Avctarii indici tomus quartus

das, mittere teneantur. Neque sine licentia prædi-

ctæ Congregationis eas in publicum edere, aut publi-

cè recitare præsumant; sub pœnis (ultra peccatum)

arbitrio Ordinarij & Inquisitoris infligendis &c.

Juxta quæ Litaniæ jam editæ non prohiben-

tur pro usu cujusque, dum publicè non reci-

tentur; licet in Decreto innumerabiles esse

proferatur. Sicut illæ, licet tot sint, dicto mo-

do permittuntur, ita & aliarum editio, in quo

majus esse inconveniens nequit: cùm & sup-

ponatur ab omni futuras errore eximias, Or-

dinarij approbatione juxta Ecclesiæ præscrip-

ta, præmissa.

  397. Itaque particula Aut idem est ac &.Explicatum|quoad obli-|gationem.

Et transgressionem quidem non futuram le-

thale peccatum ex eo potest non levi conjectu-

ra deduci, quod tale in Decreto non asseratur,

sed tantùm dicatur, Vltra peccatum. Et cùm

odiosa prohibitio sit, juxta vulgarem regulam

restringenda, & receptam gravium Scriptorum

doctrinam, pro qua Diana Parte 1. Tract. 10.

Resolut. 25. & P. Arriaga Tomo 4. Disput. 20. n.

24. Quibus & addo prohibitionem dictam non

videri generaliter receptam, aut certè ejus obli-

gationem usu contrario abrogatam. Nam Li-

tania de SS. Sacramento ubique decantatur, &

hæc ipsa, in qua sumus, in Aragonia, ut ex te-

stibus fide dignis accepi. De peculiari alia, quę

à multis recitari solita cum Virginis encomijs

non ago: quæ sub judice sunt. Prodierunt

etiam post Decretum dictum Thesaurus precum

P. Thomæ Saillij, & Paradisus animæ Chri-

stianæ, in quibus Litaniæ variæ, quibus nul-

lus negotium hucusque facessivit sicut neque

Xaverianæ facessurum spero, semper tamen

judicio eorum, ad quos hæc spectant, obsequen-

tissimus excepturus. Vide infra n. 1412.

  398. Num. & col. dictis, Naufragia pro Nau-Circa Silen-|sem, aut|Chilensem|narrationem|adnotata|nonnulla.

fragio. Et Clausula pro Clausura. Ubi de Reli-

giosarum clausura non violata Silensi terręmo-

tu, circa quod relationem secutus typis vulga-

tam, quam prorsus veridicam reputavi: cùm

tamen non talem deprehenderim, licet non-

nulla divinæ providentiæ argumenta sit cer-

tum extitisse. Et quod ad impeditum exitum

attinet, unum ex illis est à Dom. Episcopo, de

quo citato loco dictum, fideliter enarratum

Tomo 1. Gubernationis Ecclesiasticæ Parte 2.

Quæst. 20. arti. 2. qui circa Monasterium S.<-P>@@

<-P>Claræ, etsi ruinam proferat, & incommodissi-

mam proptereà habitationem, id, quod est

à Nobis assertum, non attingit, sicut nec

quidquam aliud, quod non est tamen propter

silentium dictum penitus improbandum. Id au-

tem quod ad prius Monasterium spectat ita vi-

detur, uti ab ipso est scriptum, accipiendum,

neque credibile apparet rem adeò specialem

inenarratam prorsus reliquisse. Quod enim

animadvertisse placuit, ob eam fidem, quæ de-

bet in Scriptis & scriptione præsertim talium

elucere, ob cujus defectum aliquorum scripta

& fidelium, & multò plus hæreticorum risum

meruerunt. Sunt etiam præfato in loco col. 3.

errores duo, dum Et pro It positum, It clamor ad

auras, & Docet pro Decet. Sicut Num. 302. col.

2. Hoc pro Hos. Num. 304. col. 2. Choripæus

pro Choripheus. Quamquàm & stare non ineptè

mutatio posset, ut sit Chori instructor, aut ma-

gister, sicut Melopæus: quamquàm nomen hoc

apud delicatiores Latinos non inveniatur, quod

tamen est in usu, & Græcum totum. Num. 305.

col. 2. Vir pro Vix. & Errati pro Errata. Num.

307. col. 1. Currum igneorum pro Curruum ig-

neorum. Num. 309. col. 2. At dices aliquis pro

Dicet. Sed non penitus absurda mutatio; nam

& stare posset Dices. Ibidem Ergo pro Erga.

Num. 310. col. 2. Hic pro Sic. Pergerit pro

Peregerit. Num. 312. col. 1. Apparet pro Appa-

rent. col. 2. Ancilia pro Ancile. Ubi quod ScutumAncile qui|quod pro|Angelis.

sit cælo delapsum, fabulosum tamen, assertum.

Et fabulam quidem habet Naso lib. 3. Fastorum

ubi Numæ datum illud à Jove canit, ut cer-

tum Imperij pignus:


Imperij pignora certa dabo.Ovidius.

Tum memor Imperij sortem consistere in illo

Consilium multæ calliditatis init.

O nos felices, quibus pro fabula inconcussa ve-

ritas suffragatur. Consilium illud multæ calli-

ditatis in eo constitit, quòd ancilia multa, sic

agente Numa, à Memorario artifice fabricata.

Atqui delapsum cælo unum fuit. Nobis autem

quot Angeli, tot deferũtur ancilia, tot scuta sor-

tis felicissimæ pignora, si & servare eos nobis,

ut nos & ipsi servant, studeamus. Sed diximus

Num. 406. Angelo posse Anguli nomen attri-

bui. Atqui de Ancile ita qui suprà:

Idque ancile vocat, quod ab omni parte recisum Idem.

est,

  Quemque notes oculis, angulus omnis ab-

est.

Sed quidem nihil in eo est adversans veritati.Quomodo|non angu-|lus in illis.

Est angulus ob fortitudinem & firmitatem, in

quo tamen anguli sub significatione alia im-

perfectio denegatur. Vbi angulus, ibi sordes, à

D. Bernardo dictum. Sed absit ut tale quid de

Angelis suspicemur. Nulla illi sorde vilescunt:

purissimi namque, unde & lucis nomine desi-

gnatos in mundi creatione D. Augustinus, &

alij ex antiquis censuerunt, quando dictum:

& divisit lucem à tenebris. Genes. 1. v. 5. quæ

quidem & in angulis esse solent: Ecce Ange-Gen. 1. v. 5.

lus Domini astitit, & lumen refulsit in habi-

taculo. Act. 12. vers. 7. Benè equidem, quiaAct. 11.|v. 7.

erat ille lux & lumen, quidquid de primaria il-

la compellatione sit Dei Filio propria, de qua

Ioan. 1. v. 9.

@@0@

@@1@§. X. Circa Partem I. Emendatio doctrinalis. 139


  399. Num. 314. col. 2. & hoc quidem huma-Errores|varij.

na sapientia. Ubi ante vocem Sapientia deest

propositio De. Num. 315. col. 2. Delicias in

Paradisi. Tollendum In. Num. 318. col. 2. sic

legendum: Sed illos sua patria contineret. Num.

319. col. 1. Divinorum nos cupiunt, ubi Non.

Num. 321. col. 2. Posuit pro Poßit. Nomine pro

Nomina. Num. 323. col. 1. Duo ista. Ablegatione.

324. col. 1. Sedebis pro Sedebit. col. 2. Hunc diem

pro Nunc inferius: Vel, ut alij legunt. Num.

327. col. 2. Virtutes pro Virtute reponendum.

Ubi de Virgine est sermo super omnes Virtu-

tes ascendente. Et poterat quidem sententia

illa ut prostat sensum legitimum habere; sic

enim ibi: Dum super omnes Filij virtute ascende-

re innixa prædicatur. Ex Cant. 8. v. 5. Innixa su-

per dilectum suum. Constat autem eo ipso quòdCant. 8.|v. 5.

innixa ascendit, virtute ascendere Filij, & su-

per omnes quidem. Plus autem eo loco con-Virginis|gloriæ im-|mensitas|explicata.

tenditur, scilicet Matrem super omnes Filij

virtutes ascendisse: quod ut stare queat, ibi-

dem explicatum. Sed explicatio etiam satis

Virgini honorifica subjicienda. Omnes in Chri-

sto virtutes, & quà Deus, & quà homo: quia

& illæ, quæ Deitati propriæ, per unionem per-

sonalem, humanam naturam etiam affecerunt.

Super omnes autem virtutes istas innixa con-

scendit, quia ex omnibus illis suum decus ac-

crescit: est enim Mater ejus, qui illis omni-

bus supereminet. Sicut autem ratione illarum

suum accrescit decus, ita & gloria proportio-

nali retributione respondet. Ex quo quanta

illa sit, solus ille, qui contulit, potest æstima-

re. Nobis autem cumulus tantùm sublucet im-

mensus, ut dicere solùm possimus immensita-

tatem illam captum nostrum superare. Unde

celebris illa D. Bernardi sententia Serm. 1. de

Assumptione huc convenienter advocanda:

Christi generationem, & Mariæ Assumptionem,D. Bernar-|dus.

quis enarrabit? Christus enim secundùm æter-

nam generationem à Patre procedit ex cogni-

tione virtutum omnium ac perfectionum sua-

rum, quibus quasi innixus ad productionem

tendit, easque modo inenarrabili in Filio ex-

primit. Hinc ergo circa Virginem philoso-

phandum, quæ super omnes Christi virtutes &

perfectiones ascendit innixa, quia ejus Mater,

in quo illæ infinitè resplendent, & in ordine

ad quas respectum habet peculiarem. Unde

gloria debet proportione accommoda respon-

dere. Est ergo & illa inenarrabilis, & hoc de

ipsa enarrari tantummodò potest, quòd in-

enarrabilis sit: qua laude major nulla potest

dici, quia nec cogitari. Et huic etiam expli-

candi modo, quod circa alium, de quo ibi, pa-

riter adaptandum, sic etenim locutus: & mihi

videtur sanè sub doctiorum censura posse ita non

incommodè rem istam declarari. Ubi per errorem

Remissam legitur: quo remissus quidem notari

posset discursus, sed dummodò non carpatur

affectio, erit mutatio tolerabilis, quam arden-

tissimam cupio, & curo pro viribus erga Ma-

trem dulcissimam inflammare.

  400. Num. 330. col. 1. Ad illius dexteramCirca D.|Magdalenæ|dilectionem|enodata|difficultas.

consessuro. Num. 334. Su boca es la medida.

Num. 335. in fine Qui pro Quia. Num. 342.

col. 3. Quam pro Quem. Num. 343. col. 1.<-P>@@

<-P>Quæstio est hæc. Et quæstio erat circa D. Ma-

riam Magdalenam aliquatenus implicata, quo-

modo scilicet dimissa illi peccata, quia dilexit

multùm, & aliàs multùm dilexerit, quia di-

missa illa, unde dilectio & præivisse videtur, &

pariter dimissionem peccatorum subsecuta, &

quòd amare post dimissionem potuerit, extra

dubium est, non est tamen de dilectione illa

sermo, sed de ea, quæ motivum præstiterit di-

missioni, quæ & aliàs magna ob remissionem

ingentis debiti prædicatur. Quam quidem ex

eo expediendam duxi, quòd felix peccatrix

ante dimissionem spe firmissima illam ante-

vertit, & ita dilexit ac si Christus jam grande

illud peccatorum debitum remisisset: pro quo

data D. Gregorij Magni verba ex Homil. 33. in

Evangelia, quibus gavisus sum cogitationem

meam, quam sine auctore, magno tamen, ut

mihi videbatur, fundamento, roboratam. Ita-

que vera spes pro facto reputat, quod incon-

cussa prætendit. D. Paulus Rom. 12. v. 12. fi-

deles vult spe gaudentes. Quod quidem juxta

moralis philosophiæ dogmata non videtur quo-Rom. 12.|v. 12.|Spes cum|gaudio ut|stare queat.

modo stare possit: siquidem gaudium est de

re possessa: cùm tamen spes ad non possessa

portẽdat; unde afflictionem parere potiùs nata

sit, quàm gaudium: pro quo Salomon Proverb.

13. v. 12. Spes, quæ differtur, affligit animam: li-Prov. 13.|v. 12.

gnum vitæ desiderium veniens. Id est adimple-

tum, desiderati possessione: tunc enim non

spes, sed gaudium, per lignum vitæ mirificè

declaratum. Ad quod quidem ea est adhiben-

da responsio, quæ ex præfatis indicata; spem

scilicet magnam, quæ & magnarum mentium,

pro possessione habendam, & consequenter

gaudere sperantes posse, & sperare gaudentes.

Unde & lignum vitæ esse illis desiderium po-

test, fructibus inchoatis. Quod quidem D.

Magdalena, dum spe est firmata, gustavit:

habet enim & præcoces fructus, qui solent esse

sanis gustibus dulciores. Unde illius lacrymæ

& dolorem & gaudium habuerunt. In quo qui-

dem æmulatio quædam Christi est, qui in pec-Pro D.|Magdalena|id stat, cum|illius enco-|mio.

catrice quasi jam sancta gaudebat: id quod à

B. Laurentio Justiniano eleganter expensum

Sermone de ipsa, ubi inter alia sic ait: Non aspi-

ciebat Dominus quid tunc ipsa erat, sed quid futu-

ra erat: tamquàm si artifex & faber lignorum deB. Lauren-|tius Iusti-|nianus.

sylva excidat rudem arboris truncum, de quo velit

ingenio suo formare imaginem ad decorem regiæ

domus. Iam enim imaginem operatus est in corde

suo. Iam in suo gaudet artificio &c. Sic agit opti-

mus artifex omnium Dominus Jesus. Sic ille.

Sicut ergo Christus quod in peccatrice erat

futurum sua & scientia & affectu pijssimus

antevertit: ita & illa ipsius directa spiritu, jam

sibi dimissa peccata reputat, remissionem spe-

rans, & quod erat in ea à magno faciendum

artifice præcognovit. Unde sicut gaudebat ille,

Iam in suo gaudet artificio: ita & illa; quæ eo

quòd fuerit remissioni cooperata, dici po-

tuit se sanctificasse, juxta illud 1. Joan. 3.

vers. 3. Et omnis, qui habet hanc spem sancti-1. Ioan. 3.|v. 3.

ficat se. Et consequenter fuisse novæ illius

sanctitatis imaginis artificem, quam in ea

Christus formare volebat, & in qua veluti

jam formata prægaudebat: & ita etiam illa<-P>

@@0@

@@1@140 Recognitio II. Amphitheatri Misericordiæ.

<-P>jam in suo gaudebat artificio, spei beneficio

præformata.

CIRCA

EMPYREVM

AMPLIOR EXORNATIO.

401. POst lucubrationem de illo in manusDe PP.|Henao, &|Izquierdo|Empyrei|Encomia-|stis.

venere graves aliqui Scriptores, qui

pro illo cum eruditione multiplici feliciter de-

sudarunt. Ex quibus præcipuus P. Gabriel de

Henao, justo de Empyrologia volumine, in

quo multa discutit ad Philosophiam spectātia,

& quæ sunt pro materijs alijs communia, non-

nullaq́ue à Nobis in Theologicis Problemati-

bus disputata. Alia autem etsi scitu digna, pro

instituto tamen nostro minimè necessaria,

circa quæ forsitan non esset injucundum im-

morari, nisi opus pręsens plura alia complexu-

rum, ad curandam compelleret brevitatem.

Agendum ergo Nobis cum illo, ubi adversari

contigerit, aut sapienter suffragari. Prodijt

etiam nuper aureus de quatuor Novissimis li-

bellus P. Sebastiani Izquierdo, qui sapientiam

& eruditionem magnam magnis & pro re

Philosophica ac Theologica momenti perma-

gni, omnium litteratorum plausu & fructu

pervulgarat. Voluit autem Religiosissimus

Pater præfato Opusculo, aureo profectò gran-

dia illa profundi ingenij molimina coronare.

Ex illo ergo quod fuerit instituto commodum

eliciemus, & si adversum occurrerit aliquid,

diluemus, sicut in nonnullis alijs, in quibus

diversi sensus deprehensi.


§. XI.

Empyreum an corpus simplex.


402. NOn repugnare corpus simplex com-PP. Henao|& Arriagæ|sententia.

pletum censet & probat P. Henao

Lib. 2. Exercitat. 4. n. 9. & seqq. citans pro eo

nonnullos alios ex recentioribus: sed n. 22. &

seqq. negat id de Empyreo, cum tamen apud

ipsum unus aut alter affirment, quo philoso-

phandi modo usus & P. Arriaga possibilitatem

agnoscens, & negans illam de facto, quia ita

sentiunt omnes auctores communiter, unde &

probabilius. Sic ille Tom. 2. in 1. p. Disput. 29.

nu. 13. P. Henao ex eo probat quod simplicita-

tis nullum sit apparens vestigium, nisi tantùm

ejus non repugnantia, & quia pro compositio-

ne favent congruentiæ philosophicæ expensæ

pro cælo sidereo, & quia cùm ordinatum præ-

cipuè sit in domicilium glorificatorum homi-

num penes animam & corpus, par est æmu-

lari ipsos in ea quòd coalescat ex materia, &

forma. Sed quidem præfata omnia parvi mo-Infirmæ|illius ratio-|nes propo-|nuntur, &|disjiciuntur.

menti sunt possibilitate supposita: si unum ex-

cipiamus auctoritatis pondus, quo est P. Ar-

riaga permotus. Quod enim ad vestigiorum

defectum attinet, similiter potest pro adversa<-P>@@

<-P>parte proponi; quòd scilicet nullum composi-

tionis vestigium appareat; sin minùs à suis as-

sertoribus proferatur. Congruentiæ pro Side-

reo expensæ ab auctore n. 20. & 21. & Prima

est ex communibus accidentibus cælis & com-

positis sublunaribus. Secunda quia in illis est

lux ordinata ad agendum, & ad recipiendum

quantitas, quæ formam indicant & materiam.

Tertia, quia magnam habet communicationem

cum corporibus inferioribus: ergo & simili-

tudinem. Tandem ex aquis formatum, ut in-

dicat Scriptura, & multi Patres ac Doctores

affirmant. Quis autem non videat levia esse

isthæc. Nam quod de communibus accidenti-

bus dicitur ad lucem & quantitatem in secun-

da ratione revocatur: pro quibus necessaria

compositio non apparet, quia juxta asserentes

possibile, corpus lucidum & quantum est inne-

gabile. Quod autem ad communicationem

spectat, nihil juvat. Si enim lucidum sit, illu-

minare poterit, & esset ridiculum contendere

lucis communicationem ad sola posse simplicia

corpora extendi, & majoris etiam virtutis fu-

turum ob excellentiam majorem. Jam quod de

formatione ex aquis asseritur, satis solidum est

intra terminos, de quibus formatio procedit.

Empyreum autem altioris conditionis est, ne-

que ex aquis factum, uti firmamentum, quod

uti exploratum amplectitur Auctor. Denique

quod ad proportionem cum beatis incolis per-

tinet, trahi ad Angelos potest, qui incompara-

bili excessu plures futuri, quàm homines: cum-

q́ue simplicissimæ substantiæ sint, decens vi-

detur, ut & loco simplici perfruantur. Præter-

quam quòd, si ex simplicitate perfectio accres-

cat, majus inde etiam Beatis commodum pro-

veniet, quod specialiter attenditur, ut scilicet

Beati cum loco habeant proportionem, quę ip-

sorum meritis adæquatur. Iam quod de forma-

tione ex aquis dicitur, minimè ad rem facit,

cùm Empyreum ex illis factum sit, ipso ita

Auctore pronuntiante. Nihil est ergo à ratio-

ne petitum, quod simplicitatem possit amovere.

Quod verò ad auctoritatem spectat, si verè

attendendum est, genus quoddam certitudinis

arguit, & de re Theologica agitur: ergo non

tantùm probabilius, sed certum reputandum:

ita ut oppositum censuram mereatur. Quod

cùm non ita reputet, qui ex eo arguit, & jam

non omnes ita sentiant, poterit sine obstaculo

aliquo sententia præfata defendi. Præterquam

quòd si consentaneè philosophandum est, com-

muniter negatur simplicitas, quia communiter

censetur impossibilis: unde possibilitate proba-

biliter asserta, nihil est jam quod asserendæ de

facto possit obstare.

  403. Dico Primò. Stante possibilitate cor-Assertio 1.|pro composi-|tione.

poris simplicis, in ordine ad effectum, de quo

agimus, constituendi scilicet in illo miseri cor-

diæ Amphitheatrum, parùm interest, quòd

Empyreum simplex aut compositum asseratur.

Id ostendo: Nam compositum potest esse adeò

perfectum, ut nihil in illo desiderari queat à

beatis incolis, quod in illo non inveniatur,

quoad pulchritudinem, amplitudinem, splen-

dorem; & ceteras decentissimas qualitates. Ne-

que enim simplex generaliter loquendo perfe-<-P>

@@0@

@@1@§. XI. Circa Partem I. Exornatio Empyrei. 141

<-P>ctius composito est: unde communiter Philo-

sophi asserunt corpora mixta perfectiora esse

elementaribus, cùm tamen hæc quodammodò

simplicia censeantur.

  404. Dico Secundò. Admittentes possibili-Assertio 2.|Pro simpli-|citate.

tatem corporis simplicis, si hoc absolutè perfe-

ctius reputent, immeritò Empyreum simplex

esse negant. Probatur ex nuper dictis, quia

cùm id probabile sit, neque juxta illos quid-

quam obstet, quod momenti considerabilis sit,

non est cur perfectionem istam illi denegent

corpori, quod Deus ad finem omnium pręstan-

tissimum destinavit.

  405. Dico Tertiò. Empyreum est corpusAssertio 3.|absoluta|pro composi-|tione.

compositum. Probatur ex dictis Tomo 1. Pro-

blematum n. 932. & seqq. ubi probatum tale

corpus repugnare, & quidem non levibus fun-

damentis, & ea quidem non attigit P. Henao,

qui ut positionem suam fundet, ex multis ar-

guit, quæ possibilia judicat, & non sunt minùs

difficilia, ut illud de materia spirituali, quod

perinde est ac corpus spirituale, & sic alia &