Arş. Gör. Rıdvan kalayci dipnot ve kaynakça kullanimi
Yüklə 126,58 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- BİRİNCİ BÖLÜM
|
Arş. Gör. Rıdvan KALAYCI DİPNOT ve KAYNAKÇA KULLANIMI
Kolay Gelsin. KİTAPLAR
Süreli Yayınlar
,
Kongrede veya Seminerlerde yapılan Sunumlar
Rapor
GAZETELER
Ansiklopedi
Tezler
İnternet Kaynakları
Film Ya da Video
Kutsal Kitaplar
ÖRNEK 1: Klasik dipnotlu gösterim. Dipnotlara bakınca şunu göreceksiniz: * aynı yazarların kitaplarını tekrar kullandığımızda a.g.e. ifadesi kullanılmış, aynı yazarların makalesi tekrar kullanıldığında da a.g.m. ifadesi kullanılmıştır. *bir de aynı yazarın bir den fazla eserini kullandıysanız ve bunları tekrar göstermek istediğinizde o eserin ya da makalenin adını yazmanız gerekıyor karışıklığa yol açmamak için. Şöyle ki : Örneğin Ertan efegil’in iki tane kitabını bulup ilgili kısımlarını okudunuz ve tezınızın farklı yerlerınde bu eserlere tekrar tekrar dipnotta yer vereceksınız. Normalde yapmanız gereken şu: Efegil, a.g.e, s. 35 gibi bir ifade olacak. Ancak bu adı geçen eser Ertan hocanın hangi kitabına ait olduğu belli olmadığı için şunu yaparsanız hangi kitabı kullandığınız belli olur: Efegil, Dış Politika Analizi, s. 35, Efegil, Teoriler ışığında Dış Politika, s. 35 BİRİNCİ BÖLÜM1.KAVRAMSAL ÇERÇEVE1.1. Dış PolitikaUluslararası ilişkiler, politika ve uluslararası politika gibi kavramlarla karıştırılan ve zaman zaman bu kavramların yerine de kullanılan “dış politika” kavramı, pek çok akademik disiplinin ve farklı çalışma alanlarının kesişme noktasında olmasından dolayı kesin bir şekilde tanımlanamamaktadır. Akademisyenlerin kendi teorik modellerine uygun şekilde tanımlamalarının yanı sıra dış politika sürecin ürettiği beklentiler, statejiler ve yönelimler olarak görülebilmekte, ayrıca sürecin kendisi olarak da tanımlanabilmektedir.1 Dış politikayı etkileyen unsurlar ve açıklayan kuram ve yaklaşımlar, bir yandan incelenen meseleye göre, diğer yandan da araştırmacının incelediği dış politika meselesini kendisinin nasıl algıladığı ve meseleyi açıklayacak çerçeveyi nasıl kurguladığına göre değişmektedir. Zira dış politika davranışını belirleyen olgu, karmaşık ilişkilerden oluşmaktadır ve her durumda bu değişkenlerden yalnızca biri ya da birkaçı dış politika davranışını belirleyici rol oynamaktadır.2 Tam da bu noktada bu kavramın genel bir tanımını ortaya koyabilmek ve sözkonusu değişkenleri daha net bir şekilde anlayabilmek için öncelikle “dış” ve “politika” kavramlarının muhtevasının neler olduğu kısaca ortaya konulmalıdır. Bu bağlamda “dış” kavramıyla karşılaştırıldığında daha rahat bir şekilde tanımlayabileceğimiz “politika” kelimesi, bir amaca ulaşmak için tasarlanan ya da işbirliği ve çatışma biçiminde uygulanan eylemler/stratejiler şeklinde ifade edilebilir. Fakat “dış” kavramını tanımlamak “politika” kadar kolay değildir. Zira “foreign” kelimesinin karşılığı olarak kullanılan “dış” kelimesinin Türkçedeki anlamı ile İngilizcedeki “foreign” kelimesi birbirini tam olarak karşılamamaktadır.3 “Foreign” terimi Türkçedeki “dış” kavramının içerdiği fiziksel anlamı ihtiva ederken “dış” terimi “foreign” teriminin içerdiği kimliksel ve davranışsal anlamları karşılama noktasında yetersiz kalmaktadır. “Dış”ın neresi olduğu, nerede başlayıp nerede bittiği ve nereleri ve hangi yapıları kapsadığı açık bir şekilde belli olmamaktadır.4 Biran White ise dış politikanın tanımlanması noktasında ana bileşenlerin neler olduğu ve ne? niçin? ve nasıl? sorularına cevap bulunması gerektiğini ifade etmektedir. Buradaki “ne?” sorusunun devletin dış politikasının temel açıklamasına işaret ettiğini belirten White, herhangi bir tanımlamanın kendi içerisinde açıklayıcı olmamasına rağmen en etkili açıklamanın hangi politikanın daha önemli olduğunu sormak olduğunu ifade etmektedir. Ayrıca “ne?” sorusunun “niçin?” ve “nasıl?” sorularıyla tamamlandığında daha anlaşılır bir kavramsallaştırmanın yapılabileceğini savunmaktadır.5 William Walace da iç ve dış ayrımından hareket ederek dış dış politikanın ulus-devlet sınırıyla uluslararası çevre arasında bir köprü kuran alan olduğunu ifade etmektedir. Devletler arasında yeterince benzerliklerin olmasına, benzer davranış kalıpları sergilenmesine ve ortak hedeflerin olmasına rağmen dış politikaları arasında belirgin farklılıklar oluşabilmektedir. İşte bu varsayım, dış politika analizlerinde niçin? ve nasıl? sorularının kullanılmasının nedenlerini ortaya koymaktadır.6 Benzer şekilde dış ve iç ayrımına giden Ernst-Otto Czempiel, ülke içerisindeki gelişmeleri veya politikaları iç politika olarak tanımlarken diğer ülkelerle olan ilişkileri veya o ülkelere yönelik geliştirilen ve gerçekleştirilen politikaları da dış politika olarak adlandırmaktadır.7 Mark Webber ve Michael Smith ise dış politikayı devletlerin veya onların adına hareket eden hükümetlerin aldığı kararlar, oluşturduğu değerler ve attığı adımlar olarak tanımlamaktadır. Fakat Webber ve Smith dış politikanın daha net bir şekilde kavramsallaştırılabilmesi için dış politikanın amaçlarının netliği ve oluşturulan değerlerin toplumun her kesimi tarafından kabul edilebilirliği, dış politikanın sadece hükümet tarafından mı yapıldığı ve uluslararası arenada devletin mi sadece tek aktör olduğu konularının cevaplandırılması gerektiğini ifade etmektedirler.8 George Modelski dış politikayı realist bir yaklaşımla devletlerin diğer devletlerin davranışlarını değiştirmek ya da kendi davranışlarını uluslararası ortama uyarlı hale getirmek için gerçekleştirdiği faaliyetler olarak tanımlarken, Manfred Schmidt’e göre ise dış politika bir devletin diğer devletlerle veya uluslararası örgütlerle ilişkilerini belirlemeyi hedef alan karar sürecidir.9 Reimund Seidelmann ise Schmidt ve Modelski gibi yazarlar arasında bir sentez yaparak yani realist kuramla liberal kuram arasında bir sentez yaparak dış politikayı egemen devletler şeklinde örgütlenen devletlerin ulusal çıkarlarını gerçekleştirmek için dış çevreleri karşısındaki davranışları şeklinde tanımlamıştır.10 Burada Siedelman dış politika amacının yani çıkarların gerçekleştirilmesini güç politikası ve diğer devletlerle işbirliği ve uzlaşı arayışı içerisinde görmektedir. Bundan dolayı realist ve liberal düşünürler arasında bir sentez yaptığı belirtilebilir. Jonathan Wilkenfield ise biraz daha kapsamlı bir tanım ortaya koyarak dış politikayı egemen devletlerin kendi yetki alanları dışındaki bir olayı değiştirmek veya yeni bir durum ortaya çıkarmak veya kendisi için sorun oluşturabilecek gelişmelerle karşılaşması üzerine vereceği tepkiler olarak tanımlamaktadır.11 Holsti ise bir devletin ihtiyaçları, talepleri ve kapasitesi dahilinde karar alma süreci ile belirlenen ve belirlemiş olduğu hedefleri gerçekleştirmek adına dış dünyaya yönelik davranışlarını dış politika olarak tanımlamaktadır.12 Dış politika konusunda Soğuk Savaş’ın özelliklerini de dikkate alarak Christopher Hill, uluslararası ilişkilerde bağımsız aktör yani o dönem itibariyle daha çok devlet tarafından yürütülen resmi nitelikli ilişkiler bütününü dış politika olarak tanımlamıştır. Burada dış politika öncelikler arasında bir sıra belirler ve buna göre hareket eder.13 Bunun yanında James Rosenau da dış politikayı yönelim olarak dış politika, planlar ve taahhütler olarak dış politika ve eylem olarak dış politika şeklinde üçe ayırır. Yönelimler devletlerin uluslararası ilişkilerde davranışlarını yönlendiren temel prensipler ve eğilimler olarak görülebilir. Planlar ve taahhütler ise bu yönelimlerin gerçek hayatta karışılabilecekleri problemler ve fırsatlar olarak tanımlanabilirken eylemler ise planlar ve taahhütlere bağlı olarak uluslararası arenada meydana gelen gelişmeler karşısında devletlerin uygulamaya koydukları davranışlar veya politikalardır.14 ÖRNEK 2: Modern yöntem dipnotlu gösterim. Klasik dipnotta aynı yazarın eserlerını kullandığınızda farklı olduklarını gosterebılıyordunuz ancak bu yöntemde bunu yapamıyorsunuz. Yani, Ertan Efegil’in 3 tane kitabını kullandıysanız da üçünün de gösterimi aynı şekilde olacak. (Efegil, 2010: 61) (Efegil, 2012: 61) (Efegil, 2014: 61) Bu dipnotların farklılığını ancak kaynakçada gösterebilirsiniz. Her üç eseri de açık açık kaynakçada gösterir sorunu çözersiniz…. Evet arkadaşlar. Artık top sizde. Kolay gelsin. Uluslararası ilişkileri anlamamızda ve olayları yorumlamamızda bize yardımcı olan uluslararası ilişkiler teorilerinin büyük bir kısmı, devletin uluslararası sistemde nasıl davrandığını açıklamaya çalışır. Yapısal analizlere yönelik önermelerinde (Neorealism ve Dünya Sistemi Teorisi) bazı ortak noktalar olsa da, sistem (yapı) anlayışları ve yapısal açıklamaları oldukça farklılıklar içerebilmektedir. Neorealistler, uluslararası sistemin yapısını, sistem içerisinde var olan devletlerin gözlemlenebilir özelliklerine bağlayarak tanımlarlar ve uluslararası sistemin açıklayıcı yapısını önceden var olan devletin (aktör) tercihlerini kısıtlaması gibi bireyselci kavramlar içerisinde anlamaya çalışırlar. Kenneth Waltz’un 1979’da yayınladığı Theory of International Politics kitabıyla Uluslararası İlişkiler literatüründe ayrı bir yaklaşım olarak beliren Neorealizm, adından da anlaşılabileceği gibi realist temel üzerine geliştirilmiştir. Fakat Waltz’un Neorealizmini, Realizmden -ve diğer bireyci yaklaşımlardan- ayıran en önemli unsur ‘yapısalcı’ olma iddiasıdır. Waltz, Neorealizmin, dolayısıyla da yapısalcı Uluslararası İlişkiler teorisinin temellerini öncelikle uluslararası politika teorilerini analiz yollarına göre ‘indirgemeci’ ve ‘sistemsel’ teoriler olarak sınıflandırmakla atmaktadır. İndirgemeci teoriler birimlerin teorisidir, uluslararası politikayı birey ya da ulus düzeyinde analiz ederler (Waltz, 1979: 60). Sistemsel teoriler ise uluslararası sistem düzeyinde işleyen nedenler üzerine odaklanırlar (Waltz, 1979: 71). Yapılar Waltz’un teorisindeki anahtar kavramdır. Yapısalcı bir teori olarak aktöre(agent) yer vermeyen Neorealizm, dış politika çıktılarını ortaya koyan aktörlerin devletler olduğunu belirtirken bu devletlere yapı (structure)’ya etki yapabilecek ve onu değiştirip dönüştürecek bir aktör’lük yüklememiştir (Waltz, 1979: 80-81). Uluslararası İlişkiler literatürüne Dünya Sistemleri Analizi’ni(World System Analysis)-DSA kazandıran Immanuel Wallerstein, aktör-yapı sorununda yapıya ontolojik bir öncelik vermenin yanı sıra aktörleri bu yapının etkilerine indirgemiştir. Wallerstein’e göre birey ve devlet gibi diğer aktörler de sadece uluslararası yapının birer ürünüdürler (Wallerstein, 2004: 18). Kendi yaklaşımını büyük oranda Neorealizmin eksiklerine karşı kuran Alexander Wendt’, yapı-aktör sorununun temelinde iki gerçekliğin olduğunu belirtir. Birinci gerçeklik, insanların ve onların içinde yaşadıkları toplumu dönüştürmesine ve yeniden oluşturmasına yardım eden maksatlı aktörlerin olduklarıdır. İkinci gerçeklik ise toplumun, bu amacı belli olan aktörlerin aralarındaki etkileşimi şekillendiren ilişkilerden müteşekkil olduğudur. Diğer bir ifadeyle yapı ile aktör toplumsal ilişkileri anlamlandırmak için gereklidir (Wendt, 1987: 337-338). Neorealizm ve DSA bağlamında düşündüğümüzde İnşaacı yaklaşımın, aktörü birincil konuma getiren bireyci ve yapıya öncelik veren bütüncü ontolojilerden farklı şekilde ontolojik olarak eşitliğe vurgu yapması bizi Anthony Giddens’ın ‘yapılanma’ (structuration) teorisine götürmektedir. Yapılanma teorisi, yapı ve aktörün birbirine karşılıklı bağımlılığına dikkati çekerek aktörün, sosyal sistemlerin yapısal özellikleri ve pratiklerinin bir sonucu olduğunu belirtmektedir. Yapılar Giddens’a göre etkileşimin hem koşulu hem de sonucu olmaktadır (Giddens, 1979:53-57). Giddens, teorisinde yapı ile aktörün ilişkisine değinmiş ancak yapının sürekli olarak aktörü inşa ettiğini göz önünde bulundurmuştur. Ancak yapı ile aktör arasındaki zamana bağlı ilişkinin dikkate alınmaması, kaçınılmaz olarak Giddens’ın yapı ile aktörün farklı zamanlarda birbirlerini etkileyebilme olasılığını gözden kaçırdığını göstermektedir (Archer, 1995:72). Oysaki aktörün de yapıyı değiştirme ve dönüştürme etkisi olabilir. Giddens’ın yapılanma teorisiyle aktör-yapı sorununa çözüm bulamadığı iddiasıyla ortaya çıkan Margaret Archer, aktör-yapı sorununa zaman unsurunu yerleştirerek çözüm arayışı içerisine girmiştir. Archer, hem yapının hem de aktörün birbirini zamansal olarak takip ettiğini, dolayısıyla aktörün yapıyı dönüştürme ya da değiştirme olanağının bulunduğunu, fakat oluşacak bu yapının, daha sonra aktörü sınırlandırabileceğini veya daha farklı davranmasına yol açabilecek şartların oluşmasına da neden olabileceğini ifade etmektedir (Archer, 1995: 63-66). Aktör ile yapıyı ayrı bir varlık olarak görmeyen Giddens, aktör-yapı ikiliği (dualism) yerine ikiliği (duality) aktör-yapı arasındaki ilişkinin anlaşılmasında analitik bir araç olarak görmektedir (Carlsnaes, 1992:257-258). Aktörlerin ve yapının birbirlerine karşılıklı bağımlılığını tanımlayan “yapının ikiliği” kavramı, yapılandırma kuramının merkezinde yer alır ve sosyal hayattaki sürekliliğin ve değişimin açıklanmasında bu kavrama önemli işlevler yüklenir (Giddens, 1979: 69). Yapı ve sosyal aktör, karşılıklı biçimde birbirilerini oluştururlar ve birbirlerinin aracıdırlar. Aktörlerin ve yapıların şekillenmesi birbirlerinden bağımsız olabilecek ikili olgular (dualism) olmayıp, beşeri hayattaki ikiliği (duality) temsil ederler (Giddens, 1984: 24). Aktör ve toplum birbiriyle ilişkilidir. Bu yaklaşımla iradecilik ve determinizm arasındaki ikilem ortadan kalkmaktadır ve Archer her ikisine de ontolojik olarak yaklaşmaktadır (Archer, 2010: 227). Margaret Archer, analitik ikicilik (analytical dualism) yaklaşımını kullanarak Giddens’ın yapılanma teorisine zamansal açıdan yaklaşmış ve konuyu açıklamak için “Morfogenetik Yaklaşımı (Morphogenetic Approach) benimsemiştir. Aktör-yapı ilişkisini değerlendiren Cohen bu sorunun diyalektik olup, toplumsal değişimi yönlendirme girişimlerinde birbirleriyle sürekli olarak etkileşim halinde olduğunu ifade etmektedir. Yapı, pratiklerin yeniden üretiminin hem bir sonucu hem de aracıdır (Cohen, 1989: 42). 1 Ertan Efegil, Dış Politika Analizi Ders Notları, Ankara: Nobel Yayınevi, 2012, s,13. 2 M. Fatih Tayfur, “Dış Politika”, Atilla Eralp (Ed.), Devlet ve Ötesi, İstanbul: İletişim Yayınları, 2005, s.104-105. 3 “Dış Politika” kavramının analizine ilişkin bkz: Ali Balcı, “Diskors ve Pratik Olarak Dış Politika”, Uluslararası İlişkiler, Cilt 4, Sayı 15, Güz 2007, s. 67-87; Brian White, “Analysing Foreign Policy: Problems and Approaches”, M. Clarke ve B. White (Ed.), Understanding Foreign Policy, Hant-England: Edward Elger Publishing, 1989, s. 1-26. 4 Kemal İnat ve Ali Balcı, “Dış Politika: ‘Geleneksel’den ‘Post-Modern’e Teorik Perspektifler”, Zeynep Dağı (Ed.), Uluslararası Politikayı Anlamak, Ulus Devletten Küreselleşmeye, İstanbul: Alfa Yayıncılık, 2007, s.212-213. 5 Brian White, “Analysing Foreign Policy: Problems and Approaches”, M. Clarke ve B. White (Ed.), Understanding Foreign Policy, Hant-England: Edward Elger Publishing, 1989, s. 4 6 White, a.g.m., s. 5 7 İnat ve Balcı, a.g.m., s. 214-215 8 Mark Webber ve Michael Smith, “Problems and Issues in Foreign Policy Analysis”, Mark Webber ve Michael Schmidt (Ed.) , Foreign Policy in A Transformed World, London: Printice Hall, 2002, s. 9-11. 9 Efegil, Dış Politika Analizi Ders Notları, s. 14. 10 İnat ve Balcı, a.g.m., s. 215. 11 Efegil, Dış Politika Analizi Ders Notları, s. 15. 12 K.J. Holsti, International Politics, New Jersey: Printice-Hall International Editions, 2008, s. 9. 13 Christopher Hill, The Changing Politics of Foreign Policy, NewYork: Palgrave MacMillan, 2003, s. 3.. 14 Rosenau’dan aktaran, Tayfur a.g.m., s. 76. Yüklə 126,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||