Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
tibus, illis inquam, per quos mens Pontifi- cis informatur, & à quibus pro definitione concluditur, videtur etiam asserenda certi- tudo, cùm ex illorum consilio sit ad il- lam procedendum. Ex quo apparet non esse eamdem rationem de assensu opinati- vo in casu, de quo suprà: ibi enim res eo- dem modo se habet, neque qui assensum præ- staret, eam posset ad altiorem gradum certi- tudinis elevare. @@ cum conformatione sæpiùs stabilitæ doctrinæ. per, ad manus venit præproperè evolvendus liber molis non exiguæ, ementiti nominis Auctoris clancularia impressione, in quo de conscientia, ac regulis & principijs pro illius directione agitur. Et cùm nova pro- mittat Auctor, vix est aliquid, quod in aucto- ribus alijs non inveniatur. Fatetur se diu cum communi doctrina de probabilitate docendo, & agendo vixisse: sed consideratione posteà ad profundius examen adducta palinodiam recantasse. Unde ex professo probandum assu- mit opinionem probabilem sic generaliter as- sumptam, non posse uti regulam rectæ ope- rationis adhiberi. In quo quidem jam præive- rant Fagnanus, Bonæ-Spei, Mercorus, Barron, & Gonet à Nobis impugnati. De- beri tutius, aut probabilius amplecti operatu- rum honestè. Et hoc apud citatos, juxta varios modos explicandi. In opinionum æqualitate non posse cuilibet assensum præstari. Id qui- dem, ut vidimus, & Nos approbavimus: posse tamen cum solo probabilitatis assensu licitè operari: id quod ille negat, & est præfatis con- sentaneum: sicut neque posse quempiam juxta alterius sententiam agere, Caramuele specia- lius impugnato. Cùm ita severè cum sibi ad- versantibus agat, pro stabiliendo recto con- scientiæ dictamine affirmat non esse pro licita & honesta operatione necessarium assensum, quo quis affirmet & pro certo habeat se hîc & nunc minimè peccare, sed sufficere probabi- lem, in quo quidem laxiùs philosophatur, quàm illi, qui pro certa regula probabilitatem ad- struunt, quatenus ea posita certum formatur de operationis honestate dictamen, ex certo illo principio, quod licitum est operari juxta opinionem probabilem: licet suo illo in asser- to patronos habeat, quos & Nos alibi dedi- mus. Sed cùm stante probabilitate pro parte contraria, videatur necessariò asserendum pro- babile esse eum peccare, qui pro lege aut præ- cepto non operatur, unde & dubium remanet, cũ quo nō licet operari asserit operantem pra- cticè non dubitare, quia licet cognoscat & di- cat non repugnare, seu possibile esse quod ob- jectum aliter se habeat, in sensu tamen compo- sito nequit dicere, fortè objectum non est ita. Quemadmodùm in amicitia & humana fide, licet possibile sit eum, qui pro amico habetur, minùs fidelem esse, & eum fallere, cum quo communiter agimus, & experientiam servatæ fidelitatis habemus: non ideo cum formidine illa procedimus, ut in omnibus, qui occurrunt, casibus, quasi dubij procedamus. Pro quo etiam facit certitudo illa, quam de statu in gratia ha- bemus, quæ quidem omnimoda esse non po- test, juxta Concilij Tridentini doctrinam sine speciali revelatione: nec tamen proptereà cum stimulo illo dubitationis in omni operatione, pro qua est status gratiæ requisitus, post adhi-<-P> @@0@ @@1@ mus. Et dubium quidem actuale ex eo remo- vendum censet, quòd teneatur quis opinionem probabiliorem sequi relicta minùs probabili: tunc enim gradus quidam certitudinis datur; qui licet sit infimus, est tamen sufficiens, & tunc accidit, cùm res, de qua agitur, ferè sem- per ita se habet, ut matrem diligere filium. Ad eum enim modum de probabiliori est opinione censendum. Sed quia casus accidere potest, in quo secus se res habeat, cum eo onere talis modus operandi conceditur, ut si quid contra opinionem probabiliorem occurrat, id debeat diligenter expendi, nec verendum circa illam decernere ex intrinsecis principijs legitimum discursum efformando. Id quod in sententia communi pro licito usu probabilium affirmat accidere. Cùm enim illam magis probabilem reddant tot graves Scriptores, sitq́ue commu- niter recepta: Nihilominùs quia sunt qui cla- mant & reclamant aliqui, & præjudicialem talem doctrinam agnoscant, meritò circa id in- quiri potuit, quod & factum ab ipso, nonnul- lis zelo pro simili collaudatis, & rationibus quibusdam adductis, quas & Auctores, quibus- cum à Nobis actum, adducunt, & plus verbis, quàm pondere muniuntur. nunt, de quibus aliàs dictum, præsertim Tomo 1. & 2. Auctarij, aut respondendum, aut an- nuendum, juxta Ibidem dicta. Modus autem ille philosophandi circa securitatem in operatione ex eo quòd probabilior debeat opinio eligi, quia rarò accidit ut vera non sit, negotium sub confusione & perplexitate penitus indiscus- sum relinquit. Nam in casu occurrente statue- re, quæ sit probabilior sententia, valde diffici- le, immò & impossibile est, cùm circa illud diversimodè ab Auctoribus sentiatur; & quam quisque sententiam amplectitur, eam reputat probabiliorem. Non ergo doctrina illa de ferè
non apparet cui ex duobus probabilibus possit applicari. Cumque applicatio deficiat, ex eo habetur peccare eum, qui juxta opinionem pro- babilem operetur, quandoquidem periculo se exponit contra legem operandi, juxta Scrip- toris præfati mentem, de qua dictum. Et qui- dem quod de modo operandi sine aculeo illo formidinis dicebatur, eatenus verum est, qua- tenus qui habet assensum opinativum, non est in statu purè dubio, cùm statuat rem ita esse: quia verò de suo est incertus assensu, dubium penitus non excludit, cùm dicere possit: Ego quidem censeo, v. g. me non esse ad restitutio- nem aut jejunium obligatum: sed certus de eo non sum, & forsitan meo in judicio fallor. Ex eo autem quòd in sensu composito id dicere nequeat, si rationabiliter operaturus sit, secu- ritas operationis constare asseritur. Atqui dici illud proculdubio potest: nam admittitur posse dici non repugnare ut objectum aliter se ha- beat: ergo & dicere, fortè nunc non ita est: quia hoc non magis repugnat, quàm illud, cùm sit propositio particularis sub universali conten- ta; nec magis incertitudinem excludens quàm illa. Sicut in exemplo adducto de statu gratiæ,<-P>@@ <-P>quid vetat aliquoties quempiam supra seipsum reflectere, ut stet Concilij Tridentini doctrina Seßione 6. Cap. 9. ubi sic dicitur: Nam sicut ne- mo pius de Dei misericordia, de Christi meritis, de- q̃ue Sacramentorum virtute & efficacia dubitare debet: Sic quilibet, dum seipsum, suamque pro- priam infirmitatem, & indispositionem respicit, de sua gratia formidare & timere potest: cùm nullus scire valeat certitudine fidei, cui non potest subesse falsum, se gratiam Dei esse consecutum. Sic Con- cilium: juxta quæ convenientissimum appa- ret ut fidelis quisque circa incertitudinem gra- tiæ quandoque considerationem inflectat: sic enim actus amoris & contritionis eliciet, qui- bus securitas adstruatur. Licet hoc non sit ni- mis frequenter faciendum, ob molestiam, & anxietatem, quam consideratio talis potest in- gerere, per quod fiducia de divina misericor- dia, Christi meritis, & Sacramentorum virtu- te, videtur aliquatenus infirmari. In amicitia autem & fidelitate, si demus ita procedendum, ut asseritur, nihil ex eo contra nostram reso- lutionem, & pro firmanda adversantis elucet, quia ibi non agitur de lege aut præcepto vio- landis, sicut ex eo quòd quis dum per calles civitatis incedit non applicet animum ad con- siderandum posse tegulam aliquam cadere, & caput graviter conquassare: quod exemplum etiam adducitur. Præterquàm quòd in amici- tia & fidelitate, ut sincerè & sine formidine procedatur, adest lex justitiæ & charitatis, ut non temerè de proximis judicemus. Sicut etiam de statu gratiæ potest esse moralis certitudo, quæ anxietatem depellat, licet sanctum illum timorem, de quo est dictum, aliquoties admit- tat: sic enim aliquando in filijs suboriri suspicio potest de matrum amore, ne scilicet illum ali- qua in ipsis demerita propulsarint. modo non vitetur inconveniens illud de incer- ta regula pro directione conscientiæ, quæ in absoluta probabilitate ab auctoribus receptis- simæ sententiæ constituitur, alius est à præfato Scriptore quærendus: vel si in sua illa velit per- sistere, majus profectò debet devorare. Et ar- guit quidem ille ex eo quòd in reddenda ratio- ne alicujus demonstrativi discursus non est ad- mittendus processus infinitus, sed ad princi- pium aliquod veniendum, quod non indigeat probatione. Tunc sic. Cùm pro licito usu cu- juslibet opinionis probabilis arguitur, pro fun- damento assumitur universalis illa: licitus est
test, ut negatur à multis. Debet ergo illud alio fundamento probari. Quod ergo illud? Dice- tur fortè, ipsam rationem probabilitatis hoc secum importare: nam probabile est id, quod potest absolutum assensum terminare. Sed cùm id etiam negetur, pro eo ratio alia reddenda est, quæ non extat apud Scriptores hujus sen- tentiæ patronos, vel si reddatur, talis erit pro- fectò ut in ea non possit conquiesci. Quod quidem argumentum posset validum censeri, si non idem contra sic arguentem posset in- staurari. Dicitur enim posse quempiam opi-<-P> @@0@ @@1@ babilior quàm ea, quæ pro lege stat. Sed id negatur, quia etiamsi probabilior sit, non ces- sat periculum faciendi contra illam, conceditur enim assensus, quo decernatur non repugnare ut objectum aliter se habeat. Quid ad hæc? Id scilicet, quod jam vidimus: probabiliorem sen- tentiam habere gradum certitudinis sufficien- tem, eo quòd rarò contingat objectum aliter se habere. Quod tamen cùm impugnatum manifestè sit, quærenda est ulteriùs ratio fun- damentalis, quæ apud Auctorem desideratur; cùm sibi sufficiens visa fuerit illa, quæ ex ipso adducta est. Sicut ergo illi visa est sufficiens, ita & sufficiens videri potest cōmunissima pro sen- tentia ab ejus patronis reddita, qui plures & gravioris notæ, in qua meridiana luce non de- buit ille cespitare. Et quidem in præsenti statu non sine gravissimis inconvenientibus agi po- test de scrupulis injiciendis circa modum ope- randi cum opinione probabili, cùm sit illud multis peccatis obnoxium, & injuriosum do- ctissimis & gravissimis magistris in Theolo- gia Principibus suadendo fidelibus illos mini- mè audiendos. Quamvis aliàs existimare quis- piam possit de hoc non esse curandum: adeò enim altas radices receptissima sententia in cordibus fidelium misit, & tot primariorum luminum splendore collucet, ut nihil à parvu- lorum sagittis, aut angularibus lucernulis, ti- mendum videatur. rem juvat an in editione præfati libri proba- biliori sit opinione usus, vel non? Si hoc ulti- mum, id quod conatus est ædificare destruit: contra suam doctrinam adeò commendatam agens, ex quo libro auctoritati nimis quantùm derogatur. Si secundum, ergo probabile, immò & probabilius est, Religiosos sine licentia Prę- latorum suos posse libros edere; & nomen in- vertere pro ipsis eludendis. Quod quidẽ quàm sit absurdum statim apparet, cùm stent contra illud Conciliaria Decreta, Lateranensis scili- cet, & Tridentini Seßione 4. ubi Lateranensis Decretum confirmat, & observandum præci- pit. In quo cùm adeo graviter à Religiosis fuerit terminis deviatum, habemus unde do- ctrinam lucubrationis dictæ minùs veritati consonam censere debeamus. Deus enim ve- ritatis lucem hujusmodi spiritibus lucifugis, & simulatione utentibus, minimè lucem veritatis ostendit. Unde D. Jacobus in sua Catholica Cap. 3. v. 17. ita scribit: Quæ autem desursum est sapientia, primùm quidem pudica est, deinde pa- cifica, modesta, suadibilis, bonis consentiens, ple- na misericordia, & fructibus bonis, non judicans, sine simulatione. Ubi circa nonnullas ex prædi- ctis qualitatibus posset non sine veritatis ma- nuductione discurri; sed omittens alias, quòd
sic enim Syrus Interpres, Obediens, Obsequens, ut ibi P. Cornelius, qui circa simulationem il- lud Sap. 7. v. 13. uti bellè consonum attexit: Quam sine fictione didici, & sine invidia commu- nico, & honestatem illius non abscondo. Non in- quam abscondo Prælatis, unde nec mea sa- pientia judicans est; judicium scilicet eorum fu-<-P>@@
& mihi illud usurpans, judicio aliàs mihi in- honoro, & formidabili judicandus. Conclusio operis sic se habet: Atque hæc, Domine, post exa- men annorum assecutus sum, te utique donante, si vera sunt, quæ de probabilibus, & dubijs, ac nostris opinionibus redderem tibi tua: sicubi verò nesciens aberro, atque latentior paßio, aut culpa fefellit, ignorantias quæso meas ne memineris, ac miseri- cordiam consequar, quia ignorans feci: sit autem tibi gloria in omnibus, & per omnia. Hæc ille, laudanda quidem, si quæ desiderantur, suadibi- lis, non judicans, sine simulatione, & abscon- sione, laudabiliter præstitisset. Cumq́ue ille non admodùm de sui laboris veritate confidat, non est cur nobis debeat ille quidquam nego- tij facessere. Unde standum dictis, & cum mo- deratione à Nobis aliàs requisita, in negotio probabilitatis cum magnis in Ecclesia lumina- ribus procedendum. Circa existentiam Dei in spatijs imaginarijs. Circa Sect. 3. Probl. 2. citato loco P. Sebastianus Izquierdus Tomo 1. Operis Theologici Tract. 3. Disput. 6. n. 89. & seqq. & solidè ac erudita subtilitate corro- borat. In explicandis autem spatijs imaginarijs, pro quibus nu. 81. & seqq. & fusius Disput. 5.
ctitur, dum ait independenter à cogitatione nostra dari spatium locale, quod consistit in reali possibilitate præsentiarum realium vero- rum entium infinita diffusa undequaque: quæ possibilitas capacitas quædam est, non realitate existentiæ, sed realitate essentiæ, seu quiddi- tatis, aut possibilitatis, de quo in Pharo scientia- rum Disputat. 10. Quod quidem non caret dif- ficultate, quòd scilicet spatium sit capacitas realis realitate essentiæ, sed non existentiæ. Nam realitas aut asseritur respectu ipsius spa- tij, aut præsentiarum. Si primum, respectu il- lius non est distinctio realitatis essentiæ & exi- stentiæ, cùm verè existat juxta eum existen- tiæ modum, qui illi competit. Si secundum, cùm realitas hujusmodi extra illius quiddita- tem sit, per illam non potest constitui, & ita neque declarari. Addit spatium dictum non posse negatione constitui, qualiscumque illa sit, id quod à Nobis aliter stabilitum. Et pro- bat, Primò, quia negatio nullum esse actuale habet, cùm non in esse, sed potiùs in non esse constituat. Quod argumentum est contra Ari- stotelem, & receptam Philosophiam, juxta quam privatio est principium generationis. Dicendum negationem consistere in non esse ejus, quod negat, non tamen sui ipsius, & ita suo modo posse existere. Secundò, Quia nega- tio nequit habere extensionem necessariam ad locale spatium, quia tantùm competere potest extensio ratione extensionis positivæ, quam removet. Negatur tantum, sicut & negatio- nem esse extensionis actualis, sed eo modo, quo<-P> @@0@ @@1@ actuali corporis supervenientis potest consiste- re, juxta dicta Ibidem. Quidquid Auctor oblu- ctatur contra P. Charletonem. Tertiò. Quia negatio nequit esse capacitas extensionis po- sitivæ, ut videtur per se notum. Id nego de ne- gatione æquivalente rei positivæ, & illius quodammodo habente proprietates, de quibus cum præfatis discursus exhibitus. Neque plura addam circa Propositiones alias perdocti Scri- ptoris, propriam defendisse contentus, & diffi- cultatem circa modum philosophandi ipsius, indicasse. P. Bonæ-Spei Tomo 1. Disputat. 2. nu. 30. negativæ sententiæ adhæret referens se ad
ducens D. Thomam in 1. dist. 37. q. 2. art. 3. ubi sic ait: In quocumque est aliquid, illud oportet dum Lib. 5. de Consideratione Cap. 6. sic locu- tum: Non est ut quæras ultra ubi erat: præter ip-
Objicit prætereà sibi magno numero adversa- rios à P. Quiros citatos, & respondet asseren- tibus Deum esse extra mundum, ita quidem esse, quia est inquam in seipso, & non tam- quàm in spatijs imaginarijs, cum præsentia ad distinctum à se, pro quo refert Lezanam, & Michaelem à Bononia. Concludit autem sic: Nec certè video quomodo Deus magis dici poßit ibi esse in spatio imaginario cum præsentia ad distin- ctum à se, quàm species in Eucharistia dici poßint esse in subjecto imaginario cum inhæsione ad sub- jectum à se distinctum, quod non admittitur. Sic ille. Ad quæ dicendum Divi Thomæ mentem expressam haberi 3. p. Quæst. 57. arti. 4. ubi affirmat & probat Christum ascendisse, & esse supra superficiem Empyrei: & huic potiùs re- solutioni standum, quàm insinuationi cuilibet alteri. Potest prætereà adducta auctoritas ex- plicari, ut in nihilo nihil sit quod sit purum nihil, & non æquivaleat propter speciales ali- quas rationes rei positivæ. D. Bernardus eo lo- cutus modo, qui videbatur sufficiens non agen- ti cum Theologo, sed Jurisperito; neque enim erat ibi locus philosophicis difficultatibus im- morandis sine quibus res Theologica non po- terat expediri. Potest siquidem verè dici Deum esse in se, quatenus per se subsistit, sine indi- gentia sustentantis, & ratione circumin ses- sionis, quæ de divinis personis in Theologia admittitur & explicatur, & suo modo potest de divinis perfectionibus affirmari. Iam quod attinet ad explicationem illam de existentia Dei extra mundum, quia est in seipso, quis non videat esse frivolam: ex ea enim sequitur non existere in mundo, quia in mundo etiam est in seipso, & ratione ejusmodi rationis es- sendi in seipso dicitur esse extra mundum. De- inde cùm Patres eo modo loquendi utuntur, explicare intendunt Dei magnitudinem, ut non sit ad mundi quantitatem arctata, sed extra ipsum diffundatur, ut constat ex addu- ctis à Nobis, & præsertim ex similitudine infi- niti maris, in quo esset finita spongia, à D. Augustino adducta. Quod de speciebus Eucha- risticis objicitur nullius est ponderis, non enim<-P>@@ <-P>sunt, neque esse possunt in subjecto imagina- rio, quia illud penitus nihil est, neque à natu- ra datum, nisi ut existens suo fungatur officio, sicut res omnes ad sua propria destinatæ. In Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|