Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
lationis fumo consistere, albescente veritate.<-P> @@0@ @@1@ etiam cùm laudat Apostolus fideles dictos, & benevolos sibi reddere satagit, & eatenus ipsis placere, stare id, quod ab ipso asseritur, Non quasi hominibus placentes, quia placere non in- tendit humano respectu, sed sublimiori, in quo Deus admiscetur, & ita non solis hominibus, quibus & placere studendum est, ut ipse ad- monet, Rom. 15. v. 2. Vnusquisque vestrum pro- profectum inquam in spiritu, exercitio chari- tatis, quæ juxta eumdem ædificat. 1. Cor. 8. v. 1. Scientia inflat, charitas ædificat. Ubi ergo ædificatura charitas venit, secura potest ad placendum scientia procedere: non ita si sola, sic enim & dicentem & audientem inflabit adulationis vanissima tempestate. Quæ qui- dem per occasionem dicta sint, licet non adeò comprimentem. quomodo lectio potest, sed non ita congruè: si videlicet ex permissione peccati sub condi- tione consequentiam Deus pro ipsius bono elicere videatur: quæ quidem juxta rei condi- tionem non est, sed à sua ipse benignitate de- ducat, ut sæpè aliàs, sed præclarissimum illud Isai. 28. v. 15. & 16. ubi sic loquitur: Dixistis enim: Percußimus fœdus cum morte, & cum in- ferno fecimus pactum. Flagellum inundans cùm transierit, non veniet super nos: quia posuimus mendacium spem nostram, & mendacio protecti su- mus. Idcircò hæc dicit Dominus Deus: Ecce ego mittam in fundamentis Sion lapidem, lapidem pro- batum, angularem, pretiosum, in fundamento fun- datum &c. Ubi promissionem esse de Christo maximus è Cathedra exponit Interpres Petrus luculentissima expositione. 1. Petri 2. v. 6.
&c. Et hæc minimè sperabilis ab humanis dis- cursibus consequentia, à divina misericordia supra spem, immò & contra spem & cogita- tionem omnem infertur. Audiendus D. Hie- ronymus in eum locum: Dixeram, inquit, vo- bis: Audite verbum Domini viri illusores, & nolite fœdus habere cum morte, nec pactum cum inferno &c. & gloriantes, immò desperantes dicitis: Men- dacio protegemur. Idcircò misericors & miserator Dominus, patiens, & multùm misericors, nolenti- bus vobis, in fundamenta Sion lapidem electum, & probatum, & pretiosum & angularem missurum esse se dicit. Sic ille: qui alia pro lapide isto adducens Scripturæ loca, hujus non meminit omnium clarissimi & compertissimi: non enim semper etiam magnis Scriptoribus omnia oc- currunt, quæ illi, cui insistunt, esse convenien- tia poterant, instituto. Pro nostro id apprimè facit, quòd eos, quibus fit omnium divinissima promissio, desperantes introducit, & ex eo mi- sericordiæ divinæ magnitudinem manifestat, quę talem sola elicere ex præmissis adeò oppo- sitis, poterat consequentiam. Quòd si pro des- perantibus tales ille profert illationes, quid de sperantibus oportet conjiciamus? Bonus est Omisit autem quod ad rem specialiùs condu- cebat, quod scilicet sequitur: & in eis, qui spe-
bonus Deus, sed speciale beneplacitum in eo- rum habet subventione. Unde ex præmissis hujusmodi certæ & opportunæ consequentiæ deducuntur. ceret. Ubi de Eximio Doctore P. Suario sermo est, dignissimus sanè ut & suspiciatur, & susci- piatur, non immediatione suppositi, sed im- mediatione virtutis, in doctrina inquam, nam vivit in libris, & vivet, & plus in æterna ho- minum memoria. Non recedet memoria ejus: & nomen ejus requiretur à generatione in generatio- nem. Sapientis laus est, & encomij particula à Siracide decantati Eccli. 39, v. 13. Ubi in Grę- co est Vivet, ut observavit P. Cornelius, & Eximio est Doctori præ mille alijs tribuen- dum, de quibus ibi v. 15. Nomen derelinquet
Scriptorem, illa enim eximia laus non est pro Scriptore quocumque: sed Scriptoribus, etiam notæ non inferioris. Quidquid invidia obstre- pat, quidquid malevolentia (si timeri illa pos- sit) fremat & contabescat. Sed de hoc dictum aliàs. col. eadem sic legitur: Ex quo etiam fit pro-
deest particula Vt, ut sensus constet. Num. 142. col. 2. Mihi pro Mitis. Ubi ex Psalmo 85. v. 5. verba occurrunt: Quoniam tu Domine, suavis & mitis. Et poterat qui tunc loquebatur D. Bernardus id sibi verissimus testis applicare, cui suavis Dominus, & dulcis, ut inde Melli- flui epithetum meritissimo ipsi tribuatur. Mihi autem & suavis quidem, misericordiæ ipsius suavitates & dulcedines agnoscenti, & pro modulo decantanti. Sed nolo ut proptereà quòd mitis etiam sit ullatenus taceatur, Suavis & mitis. In suavitate quidem videbatur suffi- cienter mititas explicata, quæ suavitas quæ- dam nobilis pectoris est, nihil acervum aut amarum erga alios meditantis. Unde Christus cum illa suavitatem expressit, cùm dixit: Dis-
29. & 30 & illud Apostoli. 2. Cor. 6. v 6. idem indicat: In suavitate, in Spiritu sancto. Ubi Au- ctor Commentariorum in Epistolas D. Pauli apud D. Hieronymum Tom. 8. ita scribit: In locus, allusio est tamen ad illud Cant. 5. v. 16. Guttur illius suavißimum, & totus desiderabilis. Ubi aliam Auctor secutus versionem, & juxta Hebræam proprietatem satis nota versio illa
etiam possit dici quod ad faciem attinet ad priora referri ex vers. 15. Species ejus ut Libani: in quo ob illius amænitatem omnigena suavi- tas confluebat. Unde sic exponit Ghislerius in fine Expositionis 1. circa vers. 16. Pul-<-P> @@0@ @@1@ gnis dilectus meus instar Libani: adeo ut qui ex ip- sius specie percipitur gustus, ipsamet sit dulcedo &c. Et hæc pro auctore dicto. D. Joannes Chrysostomus pro suavitate habet Benignitate. Theophylactus autem sic locutus: Adamantini animi planè est, si quis, cùm undique exacerbatur & pungitur, non solùm longanimis sit (est enim etiam ibi in longanimitate) verùm etiam mitis & benignus, supra humanum hoc est Christianum est, divinum est. Sic ille apud P. Cornelium, qui id, quod in D. Chrysostomo invenerat, cujus elegans breviator. In benignitate, mititatem est interpretatus, quam Apostolus suavitatis no- mine compellavit. Quod cùm ita sit, nihilo- minùs Regius vates, cùm dixisset: Quoniam tu Domine suavis, addendum censuit & mitis: no- luit enim mititatem inexplicatam penitus re- manere, ut sciamus expressè & suavem esse Dominum & mitem, & quod additur: & mul- tæ misericordiæ: Ut sic excitare fiduciam de- beamus, & cum ea ipsum invocare: Omnibus invocantibus te. Qui ergo non talem se Deum experiri conqueritur, non erga ipsum quere- las torqueat, sed contra seipsum, in quo aut fiducia, aut orationis requisitalia defi- ciunt.
145. col. 2. Augustißimum pro Augustinum. Di- gnissimum quidem tanti Doctoris epithetum, sed loco non opportuno. Et dubitare quisquam forsan poterit an Augustinus diminutivum nomen sit, sicut nonnulla alia similis termina- tionis. Ad quod dicendum non videri talem, quia & multa sunt terminationis consimilis, quæ tamen non debent diminutiva censeri, ut Paulinus, Justinus, Faustinus, & quod om- nium certissimum Constantinus, qui eo quod Constantij Clori filius fuerit, nequit dici di- minutivo nomine consignatus, cùm revera major & gloriosior parente fuerit, neque cre- dibile, ut diminutivo appellaretur nomine ex præsumptione minoris in illo futuræ dignita- tis: unde Constantinus dictus quia Constantij filius, quisquis deinceps futurus; Antoninus ab Antonio, atque à Severo Severinus. Sic ergo & Augustinus, qui cum ab Augustis Im- peratoribus originem non traxerit, incertum quare sit ita dictus: bono tamen omine, ut & nomen & agnomen Imperiale fuerit, Aurelij inquam & Augustini in eo, in quo Imperialis ut ita dicam, majestas Sapientiæ coruscavit, & quia incomparabilis, non solùm dignus ille Augusti nomine, sed Augustissimi. Sic Tul- lius Augusti titulo Platonem condecoravit 5. Tuscul. ita scribens: Ex hoc igitur Platonis quasi
cere multi potuerunt, & ante alios Angelicus Thomas: neque sancto tantum augustoq́ue,<-P>@@
enim in illo titulus pari gressu decurrit, ut di- gnosci nequeat imparilitas, quando, & incom- parabilis sapientia, & supra similitudinis ter- minos sanctitudo. Videndus Cassiodorus de dium: Ipse etiam Doctor Eximius beatißimus Au- gustinus &c. ut in P. Suario, de quo nuper ti- tulum eumdem Pontificia auctoritate dela- tum, magni, ut oportet, faciamus. Post erro- rem prædictum, ubi de eodem S. Doctore ser- mo, error subest, dum pro Posuisse habetur Pro-
stinum stare poterat, si aliàs lectio congruisset cùm sit ille certissimus, si ut par est lectio ejus- dem resumatur. Cujus aperta suavia sunt, obscura verò magnis utilitatibus farcita pinguescunt. Ut Cassiodorus loquitur citato in loco. & 147. Elevastis pro Elevatis. Post quem Nu- merum omissus 148. & in sequent. 149. col. 2. Potuisse pro Posuisse, & Potest pro Post. 150. Potest pro Potes. 151. col. 2. Nec pro Ne. post Imi- tatur pro Innitatur. col. 1. & Vbi pro Vti col. 3. Tædet tot errorum; sed nihil mirum si errores abundent, ubi de cælo Empyreo agitur. Erra-
Hebraico populo est sermo, sed cum præcipuo ad Christianum respectu; pro quo D. Augu- stinus subtili, profunda & eleganti elucida- tione discurrit. Sed miserationibus Dei actum, ut qui errabant, ad viam directam feliciter traducti ad cæleste habitaculum, ad Empy- reum inquam properarent, fundata per Chri- stum Ecclesia, qui & ipse factus via. Et deduxit
quidem D. Augustinus de hæreticis præsertim exponit aliam secutus lectionem, & seduxit eos. Quod & sic explicat: Quid est seduxit eos? Tra- didit illos Deus in concupiscentias cordis eorum. Hoc est enim seduxit eos, donavit eos sibi. Sic ille. Ubi hæresum origo dilucidè expressa; omnes enim inde ortæ; à concupiscentiæ inquam in errantes homines dominatu, carnis inquā, quę meritò est primo loco ab Evangelista sancto collocata. 1. Ioan. 2. v. 16. Sed quidem univer- salior illius imperium est; & quod de hæreticis dictum à S. Doctore, qui eos intus & in cute pernovit, ad perditionem mundi protrahen- dum, ut pauci sint, qui viam rectam insistant, juxta Christi, id est, ipsius veritatis Oraculum, extra viam errantes. Matth. 7. v. 14. & pauci sunt qui inveniunt eam. Singularem autem per- ditionis & errorum caussam in principes re- fundendam satis apertè Vates explicat, quod à Cardinali Bellarmino graviter adnotatum, qui post alia ita scribit. Et errare fecit &c. Hæc est
ad Ecclesiasticos & sæculares asserit pertinere. @@0@ @@1@ pro Deerat. col. 2. Prævidebat pro Providebat. col. 1. Num. 156. Soli pro Solis. col. 2. Illo pro
stat id cum grammaticali lege, nisi Hic suma- tur adverbialiter, ubi & quod mors, cum more reciprocetur ita certum quàm quod certissi- mum: nihil enim ita in more positum. In di- versis regionibus, civitatibus, & familijs mo- res diversi, unde & laudatus ab Homero Ulysses:
Solus in morte ubique mos constans. Unde & verbum Morior à nomine Mos existimare forsi- tan posset quispiam derivatum. Et variari qui- dem mores pro temporum diversitate apud eos- dem soliti, unde Tullianum illud frequenter in ore: O tempora, ô mores! Sed nihil in morte tale, unde & non inepto exclamare licet sensu: O tempora, ô mortes! Nulla enim sunt tempora, in quibus mortes non videamus & audiamus. Unde cum fructu aliquo deberet esse exclama- tio. David Psal. 115. v. 5. Pretiosa in conspectu Domini mors sanctorum ejus. Et ubi de morte me- moria apud ipsum, statim exclamatio: O Domine, quia ego servus tuus, & filius ancillæ tuæ. v. 6. Vtilissima sanè exclamatione cum recur- su ad dominum vitæ & mortis, servum se & vernaculum ex ancilla genitum protestatus, unde & ad serviendum promptum, ne ipsum mors inveniat inparatum. Et præfatum Psal- mum partem esse præcedentis Hebræi tradunt, divisus tamen à Septuaginta, juxta quos usus Ecclesiæ, sicut & circa translationem. Vide- tur tamen ipse continuationem agnoscere, si- quidem Psalmi 115. numeri in Versibus spe- ciales non sunt, sed præcedentis continuantur: unde quem quintum diximus juxta divisio- nem, in Vulgata est 15. & sequens 16. Est autem Psalmus dictus ad mortem spectans, & eorum primus ex ijs, quæ Ecclesia pro Officio Defunctorum assumit. Vbi & illud: Circum- & 5.
derentur. Vbi de Sacris Scripturis sermo, pro quibus ponderatio convenienter posset inti- mari: nihil enim est dignius illa, & in quo esse utilior aut jucundior queat: ubi sane miscetur utile dulci: de quo dictum alibi, sed non sem- per opportuna ponderatio. Vnde præclarum illud effatum apud Auctorem de Imitatione Christi Cap. 5. Curiositas nostra sæpè nos impedit in lectione Scripturarum, cùm volumus intellige- re, & discutere, ubi simpliciter esset transeundum. Inde est ut multi formentur subtiles conceptus sine solido fundamento, de quo dictum aliquid
non alia commodiora vocarent. Ibidem col. 2. Coram pro Curam. Num. 169. col. 1. Lucem pro Levem. & Effectuum pro Affectuum. Non equi- dem absurde, si quandoque effectus tales es- sent, ut non esset opus alio signo affectus de- clarasse. Psal. 31. v. 5. Dixi: Confitebor adver- sum me injustitiam meam Domino: & tu remisisti<-P>@@ <-P>iniquitatem peccati mei. Sic de se David. Sed quomodo stare illud possit ut propter solum cōfitendi peccatum verbale propositum ei fue- rit remissum, cùm pro remissione contritio fuerit requisita? Stat equidem, quia effectus remissionis verum fuisse affectũ contritionis ostendit. Taliter confessus, ut effectus necessa- rium pro eo affectũ declarârit. Cardinalis Bel- larminus ita explicat, ut contritio præcesserit cōfessionem in Davide, quando à Nathan cor- reptus dixit: Peccavi Domino. 2. Reg. 12. v. 13. Ad quæ statim Nathan: Dominus quoque tran- stulit peccatum tuum. Id quod Divo etiam Au- gustino videtur arridere, qui pro Confitebor ha- bet Pronuntiabo, & sic post alia subjungit. Con-
sionem, quam etiam amplectitur circa postre- ma verba: & tu remisisti impietatem cordis mei. Sed quidem ibi de successu præfato Nathan non agit, neque in persona sua Davidem lo- cutum existimat, sed hominis non meritis operum, sed gratia Dei confitentis peccata sua, ab ipsis liberati, & ita intelligentis. De casu autem prædicto agens Homil. 41. ita scribit:
Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|