Avctarii indici tomus quartus

videntia. Nec mirum si circa Dei misericor-

diam solœcismi per additionem adjiciantur,

qui & esse per subtractionem solent. Qui enim

de illius granditate desperant, subtractione de-

linquunt, sed sunt illi non multi; cùm tamen

multi qui per adjectionem intereant. Illi in-

quam qui peccata peccatis addentes nulla pœ-

nitentiæ cura, & emendationis urgent, dies

sibi pollicentes multos, & divinæ misericordiæ

opportunos influxus ad negotium salvationis.

Ubi illud Iudithæ sanctæ præstat usurpare sic

Bethuliæ magistratus allocutæ: & qui estis vos,Iudith 8. v.|11. 12. & 15

qui tentatis Dominum? Non est iste sermo, qui mi-

sericordiam provocet, sed potiùs qui iram excitet,

& furorem accendat. Posuistis vos tempus misera-

tionis Domini, & in arbitrium vestrum diem con-

stituistis ei. Iudith. 8. v. 11. 12. & 13. Ita sanè

evenit in ijs, de quibus agimus; quos meritò<-P>

@@0@

@@1@116 Recognitio II. Amphitheatri Misericordiæ.

<-P>interrogare possumus: & qui estis vos? Quæ

vestra vita? Quales illius termini? Pro quibus

D. Jacobus verissimum responsum exhibebit

dicens, & respondens propositæ interrogatio-

ni: Quæ est enim vita vestra? Vapor est ad modi-Iacobi 4.|v. 15. &|11.

cum parens, & deinceps exterminabitur. Jacobi

4. v. 15. Quibus eorum inconsiderantiam vel-

lit & admonet, de quibus præmiserat: Ecce

nunc qui dicitis: Hodie, aut crastino ibimus in

illam civitatem, & faciemus ibi quidem annum, &

mercabimur, & lucrum faciemus, qui ignoratis quid

erit in crastino. v. 13. Ubi sanctus Apostolus

concludenti est usus argumento. Si enim dies

crastinus est incertus, quomodo circa annos vi-

tæ securitas prorogatur? Vitæ inquam quæ

vapor est, modicissimæ durationis, qui dum

extollitur, dissipatur, & quid ad hæc conversio-

nis tempora protrahentes cum periculo æternę

damnationis? Lucrum faciemus etiam illi di-

cunt. Sed inveniunt pro lucro temerè sperato

jacturam, de qua Dominus Matth. 8. v. 6. ubi

mercatorem lucro felicem inducit, cùm ait:

Quid prodest homini, si universum mundum lucre-Matth. 8.|v. 6.

tur; animæ verò suæ detrimentum patiatur. Ubi

de ijs videtur loqui, de quibus & nos, conver-

sionem inquam arbitrarijs terminis reservanti-

bus. Qui videlicet lucrum ingens nacti, post

illud animæ jacturam patiuntur; quod ideò ac-

cidit, quia conversionis præcipuum negotium

distulerunt, & repentinus eis supervenit interi-

tus. Proverb. 29. v. 1. & qualis ille? & interitusProv. 1.|v. 27. & 29|v. 1.

quasi tempestas ingruerit. Ibid. 1. v. 27. ut tem-

pestas inquam, in qua confusionum cumulus,

ut nihil commodè peragi possit, & mortis jam

jam imminentis sensum omnem adimat turbu-

lentus intuitus. Ante non multos dies mor-

tuus hîc Limæ opulentus institor, qui dudum

ex Hispania advenerat, & octogenarius cre-

debatur. Sic audivi. Si de annis minus aliquid,

senex equidem, & valde senex, & cùm talis es-

set, ausus se credere ponto, duo devoraturus ma-

ria, ut in portu ma orem inveniret tempesta-

tem, & interitus quasi tempestas ingruerit. Et hęc

quidem à concionatoribus inculcari oportet,

pro quibus parum subtilium conceptuum ja-

ctatio profuerit, cùm debeant solidissima per-

sonare.

  381. Num. eodem col. 2. pro Eruamus estDei miseri-|cordia vesti-|mentum, &|quæ ab illo|bona.

Exuamus. sensu instituto, de quo ibi, contra-

rio, ubi de divinæ misericordiæ magnitudine.

Et de illa quidem Propheta sic Psal. 31. v. 10.

Multa flagella peccatoris: sperantem autem in Do-

mino misericordia circũdabit. Ubi quod circum-

datura dicitur, ad vestimentum videtur perti-

nere. Unde Titelmanus habet: Circumcinget,Psal, 31.|v. 10.

ita enim opus est, ut flagellatio vitetur: nam

flagellandi vestibus exuuntur. Unde & Cardi-Cardinalis|Bellarmi-|nus.

nalis Bellarminus ita scribit: Quamvis interdum

peccatores florere videantur, tamen ipsum peccatum

est gravißima pœna, quæ parit alias pœnas sine nu-

mero, solicitudines, anxietates, timores, pericula,

remorsum conscientiæ, & similia: neque his con-

tentus Deus justus judex, multa alia flagella ad-

jungit, & nisi peccator resipiscat, & oret ad Deum

in tempore opportuno, sine dubio ad flagella sempi-

terna perveniet. Contra justus, qui sperat in Domi-

no & non confidit in vanitate mortalium, ab ipso<-P>@@

<-P>misericordia divina undique circumdatur, ut à

nulla parte flagellum ad eum accedere poßit. Porrò

misericordia divina fons est omnium bonorum: ideò

cùm dicitur Misericordia circumdabit sperantem

in Domino, significatus cumulus omnium bonorum,

quo abundantißimè fruuntur, qui uni Deo adhæ-

rent. Sic ille. Absit ergo ut nos divinam mise-

ricordiam exuamus, qua induti id consequi-

tur, quod à Propheta, & ab ejus doctissimo

Interprete adeò est luculenter declaratum. Vę

nudo, sicut Væ soli, quot ei flagella imminent,

quot vulnera! A planta pedis usque ad verticemIsai. 1. v. 6.

non est in eo sanitas: vulnus, & livor, & plaga tu-

mens, non est circumligata, nec curata medicamine,

neque fota oleo. Isai. 1. v. 6. Ergóne Samarita-

nus aliquis non erit, qui vinum & oleum adhi-

beat, & de alligandis vulneribus non curet,

qualem in Evangelio reperimus? Lucæ 10. Erit

sanè, si opportuno tempore conquiramus. ProPsal. 31.|v. 7.

hac orabit ad te omnis Sanctus in tempore opportu-

no. Sic in citato Psalmo. v. 7. Ubi idem do-

ctissimus & pijssimus Cardinalis ita loquitur:Cardinal.|Bellarmin.

Itaque sensus erit, hac de caussa, id est, quia tu tam

clementer ignoscis pœnitentibus, omnis sanctus, id

est, omnis pius, omnis verè pœnitens, qui incipiensQuanta|medela in|misericor-|dia.

odisse impietatem suam, incipit induere pietatem

tuam. Orabit autem in tempore opportuno, id est,

antequàm tempus misericordiæ finiatur: dum hæc

vita durat, dum ad pœnitentiam Deus invitat.

Tantum ille. Ubi quod de induenda Dei pieta-

te dicit, quod est à nobis de misericordia di-

ctum apertè demonstrat, sicut & vim & effica-

ciam orationis, qua indumentum divinæ mi-

sericordiæ, & plagarum omnium remedium

præsentissimum comparatur.

  282. Num. 36. col. 2. Vocationem pro Vaca-Vocatio ut|stare pro|vacatione|queat Et|quod insi-|ste dum|officio.

tionem. Et posset mutatio non penitus absurda

censeri, ut vocatio ab officio dici queat, qua-

tenus nulla avocatio sit, unde exercitium ces-

set. Unde cùm aliquis citò se ab aliqua occupa-

tione curat expedire, dicere solet, Multa me

vocant, & apud Nos. LLaman me, ò estan me

llamando muchas cosas Unde voces istæ minimè

audiendæ, sed dicendum cum Vate: Ego autemPsal 37.|v. 14.

tamquam surdus non audiebam. Psal. 37. v. 14.

& quàm illustre in Christo circa hoc exem-

plum! Adhuc eo loquente ad turbas, ecce mater ejus

& fratres stabant foris quærentes loqui ei. Dixit

autem ei quidam: Ecce mater tua, & fratres tui

foris stant quærentes te. Matth. 12 v. 46. & 47.

& quid ad hoc ille? At ipse respondens dicentiMatth. 12.|v 46. 47.|& 48.

sibi ait: Quæ est mater mea, & qui sunt fratres

mei? v. 48. &c. Insistebat officio, unde avoca-

re, licet piè conantes, neque id penitus, sed ad

loquendum, quia fortè tune aliquid negotij, in

quo opus erat consulere ipsum, occurrebat; &

repellit, neque id tantùm, sed & ignorare si-

gnificat. Sic D. Hieronymus Lib. 2. in Matth.

ad citatum locum: Occupatus erat Dominus inD. Hierony-|mus.

opere sermonis, in doctrina populorum, in officio

prædicandi. Ubi & addit: Videtur mihi iste qui

nunciat, non fortuitò & simpliciter nunciare, sed

insidias tendere Salvatori: Vtrùm spirituali operi

carnem & sanguinem præferat. Vnde & Dominus,

non quod negaret matrem & fratres exire contem-

psit, sed quod responderet insidianti, Extendens

manum in discipulos &c. Docuit ergo Dominus<-P>

@@0@

@@1@§. II. Circa Partem I. Vtiles præceptiones. 117

<-P>dum officio insistit, nec vocantes audit, etiam

Matrem, minimè voces similiter vocantium

audiendas, neque carnale quidquam insisten-

tiæ in spirituali officio, immò nec si pietatem

redoleat, præferendum.

  383. Num. 37. col. 2. mutatio enormis,Mali latro-|nis per versa|consolatio in|morte, quod|& in vita.

Consolationem pro Conlatronem. De sancto enim

agebatur Latrone criminum & supplicij so-

cium exhortante. Sed an aliqua esse consolatio

poterat in illo, quæ posset à socio reprehendi?

Divus Lucas audiatur: Vnus autem de his, qui

pendebant latronibus, blasphemabat eum, dicens:

Si tu es Christus, salvum fac temetipsum, & nos.

Lucæ 23. v. 39. In ea ille blasphemia conso-

lationem quidem habebat, quia de illis erat, de

quibus Salomon: Quæ lætantur, cùm malefece-Proverb. 2.|v. 14. & 15.

rint, & exultant in rebus peßimis. Proverb. 2. v.

14. Id quod & in morte peragunt, quia ille est

terminus viæ ipsorum proportionata imitatio-

ne respondens: Quorum viæ perversæ sunt, & in-

fames gressus eorum. v. 15. ut sit etiam perver-Iustorum in|ea felix|sors.|Psal. 115.|v. 5.

sus & infamis exitus. Sicut in Sanctis pretiosa

mors. Psal. 115. v. 5. Pretiosa in conspectu Do-

mini mors Sanctorum ejus, quia & via gressusque

pretiosi. Novit Dominus viam justorum. Psal. 1.

v. ult. Circa quod D. Hieronymus sic habet:Psal 1.|v. ult.

Viam autem justorum illam puto esse, qui loquitur:

Ego sum via. De quo & Propheta dicit: Videte quæ

sit via bona, Sic ille ex Ioan. 14. v. 6. & Ierem. 6.

v 16. Quàm autem via hæc pretiosa sit novit

Petrus, ex quo illud: Scientes quod non corrup-1. Pet. 1. v.|18. & 19.

tibilibus auro vel argento redempti estis, sed pretioso

sanguine Agni immaculati. 1. Petri 1. v. 18. &

19. Ubi observatione dignum, non dixisse il-

lum Sed pretiosiore, sed pretioso. Si enim pretio-

siorem dixisset, facta fuisset comparatio,

cùm tamen pretium sanguinis Christi sit in-

comparabile, & ita ille per excellentiam pre-

tiosus. Unde pretiosi & gressus, de quibus

Cant. 7. v. 1. Quàm pulchri sunt gressus tui in cal-Cant. 7.|v. 1.

ceamentis filia principis! Ubi non solùm pul-

chritudo gressuum laudata, sed eorum pre-

tium à pretiosissimis calceamentis, ea enim ut

observant Interpretes ex Plinio, Clemente

Alexandrino, & alijs, solebant auro, gemmis,

& alijs magni pretij additamentis ornare, ut vi-

videri etiam potest apud P. Cornelium, qui &De Cathari-|na Regina|Lusitaniæ.

pro eo affert, quod apud Lusitanos & Hispanos

fuit in usu pensum scilicet auri pro Regina-

rum socculis Chapin de la Reyna, Lusitanica

pietate laudata, quæ illud, hortante S. Fran-

cisco Xaverio, in Neophytorum opem conver-

tendum maluit. Vocat autem illam S. Catha-

rinam, per errorem addito Sanctæ titulo. Nam

licet Serenissima Catharina insignis pietate

fuerit, eum tamen titulum hucusque non adep-

ta, quem neque unquam, ut credo compara-

bit, cùm sint Lusitani una, & meritò, Regina

Sancta Elisabetha contenti. Sicut autem in P.

Cornelio præfatus circa dictam Reginam in-

ductus est error, ita & in Numero, in quo is, de

quo agimus colum. 3. (duo enim Numeri 38.

& 39. prætermissi) circa eumdem P. Corne-

lium non dissimilis occurrit, sic enim, D. Corne-

lius, mutata P. in D de quo dictum superiùs. In

fine ejusdem numeri adverbium Præcipuè malè

positum cum finali nominis sic Præcipuæ.
@@

§. III.

Notati errores cum doctrinæ fructu.


384. NVm. 42. col. 2. Divo pro Duo. UbiDivi titulus|ut omnibus|conveniat|Beatis.

de odore Reliquiarum S. Teresiæ

sermo, & absurdissimè quidem Divi epithetum

ibi oculis legentium obtruditur, cùm sequatur

Mihi, & quid mihi cum Divo, tam à Divis re-

moto, quantùm à luce tenebræ, à candore fu-

mus, à sanctitate peccatum. Quod licet ita sit,

per Dei tamen gratiam non negaverim me ti-

tuli hujusmodi esse qualemcumque Candida-

tum. Spero salvari, pro quo & certo, & oro

in tempore opportuno, & sic orantibus jam

vidimus à Davide Sancti titulum attributum,

juxta Cardinalis Bellarmini expositionem, de

quo n. 381. Beatis autem prius illud jure opti-

mo conferendum, & compellandi Divi, ad quos

illa Ecclesiæ vox:

Quicumque in alta siderumReges illi &|Principes,|& heredes,|quia filij.

Regnatis aula Principes,

Favete votis supplicum,

Qui dona cæli flagitant.

Non enim illa ad eos solùm dirigitur, qui ab

ipsa per annum peculiaribus Festis celebran-

tur, sed ad omnes cæli felices incolas, qui &

Principes & Reges, cùm sint heredes Dei, co-

heredes autem Christi Rom. 8. v. 17. Pro quoRom. 8.|v. 17.

sola filiorum prærogativa ne essaria proponi-

tur: Si autem filij, & heredes. Unde Concilium

Tridentinum Seßione 6. Cap. 16. sic decernit:

Atque ideò bene operantibus usque in finem, & inConcilium|Trident.

Deo sperantibus, proponenda est æterna vita, &

tamquàm gratia filijs per Christum Jesum miseri-

corditer promissa, & tamquàm merces ex ipsius Dei

promißione bonis ipsorum operibus & meritis fide-

liter reddenda. Hæc est enim illa corona justitiæ,

quam post suum certamen & cursum repositam sibi

esse dicebat Apostolus à justo judice sibi reddendam:

non solùm autem sibi, sed & omnibus, qui diligunt

adventum ejus 1. Tim. 4. v. 7. & 8. In Oratione

etiam Secreta Missæ sic etiam dicitur: Quæ &1. Tim. 4.|v. 7. & 8.

pro cunctorum tibi grata sit honore justorũ &c. Id

quod potest prætereà ex Angelis ostendi, om-

nes enim nullo excepto Ecclesia officio solem-

ni concelebrat, tum proprio ipsorum die, tum

in Festo omnium Sanctorum, dum eorum me-

moriam exprimit, & cum alijs recolit, ac pa-

riter patrocinium exorat. Cur ergo homines

excludat ejusdem consortes gloriæ, & gratiæ

in multis minimè inferioris? Quæ etsi non

æqualis in alijs, neque in Angelis omnibus

talis, & nihilominùs pari cum illis festivitate

decorati. Cùm ergo beati omnes eo sint hono-

re conspicui, ut cum sanctis, quorum peculia-

res memoriæ sunt in Ecclesia celebres, hono-

rentur, dici etiam Divi illi & possunt & de-

bent, & optimi & maximi, non politico tan-

tùm ritu, sed sublimiori illo, qui cæli notis ci-Conandum|pro eo hono-|re, & Divi|epitheto,|etiam im-|perfectis &|vilibus.

vibus reservatur. Ad hunc ergo honoris gra-

dum si contendere cum Dei gratia fideli cui-

que licet, cur non & mihi, licet omnium in-

fimo? nam & infimis sua esse spes & conten-

tio potest. Laudatos gressus sponsæ nuper au-<-P>

@@0@

@@1@118 Recognitio II. Amphitheatri Misericordiæ.

<-P>divimus in calceamentis: Quàm pulchri suntCant. 7. v. 1

gressus tui &c. Cant. 7. v. 1. Circa quod D. Am-

brosius Ser. 17. in Psal. 118. vers. 5. ita scribit:D. Ambro-|sius.

Fortaßè quando sapientiam inter perfectos loquitur,

speciosa est in superioribus membris, quando autem

inferioris status aut doctrinæ homines verbum se-

quuntur, fidei seriem non obliviscuntur, sacerdotis

præcepta custodiunt, speciosa est in calceamentis

&c. Potest ergo & pedibus sua esse & spes,

potest & speciosus esse conatus. Unde & ob-

servavit Aponius laudari pedes in Ecclesia,

quia ad fidem in illa haud primò conversi suntAponius.

Principes & Duces, sed inferior turba.

  355. Num. 49. Circa D. Teresiæ gentili-Circa D.|Teresiæ|nomen|Cepeda.|Num. 156.

tium nomen Cepeda dictum à Cepa deduci, quæ

Latinis & Hispanis est vitis. Quod Hispanis

res est notissima, de quo & suprà. Quòd au-

tem Latinis non ita exploratum: Apud classi-

cos quidem Scriptores nihil tale: unde licet

apud unum aut alium minimè talem occurrat,

quorum modò non memini, non debet ut tale

ad usum, nisi cum addito, advocari. Ne barba-

rè videamur loqui, & sic à benè Latinis, ut

non semel accidit, arguemur. Sit in hoc Diva

Teresia etiam peregrina, rara, & singularis,

quod nomina habeat Latinis ignota: siquidem

Teresia apud illos non extitit, licèt fuerit

Therasia uxor S. Paulini Nolani Episcopi, qui

unà cum ipso nuntium remisit mundo, non

disparis in coniugio sanctitatis, quam & cœ-

lebs propagavit. Et in Hispania quidem rarum

etiam Teresæ nomen, quod tamen jam perfre-

quens post Seraphicam Matrem, quo & ma-

gnæ reginæ gaudent: ut quod de Jesu dictum

nomine, erga illam etiam verissimum compro-

betur: Oleum effusum nomen tuum: ideò adoles-Quomodo|oleum effu-|sum.|Cant. 1. v. 2.

centulæ dilexerunt te nimis. Cant. 1. v. 2. Effu-

sum enim est ejus nomen, quia jam multis com-

mune, adolescentulis eam nimis diligentibus,

quæ & nomine, & affectu, & imitatione con-

spicuæ. In quo quidem aliquid in ejus elucet

nomine, quod in Jesu nomine non apparet:

neque enim commune illud, licet hoc reveren-

tiæ sit fidelium tribuendum. Quamvis autem

id in Jesu nomine ita habeat, in Emmanuelis

tamen non ita, neque in nomine Salvatoris, ad

quæ referri potest, quod de effusione nominis

est à Sponsa pronuntiatum. Cum qua nominis

effusione est & alia sublimior ratione doctri-

næ, juxta illud Eccli. 24. v. 46. Adhuc doctri-Eccli. 24.|v. 46.

nam quasi prophetiam effundam, & relinquam il-

lam quærentibus sapientiam, & non desinam in pro-

genies illorum usque in ævum sanctum. Verè enim

ut prophetiam, ut cœlestem quidem Spiritus

sancti derivationem, doctrinam effudit, unde

& Ecclesia orat ut cœlestis ejus doctrinæ pabulo

nutriamur; Sic enim libri ejus leguntur, & le-

gentur usque in ævum sanctum, usque in re-

surrectionis beatum diem, quando jam lectio-

ne non opus, sed lectionis fructus uberrimus

& æternus colligetur. Quando illa lætissima

sic colligentibus & perfruentibus dicet quod

sequitur. Videte quoniam non mihi soli laboravi,

sed omnibus exquirentibus sapientiam. v. 47. Uti-Auctoris|votum.

nam ego ex illis unus, & id meus erga illam

mereatur affectus etiam voto firmatus, & illam

erga me prudentissima mater benevolentiam<-P>@@

<-P>exerceat, quam erga sibi bene affectos studuit

semper exhibere, pro quo & promissionem à

cœlesti sponso satis peculiarem, & omni ac-

ceptione dignam reportavit. Unde nullam lo-

quendi de ipsa occasionem elabi permitto, nec

solius remunerationis intuitu, sed eo, quem

præclarus gratiarum cumulus promeretur. Ita-

que gratis amo, & gratis laudo, laudaboque,

& semper laus ejus in ore meo, sine sponsi inju-

ria, qui & sponsam vult obsequijs, si non pa-

ribus, consimilibus tamen honorari. En dilectusCant. 2.|v. 10.

meus loquitur mihi: Surge propera amica mea, co-

lumba mea, & veni. Cant. 2. v. 10. An non ami-

ca, an non columba, quæ instar columbæ Cœ-