Avtomatlashtirishning texnik vositalari faninig maqsadi va vazifalari

Membranali-purjinali ijro mexanizmlari hisoblash
Membranali-purjinali ijro mexanizmlari membrana bilan qopqoq (tepadagi yoki pastdagi) orasidagi bitta ishchi bo‘shliqqa ega bo‘lib, unda bir yo‘nalishdagi siljituvchi kuch ta’sir etayotgan bosim hisobiga hosil bo‘lsa ikkinchi tomondagi siljituvchi kuch elastik prujinani ta’siri hisobiga hosil bo‘ladi. Maxsus kiritilgan prujina hisobiga ishchi bo‘shliqdagi bosim bilan ijro mexanizmining chiqish zvenosi orasida proporsional bog‘lanish amalga oshiriladi.
Membrana-prujinali ijro mexanizmlarining chiqish zvenosini yo‘nalishiga qarab ularni quyidagi turlarga bo‘linadi:
- to‘g‘ri ta’sir etuvchi (agar ishchi bo‘shliqda siqilgan havo bosimi oshib borsa, unda chiqish elementi membranani diametri bo‘yicha mahkamlangan joydan uzoqlashsa) ППХ;
- teskari ta’sir etuvchi (agar ishchi bo‘shliqda siqilgan havo bosimi oshsa unda chiqish zvenosi membranani diamatri bo‘yicha mahkamlangan joyga yaqinlashsa) ОПХ.
To‘g‘ri ta’sir etadigan ijro mexanizmi rasm ..da keltirilgan. Uni tipii MIM – ППХ. Ishchi bo‘shliq 2 membrana bilan tepadagi krishka 1 hisobiga hosil bo‘ladi. Tayanch disk 3 ga shtok 8 biriktirilgan bo‘lib, u prujinani tepa qismida turadi. Prujinani pastki qismi esa 6 shaybaga tiralib turadi, u o‘z navbatida rezbali vtulka 7 ni yordamida siqilib qo‘yilgandir. Rezbali vtulka 9 kronshteynni rezbasi yordamida surilishi mumkin. Kronshtenga boltlar yordamida pastki qopqoq 4 mahkamlanadi.
Ijro mexanizmlari shunday konstruksiyalashtiriladiki, ularni ishchi bo‘shliqlarida havo bosimi standart diapazonda o‘zgarishi (0,2-1,0 kgk/sm2) uni chiqish elementini shartli surilishi SU ga teng bo‘ladi. Ijro mexanizmining shartli surilishi quyidagi qator orqali belgilanadi: 4, 6, 10, 16, 25, 40, 60, 100 mm.
Ijro mexanimlarida ishlatiladigan prujinalarni bikirligi quyidagi formula orqali topiladi

Bu yerda F_EK va F_EN membranani effektiv yuzasi (uni surilishi bo‘yicha oxirgi va boshlanish holidagi); р_К va р_Н –ishchi bo‘shliqdagi oxirgi va boshlang‘ich siqilgan havoni qiymatlari.
Ijro mexanizmini shartli surilishiga to‘g‘ri keladigan prujinani siqilishi:

Prujinani o‘lchamlari quyidagi formula orqali topiladi:



Bu yerda G – siljish moduli, uni qiymati taxminan 8000 kgk/mm²; d- simni diametri, mm.; D₂ – prujinani o‘rtacha diametri, mm.; n – prujinani ishchi o‘ramlarini soni; k₂– tuzatish kirituvchi koeffitsiyent

C-prujinani indeksi, uni qiymati D₂/d nisbat bilan topiladi. Ijro mexanizmida ishlatiladigan prujinalar uchun С = 3-10 oraliqda olinadi.
Membranali prujinali mexanizmini asosiy statik keltirilgan xatoligi xaqiqiy va keltirilgan siljishni uni shartli siljishi ga nisbati absolyut qiymatiga aytiladi va u quyidagi formula bilan topiladi