Hastabaşı Monitörü: Kalbin deri yüzeyinde oluşturduğu voltaj değerlerini
ölçer. Bu değerleri kullanarak hastanın dolaşım ve solunum sistemindeki her türlü
gelişmeyi dijital olarak takip eder ve görüntüler.
Bilgisayarlı Tomografi: Vücudun incelenen bölgesinin kesit olarak
görüntülenmesi için kontrollü miktarda Radyasyon (röntgen ışını) verilir ve
sonuçlar bir bilgisayar vasıtasıyla işlenir.
PET/CT: İki farklı tomografi yöntemini (PET:Pozitron Emisyon Tomografisi
CT: Bilgisayarlı Tomografi) birleştirerek üç boyutlu görüntüleme sağlar.
Telemetri: Hareket hâlinde iken hastanın EKG sinyalleri anten yardımıyla
anında bilgisayara gönderilir ve kaydedilip saklanır.
MR (Manyetik Görüntüleme): Büyük bir mıknatısa elektrik verilerek
manyetik alan oluşturulur ve hastanın vücudundaki su moleküllerinin hareketi
izlenerek oluşturulan görüntüler bilgisayara aktarılır.
EKG (Elektrokardiyografi): Hastanın vücuduna takılan elektrodlar ile kalbin
yarattığı elektrik sinyallerini algılayarak monitörde ya da kâğıt özerinde grafik
olarak görüntüler.
Defibrilatör: Elektroşok cihazı olarak bilinir. Çoğu türü manuel kullanım için
geliştirilmiştir. Kalp ritmini izleyip şoklama zamanını öneren ya da otomatik
şoklama yapan bilgisayarlı ve hafızalı türleri de vardır. Bu türler hastabaşı
monitöre bağlanabildiği gibi monitör görevini yapanlar da mevcuttur.
EEG (Elektroencefalografi): Elektrofizyoloji biriminde bulunur. Bilgisayar,
video kaydedici, kamera, EEG ve EKG elektrodları ve kontrol panelinden oluşur.
Epilepsi hastaları ve felçli hastalarda kullanılır.
Sintigrafi: Cihazı tıbbi görüntüleme biriminde bulunur. Kanser hastalıkların
teşhisinde kullanılır.
Röntgen/X-RAY Cihazı: İnsan vücudunda meydana gelen hasarların (kırık,
çatlak v.b.) ve bazı hastalıkların (sinüzit, zatürre, vb.) teşhisinde kullanılır. X
Bilgisayar destekli
cihazlar ürettikleri
sonuçları monitörde
görüntüleyebilir ve
dijital olarak diğer
bilgisayarlarla
paylaşabilir.
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5
ışınlarını kullanarak görüntüleme yapar. Kameralı olanlarına Floroskopi cihazı adı
verilir.
Endoskopi: Midesinden ve yemek borusundaki gastrolojik hastalıkların
teşhisinde kullanılır. Hastanın midesi ve yemek borusu kamera yardımıyla gözlenir.
Görüntüler ekrandan izlenebilir, kaydedilebilir ya da fotoğraf kâğıtlarına basılabilir.
Ultrason: Ses dalgalarıyla görüntüleme yapar ve sonuçlar monitörde
görüntülenir.
Kan Gazı Ölçüm Cihazı: Kan gazı cihazı kanda ölçülebilen bazı değerlerin
monitör ve yazıcı görülmelerini sağlar. Bu sayede hastanın ihtiyacı olan bileşenler
damar yoluyla ilaçlar sayesinde tamamlanabilir.
Biyokimya Test Cihazı: Kalp, böbrek, karaciğer enzimi ve hamilelik testleri
için kullanılır.
Kan Sayım Cihazı: Kandaki eritrosit, lökosit ve platelet sayısını ölçer.
YAZILIM
Bilgi sistemlerinin fiziksel olmayan kısmına yazılım adı verilir. Yazılım
denince ilk önce bilgisayar programları akla gelir. Bu bölümde de yazılım başlığı
altında bilgisayar yazılımları incelenecektir. Ancak bilgi sistemleri için yazılım
kavramının aşağıdaki bileşenleri kapsadığı unutulmamalıdır:
Bilgisayar yazılımları
Kural ve yönetmelikler
Prosedürler
Standartlar
Bilgisayar yazılımları iki başlık altında incelenebilir.
Sistem yazılımları
Uygulama yazılımları
Sistem Yazılımları
Sistemin çalışabilmesi için gerekli yazılımlardır. Donanımın çalıştırılması,
yönetilmesi, yönlendirilmesi, güvenliği ve bakımı bu yazılımlar tarafından
yürütülür. Aynı zamanda kullanıcı ile donanım arasında bir ara birim görevini de
yürütürler. Sistem yazılımları, işletim sistemleri, programlama dilleri ve servis
yazılımları olmak üzere üç kısımdır.
Uygulama Yazılımları
Kullanıcıların belli işleri yapabilmesi için geliştirilmiş programlardır.
Uygulama yazılımları çalışabilmek için işletim sistemine ihtiyaç duyar. Bu nedenle
bir işletim sisteminin kurallarına ve gereklerine uygun olarak programlanır.
Genellikle bir yazılım yalnız bir işletim sisteminde çalışabilir. Uygulama yazılımları
genel amaçlı ve özel amaçlı olarak iki gruba ayrılır.
Genel amaçlı uygulama
yazılımları
kullanabilmek için
belirli bir mesleğe
mensup olmak ya da
belirli bir iş yapmak
gerekmez.
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6
Genel Amaçlı Uygulama Yazılımları: Bu yazılımları kullanabilmek için belirli
bir mesleğe mensup olmak ya da belirli bir iş yapmak gerekmez. Örneğin, yazı
yazmak için kullanılan bir program, şiir, makale, ders kitabı yazmak gibi birçok
alanda ve birçok amaç için kullanılabilir. Genel amaçlı uygulama yazılımlarını bazı
başlıklar altında incelemek mümkündür. Bunlar:
Kelime işlemciler,
Hesap tablosu programları,
Dosya yöneticileri,
Veri tabanı programlarıdır.
Özel Amaçlı Uygulama Yazılımları: Belirli ve sınırlı amaçlar için kullanılabilen
yazılımlardır. Bazı özel amaçlı uygulama yazılımları şunlardır:
Analiz ve karar verme programları,
Planlama-programlama-projelendirme yazılımları,
Raporlama ve sunum programları,
Eğitim yazılımlarıdır.
Kurumsal yazılımlar ve Hastane Bilgi Sistemleri
Kurumsal yazılım, kâr amaçlı işletmeler başta olmak üzere tüm kurumsal
yapılarda kurum kaynaklarının yönetilmesinde yardımcı olan yazılımlardır. Kurum
kaynakları ana başlıklarıyla şunlardır:
Maddi kaynaklar
Mali kaynaklar
İnsan kaynakları
Zaman
Bilgi
Kurum çevresi
Tüm kaynakların yönetilmesi önemli ve zor süreçlerdir. Bilgisayar yazılımları
kurum kaynaklarını yönetmek için yöneticilere önemli kolaylıklar ve destek
sağlamaktadır. Kurumsal yazılım olarak bilinen bu yazılımların bir kısmı,
yönetiminde yardımcı olduğu kurum kaynakları ile ilişkili olarak şu şekilde
sıralanabilir:
Maddi kaynakların yönetiminde Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP), Üretim
Kaynakları Yönetimi (MRP II), Envanter Yönetimi,
Mali kaynakların yönetiminde Finans Yönetim Sistemleri, Muhasebe
yönetimi,
Kurum çevresi ile ilişkilerin yönetiminde Tedarik Zinciri Yönetimi (SCM),
Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM), Dağıtım Kaynakları Planlaması
İnsan kaynaklarının yönetiminde İnsan Kaynakları Yönetim sistemleri (HRM),
Performans yönetimi,
Zaman Yönetimi, randevu, toplantı organizasyonu vb.
Bilgi yönetiminde Bilgi ve Enformasyon Yönetim Sistemleri (KMS), İş Zekâsı.
Kurumsal yazılım,
kurum kaynaklarının
yönetilmesine
yardımcı olan
yazılımlardır.
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7
Tüm kurum kaynaklarını yönetmek için ayrı ayrı bilgi sistemi kullanmak zaman kaybı iletişim eksikliği gibi önemli riskler taşımaktadır. Bu noktada kurumsal kaynak planlaması (ERP) bu riskleri ortadan kaldıracak bütünleşik tek bir yazılım sunarak tüm kurumun yönetiminde önemli bir araç olarak ortaya çıkmaktadır. Bir ERP sistemi her kurum kaynağının yönetimi için ayrı bir modüle sahiptir. Bununla birlikte tüm modüllerin ortak bir veri kaynağını kullanması sonucu koordinasyon içerisinde tek bir bilgisayar programı gibi çalışmaları sağlanmaktadır. Kurumsal kaynak planlamasının en önemli örneklerinden biri de hastanelerde kullanılan bilgi yönetim sistemleridir. Hastane Bilgi Sistemi (HBS), hastanelerin yapmış olduğu işlemleri bilgisayar üzerinde gerçekleştiren yazılımlar grubuna verilen genel addır. HBS tüm hastane kaynaklarını ve bunların yönetimini gerçekleştiren fonksiyonları hem ayrı ayrı destekler hem de birbirleri ile iletişimini ve ortak veri kaynağını yöneterek koordinasyonu sağlar. HBS’nin en önemli işlevi tüm birimlerden topladığı bilgiyi düzenleyerek yine tüm birimlerin kullanımına sunmaktır. HBS’nin yerine getirdiği önemli bir fonksiyon da tüm kaynakların etkin kullanımına yardımcı olarak israfı önlemek ve verimlilik sağlamaktır. Bunlara ek olarak gelir ve giderlerin izlenmesi, malzeme stoklarının takibi, sigorta kuruluşları ve eczanelerle iletişimin sağlanması gibi çok sayıda işlevi de yerine getirerek hastanenin içeride ve dışarıda ilgili olduğu tüm birimlerle ortak çalışmasını desteklemektedir. Modüler bir sistem olan kurumsal sistemler, geliştirme ya da satın alma aşamasında kurumun ihtiyaçlarına göre modül ekleme ya da çıkarma imkânı sunarak kullanılmayacak özellikler için para ödenmesinin de önüne geçmektedir. Hastane bilgi sisteminin bünyesinde olabilecek modüllerin bazıları şunlardır: Yönetim Hasta Kayıt, Kabul, Yatış, Çıkış Randevu ve sıra alma Muhasebe, Ayniyat, Döner Sermaye, Faturalama Ve Finansman Eczane Sigorta Kurumlarıyla Bilgi Alışverişi Poliklinik – Klinink Radyoloji - Laboratuvar - Patoloji Personel Görevlendirme, Nöbet Takibi Ameliyathane Sağlık Kurulu – Sağlık Raporları Kan Merkezî Stok Ve Ambar Takibi, Satın Alma ve Demirbaş Yönetimi Bilgi Yönetimi, Arşiv, İstatistik ve Raporlama İşlemleri AĞ VE İLETİŞİM İletişim, bilgi sistemlerinin olmazsa olmaz bir fonksiyonudur. Gerek sistem ile çevre arasında gerekse de sistem bileşenlerinin birbirleri ile veri paylaşımı ve etkileşim için aralarında iletişim olması gerekir. Bilgi sistemlerinde iletişim faaliyeti Kurumsal yazılımlar modüler bir yapıya sahiptir. Kurumun ihtiyaçlarına göre modül eklemek ya da çıkarmak mümkündür.
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8
genellikle bilgisayarlar kullanılarak yürütülür. Bilgisayarların iletişim amacıyla
birbirine bağlanmasıyla oluşan yapılara bilgisayar ağı ya da çalışma ağı (Network)
adı verilir.
Bilgisayar ağları yayıldıkları coğrafi alana göre sınıflandırılabilir. Bu
sınıflandırmaya göre ağ türleri LAN, MAN ve WAN’dır.
Yerel Alan Ağı (LAN: Local Area Network): Ağdaki tüm bilgisayarlar aynı
binada ya da birbirine çok yakın birkaç binada toplanmıştır.
Metropol Alan Ağı (MAN: Metropol Area Network): Aynı yerleşim biriminde
(şehir, ilçe, kampüs vb.) bulunan LAN’ların birleştirilmesi ile oluşur. Kampüs ağları
kurumsal bir yapıya ait olduğundan diğerlerinden ayrılarak CAN (Campus Area
Network) şeklinde adlandırılırlar.
Geniş Alan Ağları (WAN: Wide Area Network): Farklı coğrafi konumlardaki
ağlar birleştirilerek oluşturulan ağlardır. Bu ağların en büyük örneği internettir.
Dünyanın her yerindeki LAN, MAN ya da WAN’lar birbirine bağlanarak dünya
çapında bir ağ (World Wide Web: WWW) oluştururlar.
Hastanelerde Kullanılan Bilgisayar Ağ Yapısı
Hastane bilgi sisteminin tüm avantajlarından faydalanabilmek için öncelikle
hastanedeki tüm bilgisayarların birbirleri ile iletişim hâlinde olması gerekir. Bunun
anlamı hastanede bir bilgisayar ağının kurulması gerektiğidir. Ayrıca, hastaneye ait
bu ağın dış dünya ile iletişimi sağlanmalıdır. Çünkü bilgi sisteminin Sağlık Bakanlığı,
nüfus ve vatandaşlık işleri, eczaneler, sigorta kurumları gibi diğer sistemlerle
sürekli iletişim kurması gerekecektir. Bunun anlamı da hastane ağının internete
bağlı olması gerekliliğidir.
Bir hastane için bilgisayar ağı kurarken öncelikle ağın yapısı, büyüklüğü,
güvenliği gibi hususlarda dikkatli bir inceleme yapmak ve doğru kararlar vermek
gereklidir. Bunun için birinci adım bilgisayar ağını oluşturan temel öğeleri
planlamaktır:
Fiziksel iletim ortamı ve iletim yöntemi: Bilgisayar sayısı, binanın yapısı ve
ihtiyaç duyulan bağlantı hızı gibi faktörler göz önünde bulundurularak bakır kablo,
fiber optik kablo ya da kablosuz bağlantı seçeneklerinden bir ya da birkaçına karar
verilmelidir. İletim yöntemi olarak bakır kablolar için elektrik sinyali, fiber optik
kablolar için ışık, kablosuz bağlantı için radyo dalgası kullanılır.
Ağ donanımı: Büyük ölçekte bir bilgisayar ağı için kişisel bilgisayarlar ve
bilgisayarlı cihazlara ek olarak mesaj trafiğini yönetmek, büyük miktarda veriyi
saklamak ve yedeklemek, internet bağlantılarını kontrol etmek, elektronik
postaları yönetmek, ağın güvenliğini sağlamak gibi işleri yapacak yüksek özelliklere
ve kapasiteye sahip olan sunucu adı verilen bilgisayarlar kullanılır. Sunucuların
sayısı, ağ yapısındaki konumları, görev paylaşımı, yetkilendirilmesi gibi işlerin de
hastane ihtiyaçlarına göre planlanması gerekir. Bilgisayar ağlarında kullanılan
önemli bir donanım da ağdaki bağlantıları organize etmek ve mesaj trafiğini
Bilgisayarlar iletişim
amacıyla birbiri ile
bağlanarak ağ
oluşturur.
Bilgisayar ağları için
bakır kablolar, ışık ve
hava olmak üzere üç
fiziksel iletim ortamı
kullanılır.
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9
yönlendirmek için kullanılan cihazlardır. Görevleri birbirine benzer olsa da
kullanım yerleri farklı olan bu cihazlar:
Switch
Hub
Router
Bridge
Access Point
Yazılım: Hastane bilgi sistemi bir uygulama yazılımı olduğundan bilgisayarda
çalışabilmesi için bir işletim sistemine ihtiyaç duyar. Sistem bir bilgisayar ağı
üzerinde çalışacağı için ağdaki bilgisayarların ve bilgisayar özelliğine sahip tıbbi
cihazların haberleşmelerini sağlayacak bir ağ işletim sistemi gereklidir. İşletim
sistemi dışında ağın güvenliğini sağlamak için güvenlik yazılımları (firewall ve anti
virüs gibi), verileri saklamak ve veri depolarını yönetmek için veri tabanı yönetim
sistemi, yedekleme için yedekleme yazılımlarına da ihtiyaç vardır.
İletişim Protokolleri: Bilgisayarların birbirleri ile iletişim kurmaları, mesajların
hedef bilgisayara güvenli bir şekilde ulaştırılabilmesi için birçok kural
geliştirilmiştir. Bu kurallara uymak sağlıklı bir iletişim için şarttır. Bu kuralların en
çok bilineni TCP-IP protokolüdür. TCP ile mesaj küçük parçalara ayrılır, her mesaj
parçasına gideceği adres, kontrol amaçlı veri vb. veriler eklenir. IP ise her
bilgisayarın dünya üzerinde eşsiz bir adrese sahip olmasını sağlar.
Hastane için bir bilgisayar ağı oluştururken planlanması gereken önemli bir
konu da görev ve yetki paylaşımıdır. Hastane bilgileri önemli, maddi değeri olan ve
bir kısmı gizli bilgilerdir. Bu nedenle kimlerin hangi bilgilere ulaşabileceğini,
kimlerin yalnız bilgi girmeye yetkili olacağını, bilgilerin kimler tarafından hangi
şartlarda değiştirilebileceği ya da silinebileceği gibi konular karara bağlanmalı ve
tüm kullanıcılar bu doğrultuda yetkilendirilmelidir.
VERİ TABANI
Veri tabanı, bilgi sistemi için verilerin saklandığı bir depo ve en önemli veri
kaynağıdır. Bilgi sistemleri özellikle orta ve alt kademe yöneticilerin ihtiyaç
duydukları verileri çoğunlukla veri tabanlarından sağlamaktadır. Veri tabanı
konusu Ünite 3.’te ayrıntılı olarak işlenecektir.
İnsan
Bilgi sistemleri yapay sistemlerdir. Yapay sistemler, insanlar tarafından ve
yine insanların kullanması ya da faydalanması için geliştirilen sistemlerdir. İnsanlar
tarafından geliştirilen ve kullanılan bilgi sistemlerinin de en ileri hedefi de
insanların faydasına sunulacak çıktılar üretmektir. Bilgi sistemlerinde insan unsuru
aşağıdaki başlıklar altında incelenebilir.
Yöneticiler
Sistem Geliştiriciler
Operatörler
Bilgi sistemleri insanlar
tarafından tasarlanır,
üretilir, kullanılır ve
insanların faydalanması
için çalıştırılırlar.
Bilgisayar ağında
mesajların hedef
bilgisayara güvenli bir
şekilde ulaştırılabilmesi
için iletişim protokolleri
kullanılır.
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10
Müşteriler Araştırmacılar Denetleyiciler Yöneticiler: Bilgi sistemine ihtiyaç olduğunun öngörülmesi, bilgi sistemi edinme gerekliliğinin belirlenmesi ve sistem geliştirme ile ilgili kararların verilmesi yöneticilerin sorumluluğunda olan faaliyetlerdir. Yöneticiler, bilgi sistemi geliştirme sürecinin her aşamasına aktif olarak katılırlar. Bunun yanı sıra aktif çalışan bir bilgi sisteminin çıktılarının da önemli bir bölümü yöneticilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Bilgi sistemi, yönetimin en önemli aracı olan “karar alma” faaliyetinin altyapısını oluşturur. Çünkü doğru bir karar için, doğru ve tam bilgiye zamanında ulaşabilmek en önemli gerek şartlardan biridir. Bu da bilgi sistemlerinin görevidir. Sistem Geliştiriciler: Bilgi sistemleri, dinamik sistemler oldukları için ilk kurulmaya başlandıkları andan itibaren sürekli değişim ve gelişim ihtiyacı söz konusudur. Gerek ilk geliştirme aşamasında gerekse de iç ve çevresel yapılara ayak uydurabilmek için revizyon yapılacağı zaman; sistemi planlamak, oluşturmak, kurmak, kullanıma sunmak, çalışmasını izlemek, gerekli değişiklikleri planlamak ve uygulamak gibi faaliyetler için bilgi sistemi uzmanlarına ihtiyaç vardır. Operatörler: Bilgi sistemini aktif olarak kullanırlar; sisteme veri girişi, raporların üretilmesi, sistemin kontrol edilmesi gibi işlerden sorumludurlar. Müşteriler: Müşteri kavramı daha çok ticari işletmelerde kullanılır. Ancak bilgi sistemleri için müşteri, ticari olsun ya da olmasın, sistemin ait olduğu kurumun hizmetlerinden yararlanan tüm kişileri kapsayan bir tanımdır. Bir hastane bilgi sistemi için müşterileri, doktor, hemşire, diğer hastane çalışanı, hasta, hasta yakını ya da sigorta kuruluşu olabilir. Müşteriler bilgi sistemini direkt kullanmasalar da onun yapısı ve çalışması üzerinde belirleyici etkiye sahiptir. Kurumun amacı müşterilere ihtiyaç duydukları ürün ya da hizmeti sağlamak olduğundan, bilgi sistemi de bu amaca ulaşılmasına yardımcı olmak üzere tasarlanıp çalıştırılmalıdır. Müşteriler bilgi sisteminin çıktılarından yararlanmanın yanı sıra sistem için önemli bir veri ve bilgi kaynağıdır. Araştırmacılar: Hastane hizmetleri tıp ve yönetim biliminin ortak ürünü olarak sunulmaktadır. Sağlık hizmetleri tıp biliminin, bu hizmetlerin yönetilmesi ise yönetim bilimlerinin alanına girmektedir. Hastanelerin daha iyi sağlık hizmeti verebilmesi bu iki bilimin gelişmesine bağlıdır. Bilimsel gelişme, bilimsel araştırmalarla sağlanmaktadır. Hastane bilgi sistemleri araştırmacıların çalışmalarında yoğun olarak ihtiyaç duydukları bilgi için önemli bir kaynaktır. Denetleyiciler: Denetim, sistemlerin geri bildirim alabilmesi için gerekli bir fonksiyondur. Hastanelerin denetimi de aynı hizmetlerin sürekliliğinin ve gelişmesinin sağlanmasında önemli bir faaliyettir. Denetleyiciler çalışmalarında mevcut durumu gözlemlemenin yanı sıra geçmişe ait bilgileri de kullanmak isterler. Gerek mevcut durumu gerek geçmişteki faaliyetleri öğrenecekleri en önemli kaynak, bilgi sistemleridir. Bilgi sistemi için müşteri kavramı sistemin çıktılarından yararlanan kişileri ifade eder.
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11
Özet•Bilgi sistemleri, donanım, yazılım, ağ, veri tabanı ve insan billeşenlerinden oluşur.•Donanım, bilgisayar sistemlerinin fiziksel kısmına verilen addır. Ancak fiziksel varlığının olması bir şeyin bilgi sistemine ait olması için yeterli değildir. Makine teçhizat türünden olması ve bilginin elde edilmesi, işlenmesi, saklanması, iletilmesi gibi süreçlerden en az birinde kullanılması gerekir.•Bilgi sistemlerinin fiziksel olmayan kısmına yazılım adı verilir. Bilgi sistemleri için yazılım kavramı; bilgisayar yazılımları, kural ve yönetmelikler, prosedürler ve standartları kapsar.•Gerek sistem ile çevre arasında, gerekse sistem bileşenlerinin birbirleri ile veri paylaşımı ve etkileşim için aralarında iletişim olması gerekir. Bilgi sistemlerinde iletişim faaliyeti genellikle bilgisayarlar kullanılarak yürütülür. Bilgisayarların iletişim amacıyla birbirine bağlanmasıyla oluşan yapılara bilgisayar ağı ya da çalışma ağı (Network) adı verilir.•Bilgi sistemleri yapay sistemlerdir. Yapay sistemler, insanlar tarafından ve yine insanların kullanması ya da faydalanması için geliştirilen sistemlerdir. İnsanlar tarafından geliştirilen ve kullanılan bilgi sistemlerinin de en ileri hedefi de insanların faydasına sunulacak çıktılar üretmektir.•Bilgi sistemlerinde insan unsuru aşağıdaki başlıklar altında incelenebilir:•Yöneticiler•Sistem Geliştiriciler •Operatörler•Müşteriler•Araştırmacılar•Denetleyiciler
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12
DEĞERLENDİRME SORULARI
I. Merkezî İşlem Birimi RAM
II. Ana Bellek Birimi
III. Harici depolama birimi
1) Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri bilgisayar donanımının temel unsurları
arasında yer alır?
a) Yalnız I
b) Yalnız II
c) I ve II
d) II ve III
e) I,II ve III
2) Bilgisayar donanımlarını birbirine bağlayan donanım unsuru aşağıdakilerden
hangisidir?
a) Merkezî İşlem Birimi
b) Anakart
c) RAM
d) Hard Disk
e) Ağ Kartı
3) Aşağıdakilerden hangisi hastanelerde kullanılan bilgisayarlı görüntüleme
cihazlarından biri değildir?
a) PET/CT
b) Tomografi
c) Pulsoksimetre.
d) Endoskopi
e) Röntgen.
I. Bilgisayar Programı
II. Standartlar
III. Kurallar
4) Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri yazılım olarak kabul edilir?
a) Yalnız I
b) Yalnız II
c) I ve II
d) II ve III
e) I,II ve III
5) Aşağıdakilerden hangisi genel amaçlı uygulama yazılımıdır?
a) Dosya Yöneticisi
b) Karar Verme
c) Analiz
d) Planlama
e) Sunum
Hastane Bilgi Sistemi Bileşenleri
Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 13
6) Aşağıdakilerden hangisi servis yazılımı değildir?
a) Dosya sıkıştırma ve genişletme programları
b) Virüs temizleme araçları
c) Performans izleme ve iyileştirme programları
d) Ekran koruyucular
e) Kelime işlemciler
7) “…………………… hastanelerin yapmış olduğu işlemleri bilgisayar üzerinde
gerçekleştiren yazılımlar grubuna verilen genel addır.” ifadesinde boş bırakılan
yere aşağıdaki ifadelerden hangisi gelmelidir?
a) Hastane Bilgi Ağı
b) Hastane Yönetim Sistemi
c) Hastane Otomasyonu
d) Hastane Bilgi Sistemi
e) Hastane Enformasyon Sistemi
8) Aşağıdakilerden hangisi kurumsal özelliği olan bir ağdır?
a) LAN
b) WAN
c) CAN
d) MAN
e) WWW
I. Router
II. Firewall
III. Server
9) Yukarıdaki ağ cihazlarından hangisi ya da hangileri ağ güvenliğini sağlar?
a) Yalnız I
b) Yalnız II
c) I ve II
d) II ve III
e) I,II ve III
10) Aşağıdaki insan unsurlarından hangisi bilgi sistemine girdi sağlamaz?
a) Yönetici
b) Operatör
c) Geliştirici
d) Araştırmacı
e) Müşteri
Cevap Anahtarı
1.C, 2.B, 3.C, 4.E, 5.C, 6.E, 7.D, 8.C, 9.B, 10.D
Dostları ilə paylaş: |