeme tarafından atanır ve bir adli yıl için Yargıtay veya Yüksek İdare Mahkemesinde görev yapar.

Ancak, Yargıtay veya Yüksek İdare Mahkemesinde bir yıl için görevli olan yargıçlardan herhangi birinin geçici olarak görevini yürütemediği hallerde Yüksek Mahkeme Başkanının görevlendireceği başka bir yargıç o görevi yürütebilir.

ÜÇÜNCÜ KISIM
Anayasa Mahkemesi Sıfatıyla Görev Yapan 
Yüksek Mahkemenin Görev ve Yetkileri
 
Anayasa Mahkemesinin Yetkileri
Madde 147
(1) Anayasa Mahkemesi işbu Anayasa, yasa ve Mahkeme İç tüzüğü hükümlerinde gösterilen bütün konularda nihai karar vermek hususunda münhasır yargı yetkisine sahiptir.

(2) Yüce Divan sıfatıyla görev yapan Anayasa Mahkemesi, yürürlükteki mevzuat çerçevesinde, Cumhurbaşkanı’nın, Başbakanı ve Bakanları, işledikleri suçlardan dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılar. Yüce Divanda savcılık görevini Başsavcı veya Başsavcı Yardımcısı yapar. Yüce Divan kararları nihaidir.

 
Organlar Arasında Yetki Uyuşmazlığı
Madde 148
(1) Anayasa Mahkemesi Devlet organları arasında kuvvet veya yetki uyuşmazlık veya itirazlarına dair herhangi bir konuyla ilgili olarak yapılan başvuru hakkında, nihai olarak karar verme konusunda yargı yetkisine sahiptir.

(2) Anayasa Mahkemesinin yetkisine giren herhangi bir konuda sorun ortaya çıktığı takdirde, Anayasa Mahkemesinde nihai olarak karara bağlanır.

(3) İşbu maddenin (1)’inci fıkrası gereğince:
(a) Cumhurbaşkanı; veya
(b) Meclis; veya
(c) Devlet’in diğer herhangi bir organı, uyuşmazlık veya yetki itirazına müdahil olması halinde Anayasa Mahkemesine başvurabilir.

(4) Bu tür başvurular sözkonusu yetki veya ehliyete  itiraz edilmesinden itibaren otuz gün içinde yapılır.

(5) Bu tür bir başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi yetki veya ehliyet olmaksızın kabul edilmesi, alınması veya yapılmasından kaynaklanması durumunda, başvuru konusu olan yasa, karar veya işlemin ya uyuşmazlığın çıkması veya itirazın yapılmasından ya da  başlangıcından itibaren (ab initio) tamamen veya kısmen hükümsüz olduğuna ve hiçbir hukuki etki doğurmayacağına karar verebilir; ve her iki halde, Anayasa Mahkemesi, böyle bir yasa, karar veya işlem gereğince yapılan veya yapılmamış olan herhangi bir eylem veya işlemin, yarattığı sonuçlar hakkında talimat verebilir.

 (6) Bu tür bir başvuru üzerine Anayasa Mahkemesi tarafından verilen herhangi bir karar, derhal ilgili taraflara ve Resmi Gazete'de yayımlanmak üzere Başkana yazılı olarak bildirilir.

(7) Bu Madde gereğince yapılan başvuru üzerine, Anayasa Mahkemesi, başvuruya konu olan yasa, karar veya işlemin, karar verilinceye kadar, yürürlüğünün durdurulmasını emredebilir, böyle bir emir, Resmi Gazetede derhal yayımlanır.

Yasaların Anayasaya Aykırılığı 
Madde 149
(1) Cumhurbaşkanı, bir yasayı veya onun belirli herhangi bir hükmünü veya Devlet’in Meclisinin herhangi bir kararını yayımlamadan önce, işbu Anayasa’nın herhangi bir hükmüne uygun olup olmadığı konusunda Anayasa Mahkemesinin görüşünü talep edebilir.

(2) Anayasa Mahkemesi, bu Madde’nin (1)’inci fıkrası gereğince kendisine sunulan her konuyu inceler ve Cumhurbaşkanı ve Meclis namına ileri sürülen iddiaları dinledikten sonra, konu hakkındaki görüşünü en geç kırkbeş gün içinde karara bağlar ve bunu Cumhurbaşkanı’na yazılı olarak bildirir.

(3)  Anayasa Mahkemesi böyle bir yasa, karar veya onun herhangi bir hükmünün işbu Anayasa’nın herhangi bir hükmüne aykırı olduğu veya ona uygun olmadığı görüşünde ise, sözkonusu yasa, karar veya hüküm, Cumhurbaşkanı tarafından yayımlanmaz ve gerekçesiyle birlikte Devlet Meclisine iade  edilir.

(4) Bu şekilde iade edilen yasa, karar veya hüküm hakkında, 100’üncü Madde’nin Meclis’e iade  konusundaki  hükümleri uygulanmaz.

 
İptal Davaları
Madde 150
(1)  Cumhurbaşkanı, Meclis’te temsil edilen siyasi partiler, siyasi gruplar ve en az dokuz milletvekili veya kendi varlık ve görevlerini ilgilendiren alanlarda diğer kurum, kuruluş veya sendikalar, bir yasanın, kararnamenin, tüzüğün, Meclis İçtüzüğünün, Meclis kararının, yönetmeliğinin veya bunların herhangi bir hükümünün Anayasa’nın herhangi bir hükmüne aykırı veya ona uygun olmadığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde doğrudan iptal davası açabilirler.

(2) Anayasa Mahkemesinde doğrudan iptal davası açma hakkı, iptali istenen yasanın, kararnamenin, tüzüğün, Meclis İçtüzüğünün, Meclis kararının, yönetmeliğin veya bunların herhangi bir hükmünün Resmi Gazetede yayımlanmasından başlayarak doksan gün sonra düşer.

 
Anayasaya Aykırılık Sorunlarının Mahkemeler Tarafından Yüksek  Mahkemeye Gönderilmesi
Madde 151
(1) İstinaf davaları da dahil olmak üzere, herhangi bir davanın tarafından biri, bu davanın herhangi bir aşamasında, davadaki uyuşmazlık konularından herhangi birinin karara bağlanmasında etkisi olabilen herhangi bir yasanın veya kararın veya sözkonusu yasa veya kararın herhangi bir hükmünün Anayasa’ya aykırılığını ileri sürebilir ve bunun üzerine, mahkeme bu konuyu Anayasa Mahkemesinin kararına  sunar ve bu konu hakkında Anayasa Mahkemesince bir karar verilinceye kadar sözkonusu davayı askıya alır. Ancak, Anayasa Mahkemesince herhangi bir yasanın veya kararın veya sözkonusu yasa veya kararın herhangi bir hükmünün Anayasa’ya aykırılığı konusunda aynı veya benzeri bir konuda daha önce verilmiş bir karar  varsa, mahkeme konunun Anayasa Mahkemesine iletilmesinin reddine karar verebilir.

(2) Anayasa Mahkemesi tarafları dinledikten sonra karar için kendisine sunulan konuyu değerlendirir ve karara bağlar ve kararını davayı askıya almış olan Mahkemeye bildirir.

(3) Anayasa Mahkemesinin, işbu Maddenin (2)’nci fıkrası gereğince verdiği herhangi bir karar, konuyu askıya alan mahkemeyi ve davanın taraflarını bağlar. Alınan karar, yasanın veya kararın veya sözkonusu yasa veya kararın belirli herhangi bir hükmünün Anayasa’ya aykırı olduğu yolunda olması durumunda, sözkonusu yasa veya karar veya sözkonusu yasa veya kararın herhangi bir hükmünün uygulanması, Anayasa Mahkemesince aksine karar verilmedikçe, yalnızca sözkonusu davayla sınırlı değildir.
 
Anayasanın Yorumu
Madde 152
 Anayasa Mahkemesi, işbu Anayasa’nın herhangi bir kuralını yorumlama münhasır yetkisine sahiptir. Bu yetkisini ifa ederken Anayasayla ilgili komite raporları ile Meclis tutanaklarından da yararlanır.
 
Anayasa Mahkemesinin Kararları
Madde 153
(1) Anayasa Mahkemesi kararları kesindir. Kararlar, gerekçesi yazılmadan açıklanmaz.

(2) Anayasa Mahkemesince, Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptaline karar verilen yasa, kararname, tüzük, Devlet Meclisi İçtüzüğü, Meclis kararı, yönetmelik veya bunların herhangi bir hükmü, gerekçeli kararın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte geçersiz ve hükümsüz olur.

(3) Gereken hallerde, Anayasa Mahkemesi, iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu, kararın Resmi Gazetede yayımından başlayarak bir yıl içindeki bir tarih olur.

(4) İptal kararı geriye yürümez.

 
 
DÖRDÜNCÜ KISIM
Yüksek Mahkemenin Yargıtay Sıfatıyla Görev ve Yetkileri
 
Yargıtayın Yetkileri
Madde 153
(1) Yargıtay Devletin en yüksek temyiz mahkemesidir, işbu Anayasa, yasalar ve bunlara dayanan Mahkeme İçtüzüğü kuralları gereğince, herhangi bir mahkeme kararının temyizine dair davalara bakmak ve karara bağlamak yetkisine sahiptir.

(2) Bu Madde’nin (3). fıkrası hükümleri saklı kalmak koşuluyla, Yargıtay, işbu Anayasa’nın veya herhangi bir yasanın gösterdiği hallerde, ilk derece ve temyiz mahkemesi olarak davalara bakma yetkisine sahiptir.

İlk derece mahkemesi olarak yetki verildiği hallerde, bu yetki Yüksek Mahkemenin atayacağı Yüksek Mahkeme yargıç veya yargıçları tarafından kullanılır. Bu suretle verilecek kararlara karşı Yargıtay’a temyiz başvurusu yapma hakkı vardır.

(3) Yargıtay sıfatıyla görev yapan Yüksek Mahkeme, kanunsuz olarak özgürlüğünden yoksun bırakılan kişinin tahliyesi amacıyla Habeas Corpus niteliğinde emirname, yetkilerin kullanılmasını sağlayan Mandamus, herhangi bir mahkemenin ya da yargı niteliğinde bir yetki kullanan herhangi bir makamın yanlış bir kararının uygulanmasını önlemek için Prohibition, ilgili makamın hangi yetkiye dayandığının araştırılmasına ilişkin quo warranto, bir mahkemenin kararının veya yargısal yetkiye benzer bir yetki kullanan bir makamın kararının bozulması için certiorari çıkarılmasına yetkilidir. 

 
 
BEŞİNCİ KISIM
Yüksek Mahkemenin Yüksek İdare Mahkemesi 
Sıfatıyla Görev ve Yetkileri
 
Yüksek İdare Mahkemesinin Yetkileri
Madde 155
(1) Yüksek İdare Mahkemesi, icrai veya idari bir yetki kullanan herhangi bir organ, makam veya kişinin bir kararının, işleminin veya ihmalinin, bu Anayasanın veya herhangi bir yasanın veya bunlara uygun olarak çıkarılan mevzuatın hükümlerine aykırı olduğu veya bunların sözkonusu organ veya makam veya kişiye verilen yetkiyi aşmak veya kötüye kullanmak suretiyle yapıldığı şikayetiyle kendisine yapılan başvuru hakkında, nihai kararı verme münhasır yetkisine sahiptir.

(2) Bu tür bir başvuru, meşru menfaati, bu karar veya işlem veya ihmal yüzünden olumsuz ve doğrudan etkilenen kişi tarafından yapılabilir.

(3) Sözkonusu başvuru, karar veya işlemin yayımlanması tarihinden veya yayımlanmadığı takdirde ya da bir ihmal halinde, başvuran kişinin bunu öğrendiği tarihten itibaren yetmiş beş gün içinde yapılır.

(4) Bu tür bir başvuru üzerine Yüksek İdare Mahkemesi:

(a) Sözkonusu karar, işlem veya ihmali, tamamen veya kısmen onaylayabilir; veya
(b) Sözkonusu karar veya işlemin, tamamen veya kısmen hükümsüz olduğuna ve herhangi bir sonuç doğurmayacağına karar verebilir; veya
(c) Sözkonusu ihmalin, tamamen veya kısmen yapılmaması gerektiğine ve ihmal olunan eylem veya işlemin yapılması gerektiğine karar verebilir.

(5) Bu Maddenin (4). fıkrası gereğince verilen herhangi bir karar, Devlet’in bütün Mahkemelerini ve bütün organlarını veya makamlarını bağlar ve ilgili organ, makam veya kişi tarafından uygulanır ve bu karara göre hareket edilir.

(6) Bu Maddenin (4). fıkrası gereğince hükümsüz kılınan herhangi bir karar veya işlemin veya yapılmaması gerektiğine karar verilen herhangi bir ihmalden zarar gören herhangi bir kişi, bu zararın ilgili organ, makam veya kişi tarafından, kendisini tatmin eder bir şekilde karşılanmaması halinde, zararları için veya kendisine başka bir tazminat verilmesi için dava açma ve mahkeme tarafından saptanacak tam ve muhik bir tazminat alma veya sözkonusu mahkemenin kendisi hakkında vermeye yetkili olduğu diğer tam ve muhik bir tazminatı alma hakkına sahiptir.