Avctarii indici tomus quartus
Yüklə 19,02 Mb.
|
|
tat Auctor, adimpleturus certè, circa quæ ægrè quidem implicamur, honesto defensionis ob- tentu, cùm sit aliàs pacificus noster ingressus, nec semel, nec leviter comprobatus, Dominica- nis Patribus seriò & multipliciter collaudatis. @@ Circa Voluntatem Dei, an ex ratione intelle- ctivi legitimè deducatur. affirmando resolutum, cui resolutio- ni se opponit P. Bonæ-Spei Disput. 13. §. Ante
rationem, ut Thomistæ communiter affirmant in illius expositione; sed non convincere; quia dari potest substantia intellectiva tantùm spe- culativè, sicut dari potest speculatio à practica cognitione distincta: & quemadmodùm illa frustrà non est, ita neque talis substantia esset, quæ eo ipso non esset volitiva. Addit juxta dicta ab ipso in Porphyrio Disput. 3. Dub. 7. animal immediatè individuari posse à parte rei, & tamen genus magis videtur ab omni specie inseparabile, quàm disparata inter se, prout sunt intellectus & voluntas. Item licèt admittatur intellectum esse propositivum bo- ni, non sequitur quod debeat esse talis respe- ctu volũtatis in eodem secum subjecto. Quan- doquidem sicut sonus ab inanimatis excitatus proponit & movet appetitum sonoris extra- neum, ita & imagines intellectuales sive boni cognitiones involitivorum, bonum proponere, & movere possunt appetitum intellectivo in- volitivo extraneum. Admittit tamen defacto id non extare, adductis nonnullis Sanctorum auctoritatibus. de substantia merè speculativa dicitur, id ipsum est, quod est à nobis efficaciter impugnatum: dicere enim posse dari substantiam intellecti- vam & non volitivam, idem est, ac dicere posse dari substantiam merè speculativam. Unde utrumque pariter impugnatum, non obstante ratione illa de actu merè speculativo: quia etiam dari potest actus merè practicus, nec ta- men proptereà admittitur substantia intelle- ctualis merè practica. Sicut etiam datur actus meræ apprehensionis, neq; proptereà concedi- tur substātia intellectualis merè apprehensiva, & actus etiam opinionis: cùm tamen confingi nequeat substantia merè opinativa, & idem est de fide, & alijs actibus, ni velimus accumula- re chymeras. Id autem quod de individuatione immediata generis dicitur, minimè potest pro fundanda possibilitate dicta conduci, quia dif- ficilius apparet, & quod soli potuit monstri hujusmodi fictori, sicut & aliorum plurium, arridere. Et quidem si id stare potest, etiam dari poterit ens singulare, quòd nihil habeat præter rationem communem entis propter eamdem rationem, & ita in nullo prædicamen- to collocabile, nec specialis Dei participatio: & nullo in loco, quia nullum exigit, neque in ordine aliquo creaturarum consistere va- lens, aut determinatam Dei terminare potens actionem. Denique ex eo quod in logica & Metaphysica probatur, genus à differentia rea- liter non distingui, consequenter habetur non posse realiter separari, & idem est de universa-<-P> @@0@ @@1@ positione boni respectu alterius dicitur, etiam est rationibus in Problemate adductis impro- batum. Nec videtur quomodo propositio illa futura sit, cùm imagines illæ intra intellectum esse debeant. Quòd si dicatur posse ratione il- larum ad bonum amplectendum alios excitare: id quidem voluntatis actum importat, dum ad hujusmodi suasionem à seipso movetur, & ex- citatio ut conveniens alijs proponitur: sic enim moveri est propriũ voluntati. Quibus cla- rissimè apparet id, quod de sono dicitur, nullius esse momenti, quia sonus objectũ est auditus, quomodocumque accidat, & idem de objectis aliorum sensuum: unde & addimus etiam bo- num posse à voluntate appeti, quod propona- tur objectivè à non habente voluntatem, ut passim accidit in objectis sensatis, quæ in rebus etiam inanimatis occurrunt, circa quæ etiam voluntas operatur, dum ab intellectu propo- nuntur. Pro casu autem nostro alia est ratio jam adducta, quia imagines internæ sunt, & ita priùs ac potiùs rationem repræsentationis exercere debent respectu ejus, in quo sunt, quàm aliorum: quia bonum proprium illius sunt, & eò quòd immanentes, natæ priùs suum formalem effectum & perfectionem communicare subjecto. Et hæc quidem circa Patrem Bonæ-Spei. stantes occurrit argumentum illud, de quo & Nos, decretæ scilicet à Deo negationis con- cursus ad omnem actum voluntatis, quod de- cretum ipsi, pro quo esset negatio, revelaret. Et dictam implicare revelationem ob manife- stam contradictionem, addidiq́ue, dum respon- sio dicta non convincitur falsitatis, nec quid- quam illi, quod obstet, objicitur, in suo per- stare robore, & uti probabilem, dum aptior alia non occurrit, sustinendam. Circa quod inve- nio P. Aldrete Tomo 2. Tract. 3. Disput. 1. Sect. 3. n. 2. prædictam responsionem adducere, & pro ea firmamentum aliquod adjicere ex eo, quòd juxta probabilem sententiam potest Deus immediatè per seipsum infundere errorem in intellectum hominis, & nihilominùs non po- terit revelare se infudisse cognitionem illam, alioquin Deus falsum loqueretur. Pro quo nonnulla adducit parùm verosimilia, quibus tamen responsio dicta possit sustineri. Con- cludit tamen non esse admittendam, quia lon- gè aliter potest difficultati occurri. Impugnat autem statim modum dicendi Patris Herice eo- dem, quo & Nos argumento. Duas deinde adhibet responsiones, quarum primam de co- gnitione neque bonum, neque malum repræ- sentante rejecimus. Secunda autem, de qua n. 7. in eo versatur, quòd judicium illud, quo revelatio cognoscitur, non inclinaret in amo- rem, quia ipsamet repręsentatio omninò impe- diret illā inclinationem. Sicut enim impossibi- litas objecti cogniti retardat amorẽ efficacem, quia impeditur vi cognitionis efficacitas amo- ris, ita cognitio impossibilitatis totius amoris procedentis ab hac voluntate, habet vim impe- diendi omnem amorem, ac proinde si repręsen- tetur amor ut impossibilis ex aliqua suppositio-<-P>@@
excitare amorem, quia per se, & ex propria natura est impedita, quia repræsentat denega- tum fuisse concursum ad amorem. Quòd si non præsupponeretur negatus concursus ad amo- rem, illud judicium necessariò inferret dene- gationem concursus ad amorem, sive ad om- nem actum voluntatis. de impossibili dicitur non urget: nam licèt circa illud ut tale cognitum versari non possit actus efficax, potest tamen simplex complacen- tia, quæ est actus voluntatis, ad quem judi- cium illud inclinaret, quia solùm ratione im- possibilitatis dicitur voluntatis actum retarda- ri, qualis simplex complacentia non est. Cùm ergo dici nequeat non inclinare, dicendum est actum hujusmodi posse intercedere. Nec valet, si dicatur id cum decreto negandi concursum non posse consistere, ex eo enim habetur in revelatione contradictionem implicari. Omit- to alia, quia non est animus impugnandi om- nes dicendi modos, sed quæ dicta à Nobis, la- befactare posse videntur, sicut & circa alia ad- monitum, aut diluere apertè, aut rationabiliter impugnare. Et in Assertione quidem proposita præter adductos in Problemate, alios ex No- stris, aut vulgatos, aut visos posteà doctissimos sanè magistros, fautores acerrimos solicitudo novissima deprehendit. Circa actus liberos divinæ voluntatis. 10. Problem. 2. & studio invenien- di aliquid, quod fortè plus placeret, paratus inventis addere, aut etiam præferre, Scriptores non lectos ante elaborata Problemata, quia, ut nuper dictum, aut non editi, aut serò advecti in has tantoperè dissitas regiones, evolvi, nec paucos illos, neque in negotio præsenti conci- sos, sed longissimis aliquos discursibus exun- dantes, doctis quidem, subtilibus, & sua se no- vitate adnitentibus commendare. Sed quidem simplex ingenij mei columba non invenit ubi requiesceret pes ejus. Invenient fortè alij apud Patres Quiros, Aldrete, Izquierdum, Ortegam, Antonium Perez, Esparzam, Derkennis, Ri- vadeneiram, Rhodes, Joannem à S. Thoma, Godoy, Gonet, Herincx, & Bonæ Spei, qui singularem præ alijs sententiam amplexus post improbatas alias, & quidem doctè & efficaci- ter, ait enim Disputat. 13. n. 91. actum Dei quà contingenter liberum, præter ea quæ Deo identificantur, ac proinde præter volitionem Dei necessariam, imbibere aliquid creatum. Et n. 92. Ens illud creatum, quod actus Dei, quà contingenter liber imbibit, actum volun- tatis Dei, quà volitionem integrè & adæquatè in Deo præexistentem supponere. Et n. 94. sic ait: Illud ens creatum non potest esse quicumque Omnipotentiæ divinæ effectus, sed actus voluntatis contingenter liber esse debet, ad Divinitatem se ha- bens prout unio hypostatica ad Verbi personalita-<-P> @@0@ @@1@ nulla fuerit, ex eo habetur actum illum volun- tatis creatum non posse constituere ab æterno actum Dei, sed in tempore, quando scilicet Deus ad productionem creaturarum procedit. Pro actu autem dicta sufficit in Deo voluntas per modum potentiæ liberę, quæ ut se ad actum determinet, non indiget prævia alia determi- natione. æterna Dei prædestinatione, & alijs actibus, quos de Deo Scriptura deprædicat, respondet Deum habuisse ab æterno volitionem liberam de mundo creando, quà libera est; non autem quà contingenter liberam. In quo nihil aliud significari videtur, quàm volitionem Dei se- cundùm omne id, quod est æternum, necessa- riumq́ue, utpotè cum Deo ipso identificatum fuisse ab æterno, quæ volitio quidem est, & purus actus, sed in ordine ad exercitium liber- tatis instar potentiæ volitivæ creatæ se habet, quatenus sine antecedenti aliquo, ut nuper di- cebatur, potest se determinare. nifestum est, quia licet ab æterno sit volitio divina secundùm totum intrinsecum, illa se- cundùm se indifferens est in ordine ad exerci- tium libertatis, unde ex illa non magis sequi- tur futurum aliquid, v. g. prædestinationem Petri, creationem Michaelis, quàm non futu- ram, ut arguit Auctor ipse n. 61. ubi ait, quod in priori, antequàm Deus sit liberè contingen- ter volens, spectari debet ut indifferens ad vo- lendum aut nolendum creare mundum: alio- qui nullam indifferentiæ libertatem haberet, sed solam spontaneitatem, quod generaliter est contra Iansenium à Pontificia Sede condem- natum. Neque dici potest ratione præsentiæ in æternitate exercitium libertatis dici posse æternum, quam præsentiam admittit Auctor Disput. 10. dub. 1. Nam illam præsentiam, licèt ipse dicat sufficere n. 110. fatetur tamen esse impropriam & secundùm quid: unde n. 109. sic ait: Volitio Dei qua contingenter libera, esse debet totum aliquod, constans Dei volitione neces- saria, & aliqua creatura dante ei modum contin- genter liberæ; quem cùm dare non poßit, nisi exi- stat volitio Dei libera, haberi non potest, qua contin- genter libera, in priori naturæ aut æternitatis, quàm modus ille existat: ac proinde nec ab æterno, simpliciter, cùm illa non fuerit ab æterno simplici- ter, priusquam modus ille existat: ne alioqui totum ante partes suas essentiales existere debuerit. Hæc ille, ex quibus evidenter colligitur exercitium libertatis non potuisse in Deo ab æterno fuisse, id quod salva Scripturæ veritate nequit affir- mari, 1. Corinth. 2. v. 8. Quam prædestinavit Theologorum. quid est? Substantiáne, an accidens? Si Pri- mum, erit persona, & mysterium incarnationis<-P>@@ <-P>erit frequentissimum, ex quo adducitur simi- litudo; erit enim unio intrinseca personalis. Si Secundum, dabũtur infinita accidentiasine sub- jecto, quot sunt scilicet Dei volitiones. Item. Dabitur actus voluntatis sine actu intellectus proportionati, creati scilicet. Deinde. Talis actus erit vitalis: ergo à Deo vitaliter operan- te. Atqui hoc stare nequit, quia est operatio ad extra, cùm tamen vita intentionalis intrin- secam immanentiam dicat. Deinceps. Cùm actus dictus intimè ad Deum spectet, non vi- detur cur non possit esse æternus: quia testi- monia Scripturæ, quibus omnia esse creata in tempore dicuntur, supponunt voluntatem Dei in suo gradu ab æterno integrè constitu- tam, & tantùm procedunt de ijs, quæ extra Deum sunt, omnia enim creata unum consti- tuunt gremiũ extra creatorem, & ita quæ ad ipsum intimè spectant, intra illud minimè con- tinentur. Tandem, (ut alia omittam, pro quibus non deerunt strenui bellatores) ad sal- vandam actuum liberorum in Deo proprieta- tem, servato etiam præfati Auctoris philoso- phandi modo, non est opus actum voluntatis creatum ponere: quod evidenter ostenditur: Nam in actu necessario volitionis est quid- quid desiderari potest in ratione volendi, ut Auctor recognoscit: Ergo addita libera termi- natione habetur, quidquid pro libertate neces- sarium dici potest. Patet consequentia ex ipsis terminis, & ex Auctore ipso, qui terminatio- nes Deo intrinsecas impugnat, eò quòd illæ Deo identificatæ sint, & ita indifferentiæ ni- hil in illis relucet, ut videri potest n. 60. ubi contra Auctores, qui terminationes hujusmodi defendunt, resolutivè decernit. Et quidem ille modum esse videtur innuere, dum citato nu. 109. ait, quod jam ex ipso positum: In priori naturæ aut æternitatis, quàm modus ille existat. Licèt enim & in modo suæ difficultates sint, sed non ijs, quas exposuimus, comparandæ: unde & sunt qui Deo attribuant relationes in tempore advenientes. dam sententiam refert, asserentium actus libe- ros in Deo ultimatè constitui per determinati- vum aliquod ab externo existens, quod aptiùs explicatur negativè, quàm positivè, sicut Deus^. quatenus inest ipsis defectus perfectio- nis & entitatis, ad eum modum quo inest Deo excessus perfectionis & entitatis, significantur etiam à suis auctoribus aliquando positivè sub nomine (sic aliquid in Auctore desideratur, amanuensis, aut typographi incuria) ab alijs, veritatis objectivæ, ab alijs entis diminuti, seu secundùm quid tantùm: ab alijs entis purè denominativi: ab alijs entis rationis non ficti, habentis ex sensu omnium hoc solum munus, & prędicatum reale, sibi intrinsecum, denomi- nandi formaliter ab æterno divinum intelle- ctum & voluntatem ad alteram partem con- tradictionis, circa omnes & singulas creaturas. Sic illi, circa quorum discurrendi modum cita- tus Scriptor Arti. 17. licèt in eo specialiter re- fellendo secundùm modos illos variæ explica- tionis non duxerit operæ pretium immorari: probans solùm nullo à Deo distincto posse<-P> @@0@ @@1@ perfectionem suam nullo extra se indiget, cir- ca quod doctè discurrit, sed ejus rationibus non fuerit nimis operosum respondere. Id quidem quod de negativo prædicato dicitur, consenta- neum est modo explicandi nostro, dum com- plementum liberi actus in extensione eminen- tiali constituimus, quæ positivam rationem sonat, licet ad negationem ibidem explicatam sit tandem revocandum, quæ meritò dici po- test æquivalens, quoad denominationem posi- tivæ rationi. Ubi præsertim de Deo agimus, respectu cujus æquivalentia specialius locum habet ob eminentissimam perfectionem, unde & negationes ipsæ hujusmodi excellentiæ ali- quid participant, id quod in unitate gravissimi Scriptores censent, quam supra ens solam di- cunt superaddere negationem. luntate Dei, postquam per plura Capita cona- tus est formalitatem constituentem liberum actum explicare, & illius defectibilitatem n. 93. adducta sententia Cajetani, affirmat esse illam ipsissimam suam, si quod de perfectione à Cajetano dictum, & alia, quæ deceptus in eo addidit, secernantur: putat enim ille formali- tatem dictam minimè dicere perfectionem, & quæ est ingeniorum diversitas, P. Aldrete eo ipso quòd identificabilis cum Deo sit, perfectio- nem esse contendit Disput. 9. Sect. 3. Addit P. Antonius sententiam suam eamdem esse cum sententia P. Salas de additione modi, sed ait illum minùs cautè locutum, dum asseruit po- tuisse modum illum non esse Deum: censet enim actus Dei liberos eo ipso quòd fuerint æterni non potuisse non esse, & ita nec non esse Deum. Et verò modus explicandi prædi- cti Patris, juxta quam admittit defectibilitatem diminutam, seu secundùm quid, satis innuit à sententia Cajetani non penitus abhorrere, quoad contingentem additionem & defecti- bilitatem. Admissa autem sententia P. Salas, magis consequenter videtur ille locutus: po- nere enim actuum liberorum juxta constitu- tionem dictam per modum additum necessa- riam existentiam, contra rationem liber- tatis esse videtur, cùm non potuerint non esse.
tamine 10. facilem & perspicuam in negotio præsentî, pro quo adeò exoptata illa est, confi- denter pollicetur, quam & breviter proponit dicens, divinam voluntatem non esse poten- tiam physicam respectu suorum actuum, sed intentionalem, idq́ue etiam respectu actuum liberorum, qui deficere quoad physicam enti- tatem nequeunt ratione identificationis, benè tamen & verè ratione formalitatis intentiona- lis. In quo quidem doctus Pater inventus est minus habens, quia neque difficultatem eno- davit, neque explicationem commodam ad- hibuit: præterquàm quòd ratio intentionalis tendentiæ in actibus est ipsa eorum essentia, quæ deficere non potest ijsdem permanen- tibus; nisi nomine tendentiæ terminatio- nem ad creatos effectus intelligat, quæ in ore aliorum valdè frequens est, sed<-P>@@ <-P>quæ difficultates patitur apud eos improba- tas.
rit dicens actum liberum esse perfectionem virtualiter distinctam à divina natura & om- nino indefectibilem, quoniam constituitur inefficienter per hunc vel illum actum vagè & indeterminatè oppositum: non quod per unius positionem alterius defectus suppleatur, sed quia ex duobus tendentijs intentionalibus con- surgit unica perfectio, quæ qualibet illarum posita perseverat: unde non dicitur absolutè deficere, cùm maneat ejus perfectio in illius conceptu specialiter significata. In quo à Ca- jetano ex eo recedit, quòd ille diversas dicit perfectiones, absolutè defectibiles. Et quidem ingeniosus Auctor, ut suam stabiliat positio- Yüklə 19,02 Mb. Dostları ilə paylaş:
|