Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
spatijs autem peculiaris est ratio sufficienter explicata. Item si revera species dicerentur esse in subjecto imaginario, id esset contra doctri- nam Catholicam juxta quam sine subjecto exi- stere pronunciatur. Imaginaria autem existen- tia ineptè confingeretur, neque esset casui prę- senti adaptabilis, in quo non dicimus Deum imaginaria præsentia, sed vera in spatijs ima- ginarijs existere, juxta congruam imaginarij explicationem. citati Articuli de Christi ascensu sic locutus: Nec est ibi aliqua potentia susceptiva alicujus cor- poris, sed potentia illuc perveniendi est in Christo. Hæc S. Doctor, ex quibus videtur colligi in spatio imaginario illam non esse capacitatem, de qua diximus, sic enim & potentia esset. Sed verò id non urget, nam explicandus est de potentia vera, reali, & physica pro conti- nentia corporis Christi. Quod autem spatium concedendum sit, ex adductis verbis constat, dum dicitur: Sed potentia illuc perveniendi. Ergo est ibi Illuc. Quid ergo illud? Si merum nihil? ergo in nihilum pervenit, quod perinde est ac non pervenisse, juxta modum arguentes, quem adversantes usurpant. Commoda erga expli- catio adhibenda est, ut stare posset Illuc, & istuc & ibi, & alibi, ac aliæ loci varietates. Sed est quod in antecedentibus verbis debeamus etiam observare, sic enim illa: Vnde nihil prohibet,
mans non esse locum supra cælum, & ideò non esse vacuum, quia vacuum designat cor- pus plenitudine carens, & loco sua inest ple- nitudo, cùm juxta Aristotelem sit superficies corporis continentis, & nihil tale supra cælum est. Itaque cùm ait Non oportet, ita exponen- dum est ut perinde sit ac si diceret: Licet supra omnem corporum continentiam sit, & ita ubi nullum est corpus, non ideò vacuum admit- tendum est, quia non est ibi locus Aristotelicæ considerationis. Sed cùm aliàs admittatur Illuc, & consequenter aliæ differentiæ loci, vi- detur locus admittendus alterius consideratio- nis, quem non est Aristoteles assecutus. Sicut idem Doctor sanctus ibidem tradit sic conclu- dens: Quod autem Aristoteles probat. 1. de Cælo, dem propter dictam rationem inficiatus est vacuum extra universum, quia scilicet est na- turalis incapacitas, ut corpore repleatur; quod tamen admiserunt ex Philosophis non pauci, ut videri potest apud P. Henao in Empyrologia Lib. 3. Exercitat. 11. n. 36. ubi spatium imagina- riumexplicat per negationem superficiei, quæ sit immobilis, per quam definitur locus, unde adveniente corpore spatium imaginarium esse desinit. Qui explicandi modus sua etiam diffi-<-P> @@0@ @@1@ tioni nostræ, licet existentiam Dei in illo affir- met n. 40. Et quidem cùm talis existentia Deo tribuatur in tali spatio, minimè aptum videtur si dicamus, Deus est in carentia veri loci: per quod minimè intelligitur ubinam esse dica- tur, aut sit. Cùm aliàs auctor dictus spatium imaginarium dicat esse locum extrinsecum, in quo sit Empyreum. Est quidem in spatio imaginario, dum non repletur, carentia veri & positivi loci, quæ illo adveniente destruitur: sed est prætereà spatium, quod adveniente pos- sit repleri: Atqui non repletur carentia, sed spatium, & ita à carentia debet ut quid distin- ctum computari. Neque contra præfatum Au- ctorem plura; sicut enim in Problematibus à spiritu contradictionis calamum revocavimus, ita & modò circa eadem volumus, quia non tam contradicenti spiritu agimur, sed quæren- dæ, illustrandæ, & defendendæ veritatis. imaginarijs eo communi argumento, quia nihil sunt; nihilominùs asserit, reipsa & actu extra mundum esse, quia est in spatio, quod immen- sitas sua formaliter extendit, cui immensum spatium creatum potest coextendi. Itaque Deus ratione suæ immensitatis existit modo tam illi- mitato, ut possit esse indistans respectu omnis entis in infinitum multiplicabilis extra mun- dum absque aliqua sui mutatione: adeò ut ubicumque imaginamur creaturam, extra hunc mundum produci posse, ibi (quamquam impro- priè dicatur ubi & ibi, cùm illi termini conno- tant aliquid reale) Deus de facto sit, cum apti- tudine coexistendi creaturæ ibi creabili: ita ut ratio cur Deus extra mundum non sit alicubi, vel in aliquo solùm sit defectus termini, cui possit dici præsens, vel respectu cujus possit dici esse alicubi: sive (ut loquitur D. Bona- ventura. A. 37. p. 2. arti. 1. q. 3.) id non sit pro- pter limitationem suam, sed loci defectionem. Sic ille adducens pro Conclusione Smising, & Patres Lessium, Suarez, & Præpositum, in explicatione autem secutus specialiter P. Les- sium, & ita in eo, in quo nostræ adversatur sententiæ, similiter impugnandus. Et quidem cùm ratione formalis extensionis sint spatia, in quibus dicatur esse, quæ non impropria asse- rantur, aliàs impropriè dicetur esse in seipso, non videtur posse negari cum proprietate dici Ibi. Deinde quòd respectu spatij distincti etiam dici possit, ex eo ostenditur, quod di- ctum n. præced. cum S. Thoma circa particulam
ergo terminus motus esse potest. Atqui hoc non dicitur omninò impropriè & abusivè: ergo. Prætereà cùm dicitur Deum esse ubi- cumque, imaginari possumus Deum creaturam posse producere, fatendum necessariò est nos imaginatione tali non confingere ens aliquod rationis sine fundamento, quia in eo Deus producere creaturam nequit, ut est comper- tum: ergo aliquod non fictum est, sed revera actuale eo modo, quo ea, quæ ejusmodi esse possunt, possunt existentiam habere, ut tene- bræ, cœcitas, surditas, & similia. Tandem in-<-P>@@
sumus Deum posse creaturas producere, est vera distantia: quod ex eo patet, quia potest priùs perveniri ad unam quàm ad aliam per ve- rum motum: Atqui in spatijs illis intra Deum nihil tale admitti potest, quia omnia sunt una simplicissima & indivisibilis entitas: sunt ergo omnino distincta. Omitto alios dicendi mo- dos, qui fortè apud alios occurrent, & vel im- pugnari possent, vel ex ipsis doctrina à Nobis stabilita fulciri, cùm satis pro illa esse possint, quæ & in Problemate, & superiùs adducta, paucioribusq́ue sint graves Scriptores con- tenti, quos Nos indecorum non fuerit æmu- lari.
tempus imaginarium communiter explicatur: ideò investigare oportet quid tem- pus imaginarium sit. Circa quod P. Izquierdus Disput. 9. Quæst. 3. n. 104. remittens se ad dicta Disput. 8. n. 39. & 40. docet non esse aliquid reale & verum actui existens à parte rei, sed esse extensionem quamdam successivam, seu fluxum quemdam successivum ad instar mo- tus, perpetuum, utrimque infinitum, carentem scilicet principio & fine, invariabilem, incor- ruptibilem, à Deo distinctum, & independen- tem ab ipso Deo: & consistere in reali possi- bilitate durationum successivè fluentium, serie quadam continua à parte ante & à parte post infinita: quæ possibilitas dicenda est capacitas quædam realis omnium, quæ existere & dura- re possunt, non realitate existentiæ, sed reali- tate essentiæ quidditatis, seu possibilitatis, jux- ta dicta de spatio imaginario, nu. 537. In quo quidem non levis difficultas occurrit, sicut in spatijs diximis. Et quidem res possibilis ab exi- stente non distinguitur: nam id ex terminis videtur constans: quod enim potuit esse, id revera est, & quod est, idipsum est, quod esse potuit. Si ergo reale tempus in tempore imagi- nario est, erit in seipso: dicitur enim tempus imaginarium invariabile, & incorruptibile, ac proinde in eo existit, quidquid existit. Dein- de, juxta probabilissimam sententiam duratio non distinguitur realiter à re durante: ex quo fiet, si præfatus dicendi modus admittendus sit, idem de illis dicendum. Sed quia hæc indistin- ctio negari potest, & negatur reipsa à multis, aliter instruenda probatio, ex eo scilicet quòd si realitas essentiæ sumatur pro necessaria con- nexione prædicatorum essentialium, si res ex- titura sit, hæc non consistit in fluxu, ut liquet, & licet in qualibet instanti temporis imagi- narij id verum habeat, non ideò est, quia in tali fluxu consistat; sed quia quod verum est, semper tale est, & ut tale potest cognosci & enuntiari. Si autem sumatur pro essentia ipsa, ut est ab existentia distincta, & diversum ha- bet statum: id nequit admitti, quia de illa<-P> @@0@ @@1@ vidimus pronuntiatum, & præcipuè illud esse independens à Deo: neque enim sola rerum existentia, sed res ipsæ secundùm essentiam à Deo sunt, ut est dogma fidei certum. Præter- quàm quòd possibilitas durandi per tempus non potest reddi pro ratione, cur dicenda sit in tempore duratura: quia pro ratione redditur capacitas, quæ aliud quid à possibilitate dicit, siquidem nihil est capax sui ipsius. Item, du- rans per tempus aliquod determinatum, nequit dici durasse per infinitum tempus, etiam reali- tate essentiæ entitativè sumptæ, & ut reipsa existit secundùm propriam rationem, aliàs fuisset prior seipsa. Tandem tempus imagina- rium consideratur ut fluxus quidam perpetuus, cui æternitas virtualiter coextenditur, & ita ut unica duratio, cùm tamen possibilitates re- rum successivarum sint infinitæ, unde & infi- nita erunt imaginaria tempora. Et ut dicamus omnia illa per modum unius considerari, con- sideratio talis non congruit, quia sicut res exi- stentes non constituunt unum tempus, nisi quatenus sub una aliqua communi mensura sunt, ut motus cæli communiter dicitur, unde eodem aut diverso tempore esse dicuntur: ita de ipsis ut possibilibus dicendum est, ut præter possibilitatem essentiæ sub mensura sint ima- ginarij temporis, ut distincti à possibilitate ge- nere aliquo distinctionis. Quid ergo imaginarium tempus? Non est quidem facile illius proprium conceptum ex- actè declarare. Videtur tamen certum non esse purum imaginationis inventum, quia sicut de spatio imaginario diximus in quocumque ima- ginabili spatio Deus revera est, quomodocum- que explicetur, ita & de temporali dici potest, ut scilicet Deus per æternitatem eidem coexi- stat. Itaque mundus creatus est tali reali pun- cto, à quo cœpit annorum computatio: & potuit illum creare puncto antecedenti, inter quod & illud, in quo creatus est determina- tum spatium fluxit respondens anno, mensi, horæ aut plus, minusve. Quemadmodum si Deus destrueret mundum, & post aliquod spa- tium illum reproduceret, spatium hujusmodi esset similiter mensurabile; ad eum modum, quo si inter duo corpora poneretur vacuum, distantia esset determinata, & mensurabilis per passus, ulnas, aut palmos. Hinc etiam fit ut si Deus creasset Angelos ante mundum cor- poreum, quod plures ex antiquis voluerunt, in- ter eorum creationem & productionem mundi spatium determinatum effluxisset, cùm tamen tempus non fuisset, quod cum motu cæli dici- tur incœpisse, de extrinseca loquendo mensu- ra. Videtur autem fluxus hujusmodi spatij non adhærere rebus possibilibus, quasi earum du- ratio, quia, ut nuper dicebamus, res per deter- minatum durantes tempus non habuerunt flu- xum æternum, licet potuerint in quolibet ima- ginabili produci; unde consideratur ut quid per se stans, neque est aggregatum omnium possi- bilium durationum, quod & nuper dictum: & in eo imaginarium potest dici, quod velut positivum quid sine interruptione decurrens apprehenditur, & per modũ substantiæ, & non<-P>@@
gatio quædam per se stans, quæ à Deo re- sultantia quadam necessaria fluxit, & fluit, ficut de spatio imaginario dictum; negans quidem verum tempus non subjectivè, sed entitativè, unde & cum eo valens consi- stere, & æquivalens aliquo modo positivo, quatenus potest mensurari, sicut de spatio ima- ginario propter similes cum positivo proprie- tates aliquas dicebamus. Quem explicandi modum qui non admiserit, meliorem proferat, quem libenter admittemus. quomodocumque explicatum non levis diffi- cultas in sententia eorum, quam & ego in Scholis Philosophicis sum amplexus, asseren- tium res successivas ab æterno esse non po- tuisse, quia æternitati repugnat prioritas & posterioritas, sine quibus successiva nequeunt ulla ratione constare. Imaginarium autem tempus æternum asseritur, cùm dicatur infini- tum à parte ante, & à parte post, scholarum more loquendo. Neque enim dici potest pri- mum illius punctum æternum fuisse, & inde fluxum derivatum, quia necessarium fuisset punctum illud fuisse æternum, unde non posset partibus immediatis uniri, quas per æternum spatium præcessisset: de illo loquendo ac si verè positivum quid esset, quia ita loquendum est, considerata genuina ejus, qualecumque illud fuerit, fluxione. Si enim in ea non depre- henditur quidquam contrarium æternitati, ne- que rebus successivis in mundo videtur dene- ganda. Cùm aliàs nequeat designari punctum, in quo incœperit, quia quocumque signato, fuit aliud & aliud prius, cui fuit æternitas co- extensa per virtualem extensionem. Ad quod quidem videtur dicendum tempus imagina- rium æternum dici tantum syncathegoremati- cè, quia ascendendo à tempore modò fluenti versus initium, non poterit inveniri primum, ad eum modũ, quo de æternitate à parte post phi- losophamur: numquam autem inveniri in æternitate poterit pars aliqua spatij, quæ fue- rit æterna, quia successioni cathegorematicè repugnat æternitas. Non est autem simile de infinitate generationum, quam tradidit Aristo- teles, quia ille in principijs erravit fidei, mun- dum ab æterno constituens. Contra quem etiam ex eo argui potest, quod cùm non neget Deum esse mundi creatorem, licet latè crea- tione sumpta, quia juxta ipsum ex nihilo nihil fit, in qualibet rerum specie ad aliquam caus- sam deveniendum est, quæ sit primum princi- pium successionis, cùm Deus per se ipsum ad illius individua non concurrat ut caussa par- ticularis. Illa ergo prior caussa successionis immediatè à Deo producta erit æterna, quan- doquidem generationes dicuntur ab æterno, & non erit æterna. Patet, Quia primum concedi necessario debet juxta dicta de æterna succes- sione. Secundum item, quia clauditur termi- nis, generatione inquam & prima, & ultima, quod est contra infiniti rationem hucusque receptam, & Aristoteli ipsi conformis, quid- quid nonnulli obstrepant, in Scholis Societa- tis neutiquàm audiendi. Demonstrationem de<-P> @@0@ @@1@ unam non productam, quæ sit Deus, doctè pro- sequitur P. Izquierdus Disputat. 1. nu. 124. &
dum sit, unum aliquod sit individuum ab eo solo producendum, ratio nostra procedit. Pos- set etiam Deus plura individua producere, quę se ipsa propagarent, & diversas familias diver- sa successione fundarent: quo eventu eamdem vim discursus haberet, cùm esset primum & ultimum. Quomodo autem generatio hominis æterna esse non possit, ostensum. n. 882.
ca quod P. Izquierdus Disputat. 18. Quæst. 14. Proposit. 1. statuit, si rationi standum sit, probabile esse non repugnare: id quod per- git ostendere solutione rationum, quæ pro parte negante congeruntur. Proposit. 2. affir- mat ratione auctoritatis non esse improbabi- lem, quia plures & docti Theologi pro ea stant ab eo adducti. N. 133. Proposit. 3. con- cludit substantiam supernaturalem, cui dona supernaturalia debita sint, probabiliter defen- di posse ab impetu argumentorum, quibus im- petitur, pro quo in sequentibus. Proposit. 4. asserit absolutè esse probabile non repugnare sub- stantiam supernatutalem, cui visio beatifica, aut alia supernaturalia dona connaturalia sint. Ubi respondens argumento P. Arriagæ, qui pro impossibilitate arguit, ex eo quod nulla est repugnantia in eo quod Deus habeat aliqua accidentia, quæ nulli sint debita substantiæ: ex quo infertur talem esse gratiam justifican- tem & visionem beatam. Id negat, affirmat- q́ue prætereà nullum esse acci ens posse, cui non respondeat connaturale subjectum; quia accidens est entis ens, & non tam pro se est, quàm propter substantiam: & consentaneum est rerum naturis, ut quodlibet accidens possi- bile substantiæ possibili proportionetur, atque eatenus naturale sit. Quæ quidem doctrina parùm verosimilis apparet. Et quidem P. Ar- riaga ex eo urget, quia ex terminis videtur no- tum, id ad divinam perfectionem spectare, ut plura possit beneficia creaturis præstare, quàm ipse creaturæ exigere queant. Item ut possit Deus plura efficere ut Auctor supernaturalis, quàm ut Auctor naturæ. Ad quem etiam mo- dum nos argumentati n. 350. addentes ita id ad Dei perfectionẽ spectare, ut semper agere pos- sit supra ordinem naturæ proprium, & non tan- tùm conferendo bona ordinis prædicti, licet individuo indebita sint: non enim cuicumque sunt debitæ divitiæ, sed quia ordinis naturalis sunt, dum illas Deus providentia ordinaria tri- buit, juxta naturæ ordinem operatur. Si ergo supernaturalis substantia crearetur, cui debita essent gratia, visio &c. ex eo fieret, quòd li- cet Deus dona aliqua non debita conferret, or- dinem illum supernaturalem aut gradum non<-P>@@ <-P>excederent, qui esset ipsi naturalis: cùm ta- men Dei perfectio exigat ut semper supra na- turam possit operari. Nec satisfacit doctus Pater dum ait, Deum tunc accidentia superioris naturæ in ordine supernaturali posse inferiori conferre: superiori autem alia indebita defe- ctu tituli, licet ipsi improportionata. Non in- quam satisfacit, quia quod superiori naturæ conferretur, cùm proportionatum asseratur, intra gradum supernaturalem est, & ita Deus non operatur juxta illum, cùm tamen, ut con- tendimus, ad ejus perfectionem spectet posse supra naturam semper operari. Unde & ad id quod dicitur de accidentibus naturæ inferiori collatis idem dicendum, siquidem neque tunc Deus supra gradum supernaturalem operatur: juxta illum enim stat ut substantiæ nobiliori- bus, quàm exigant accidentibus decorentur: ficut in ordine naturali supra illius gradum non fit, quando aliqua accidentia nobilioris condi- tionis, quàm substantia aliqua exigit, confe- runtur: sic enim ferro ignis videmus additas qualitates, & terrestre corpus in avibus eleva- ri. Iam ex eo quod nullum sit supernaturale ac- cidens, quod naturale sibi non exigat subje- ctum, ex eo improbandum, quod à Nobis di- ctum n. 358. de lumine gloriæ, & idem est de gratia sanctificante, esse scilicet extra na- turale subjectum, unde & contra naturalem inclinationem, & cum genere quodam violen- tiæ, quod est incredibile: cùm aliàs violentia Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|