Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
ri specialis est aliqua qualitas determinata: per adducta à Joanne Gutierrez suprà nu. 12. ex Abbate, & talia sunt manifestè in nostro casu, ut ex ejus tenore liquet, cùm in eo præcipua ratio oppositionis ad legem Pontificiam ha- beatur. Pro quo & est id, quod habet P. Tho- mas Sancius Lib. 7. de Matrimonio disput. 108. Gloss. Unic. Verb. Sic scilicet: de postulat. Prælat. in fin. quam notabilem dicit Alexander de Nero dict. Cap. Laudabilem n. 9. & Rubrica de Sponsal. n. 3. & in hoc posteriori loco limitat, nisi esset ad- jectum verbum, ut præfertur, vel in præmißis. Sic ille. Atqui in nostro casu divisio non solùm per paragraphum & versiculum, sed per para- graphos & versiculos extat, unde clausula po- sterior vim peculiarem continet, quæ non po- test per priorem infirmari. ne Gutierrez occurrit Consilio 12. n. 28. Ubi ita loquitur: Nec obstat quòd clausula præcedens habemus, quod etiamsi clausula præcedens<-P>@@ <-P>eā vim habeat ubinihil obstat; nihilominùs esse aliqua posse quæ illius valeant efficaciā retar- dare. Et quemadmodùm id habet ex eo quòd correctiva sit, ita pariformiter ex eo quòd cor- rectiva subsequatur, limitans scilicet illud, quod videbatur generaliùs constitutum. possit positio nostra firmari: Consilium enim illud circa casum versatur emphyteusis cum quibusdam conditionibus, cum hac tamen po- strema clausula: E paraque las podades vender,
valeat prædicta dispositio adducit. n. 38. com- munem opinionem de feudi & emphyteusis alienatione Universali, & pro ea Rolandum à Valle, Celsum, Hugonem, & Julium Clarum cui licet non assentiatur, ex eo id probat quòd postrema illa clausula sit contra naturam con- tractus emphyteutici: supponens vim habiturā, licet cōtraria pręcedentibus appareat, si contra dicti contractus naturam minimè militaret. Atqui in casu nostro ex eo quòd clausula, de qua agimus, vim habeat secundùm sensum, quem prę se fert, nihil contra dispositionem ha- betur aliam, sed solùm ut præcedens clausula cum limitatione subsequente accipienda ve- niat, & congruum recipiat intellectum de Mis- sionarijs: debet ergo ita recipi, explicari, & congruentissima judicari, cùm sit illius capax; etiamsi oporteret priora verba aliquatenus im- propriari, ne admittatur contradictio, aut con- trarietas, ut cum Celso Hugone tradit idem Joannes Gutierrez n. 39. dus, qui multa habet ex quibus potest præmis- sa assertio roborari. Et in primis citata Conclu-
in fine positam referri ad omnia præcedentia, ex Boerio subdit hoc esse regulare. Et ex A- lexandro n. 6. id stare in clausula qualificante, quia si potest referri ad omnia, salva ratione recti sermonis, semper refertur ad omnia præ- cedentia. Id quod quidem est pro casu pręsenti commodissimum. Et n. 8. ita scribit: Et ideò si statutum dicat, si quis fecerit incendium, vel fur- tum, postea addat qualitatem: putà de nocte, vel in platea: illa qualitas qualificat simpliciter omnia præcedentia: quod notandum dicit Alexander dicto Consilio. 48. &c. Cùm ergo in casu nostro qualitas delinquentium circa sumptus pro Mis- sionibus generaliter apponatur, non quidem ad alios pręter affectos qualitate hujusmodi con- stitutio debet applicari. Neq; obstat quod se- quitur nu. 9. ubi sic ille: Contrarium tenet Ale- ander dicto Consilio 48. n. 8. verb. Confirmantur Lib. 1. ubi quòd clausula, quæ non stat per se in fine posita, sed qualificatam respicit dispositionem, num- quam refertur ad omnia, sed ad proxima; & sic erit restrictio. Non inquam obstat, quia sic subdit: Si verò est clausula, quæ stat per se; re- fertur ad omnia, si non subest diversa ratio. Sic ille pro nobis totus: est enim clausula per se stans, ut constat, neque ulla est quæ subsit di- versa ratio, ut qualificatio non debeat ad om- nes continuos extendi. Num. 16. Sic ex Calde- rino: Amplia, quòd clausula restrictiva in fine<-P> @@0@ @@1@ omnia refertur. Quæ est casus nostri expessa de- cisio. Omitto alia, quæ in eâdem Conclusione occurunt, & possunt non parùm instituto præ- senti deservire. In conclusione etiam 289. ubi de clausula præcedente, & illius majori efficacia ad determinationem sequentium, juxta ibi ci- tatos. Ex quo clarè infertur non extendi, quan- do in sequentibus est specialis determinatio, ut in casu præsenti videre licet, in quo determi- natio specialis ex dispositione Pontificia circa Missionarios habetur. Itaque clausula illa:
sequentẽ potiùs determinatur, de ijs, qui ratio- ne sumptuum pro Missionibus negotiantur.
procedit sic nu. 1. habet: Clausula in medio posi- ta etiam restrictiva quoad nuntiationem termino- rum non restringit latitudinem finalis, & conclusi- væ clausulæ. L. Si servus plurium. §. inquit lex. ff. ad L. Aquil Baldus Consil. 205. Præmißis verbis in fin. lib. 4. & adducit regulam quia genus post speciem ampliat & non restringit. Sic ibi casui satis opportunè. Clausula enim dicta, Aut in illis partibus, media est, unde restrictivam sub- sequentem, & quia in præmißis non restringit, sed si aliquid erga illam præstare potest, potiùs ampliabit. citatus scriptor Tomo 2. lit. D. circa Verb. Dispo- sitio, præsertim Conclus. 493. cujus titulus est: Dispositio non habet locum, ubi verba non conve- niunt. Ubi & specialius illud n. 16. Ubi deficit qualitas, cujus respectu aliquid disponitur, cessat dispositio. Constat autem in casu nostro deficere qualitatem, de qua in postrema clausula, respe- ctu eorum, qui missionarij non sunt, aut circa ea delinquunt, quæ Missionarijs prohibentur. Et quidem quòd verba dispositionis non con- gruant, ut ex illis debeat prohibitio generalis cum toto illo rigore deduci, manifestum est, quia multi ex ijs, qui in Indijs commorantur Ecclesiastici ordinis, neque Missionarij sunt, neque circa illos quidquam agunt ex ijs, quæ in Bulla præfata prohibentur. Si ergo ad om- nes debet extendi, non debuit universalis illa adhiberi locutio, In præmißis, vel circa ea delin-
participium enim universalem habet significa- tionem: Sic enim Psalm. 24. v. 8. Dulcis & si dicamus cum Cardinali Bellarmino non de omnibus delinquentibus esse sermonem, ideo equidem erit, quia de illis, ut ipse existimat, statim addit Vates: Diriget mansuetos in judicio,
legem dabit delinquentibus, ac dicit non de omnibus delinquentibus id esse intelligendum, sed solùm de mansuetis & mitibus, qui non resistunt Domino docenti, immò cupiunt doceri. Sic ille. Propter adjunctum ergo universalis significa- tio participij dicti limitata reperitur. Cùm er- go in casu nostro limitatio nulla adsit, cum sua debet universalitate dictum participium<-P>@@
ne mysterio omissam, & dum ea non exstat, copia nobis est facta juxta subjectam loquendi formam sentiendi, ipsius Pontificij juris au- ctoritate munitis, dum in eo legimus, quod Pontifex si voluisset, expressisset. Cap. Ad au- dientiam de decimis. Ubi Alexander Tertius. Et Cap. Inter corporalia de Translat. Episcop. ubi Innocentius etiam Tertius post Alexan- drum, & sæpè alibi. in priori clausula apposita nimis videtur urge- re, de qua Cardinalis Tuschus Tomo 2. Lit. B.
tet omnem modum, comprehendat omne jus directum sive indirectum, commune & spe- ciale, consuetudinem, præscriptionem, privi- legium Apostolicum, & tam latam habeat sig- nificationem ut operetur quocumque modo res spectat ad eum, ad quem dispositio loquitur, includat omne jus etiam minimum, etiam ul- tra expressa, nullum respiciat casum, & signi- ficet omnem modum, qui excogitari potest. Ni- hilominùs restrictionem patitur juxta subjectā materiam, de quo Cardinalis n. 16. & scriptor alter, priorem citans n. 5. & ille etiam Tomo 8. Lit. V. Conclus. 95. n. 22. Ita scribit: Dictio, seu verba, Quomodolibet res spectet, & pertineat ad aliquem, teneatur ad collectas, licet dictio Quo- modolibet importet omnem modum, tamen secun- dùm subjectam materiam debet intelligi, ita quòd fructus faciat suos, prout emphyteuta, qui poßidet; secus in Colono, qui non poßidet. Alexander Consil. 35. Viso proceßu. n. 10. & seq. Lib. 4. Sic ille. Pro quo & Joannes Gutierrez Practicar. qq. Lib. 3.
do (deest liber) vel quovis modo, quin nihilo- minùs restringantur ad modos proportionabiles. Ge- minian. Concil. 29. in fin. Iason Cons. 43. Col. 3. Ruynus Consil. 25. n. 22. Lib. 1. Etiam si lex ute- retur distributivo illo Quibuscumque, pro ut la- tißimè tradit Tiraquel. de retractu. ligna. §. 1. Gloss. 6. n. 20. Hæc vir ille doctissimus. Juxta quæ stare in casu nostro potest quod intendi- mus, non obstante adeò restrictiva illa dictio- ne, seu mavis ampliativa & penitus compre- hensiva, ex ipsiusmet auctoritate, qui illam adhibuit. Ubi & aliud addendum, ex quo penitus vis objectionis eliditur; concedimus enim dictionem dictam cum omni suæ signifi- cationis vi posse clausulæ, in qua invenitur, aptari, ut scilicet dispositio in terminis, in qui- bus loquitur, intelligatur de quocumque in Indijs quomodolibet commorante; nam dictio, sicut & clausula supra commorantes cadit: & ita fatemur quicumque illi sint, si pro Missio- nibus mercimonia exerceant Pontificia San- ctione percelli: per quod omnia expedita & plana relinquuntur. nem sua esse limitatio possit, ut non compre- hendat eos, qui moram in partibus dictis non fecerint, ut propriè dicantur morari, aut com- morari, quod est morari cum alijs, sed reces- suris, si post negotium aliquod brevi peragen-<-P> @@0@ @@1@ hensos, veriùs apparet, cùm & verbum Mo- rari ad brevem etiam possit mansionem exten- di: Sic enim locutus Cæsar Lib. 2. de bello Gal- lico: Paulisper apud oppidum morari. Unde & cùm dicitur: Quomodolibet morabuntur, ad bre- vem etiam debet commorationem dirigi, ut sic intelligendi veniant Capellani Classis In- dicæ, si fortè in ordine ad Missionum sumptus quidquam vendant, sic enim circa ea delin- quunt, quæ Pontificio anathemate prohiben- tur. Sic inquam ut negotiatio ad Missiona- rios pertingat; emere enim sine illa poterunt, ut est planum, ad necessariam sustentationem: neque qui vendit circa hoc nimiùm debet esse solicitus, sed viros sacris & Apostolicis mini- sterijs addictos, ea, qua par est, favorabili exi- stimatione complecti, suæ obligationis neque inscios, neque immemores arbitratus, ut quæ emere contigerit, ad revenditionem compa- rent, & sic indignè, & turpiter negotientur. Et hæc in præsenti caussa sit addidisse satis, quæ dũ scriberem, litteras heri ex Hispania accepi, in quibus vir eximiè doctus, cui solicitudo est impressionis suo pro munere demandata, con- venientiam hujusmodi disceptationis agnos- cens, sic fatur: Sobre la explicacion de la Bulla sorum unus) como los otros dos, y todos tres con debidas estimaciones de su doctrina de V. R. Sic ibi. Et est aliud ab eo, quod dictum n. 1092. & illius confirmatio: quod equidem non uti laudem Scriptoris exhibeo: cùm jam diu sit quòd illas à Scriptis vulgatis arcendas judica- verim, sed ut specialis doctrinæ circa punctũ, quod maximi esse momenti asseritur, his tem- poribus, commendationem virorum adeò sa- pientum judicio stabilitæ redderem manife- stam. Licèt enim illi studiorum sint diutur- nitate, quia & ætate & magisterio minores, ipsorum est mihi veneranda censura, scienti esse in Societate multos, qui judicare senes (ab- sit similitudo caussæ) possint meritò, Danieles. Præ ceteris autem Romanæ est sedis suspi- cienda, & suscipienda sententia, cujus sicut obedientiæ, ita & judicio est addicta peculia- ris observantiæ Sacramento Societas, quod in me placidissimè recognosco, & jam pridem sum debita cum subjectione testatus: cùm enim veritati militare studeam, inde profectò, & ibi, haurire illam speravi & spero, quæ columna est & firmamentum veritatis. 1. Tim. 3. v. 15.
nerariorum gravare conscientias possunt, quæ & à Nobis breviter explicata, neque omnia quidem, quia neque opus videtur explicatione, cùm sint ipso rationis lumine perquàm nota, sicut & ex numeratis pluri- ma, si homines hujusmodi velint non esse re- belles lumini; quod grande malum immode- rantia cupiditatis, qua terræ perforantur visce- ra, solet importare. Profundissimè in illa descenditur, ubi lumen nullum, ut indicio sit rationis etiam lumen, & cælestes mentis illu- strationes, quodammodò sepeliri, ut splendo- rem suum non valeant Christianis in pectori- bus explicare. Pro quo S. Asterius Homilia 1. quæ est de divite & Lazaro, circa illud: Mor- tuus est autem dives, &c. Lucæ 16. v. 22. ita lo- quitur: Mortuus quippe peccator verè sepeli- tur, quoniam corpore & animo juxta terre- stris est, ac naturalem hujus dignitatem conjun- ctione ac sympathia carnis, ad sordes fæcesque ter- renas deorsum trahit. Sic ille. Ut sciamus ava- ri hominis animam, jam sepultam; un- de & in tenebris habitatio ejus: ubi & Mi- nerariorum, qui licet non semper corpore ad viscera profundiora terræ descendant, animo tamen plusquàm laborantes miselli descen- dunt. Pro quibus & illud apud eundem: Ejus-
alia magno illius spiritu digna. Pro quibus & Homil. 3. Sed meliora pijs, si qui inter illos, quod non abnuo, quibus poterunt quę sunt dicta de- servire, & quæ desiderium non deviandi peni- tus à Christianæ rectitudinis tramite ministra- bit. Circa illos autem his diebus id accidit, quod curæ multùm, sicut & dispendij, sub ingentis compendij expectatione pertraxit. Ex Minera- rijs unus post repetita experimenta deprehen- dit multò majorem argenti copiam ex pecu- liari depuratione post admixtionem argenti vivi, seu azoguij, extrahi posse, breviori tem- pore, minori azoguij consumptione; quod qui- dem si ita se haberet: ut promittebat inventor, incredibile est quantùm Peruvij opes execres- serent, ut novum quoddam Peruvium sine tra- gica expugnatione inventum, posset meritò judicare. Et inventor quidem magna post fi- dem promissi liberatā expetivit præmia apud Proregem agens, quibus ille in ijs, quæ ad ip- sius potestatem spectare poterant, libenter an-<-P> @@0@ @@1@ tiam, & Argyropolitano Præside præsente, cum multis alijs, inventor quod promiserat est luculenter executus. Et quid non ad hæc pu- blicæ exultationis adjectum? Concrepuerunt turrium artificiosa æra, habitæ solemnissimæ supplicationes, insonuerunt pulpita, & altaria, Sacrificiorum iteratione, ut in raris cæli be- neficijs fieri solitũ, choris plaudentibus, reboa- runt. Quæ quidem non potuerunt non Gu- bernatoris Principis promptissimam erga Deũ, & Deiparam pietatem commendare. Non enim poterat non magni beneficij loco haberi, augeri opes eo in Regni statu, in quo illis opus ipsi, ut nusquàm aliàs, & Regi nostro adeò copiosa supervenire præsidia, quibus posset pro defensione sua feliciùs agere, & pro offen- sione hostium justissima communiri. Quo in negotio quantùm sit deferendum Virgini, quis fidelis ignorat, quis præsertim Hispanus? Feli- citati per ipsam, visitati dum viveret, & facta D. Jacobo Patrono æterni patrocinij cautione. De quo aliàs à me dictum. Illius sanè vox est: Mecum sunt divitiæ & gloria; opes superbæ, Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|