Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
Vacante non solùm percipere in absentia fru- ctus, sed etiam distributiones quotidianas, quia censetur esse in servitio Ecclesiæ, & in utilita- te totius corporis: deputatur enim unus ut ex- erceat jurisdictionem, & non occupetur totum Capitulum, quæ ratio cessat in Vicario Epis- copi, quia non est in servitio Ecclesiæ, sed Episcopi. Pro quo & allegatur Rota Decis. 222. num. 6. 2. parte diversorum. Sed quidem discrimen adductum non videtur admitten- dum, quia & Vicarius Episcopi in servitio est Ecclesiæ non minùs quàm Vicarius S. V. juxta dicta n. 11. præsentis Tituli. Pro quo facit quod habet Auctor Lib. 8. Disput. 19. §. 4. n. 3. Ubi probat Episcopi & Vicarij unum esse Tribu- nal, nec ab isto ad illum appellari, sic conclu- dens: Nec refert Vicarium constitui ab Episcopo,
Tribunal constituant, & ordinariam habeant jurisdictionem: sicut Episcopus in Ecclesiæ servitio est, ita & Vicarius, eisdem ministerijs mancipatus. Licet autem Episcopus Ecclesiæ sponsus sit, rectè dici potest in ejus esse servi- tio; nam & sponsum servire sponsæ rectè dici potest, quando & revera ita accidit; servit enim, & multipliciter servit. Qui autem cùm uxore est,
servire est, & servitium multiplex, quod à se ipso hominem distrahit, & talem constituit di- visionem, ut duo scilicet, dominus inquam & servus esse videatur? Servivit ergo Iacob pro Ra- rum Poetarum Princeps, Mas no servia à el, ser- vià à ella. Ubi pro Christo figuratitium ali- quid: Verumtamen servire me fecisti in peccatis tuis. Isaiæ 42. v. 24. Verba sunt Dei. Et qui stare queat ut Deus serviat? Bene utique, si ad Christum cum multis referamus, qui formam servi cùm acceperit, juxta Apostolum Philip. 2. v. 7. varia ministeriorum officiositate servivit. Sed cur illud? Audiendus, qui & nuper: Viri diligite uxores vestras, sicut & Christus dilexit Ec- clesiam, ut exhiberet ipse sibi gloriosam Ecclesiam. Ephes. 5, v. 25. cum sequentibus, pro hoc myste- rio. Ut stat quod ad præsens conducit inten- tum, Vicarios inquam Episcoporum Ecclesiæ servire, sicut & Episcopos ipsos, & ita distri- butionibus minimè defraudandos. Pro quo & facit quod idem P. Fragosus habet citata Dis-
Dom. Ubaldo. Sic ille. Non est ergo cur Rotæ auctoritate pro assertione illa priori terreamur, cùm pro ea, quam tuemur, illam apertè faven- tem habeamus, quandoquidem Vicarius Epis- copi absens, & justam habeat absentiæ caus- sam, & Episcopi non solùm licentiam, sed & mandatum. Pro Indijs autem illud habetur speciale, fructus à quotidianis distributioni- bus non esse discretos: & ita cùm concedan- tur fructus, distributiones eatenus conceden- dæ. Neque enim è converso argui potest: ne- gandos scilicet fructus & consequenter in di- visas distributiones: neque enim adversantes sic arguunt, uti certum oppositum supponen- tes ex communi Ecclesiæ praxi in his, & simili- bus, juxta quem fructus absentibus cum justa caussa, & requisitis legitimis, neutiquam dene- gantur. Pro quo Concilium Tridentinum
illud habet D. Barbosa in Collectaneis, & remis- sionibus &c. Et Cap. de cetero. Et Cap. Ad Au- dientiam, de Cler. non resid. servitio dicebamus habetur manifestum. In priori enim de Canonicis agitur, qui in servi- tio Ecclesię fuerint, quibus nihil subtrahi debeat
eodem Capite sic addatur: Nisi fortè sint victua- lia, quæ non consueverunt absentibus exhiberi. Qui- bus verbis nomine victualium distributiones<-P> @@0@ @@1@ Capitis dicitur, & Glossa exponit. Licet in- quam ita habeatur, nihil inde contra superio- rem positionem infertur; quia distributionum lucrum absolutè non subtrahitur, sed tantùm ubi talis est consuetudo. Id quod dici tunc ne- quit quando ad distributiones emolumenta Præbendariorum revocantur, sicut neque ad Ecclesias, in quibus talis non viget consuetudo. Unde Glossa circa distributiones in casu dicto nihil habuit speciale, quod diceret, ut illas censeret penitus denegandas, & ita Verb. Vi- ctualia, sic tantùm addidit: Hujusmodi victua- lia, sive distributiones non dantur studentibus in Theologia. Infra de Præbendis Cap. Licet. Sic illa, quæ in citato Cap. Licet, id addidit, quod in alio prætermisit circa consuetudinem. Et ita quod
illius sunt: quæ & de consuetudine statim agit, in qua distributionum separatio non ex- tat, & sic concludit: Tunc credo quod integrè debeant habere beneficia in Theologia scribentes, aliàs parùm valeret talis indulgentia quantùm ad illos, qui non habent beneficia distincta. Tantùm ibi ad similia penitus extendendum. rius III. Ubi & Glossa similiter Verb. Commo- rantur, sic ait: & ita qui est in servitio Episcopi, servire Ecclesiæ intelligitur. suprà eod. Cap. de cetero, ubi de hoc. Ita illa, ubi quod de hoc ait, ad victualia refertur: sed quidem eodem modo accipiendum, cùm se ad illud referat, nec quid- quam addat, ex quo possit diversitas conjecta- ri. Ex quibus & habetur quàm sit parùm ra- tioni conforme, quod ait P. Fragosus citato §. 2. Disput. 23. post adducta præcedentia Capi- ta sine verborum tenore nu. 11. sic enim ibi:
rissimum, sed extra rem, cùm agatur de servi- tio Episcopi in ordine ad sui muneris congruam administrationem: in quo ipsius est Ecclesiæ servitium insertum, ut est ex præcedentibus manifestum. Unde & irrefragabile apparet, quod de Vicario est dictum: nullus enim ma- gis Episcopo inservit; immò nec tantumdem: cùm sit alter ipse, & ita nullus ita Ecclesiæ convincitur deservire, si ut debet, serviat: sin minùs grave onus conscientiæ subibit; ex inofficiosa absentia ultra graves suo in mini- sterio defectus, & restitutionis obligatione, juxta dicta. nu. 12. præsentis Tituli, pro quo hæc satis.
EPISCOPORUM. mo 3. Auctarij. primum & secundum Caput, ubi specialia nonnulla, quæ quidem non tetigit Dom. Quitensis in Itinera- rio Parochorum Indicorum Lib. 5. Tract. 2. qui est de Visitatoribus, & satis quidem doctus. Et circa pœnam dupli sine ulla limitatione procedit tenorem sacrorum Canonum & De- cretorum, ut jacet, amplexus. Et Seßione 6.
consuetudinem. Quod quidem prudenter di- ctum, si rationabilis sit consuetudo: circa quod tamen dubitari posset propter id, quod habet n. 6. ubi ita scribit: Adviertase que el Derecho
1613. dize uno y otro, y cada Obispado avia de señalar ambas cosas, dando regla y orden à los Vi- sitadores de lo que se debe hazer: que no se ha de dejar à la conciencia de ellos; que como unos la tienen mas ancha que otros, siempre abrà dudas, y para quitarlas era bien poner orden cierto. Sic ille. Atqui hoc relinqui consuetudini, est nihil cer- tum haberi, nisi à Prælatis fuerit approbata; ex adducta ratione, quòd Visitatorum quo- rumdam laxiores conscientiæ sunt, & si juxta illos inducta fuerit consuetudo, rationabilis esse non poterit, quam tamen conscientiæ similis qui successerint proclamabunt: quidquid de alijs fuerit timoratioris, & ad æquitatem ratio- nabiliùs conformatæ, qui non semper majores numero, licet ad consuetudinem stabiliendam potentiores. Circa consuetudinem ergo Præ- latorum debet pia & justa providentia versari, & consuetudinis qualitates dignoscere, ne con- scientiarum quarumdam laxitas in eorum, qui visitantur, pressuram convertatur. Pro quo & est doctrina ejusdem Antistitis Seßione 3. Ubi rogat, an si Visitator viginti aut triginta dies pro visitatione assignet, & eam duobus finiat, possit procurationem designatorum dierum exigere, & cùm efficaciter probet id non posse,
refellit ita subdens: Porque à esta costumbre le faltan los requisitos necessarios para obligar en con- ciencia: juntamente no tienen derecho à pedirla los Visitadores: porque si se mira de la parte del Visita-<-P> @@0@ @@1@ Juxta quæ id venit regulandum, quod juxta consuetudinem illam priorem ab eodem dice- batur, quæ quidem ab ijsdem introduci po- tuit, qui, ut ipse loquitur, furcam & gladium habent præ manibus. nuper, breviatorum dierum visitationis id ob- jici, quod & ab eodem, pro indebita scilicet diligentia posse pretium reportari. Ad quod quidem communi circa hoc doctrina recepta respondet in casu præsenti specialem obstare rationem, eo quòd Concilium Tridentinum de adhibita diligentia potest, suo decreto com- prehendat illis verbis: Studeant quàm celerrimè
perlativo aliquid videtur adjectum, quod parti- cula Quàm voluit designatum & penitus com- mendatum. Quod quidem prudentissima est cōsideratione deductum. Sed nihilominùs mo- dus ille loquendi suam moderationem admittit; neq; per illum à Concilio quidquam intentum aliud, quàm ne affectatæ in Visitatione moræ sint, horis pro quiete, & somno, minimè de- negatis. Sic Tullius eodem est modo loquendi usus ad Atticum lib. 16. Sed peto à te ut quàm
tùm affectata removetur. Si ergo Visitator in gratiam Visitati quietis horas negotio visita- tionis impendat, videtur equidem juxta com- munem doctrinam, recipere aliquid posse, se- cus si proprij commodi id præstat intuitu, quia scilicet illi est commoda accelleratio, ut aliò tendat, & est illud quidem in Jure perspicuum. Cap. Procurationes de Censibus, ibi: Ita quòd multos solent habere populos parùm distantes, quorum aliqui eodem possint die visitari, erunt fortè qui velint procurationes geminandas, vel plus aliquid. Contra quod tamen stat decisio præfati Pontificis citato in Capite ita subdens:
Pro quo Dom. Barbosa in Collectaneis ad cita- tum Concilij Tridentini Caput n. 32. ubi ex Ste-<-P>@@ <-P>phano Weyns ait quòd si Visitatores exigen- do duas procurationes ab uno vel duobus locis eadem die visitatis, vel etiam procrastinando suam visitationem eo fine ut duplicatas procu- rationes lucrentur, malè versentur, & ad ac- ceptorum restitutionem teneantur, ipsum Deum habituri victorem. Ubi Victorem pro Vl- iamsi restituant. Quòd si restituentibus divina imminet ultio, quid de non restituentibus pro- feramus? Quod equidem in Visitatoribus Indi- cis specialius formidandum, qui ad spiritualem Indorũ profectum, firmandam conversionem, stabiliendā fidem, & Christianam eruditionem promovendam destinantur? Pro diebus, quibus eis spiritualia subministrat. Ut à Bonifacio di- ctum. Ad hoc quidem visitatio tendit, & In- dicorum præsertim Parochorum. Et inde la- mentabile emerget absurdum, si maximè indi- gentibus spirituali pastu, id minimè peragatur, sed ad temporalia commoda, detonsis ovibus, Visitatorum anxietas divagatur. dicto ampliatæ procurationis potest esse diffi- cultas, si ipsi ad illam non conferant auxilium vel consilium, sed Visitatori simpliciter obse- quantur, an ex acceptione partiali procuratio- nis grave crimen incurrant, & ad restitutio- nem, sicuti & Visitatores teneantur. In quo quidem si bona ducantur fide, cùm ad ipsos non spectet præcipua Visitationis dispositio, & ratione acceptionis non sint locupletiores red- diti, doctrina est communis applicanda, juxta quam cessat restitutionis obligatio. Id quod circa victualia non erit admodùm difficile, quando ad pecuniam redacta non inveniuntur. Si verò in mala sint constituti fide, & pecu- niam acceperint, non videtur quomodo eximi ab obligatione queant, cùm nullus respectu illorum labor accrescat, neque titulus licitæ acceptionis appareat, nisi qualis in ijs, qui socij furum. Si verò tantùm de Victualibus in spe- cie agatur, accidere potest ut obligatio restitu- tionis absit, ex præsumpta visitati voluntate circa hæc, in quibus Parochi Indorum cum ijs, qui per illorum oppida iter facere solent, liberales esse consueverunt, eos ad mensam in- vitantes. Quòd quidem in unius aut duorum dierum detentione verosimile apparet, secus si diuturnior haberetur. Pro quo id facit quod dictum nu. 15. præsentis Tituli, ubi de remis- sione accepti, quæ potest accidere, etiamsi im- partitio involuntaria acciderit, id est, invitè peracta, licet animus transferendi dominium cum eo compati possit, ut aliàs declaratum. In victualibus autem, quorum dominium usu statim amittitur, & si revera non sit compara- tum, potest locus esse facilior remissioni, & quia horum vix est qui curet. Præterquam quòd apparatus mensæ intuitu Visitatoris in- struitur, & quod pro illo fit, in Officiales re- dundat; unde ratione illorum parùm sumptus accrescit. Quod si illi ex conscientiæ remorsu abstinere vellent, non dubium quin Parochus, aut qui ejus loco Visitatori assistunt, eos ad mensam invitarent, vel Visitator ipse ad id compelleret, dicens supra se scrupulum jactari,<-P> @@0@ @@1@ ex intègro, si satisfactioni aliquid obnoxium occurrere sibi persuaderent. Video Scriptores aliquos ita delicatè in hac materia loqui, ut neq, fragmenta, quæ ex victualibus supersunt, dicant posse Visitatorem secum asportare, ut ea domi pauperibus eroget, sed debere ea pauperibus visitati populi distribuere, si videlicet notabilia sint, ut ex Genuensi habet D. Barbosa circa
notabilia dicantur, circa non talia, sine scrupu- lo procedit assertio, & talia censeri possunt, quæ uno aut altero die Officiales absumunt: cùm aliàs circa Indicos versemur Parochos, liberaliùs agere solitos, & plus aliquid hoc in genere terræ opulentia patiatur. Et circa ero- gationem dictam fragmentorum notabilium esse difficultas potest, ut queat à Visitatore peragi populi pauperibus, cùm eorum non sit dominus. Ad quod quidem ex præsumpta vi- detur eorum, qui Victualia præstitere, id stare posse verosimiliter respondendum. Ex quo & habemus circa talia multùm posse verosimi- les conjecturas operari, casui de quo agimus verosimiliter adaptandum. Notarios præsertim, inquiri id, quod ad sala- riũ spectat, an scilicet stare debeant præscriptæ quantitati à legitima potestate. Circa quod Dom. Quitensis Seßione 6. secutus plurium Doctorum sententiam, de quo & Nos alibi, asserentium ob adaucta rerum pretia mutatio- Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|