Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
aut sub antecedenter efficaci ac infallibili ope- ris prædestinatione libertatem salvare. Quibus non obstantibus Deus semper decernet cer- tum, & aget incertum, sed juxta conditionem caussæ creatæ, per quam aget: videlicet incer- tum indeterminato instanti, si decernat agere, vel agat per caussam certo instanti indetermi- natam: & in certum determinato, si per caus- sam certo instanti determinatam. Scivit tamen Deus, & pręordinavit ab æterno omnia pro eo instanti, quo determinatè fiunt: sed prout hoc instans quatenus Dei æternitatem respicit, est ab æterno: non verò pro ut æternum præce- dit hoc instans, vel determinationem ab ip- sa caussa secunda, de quo ipse Disputat. 13.
quæ tamen inter alia miror Patrem Henaum non adnotasse, de quo n. 594. qui tamen n. 1189. contra doctrinam illam, de qua n. præ-
nec immeritò. Quod autem nuper proposita admittenda non sit, suadet in primis consensus omnium Theologorum D. Augustino præeun-<-P>@@ <-P>te Lib. 12. de Civitate Dei Cap. 6. ubi de duo- bus agit pariter dispositis, quorum unus tenta- tioni occurrat ex objecti pulchritudine, alter vincat. Nec veretur Auctor id negare, si de eodem temporis instanti Doctor sanctus lo- quatur: cùm tamen loqui certum sit in gene- rali casus positione, ut sive eodem, sive diver- so tempore propositio objecti accidat, eadem ratio sit: Si enim circumstantia temporis ali- cujus esset momenti, eam debuisset exprime- re, ex qua sumi discrimen posset, quod ille minimè deprehendit. Et quidem de eadem cir- cumstantia temporis locutum verba illius non obscurè ostendunt, dum ait: Ad illicitè uten- dum pulchro corpore, quod videndum pariter ambo- bus affuit. Sic ille sub circumstantia temporis quamlibet aliam similem comprehendens. Iam quod penes illud sit sumenda libertas opera- tionum, minimè juxta illius sensum potest to- lerari, nec absolutè ille loquendi modus, quòd scilicet ex natura rei, qui consentit, necessite- tur ad consensum in instanti indeterminato, & quod consentiente uno alium sit necessariũ cōsentire. Fuit quidem aliquorum sententia as- serentium ratione collectionis auxiliorũ, quæ novit Deus posse conferri, infallibilem reddi consensum creatæ voluntatis, sive moralis sit impotentia resistendi, sive etiam physica, de quo post alios P. Aldrete Tomo 1. in 1. p. 30. Sect. 5. Sed hoc valdè diversum est, quando non de collectione agitur, sed de auxilio eo- dem, seu dispositionibus, ratione quarum ne- cessitas affirmatur. munis Theologorum sensus, cui contrave- nitur sine solido fundamento. Deinde, pona- mus eum qui necessitatus est pro vago instan- ti, cùm sint v. g. decem, usque ad ultimum differre consensum, ut pro suo facere libitu potest: tunc ex natura rei erit ad consensum necessitatus, quod salva fide admitti non po- test. Prætereà ex eo fieret eum, qui non con- sentit, consentire non posse. Patet, quia non habet dispositiones ex natura rei ad consensum necessarias. Tandem (ut alia omittam) quia stare cum eo nequit infallibilis cognitio futu- rorum contingentium, pro qua cum libertate componenda decertatur. Et quidem cognitio necessariæ operationis ex natura rei ad scien- tiam non spectat, quam Auctor tuetur pro il- lis, mediæ inquam latè dictæ, quia ad scien- tiam necessariorum præcisè spectat: unde & ex ea parte parùm aut nihil favetur libertati. Posito etiam casu dilati consensus ad instans ultimum, Deus prævidet illum ut necessa- rium: ex quo & illatio eadem est comperta. Denique cùm juxta prædictum philosophandi modum libertas adeò minuatur; quomodo sta- re possit, ut illius jura meliùs, quàm stabilita omnimoda indifferentia salventur. Itaq́ue po- sita cognitione operationis sub conditione sine antecedenti decreto, quod pręfatus Auctor ne- gat, nulla apparet umbra læsæ libertatis, immò adeò purum illius exercitium, ut sit in eo, quod Adversarij non cessent calumniari. Frustrà er- go pro hujusmodi intento modus ille rarus & indigestus assumitur, qui tantùm dedeceat<-P> @@0@ @@1@ strandum præconio judicavi. nes de futuro conditionato antecedenter ad omne omnino decretum Dei simpliciter esse determinatè falsas: quamobrem Deus nonnisi falsò potest cognoscere illa esse conditionatè futura. Probat remittens se ad rationem Reso- lut. 1. in qua vim statuit in particulæ Si condi- tionalis effectu, aut quasi effectu nullo, non secus ac si particulæ aliæ apponerentur ut Io,
quomodo emergat inde directa probatio. Et verò si de omni Dei decreto sermo sit, non procedit circa id quæstio, cùm saltem condi- tionatum concedi debeat, & tunc nihil falsum erit in divina cognitione, cùm sit certum sublato Dei concursu nihil efficiendum, unde illud Deus certò cognoscet, sed non per scientiam mediam, verùm per scientiam ne- cessariorum. noscere futura conditionata in decretis suis conditionatis antecedenter ad omne decre- tum Dei absolutum hoc modo: Si decernam hoc, decernam illud: aut sola conditione posi- ta ex parte objecti hoc modo: Decerno hoc fu- turum, si hoc fiat. Neque etiam in seipsis. Cir- ca quæ non est cur diutius immoremur, insi- stit enim ille principijs suis de sola conditio- natorum possibilitate, quæ non possunt de- cretum absolutum terminare, & conditiona- le pariter, ex quo nequit rebus futuritio ul- la accrescere, sicut neque ipsis decretis, quod accideret, si Deus diceret, Si decernam hoc, decernam illud: jam enim esset futuritio ipsa intra Deum, quod est manifestum absur- dum, in quo verosimiliùs discurritur, quam- vis non est absurditas talis, ut defendi ali- quo modo non possit, quia non est ibi absolu- ta futuritio, sed quædam formalis prioritas unius respectu alterius. Sic cùm juxta ipsum
rata abstrahunt à futuritione & non futuritio- ne actuum humanorum, ut ibi ab ipso expli- catur: & tamen cùm post præcisionem illam circa ipsos versentur, non dicuntur futura, ob rationem dictam. Aliud certè est si quæra- mus, An si Deus voluisset hoc, etiam illud voluisset: ubi sermo non est de decretis, quæ Deus reipsa habeat, sed quæ habere po- tuit, sine conditionali illo contextu, sed cir- ca objecta aut simultaneè, aut cum depen- dentia aliqua decernendo. In quo juxta di- cta in Problemate 4. pronuntiandum, de con- ditionatis inconnexis secundùm se, aut quæ ex divina ordinatione possunt ad fines ali- quos suæ providentiæ connecti; & hæc circa P. Bonæ-Spei, qui non semel alibi calamum provocabit, ut est illius discurrendi genius singularis.
(per errorem 103.) disquisitionem circa Conditionatorũ cognitionem orditur, & n. seq. nonnulla tradit, quæ P. Izquierdus Disput. 28. n. 362. proponit, & quæ contra scientiam me- diam sunt, apertè diluit, quæ autem contra physicas prædeterminationes, videantij, ad quos ea caussa spectat, quomodo veniant di- luenda. Ante prædictum autem Patrem idem præstiterant P. Borrul de scientia media Disput. ultima, P. Ortega Controv. 2. Quæst. 2. Certam. 5. n. 3. & seqq. & P. Sarasa de arte semper gau- dendi Tract. 5. in Appendice, ut ipse citat; cùm tamen Auctor hic Parte 2. Tract. 16. etiam Appendicem habeat, unde ne lector operam in quærendo perdat, & citanda Pars, prima inquam, & Appendix immediata post Tracta- tum 5. In qua quidem elegantissimus Auctor ita caussam absolvit, ut circa loca Scripturæ à D. Caramuele expositioni supposita, quàm sit absona, quæ ab ipso est adhibita, non utcum- que convincat, sed demonstret. Et scientiæ quidem mediæ meminit ipse doctissimus Præ- sul alibi, scilicet in Dominico, seu Vita Vener. Fr. Dominici à IESV MARIA. In cujus Indice V. Deus sic legitur: An in Deo detur scientia conditionata? An etiam media n. 527. & est ille marginalis. Et in margine quidem eademmet ipsa habentur verba: An in Deo &c. Cùm ta- men in textu de tali scientia, nec verbum: so- lusque proponatur mirandus eventus, qui oc- casionem potuit prębere quæstioni. Ex illo au- tem potest ejus Theorema refelli, in quo sta- tuit Deum conditionata cognoscere in ali- quo Dei absoluto decreto circa rem, in qua illud continetur. Iam ergo casum propo- namus. templum ingredi Nobilem quemdam, & scamno adhærere: & luce divina perfusus omnes ejus per- cipit cogitationes. Surgit: illum accedit, inquit- que: Illud homicidium, quod perpetrare cogitas, erit notorium Romæ: capieris eâdem hora à satelli- te: & quòd occideris injustè, justissimè à lictore occcideris. Ergo præstat injuriam condonare inimi- co, & recitare Dominicam orationem sincere. Au- dit ille &c. Hic ergo præfatus Scriptor scien- tiam conditionati eventus agnoscit capien- dum scilicet occisorem eadem hora, & homi- cidij daturum pœnas. Rogandus ergo ille, in quonam Dei effectu futura occidentis com- prehensio, & mortis pœna cognosci potuerit? Nul Ius profectò confingi potest, quia neque circa capturam, & ea, quæ ipsam subsecutura erant, cogitatio aliqua quemquam subierat, nec subire potuit, materia penitus non extan- te. Neque dici potest in decreto Dei cognosci potuisse. Iam enim id est ad alium confugere dicendi modum; cùm tamen & prædetermi- nationes Thomisticas ipse minimè admitten- das arbitretur. Thomisticas dixerim, non<-P> @@0@ @@1@ legitimè intellecto, sed quia eorum, qui eo ita gloriantur nomine, ut ad se putent solum lumen Angelicum, ob similitudinem habitus, derivari. elegans Scriptor, sic enim pag. 48. col. 1.
Didicit ergo Dominicus conditionatam scien- tiam esse in Deo. At qualem? Quæ decretum sequitur. Hæc est dictorum Thomistarum. Seu quæ sequitur. Hæc est Media. Et ubi illa, quam ipse confingit? In casu inquam præ- fato locum habere non potuit: quia effectus nullus per absolutum Dei decretum terminans designari, ut est planum: & circa locum Sa- pientiæ, qui tangitur: Raptus est &c. Sap. 4. v. 11. à P. Sarasa evidenter ostenditur. §. 6. citatæ Appendicis. impressionem Romanam Theologiæ funda- mentalis, in qua paradoxa illa, de quibus nu- per, adjecit. Quibus, ipso etiam fauturo, nulla adhibenda fides, cùm sint apertè contra duas probabilissimas sententias, immò unam & eamdem reipsa, ut ipse contendit post verba præfata, & alibi. quod est aliud egregium pa- radoxum, pro quo P. Izquierdus suprà n. 370. Neq; cùm paradoxum dicimus cum bona Au- ctoris venia, injuriæ quidquā conamur asper- gere, sed novum, mirabile, & inopinatum: id enim vox illa sonat: licet communiter apud Scriptores non videatur pro illius, de quo agi- tur, laude ab eo, qui sic loquitur, usurpari. Et quidem notissimum est ingeniosi hujus Scrip- toris volumina scatere hujusmodi pronuntia- tis, in quibus si ipse laudem honestam affectat, sit illis, quæ in exordijs illorum extant ligata & soluta oratione contentus, & aliorum, qui- bus talia placere solent: Sed quanto cum fru- ctu ipsi viderint, ubi meliùs videre soliti im- probabilium sinceri judices novitatum. Metalogica Lib. 10. Thesi 6. ubi pro illa de cog- nitione in absoluto aliquo decreto doctrina fir-<-P>@@ <-P>manda proponit exemplũ, quod ipse appellat clarissimum, sic enim ait: Interdicit Cæsar, v. g. sub pœna capitis ingressum in urbem Pragensem; & revelat mihi Deus hoc decretum non esse revo- candum mense integro, nulli ignoscendum esse, adeoque quemcumque qui ausus fuerit ingredi, sta- tim trucidandum iri. Quid ergo vetat quod ego hac notitia præventus (ubi omnia sunt futura absoluta, nec ab ulla conditione pendentia) subinferam: Er- go si Petrus cras ingrediatur Pragam, trucidabitur. Sanè ista propositio erit conditionata, contingens, & libera, & tamen infallibilis & certa; & ex fu- turis absolutis per necessariam consequentiam illa- ta. Potuit ergo infallibiliter Deus cognoscere illas duas conditionales infallibiles quin utatur scientia media, aut conditionalibus decretis, sufficiebat enim decreta humana absoluta sufficienti tempore esse mansura, & à Deo scientia visionis ea cognosci. Sic ille, qui meritò clarissimum dixit exem- plum, cui innumera alia similia possunt ad- jungi, sed illa nihil ad rem in quæstione ubi de conditionatis agitur, non habentibus ne- cessariam connexionem, & infallibilitatem consequentiæ, hæc enim ad scientiam simpli- cis intelligentiæ, aut visionis pertinent. Hæc inquam, si Deus aliquid revelavit, erit illud, scientia simplicis intelligentiæ cognoscitur, sicut & particularis quælibet: Si hoc vel illud de Petro aut Joanne. Si autem reipsa revelavit, consequentia cognoscitur scientia visionis. Applicatio autem ad casus, de quibus in hu- jusmodi controversia, inepta & hallucinatoria est: nulla enim creata resolutio assignari potest, de qua affirmari possit usque ad effectum, de quo inquiritur, permansuram, ut citati Scrip- tores evidenti ratiocinatione convincunt, & in casibus videri potest, de quibus nuper, ipso auctore. Addo in casu dicto etiam convinci in absoluto aliquo non potuisse trucidationem ag- nosci: quia judex & satellites licet volunta- tem habuerint interdictum Cæsaris exequen- di, ab ea tamen dum dormirent nocte cessa- runt.
quam fuit: neque erat metaphysicè infallibile incidente occasione illum, de quo agitur, tru- cidandum, cùm sit sermo de ingressuro Pra- gam sequenti die, unde voluntas trucidandi hunc hîc & nunc numquàm fuit. Et ita in ea non potuit trucidatio ipsa cognosci: ex quo concluditur Auctorem in scientiam mediam delabi, quandoquidem prædeterminationibus tantoperè infensus comprobatur. Recognosca- tur casus, de quo n. 608. Neque dici potest in generali voluntate trucidandi ingressuros, hanc comprehensum, quia incertum est an superve- niente occasione circa hunc aliter videretur ob speciales aliquas rationes, ut non rarò acci- dit. Si ergo Deus certò cognovit, eo certè modo, quem diximus, & ab Auctore sine fun- damento negatur. in Tomo 2. Theologiæ Regularis n. 3212. ita scri- bit: Si omittamus creaturas rationales, quæ essent:
@@0@ @@1@ Circa quæ id, quod nuper dicebamus, repli- candum, minimè scilicet conditionata hujus- modi, in quibus necessaria est consequentia, ad præsentem difficultatem pertinere. Dixerat
cum absoluto decreto, sic: Nec ad certitudinem hujus liberæ veritatis requiritur plusquam decreti absoluti certitudo. ta veritate agit, & ait futurum decretum de existentia novæ creaturæ aut actionis, conse- quenter videtur asserere in tali decreto verita- tem illam cognosci, sicut in absoluto. Atqui ex eo quòd creatura esset, non ideò sequitur in tali occasione constitutam determinatum ali- quid, cùm libera sit, operaturam. Sed perga- mus urgendo. Si Petrus crastina die tentetur, non succumbet, ut dicitur. Sed rogo, unde hoc constet? Dicetur, Quia Deus decrevit. Insto. Cùm auxilium quod est Deus ad vincendam tentationem largiturus, sit accommodatum li- bertati, & juxta Scriptorem præfatum non prędeterminans, quomodo potuit Deus ibi in- fallibile decretum habere circa actum resisten- tiæ? Si dicat esse auxilium infallibilitans, sed non prædeterminans, id quidem dici potest, sed difficultate suo in robore permanente. Præter- eà omnes illi eventus, de quibus suprà, potue- runt absolutè non esse, & sub statu conditio- nato prævideri, in quibus tamen nihil absoluto alicui responderet, & in quibus cognosci pos- set, sicut in statu absoluto nihil, cui respon- deat, invenitur. Nec circa Auctorem præfatum plura, licet alibi difficultatem pręsentem non semel attingat, sed nihil addens, quod nego- tium aliquod possit facessere, sicut neque prę- fata, quæ ob viri tanti auctoritatem interjecta sunt, facessere potuerunt.
Opinionum probabilitate disputa- Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|