Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
cretum prout efficax, juxta dicta, præcedit scientiam visionis: Ergo inter illud & scien- tiam visionis erit vera prioritas, qualis est inter decretum Dei efficax, & rei existentiam. Hoc autem semel posito nullum restabit fundamen- tum Personas divinas inter se realiter distin- guendi, contra Sabellianos, quia distinctio hæc tantùm fundatur in prioritate simili illi, quæ est inter caussam & effectum, principium & principiatum &c. Ergo &c. Negando as- sumptum discursus iste diluitur, non enim est vera prioritas, sed tantùm per rationem, sive virtualis, cùm sit absoluta identitas secundùm positivas rationes. tia simplicis intelligentiæ se habet ad scien- tiam visionis, sicut volitio possibilis ad actua- lem: Atqui si Deus non vellet res actu in priori quàm producantur, valdè imperfectus esset, ut patet: ergo similiter si res non videret actu in priori quàm producantur, imperfectus dici deberet: nam sicut multò perfectius est res volendo producere, quàm secus: ita similiter multò perfectius est eas videndo producere, quàm non videndo, alioqui existentiam pro- duceret, quam non videndo, sed cœco & igno- to modo produceret. Probatur Major. Quia scientia simplicis intelligentiæ utpotè in prio- ri concepta existens, se habet per modum po- tentię actuabilis ad actum in posteriori actuan- tem, ut rem ipsam (quidquid sit de nomine) penitùs consideranti patebit: nam scientiam simplicis intelligentiæ volitio simplicis com- placentiæ comitari debet: & sicut hæc voli- tionem decreti absoluti per modum possibili- tatis actuabilis præcedit, ita & ista scientiam visionis ut sic præcedat necesse est: Ergo &c. Respond. data Majori, quatenus ad amorem possibilem respondet actualis, quo Deus rem productam prosequitur; & subsequitur visio- nem: & in actu primo vult etiam producere, sed non est eadem ratio de cognitione, quia quod non est, non scitur, licet possit intendi ut fiat, pro quo sufficit cognitio possibilitatis, unde non cœco modo proceditur; quia non est cœcus, qui non videt quæ videri non possunt. Cumq́ue ad Dei volitionem sequatur in Deo rei existentia, quæ est visionis objectum, inde est ut in eo non possit omnino servari propor- tio. Esset quidem imperfectio in Deo, si non haberet præcedentem actum volitionis, quia nihil posset producere; in cognitione autem nihil tale evenit, ut constat ex dictis: immò sequeretur inconveniens idem, quòd scilicet rem non posset producere, quia cognosceret illam existentem antequàm voluntas circa illam versaretur, cùm sit rei existentis; nec tamen voluntatis decretum præcessisset, quo in esse talis constitueretur, quia illud debet præcedere visio, utpotè applicans volunta- tem determinatè ad volitionem, ut dici- tur: cùm tamen ex proprio suo concep- tu debeat subsequi, visio enim est, ut contraposita simplici intelligentiæ, & so- lùm existentia videntur, visivi sensus ad in- star.
Nam in priori quàm res ipsæ existant, Deus eas videt, utpotè eas ab æterno videns: Atqui inintelligibile est visionem ut talem esse prio- rem tempore, & tamen naturâ posteriorem rebus ipsis, quas videt, quod inde sequeretur: ergo &c. Instantia contra arguentem est ma- nifesta in amore complacentiæ, seu gaudij, quo Deus creaturas prosequitur, qui proculdu- bio earum existentias subsequitur, & tamen cùm posterior in Deo sit, est prior in tempore quàm illæ. Alia est ergo ratio coordinationis actuum in divina providentia ac res servant in circumstantijs temporis secundùm objectivam præsentiam. Dei efficax est caussa rerum: atqui decretum illud non est scientia simplicis intelligentiæ, sed visionis: ergo &c. Major ab omnibus ad- mittitur. Probatur Minor, quia alioqui, ne de- cretum Dei sit rerum, quatenus rem de esse possibili ad actuale transfert, tam includere de- bet cognitionem distinctam à cognitione purè possibilium; ac proinde scientiam visionis di- stinctam à scientia simplicis intelligentiæ, quàm volitionem distinctam à volitione purè possibilium: & sicut ad hanc sufficit imme- diatè terminari ad rem, quam ponit in actu, ita & ad scientiam visionis: ergo &c. Quod argumentum vix quidquam continet, quod non sit ex dictis perspicuè convulsum. Con- cessa ergo Majori, negatur Minor, decretum enim neque scientia simplicis intelligentiæ est, neque visionis: pro quo non esse necessa- riam scientiam visionis jam vidimus, licet ne- cessarius sit distinctus voluntatis, qui est obje- cti visionis scientiæ factivus, ut nuper est suffi- cienter explicatum. artificis non est caussa arte facti, sed ipsum ar- te factum præsupponit, ut patet: atqui Deus est supremus artifex: ergo &c. Respondet di- stinguendo assumptum: In creatis concedit, in Deo negat. Et ratio est, quia Dei scientia ad rem efficaciter terminatur, secus scientia artificis, ut experimur. Sed hoc est quod con- tenditur, non terminari efficaciter, unde est conclusione ipsa respondere. Deinde artifex juxta regulas artis in artefacti effectione pro- cedens, licet non habeat scientiam visionis, non dicitur cœco modo procedere: ergo ne- que Deus non operans juxta illam. Præ- tereà artifex tantùm habet universalem cogni- tionem circa artefacienda, ergo indiget speciali scientia quando se applicat ad operandum. At- qui hoc non admittitur: ergo fallax est gene- rale illud principium Deo etiam applica- tum, in quo minùs necessaria talis scien- tia est ob comprehensivam notitiam factibi- lium. simplicis intelligentiæ habet quidquid neces- sarium est ex parte intellectus divini, ut à Deo creari possint accedente divinæ voluntatis de- creto, & Omnipotentiæ applicatione, non ita rerum ut futurarum prævisio, præsertim cùm objectum voluntati non proponat ut eligibile:<-P> @@0@ @@1@ differentia qua antecedenter proponuntur res, & ita ut non habens cum illis conjunctionem: Scientia verò Dei (verba illius sunt) quæ est caussa rerum, decretum illud integrat, & sicut illud majorem conjunctionem habet cum rebus producendis, quàm cum merè possibilibus, ita illa: quia autem objectum eodem indivisibili instanti reali & rationis, quo voluntati pro- ponitur eligibile, eligitur, & est, rectè dicitur per scientiam rationis proponi, & ab ea caussa- ri. Sic ille: qui ex eo refellendus, quòd decre- tum Dei asserat scientia visionis integrari, cùm enim actus voluntatis sit, nequit ab actu intellectus integritatem habere. Deinde quod de majori conjunctione dicitur, verum est in actu secundo, quando scilicet res productæ cognoscuntur. Cùm autem dicitur in ratione caussæ negatur suppositum, cùm talis caussa non admittatur. Quando autem subditur, in eodem esse instanti, & ideò in eo, quo eligibi- le eligitur, & est, à scientia visionis proponi, & proptereà ab ea caussari: nimis obscura do- ctrina est; sed ex ea assumentes à scientia vi- sionis proponi res, sequitur illam antecedere decretum prioritate originis, quam habent actus intellectus respectu actuum voluntatis. Ex quo fit dari scientiam visionis independen- ter à decreto, quod est monstrum in Theolo- gia inauditum, cùm de scientia agitur rerum creatarum. visionis sit caussa rerum, imponit rebus futu- ris antecedentem necessitatem, adeoq́ue liber- tatem creatæ voluntatis evertit. Ad quod re- spondet. Primò retorquendo argumentum in decreto, quod omnes admittunt sine libertatis detrimento. Secundò negando Assumptum, quia scientia visionis non aliter necessitatem imponit quàm concursus generalis Dei, aut voluntas nostra ad suos actus, aut quàm præ- fatum decretum. Sed quidem non est adeò fa- cilis responsio, ut Auctor judicat, qui difficul- tatis nervum non attingit. Nam scientia visio- nis statuitur ab ipso ut proponens voluntati di- vinæ decreti convenientiam, juxta nuper di- cta: & alioqui est infallibilis, ita ut ea stante, nequeat non esse id, quod ipsa repræsentat: Atqui hæc necessitas est antecedens, ut con- stat, quia est ratione alicujus antecedentis de- cretum, ex cujus suppositione tantùm oriri posset necessitas consequens, quæ fundatur in libera determinatione, eo quod res quando est, necessè est ut sit. Trahit ergo decretum secum necessitatem, ex quo & res creatæ, & inter eas voluntatis creatæ actus, qui nequeunt dici supponi, cùm omnino illos visionis scien- tia præcedat. Unde non est argumentum, cu- jus solutio commune negotium facessat, præ- sertim Auctoribus Societatis habentibus pro hisce satis expeditam explicandi rationem. Addit Corollarium, in quo aliquorum Pa- trum auctoritates proponit, qui manifestè pro- ferunt prænotionem in Deo non esse caussam ejus quod futurum erat, sed è contra. Et re- spondet non esse eorum mentem præscientiam non esse caussam, cùm sit eadem ratio decre-<-P>@@
sam formalem futurorum constitutivam, sed è contra futura esse caussam formalem præno- tionis, quâ contingenter præ ceteris ipsorum, quæ talia, futura sunt. Prænotio ergo se habet per modum caussæ efficientis universalis, & in genere effectus caussæ formalis ab ipsis fu- turis determinabilis, ut horum contingenter sit, potiùs quàm illorum, prout voluntas & caussa universalis in genere effectus caussæ formalis est determinabilis à sua volitione, ut contingenter sit potius volens quàm nolens, aut non volens. Sic ille, cujus explicatio circa Patrum mentem vix capi potest, & distinctio illa caussæ efficientis & formalis adeò est à sincero & currenti loquendi modo aliena, ut asserere dubio procul possimus nihil tale neque per somnium illis occurrisse. Deinde quomodo scientia visionis caussa universalis est, quan- doquidem juxta tantoperè inculcata à docto Patre, determinata esse debeat, ut proptereà scientiam simplicis intelligentiæ à concursu removendam arbitretur? Est ergo & quod defenditur durum, & modus defendendi du- rior, ut meritò ad leniora, & faciliora captu provocare debeamus. Circa scientiam Mediam. Ad Problema 1. & 2. Sectionis 8. Scriptores prodierunt, apud quos & argumentorum robur, & eruditionis adeò lu- culenta supellex, ut non videatur hoc loco quidquam adjiciendum, quod momenti alicu- jus possit percenseri. Nihilominùs ne contro- versia ista, adeò Societati nostræ propria sine opportuno additamento pertranseat, dicam ali- quid, quod, ut suspicor, non erit inutile aut supervacaneum judicandum, cùm & sint nonnulli non leviter adversantes, quorum oporteat fundamenta discutere, & objectioni- bus respondere: quia vel in scribendo novio- res, aut seriùs ad manus nostras pervenerunt. Sed pro Nobis præter citatos stat eruditissimus Pater Leo Carmelita in Contextu scientiæ di- vinæ Parte 1. Titulo 8. nu. 16. & 17. ubi sic scribit: Est igitur ea scientia media digna Deo, perfectioq̃ue illius intrinseca, tum ut sciat universa, etiam futura illa conditionata & libera. Tum ut omnes impleat partes exactæ scientiæ, perfectiq̃ue regiminis: ut scilicet nihil discat ex casu & even- tu, præintelligens illa libera & conditionata. Hæc ille. Et possem nonnullos alios in medium pro- ferre, nisi P. Henao eruditissima lucubratione de historia scientiæ mediæ illos expressisset, sicut & Societatis Scriptores, quibus addendi plures noviorum editionum, qui & ipsum allegant, ex quibus P. Izquierdus Disputat. 28.
alios producere P. Guilielmum Herincx qui licet adversarium se exhibeat, religioso est tamen temperamento locutus Disputat. 6. n. 58.<-P> @@0@ @@1@ id præmisisset, quod illius potuisset alumnus, & nominis invidiam, utpote novi fuisset amo- litus, sic concludit: Ad rem ipsam quod attinet, etsi non diffitear opinionem, quæ asserit hanc scien- tiam, esse satis probabilem, & rationi conformem, eo modo, quo à suis Auctoribus defenditur, inhæren- do tamen doctrinæ Scoti, Dico 2. & cetera pro Assertione quam probat, Primò, Quia si scien- tia media esset opportuna pro negotio gratiæ & providentiæ divinæ, ut sic cum humana li- bertate concordia posset explicari, incredibile est à D. Augustino & Concilijs ignoratam, ex quo redditur illa suspecta: cùm eo modo faci- lis evadat, cùm tamen communis sensus Do- ctorum fuerit, esse illam valde difficilem. Ad quod quidem responsio est facilis, si dicamus, ut rectè dici debet, scientiam non esse novam; cùm ex Scriptura & Patribus habeatur: quod autem modus applicandi illam novus sit, quid inde? Reservavit illum Deus pro ijs tempori- bus, in quibus arbitrij humani libertatem à Lu- thero & asseclis rem esse de solo nomine bla- teratum, & alia circa necessitatem moralium operationum impijssima asserta proclamata, quibus Societatis tantoperè stabilita doctrina feliciter contraventum, & aperta via ut ad Ec- clesiæ ovile innumeræ errantes oves, & lupo- rum obnoxiæ rabidis dentibus, properarent. Quod quidẽ ineluctabili discursu convincitur. Nam Societatem divina providentia contra Lutherum & ejus temporis hæreticos Divo
dogma veritatis, dum in sacris illud auditur of- ficijs: Hæresique bellum indixit, eo successu con-
cietas in certaminibus contra hæreticos, & fa- cilitanda eorum conversione, qui circa gratiæ cum arbitrij libertate concordiam à fidei re- gulis exerrabant, eum explicandi modum con- stantissimè adhibuit, qui scientia media consi- stit: ergo si consequenter sentiendum & lo- quendum, illum à Deo speciali providentia his temporibus reservasse, piè est, rationabili- ter, & irrefragabiliter pronuntiandum. Unde citatus Scriptor ita scribit: Quæ quidem senten- Sic ille. Et quidem, si præfatum argumentum alicujus est ponderis, ita Adversantium præci- puos potest efficaciùs retorqueri. Modus enim defendendi concordiam gratiæ & libertatis per physicas prædeterminationes novus est, & à Magistro Bañez inventus: judicaturq́ue ille omnium aptissimus. Quomodo ergo Concilijs & Patribus adeò ignotus? Quòd si dicant rem quidem ab antiquis descendere, sed expli- cationem cum novorum nominum adin- ventione Recentioribus deberi, id quidem & scientiæ mediæ assertores asserunt, ut apud ipsos videre est, quamvis sint aliqui ex Evangelicis illis cœcis, qui oculos ha-<-P>@@
arguit.
quid creatura libera ageret, nisi sciat quid ip- semet esset acturus in ijsdem circumstantijs: hoc autem scire nequit, nisi saltem sciat quid ipsemet esset decreturus agere in illis; Atqui hoc non scit priùsquàm aliquid actu saltem conditionatè decernat: Quia antequam ali- quid decernat absolutè & efficaciter, non vi- det quid sit decreturus absolutè: ergo prius ratione quàm aliquid in aliqua circumstantia decernat conditionatè non videt quid sit con- ditionatè decreturus: est enim par ratio. Qua- re pro isto priori tantùm videt se indifferentem tam ad unum quàm ad aliud, unde nihil potest scire determinatè. Resp. Concessa Majori, negando Minorem: & ad probationem pos- set quidem negari assumptum, quia Deus de- creta sua quasi futura cognoscit, de quo aliàs, sed quia solutio ab ea non adeò certa opinione est penitus independens, conceditur, & ratio discriminis redditur: nam cùm agitur de even- tu conditionato, supponitur voluntas creata cum omnibus prærequisitis ad operandum, ex quibus unum est decretum Dei volentis con- currere cum voluntate auxilio sufficienti adju- ta, si ipsa cum eodem auxilio voluerit operari, quando autem de operatione absoluta agitur, illud ipsum decretum & auxilium in Deo de- bet intelligi, si concurrere reipsa velit, dum autem ante concursum volitum intelligitur, cognitio decreti non est, neque occurrunt ne- cessaria omnia ad operationem. Æquivocatio ergo & hallucinatio in sic arguentibus accidit ex eo quòd, cùm decretum audiunt, absolu- tum interpretantur, & non indifferens. Licet autem probabilissima sententia sit actus liberos posse præfiniri, respectu eorum, qui sub condi- tione videntur, non est præfinitio admittenda, quia in eo non videtur aliquid, per quod pos- sit illorum indifferentia salvari, sicut vide- tur in statu absoluto, cognitio inquam illo- rum sub statu conditionato, juxta dicta suo loco. tionatæ involvitur etiam concursus Dei, per illum enim Deus scit quid creatura libera face- ret, si haberet omnia requisita, adeoq́ue con- cursum & decretum Dei: Atqui illud etiam scit per simplicem intelligentiam uti alias con- sequentias vel connexiones necessarias: si enim adesset concursus Dei & decretum, indubita- tum est quod creatura ageret, cùm concursus iste sit identificatus actioni creaturæ, adeoq́ue eo supposito necessariò sequatur esse actionem creaturæ. Resp. In hoc etiam argumento egre- giè hallucinari, nec videntur sic arguentes mentem eorum, quibuscum depugnant, asse- cuti. Itaque in objecto scientiæ mediæ invol- vitur concursus Dei in actu secundo, quia vi- detur actus ipse creaturæ: In actu verò primo tantùm videtur expedita Dei potentia ad con- currendum. Et in hac expeditione junctis re- quisitis alijs, asseritur involvi necessarias con- sequentias, ratione quarum ad scientiam sim- plicis intelligentiæ illæ pertineant: ex quo<-P> @@0@ @@1@ tecedentem necessitatem, quia in nulla creatæ voluntatis potest suppositione fundari. Su- mantur ergo ut sumi debent sententiæ nostræ dictamina, & tunc impugnationum obscura turba cessabit. & efficax nihil potest esse aut sciri futurum absolutè: ergo citra decretum conditionatum nihil potest esse aut sciri conditionatè, sed so- lùm tamquàm indifferens ad unum & alte- rum, seu tamquàm merè possibile. Unde sicut secluso decreto absoluto nequit futurum videri in caussis, sic nec futurum conditionatum in caussis vel conditionibus, secluso decreto con- ditionato. Respondetur concedendo totum de decreto juxta datam explicationem. Vult enim Deus applicare potentiam suam, sed cum sub- ordinatione ad creatam voluntatem, id quod in statu conditionato proportionaliter inveni- tur. ex parte libertatis creatæ, nec ex parte provi- Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|