Assembler va kompilyatorlar

Ikkinchi turdagi buyruqlar. MP sistemasi uchun, keyingi sanaydigan yozadigan yoki ikkala amal uchun kirish va chiqish fayllarini inisializasiyalashni so’roq qiladi. Bu so’roqlar programmani bajarish jarayonida terminalda operator orqali yoki asosiy xotirada turgan programmani o’zida tashkil etadi. Operatorning so’rog’i bitta varaqdan ikkinchi varaqqa fayllarni uzatuvchi sinfga qaraydi va quyidagi formatga ega:
:/:
:/.
Bu yerda chapdan o’nga ushbular ko’rsatilgan: chiqishdagi qurilmaning logik ismi – oti (qabullovchini), chiqish faylini oti, chiqayogan kattaliklar (parametrlar) kirish qurilmasining logik ismi (manba) kirish faylining oti va chiqish kattaliklari.
Masalan, amaliy programmani assemblerlagandan va unda xatolikni topgandan keyin, operator har qanday ushbu kirish kattaliklarini berib, konsolga kerakli bo’lgan ma’lumotni chiqarishga topshiriq berishi mumkin.
S – listingni pechatlash;
S – foydalanuvchi aniqlagan jadvallarning nomini pechatlash;
R – foydalanilgan registrlar va ularga biriktirilgan otlar;
M – makrobuyruqni chiqarish;
R – o’zgarmas (konstanta) simvolik otlarni chiqarish;
E – xato kodlarni pechatlash.
Monitorni programmali so’rash o’zicha fayllar bilan amallarni, qiymatlarni uzatish (kiritish, chiqarish) va xizmatchi vazifalarni bajarish tushuniladi ya’ni:
Bunday so’roqlarga misollar:
DELETE – faylni uzoqlashtirish;
READ – faylni sanash amalini initsiallash;
WRITE – faylni sanash amalini initsiallash;
TTY – konsolning buferidan bitta belgini protsessorning ma’lum registriga uzatish;
TTYOVT – bitta belgini qarama-qarshi tomondan uzatish;
EXIT – boshqarishni monitorga uzatish;
WAIT – kirish/chiqish amalini ko’rsatilgan kanalda tugashini kutish.
Monitorning tarkibida quyidagi komponentlar bor: rezident monitori; klaviatura monitori; fayllarni boshqarish sistemasi; buyruqlar qatorining interpritatori va periferiya qurilmalarini (drayverlarni) boshqaradigan qism programmalarining to’plami.
Rezident monitori har doim asosiy xotirada saqlanadi va konsol (terminal) bilan interfeys tashkil etadi, ichki vaqtincha to’xtatishni qayta ishlaydi (hosil qiladi) va tashqi sistemali xotirani (sistemali diskni) boshqaradi.
Klaviatura monitori operator bilan birgalikda ishlash vazifasini bajaradi, buning eng asosiysi yuqorida qaralgan (aytib o’tilgan) klavishalarning buyruqlarini interpritasiyalashdir. Faylni boshqarish sistemali monitorning muhim qismini tashkil etadi. Fayl ma’lum (belgilangan) vazifasiga ega bo’lgan va qator ob’ektlarni bashorat qiluvchi bir jinsli ma’lumotlarning fizik ko’rinishidir.