Avctarii indici tomus quartus

illud Psal. 111. v. 7. Iucundus homo, qui misere-

tur & commodat: disponet sermones suos in judi-Psal. 111.|v. 7.

cio, quia in æternum non commovebitur. Ubi D.

Augustinus ita scribit: Facta ipsa sermones sunt,D. Augusti-|nus.

quibus in judicio defendetur: quod ei non erit sine

misericordia, quia & ipse fecit misericordiam. Sic

Sanctus Doctor: juxta quem disponere sermo-

nes in judicio est misericordiæ opera in eo dis-

ponere: unde & ita exequi ut in Dei judicio

possint apparere: non ergo humanis, aut etiam

depravatis obeunda respectibus, sed conside-

ratione divini judicij, in cujus lumine sunt in-

dispensabiliter expendenda. Et educet quasi lu-Psal. 36.|v. 6.

men justitiam tuam, & iudicium tuum tamquàm

meridiem. Psal. 36. v. 6. Nam & misericordiæ

opera justitiæ nomine in pręfato Psalmo com-

pellata v. 10. Dispersit, dedit pauperibus: iusti-Psal. 111.|v. 10.

tia eius manet in sæculum sæculi. Ex eo autem

quòd de claritate & splendore justitiæ & judi-

cij dicitur, quàm sit misericordia & chara &

clara luculenter ostenditur, quia enim chara,

meridiana ipsa claritate nobilitat, ut non so-

lùm clara, sed & præclara sint, in lumine ex-

tremi judicij singulari præconio & præmio

commendata.

  466. Num. 735. Colum. 1. Qui pro Quibus.

Num. 736. col. 1. Pro paßionis pro unico voca-

bulo Propaßionis. Est enim de Christo sermo.

Ubi & lapsus alij circa verba Cardinalis Caje-

tani sic reponenda: Proceßisset ex tui natura,Cajetanus.

in tantùm cruciatus ille, ut motum & sensum ab-

stulisset à corpore Christi, aut valde impedisset.

Num. 742. col. 2. Dico pro Dic, ubi TentatorDiabolus|non penitus|in verecun-|dus in Chri-|stum. Vbi de|petente Sa-|s$unclearome.

alloquitur Christum. Et salva Textus sacri au-

ctoritate, stare etiam posset positio eadem, si

per modum imperij ille loqueretur, ut scilicet

lapides ab eo panis fierent. Sed non audet etsi

inverecundus aliàs, ita loqui. Et in matre qui-

dem Jacobi & Joannis simile aliquid inveni-

mus: Dic ut sedeant hi duo filij mei &c. Matth.Matth. 20.|v. 20. & 22.

20. v. 22. Nullo imperij muliebris vestigio,

unde & adorans & petens. v. 20. in quo minùs

habens est Tentator inventus, qui adoratione

non pręmissa conversionem lapidum in panemQuæ inve-|recunda|Oratio.

postulavit. Unde diabolici spiritus indicium

est inverecunda petitio; & est quidem quæ-

cumque illa inverecunda, in qua debitæ reve-<-P>@@

<-P>rentiæ defectus invenitur. Num. 743. col. 1.

Si esset priùs homo pro Purus ineptissima muta-

tione. Num. 749. col. 1. Puram pro Duram. UbiManus Dei|ut dura &|pura.

de manu Dei ultrice sermo: & posset sensus

idem retineri, quatenus purum pro eodem ac

merum sumi solet, id est, non mixtum. Qua

dicendi formula usus David Psal. 74. v. 8. QuiaPsal. 74.|v. 8.

calix in manu Domini vini meri. Ubi Genebrar-

dus ita habet: Calix vini meri & rubentis (non

diluti misericordia & favore Dei) in manu Dei estGenebrar-|dus.

ad impios potionandos. Nam judicium fiet sine mi-

sericordia ei, qui non fecit misericordiam. Sic ille.

Ad eum ergo modum manus Dei pura erit

manus sine misericordia & favore, juxta lo-

cum, ad quem alludit præfatus Scriptor Jacobi.

2. v, 13. Iudicium sine misericordia illi, qui nonIacob. 2.|v. 13.

fecit misericordiam. Quod equidem horren-

dum est auditu, quod experientia comproba-

tum.

  467. Num. 754. col. 2. Sed Iuxta momentaErrorum|acervus.

pro Iusta. Posset non alienum habere sensum,

utjuxta momenta pensare, sit rem juxta id, quod

ejus gravitas exigit expendisse. Num. 760. col.

2. Quoddam pro Quod dum. Num. 762. col. 2.

Propignit pro Progignit. Num. 766 col. 2. Re-

vocamus pro Revocemus. col. 2. Indicarum pro

Indicorum. Num. 679. col. 2. Abstiterunt pro

Astiterunt. Contrario sensu. Vbi minimè tole-

rabile, cùm sit in sacro Textu. Num. 780. col.

1. Curremus pro Curramus. col. 2. Proferenda

pro Perferenda. Sensu non commodo, quæ

enim perferenda sunt, non expedit ut profe-Nobilis|patiendi|modus, ex-|emplo Chri-|sti.

rantur, nisi pro eo ratio occurrat, quæ perfe-

ctioni patientiæ nō videatur adversari. In quo

Christi Domini illustrissimum pręluxit exem-

plum, qui ab instanti conceptionis perpetuo

est cruciatus dolore, & interiùs crucifixus: nec

tamen hujusmodi doloris significationem ex-

hibuit; sed ita placidè cum hominibus conver-

satus est ac si paradisi delicijs frueretur. Et inD. Bernar-|dus.

vita paßivam habuit actionem, & in morte paßio-

nem activam sustinuit, ait D. Bernardus Sermone

in Feria 4. hebdomadæ pœnosæ. Itaque in vita

dum agebat exteriùs, id quod in morte est

passus interiùs patiebatur: sicut in Passione id

agebat interiùs, quod fuerat toto vitæ discursu

multipliciter operatus. Quidquid enim agebat,

negotium redemptionis erat; quam sua in Pas-

sione perfecit. Pro quo ex eodem sancto Do-

ctore dulcius aliquid hauriendum, dum illud

explicat sponsi cœlestis elogium Cant. 2. v. 1.

Ego flos campi, & lilium convallium. Circa quodIdem.

multa ipso digna, ex quibus illud: Illa ergo mon-Cant. 1. v.|16. & 2.|v. 1.

strante lectulum (Cap. 1. v. 16. Lectulus noster flo-

ridus) ille vocat ad campum, ad exercitium provo-

cat. Et quodnam exercitium? Patientiæ qui-

dem, cujus se proponit exemplar: unde & se-

quitur: Vtrumque es mihi, Domine IESV: & spe-

culum patiendi, & præmium patientis. Sic il-

le. Ex quo id habemus Christum dum pati-

tur, florem se campi protestari: unde & pla-

cidum, & humanum, & tractabilem, ut

minime pati quidquam videatur. Est ergo no-

bilis ille patiendi modus, ut id, quod quis inte-

riùs sentit, occultet, & auctarium illud suæ

patientiæ conciliet, dum levamen illud vitat,

quod ex propalatione solet à vexato conquiri:<-P>

@@0@

@@1@§. II. Circa Partem III. Doctrinæ apparatus. 171

<-P>Deo id patere contentus, cui cùm Propheta

dicat, Psal. 9. v. 35. Quoniam tu laborem & do-Psal 9.|v. 35.

lorem consideras. Quod & à D. Bernardo addu-

ctum citato priùs Sermone. Et satis nobis illud

esse potest, ut ab eo non solùm sciatur, sed

consideretur, à quo præmium est solùm ex-

pectandum, & cui unicè cupimus compla-

cere. Num. 784. Esto pro Es tu.

§. II.

Aliqua pro gloria Virginis cum utili

appendice.


468. NVm. 785. col. 2. Apostolicum proDignitas|Matris in|Vngine ab|omnibus|celebrata.

Apostoli locum. num. 787. col. 2. Præ-

cedens pro Procedens. num. 792. col. 2. Inten-

tione pro Inventione. Theoticon pro Theotocon.

Deipara. Neque est mirum contra nomen il-

lud Virgini gloriosissimum errores à menda-

cij patre, & ejus satellitibus intentari. Sed

manet, æternumque manebit, personante Eccle-

sia, plaudente cœlo, & Deo ipso pro illius glo-

ria militante. Psal. 86. v. 6. Numquid Sion di-Psal 86.|v. 6. & 8.

cet: Homo & homo natus est in ea: & ipse funda-

vit eam Altißimus? Ubi de Virgine esse sermo-

nem Ecclesiæ sensus est in sacris officijs: cu-

jus materna dignitas prædicatur. Vide jam

quid sequatur: Sicut lætantium omnium habita-

tio est in te. v 8. Pro habitatione docti quidam

vertunt fontem, & ad cogitationes referunt,

quod à vero sensu nō discrepare affirmat Gene-

brardus, ut sit ille: Omnium cogitationes in teGenebrar-|dus.

sunt sicut tripudiantium. Alij sic: Omnes ingenij

meæ venæ, studia & cogitationes in te sunt. Quod

equidem quis non videat circa Virginem

plausibiliter actitari. Num. 794. col. 3. In mon-Quomodo in|monte præ|destmata.

te Dei, pro In mente Dei. Ubi de prædestinatio-

ne Virginis sermo, quæ & in monte Dei præ-

destinata dici potest; quatenus in supremo

gradu respectu aliorum, de quo dictum aliàs.

Veni de Libano sponsa mea, veni de Libano, veni.Cant. 4.|v. 8.

Cant. 4. v. 8. ubi & montes alij celebres me-

morantur. Non enim nisi à montibus vocari

potest, quæ ab æterno ordinata est in sublimita-

te, ad quam nulli est indultus ascensus: QuæD. Grego-|rius.

omnem electæ creaturæ altitudinem electionis suæ

dignitate transcendit, ut ait D. Gregorius in

Exposit. lib. reg. circa Cap. 1. v. 1. alibi da-

tus: sed modò ad institutum præsens specia-

liùs, quatenus de electione seu prædestinatio-

ne pronuntiat, ejus supra omnium aliorum al-

titudinem attestatus.

  469. Num. 796. col. 1. in principio. TumErrores plu-|rimi.

quidem pro Sum. num. 797. Quomodo pro Quan-

do. Quam stella pro Quem. col. 2. Decore pro

Decora. num. 798. col. 2. & quem illud pro

Quàm. Num. 799. col. 1. Deum mensium pro

Decem. Formatione pro Formationi. num. 802.

col. 2. Super abundantiam pro Superabundantium.

Inferius. Qui sic natus legendum. Num. 804.

col. 1. Quid pro Quod col. 2. Affecta pro

Effecta. Contractu pro Contactu. num. 806. In-

volumenti pro Involumenta. num. 807. col. 2.

Priorem pro Priore. Quid pro Quod. Idem 810.

col. 2. 811. col. 2. Sic penes, pro Sit. num. 811.<-P>@@

<-P>col. 1. Stellum pro Stellam. Videbatur quidemStella cur|femineum|nomen, &|an idem|quod sidus.

sic esse dicendum. Cur enim quod aliàs Sidus

vocatur, femineo nomine compelletur? Quam-

quàm aliqui stellam à sidere diversam statuāt,

eo quòd hoc sit congeries stellarum compo-

nentium signum, ut Aries, Taurus, Corona, Orion

&c. Sed certè aliud communis Scriptorum

stylus apertè designat. Et Ecclesiæ hymnus

pro eo manifestus. Iam lucis orto sidere, quod

de sole dictum, qui congeries non est. Et in

alio Sidus refulget jam novum. Iudæ v. 13. Side-Iudæ. v. 13.

ra errantia: ubi Syrus, Stellæ seductrices, & Ara-

bicus, Stellæ caliginosæ. Plinius Lib. 2 Cap. 6.Plinius.

Septem Sidera, inquit, quæ ab incessu vocamus

errantia. De quibus Cap. 25. sic: Sperguntur

aliquando & errantibus stellis, ceterisque crines.

Præcesserat Capitis 24. titulus in hunc mo-

dum: De repentinis Sideribus. Et statim: Nam-

que & in ipso cælo stellæ repente nascuntur. Et

quis Plinio in latinæ linguæ puritate & pro-

prietate eruditior? & quod in laudibus D. Ja-

cobi Hispaniæ Patroni habemus. O sidus, ôD. Iacobus|sidus, &|quale.

decus Hispaniæ, ad stellam profectò, non ad si-

gnum earum congeriem referendum, ut Sol

Hispaniæ dictus videatur; quod & Hymnus

non obscurè indicat:

Tu cœca nox, atque impia

Nos cùm teneret vanitas

Luem salutis primitus

Oris Iberis impetras.

Nox enim solius Solis splendore depellitur.

Ubi multa possunt eximij hujus tituli occasio-

ne pro ejus gloria argumenta concinnari. Sed

ad stellæ nomen cur femineum fuerit redeun-

tes, nihil certè quod momenti quidquam ha-

beat dici potest: & quod ad decus earum spe-

ctat, satis videtur esse factum Sideris nomine:

ut sicut terra quia mater, femineo nomine

gaudet, ita & in cœlestibus etiam natu-

ræ parentibus maternum influxum agnosca-

mus.

  470. Num. 813. col. 1. Oppositum pro Ap-Errorum|turba.

positum. num. 814. col. 1. Gloriam gratiæ pro Glo-

riam patriæ. Spiritus sancto pro Spiritu sancto.

num. 815. col. 1. Circa Quæsita pro Circa quæ ita.

num. 816. Sepulchra Operta pro Aperta. num.

817. col. 2. Reus pro Deus. Quid absurdius. num.

818. col. 2. & in negotio pro Eo in negotio. Ipse

& sic posset pro Vt sic. num. 819. col. 1. Spiri-

tum gratiæ, & per eum. pro Precum col. 2. Vene-

ratione pro Venatione. Durißimè pro Durißima.

Se luciferam pro Salutiferam. num. 820. col. 2.

Quo Christi est, cùm dicendum Pro. Num. 821.

col. 2. Congruè pro Congruere. Prærogativa. In-

novat Ille bis. Non ut ibi: Num. 822. col. 1. Vt

sit omnibus pro Vt sit in omnibus. Debet celebrari

pro Debere celebrari. col. 2. Oravit pro Crevit.

In hac errorum turba prorsus injucunda, ille

videtur eminere, in quo Reus pro Deus posi-

tus, quod ut dixi, & statim apparet, nimisChristus|Reus quo-|modo judi-|catus.

quantùm se prodit absurdum. Sed audiamus

quid de Christo vero Deo in judicio adstante

cum eorum principe judices Synagogæ pro-

nuntient: At illi respondentes dixerunt: Reus estMatth. 26.|v. 67.

mortis. Matth. 26. v. 67. Ad hoc siquidem se

Majestas illa dejecit, ut quod in cogitationem

cadere non poterat, utpote à Deo penitus<-P>

@@0@

@@1@172 Recognitio IV. Amphitheatri Misericordiæ.

<-P>alienum, & præ omnibus alijs ejus perfectioni

repugnans, peccatum scilicet, propter quod

pœnæ condignitas tribueretur. Clamabat Da-

vid: Tibi soli peccavi, & malum coram te feci: utPsal 50.|v, 5.

justificeris in sermonibus tuis, & vincas cùm judi-

caris. Psal. 50. v. 5. Ubi quod Deus justificatur

& vincat cùm judicatur, difficile quidem appa-

ret. Quomodo enim stare queat ut judex om-

nium judicetur. Sed D. Augustinus ex eo dif-

ficultatẽ superat quod Christo Domino in casu

pręfato accidit, quādo reus est mortis judicatus

& ita scribit: Huic itaque nullum habenti pecca-D. Augusti-|nus.

tum dicit in præsentia Propheta David: Tibi soli

peccavi &c. Superas omnes homines, omnes judi-

ces; & qui se putat justum coram te, injustus est.

Tu solus justè judicas, injustè judicatus. Omnes ho-

mines superas, quia plus es quàm homines, & per

te facti sunt homines. Sic Doctor sanctus. Quan-

do ergo illi dixerunt: Reus est mortis, tunc ita

judicatus vicit, & judices ipsos superavit, quia

plusquàm omnes, juxta datam expositionem.

Sed quidem modus ille loquendi plus aliquid

videtur indicare, ut victoria scilicet alia sic

parta intelligi videatur. Et dici satis verosimi-

liter potest Christum judicatum reum, inju-

riam illam in eum direxisse finem, ut super-

biam nostram digni impatientem judicij supe-

raret. Pro quo facit id quod n. 482. circa Da-

videm à Nathan reprehensum expendimus

cum D. Joanne Chrysostomo: judicium enim

Prophetæ æquo animo pertulit, cœlitus illu-

stratus, quia judicandum Dominum jam ille

prænoverat, & ita ejus est naturalis inclinatio

ad repellendum injucundum de se judicium,

superata. Quod autem circa Christi passionem

divinitus fuerit illustratus ante præfatum arti-

culum ex Psalmo 21. habetur conspicuum, in

quo de illa, expressis circumstantijs ab Evan-

gelistis allegatis, luculentissima mentio con-

tinetur. Ut & discamus in Evangelij luce vi-

ventes judicia de nobis parum favorabilia

æquanimiter tolerare.

  471. Num. 823. col. 1. Præregibus, pro Pro re-Cumulati|errores.

gibus. col. 2. Ipsa pro Ipse. Hic pro Sic. Ipso pro

Ipsa. num. 824. col. 2. Fruitioni pro Functioni.

num. 825. col. 1. Conservatio pro Conservatis.

num. 826. col. 1. Vocabit pro Vocavit. Num. 827.

col. 1. Ideoque & spiratur, pro Ideoque qui &

spiratur, col. 2. Visionem pro Versionem. num.

828. col. 2. Patrum pro Parum. Distributus pro

Delibutus. Oppositionem pro Oppetitionem. num.

829. col. 2. Formaverat pro Firmaverat. Poßitis

pro Petistis. col. 2. Determinatè pro de æternitate.

Iacularitate pro Iocularitate. Benè etiā possunt,

quæ æterna sunt jacularitate tractari, per jacula

scilicet, per jaculatorias nempe aspirationes,

quæ sunt utilissimæ, & à magistris spiritus val-De oratio-|nibus jacu-|latorijs.|Psal. 76.|v. 7.

dè commendatæ. Et meditatus sum nocte cum

corde meo, & exercitabar: & scopebam spiritum

meum. Psal. 76. v. 7. Ubi Genebrardus ita scri-

bit post communem expositionem: Fortaßis

etiam à scopo, id est, instituto, sive proposito, ver-Genebar-|dus.

bum deductum est Scopebam, id est, ad scopum di-

rigebam, id est, considerare faciebam spiritum meum,

ut propius accedat ad Hebræa &c. Sed quidem si

scopere in ea sit significatione usurpandum,

propriè est sagittas dirigere, nam scopus meta<-P>@@

<-P>est, ad quam sagittæ diriguntur. Id ergo David,

magnus in Spiritus schola magister, faciebat.

Et modus ipse loquendi sublime aliquid insi-

nuat: non enim ait affectus suos in Deum

tamquam in metam sagittas, direxisse, sed in-

tegrum spiritum suum, ad vehementiam dire-

ctionis hujusmodi denotandam, ut discamus

inde nos penitus qualibet hujusmodi sagitta in

Deum debere contendere, ut sic fabulosum

illud de Cupidine commentum locum habere

felicissimè possit, qui se pro sagitta in arcu

constituit, & sic victoriam reportavit. Et pos-

sunt hoc loco duæ interpretationes de cura

munditiæ scopis accuratæ, & jaculari directio-

ne bellè componi: nam ex spiritus munditia

sit ut possit ille in metam suam divinam diri-

gi, dum nihil illi terrenum adhærescit. Uti-

nam qui hæc scribimus non simus sicut æs so-

nans, aut cymbalum tinniens. 1. Cor. 13.

vers. 1.

  472. Num. 830. col. 2. Sed in sæculi, dicen-Circa erro-|res cater-|vatim.

dum Sed in sæculum sæculi. col. 3. Quia habetis

pro Qui habetis. Stare veritas sententiæ posset,

sed Scripturæ textui penitus obsequendum.

Num. 831. col. 1. Bacharius pro Bachiarius, &

statim Quo pro Quos. Num. 832. col. 1. Aut pro

Ait. col. 2. in principio, Neque. Num. 834. col.

1. Auditur pro Audiatur reponendum. Et Mel-

leus pro Malleus. Unius litteræ mutatione quàmMelleus &|malleus ut|queant sta-|re.

immanis à vero deviatio! Iam circa hoc alibi

peroratum. Et verendum ne melleum abeat in

malleum, sicut è converso ne malleus decli-

net in melleum, cùm & malleos esse in Dei

Ecclesia cognomina illorum heroum, qui mal-

lei hæreticorum dicti sunt necessarium & glo-

riosum reddiderint manifestum. Et quod ma-

jus est, Ierem. 23. v. 29. sic habetur: NumquidQuid Præ-|dicatores.|Ierem. 23.|v. 29.

non verba mea sunt quasi ignis, dicit Dominus, &

quasi malleus conterens petras? Unde Prædicato-

res omnes, qui zelo Dei exardescunt, & præ-

dicatione sua ad conversionem prævalent pec-

catorum, mallei Evangelici dici possunt. In

quo quidem ita videtur congruè philosophan-