Avtomatlashtirsh va boshqaruv

Mikroprotsessorli sistemaning umumlashtirilgan
strukturasi.
Har qanday boshqarish va xisoblash qurilmalarida yoki sistemalarida uch turdagi sigrallar oqimi mavjud: ma`lumotlar, adreslar va boshqarish signallari. Bu signallar oqimini ta`minlovchi shinalar strukturasiga kơra MPlar umumiy va taqsimlangan shinali turlarga bơlinadi: a) umumiy shinali MPlarda ma`lumotlar va adreslar yagona shina orqali uzatiladi. Bu shinaning vazifasi ma`lumotlar va adreslar uzatish uchun vaqt bơyicha taqsimlangan bơladi; b) taqsimlangan shinali MPlarda xar bir turdagi signallar uchun aloxida shina nazarda tutilgan. Dastlabki MPlarda xar bir turdagi signallar uchun aloxida-aloxida shinalar nazarda turilgan. 1.3 - rasmda ajratilgan shinali MP uchun shinalar sxemasi keltirilgan:



1.3-rasm. Ajratilgan shinali MP sxemasi.
16 va undan ortiq razryadli MPlar ishlab chiqarilishi bilan MP katta integral sxemasidagi chiqishlar soni kơpligini va MPlarning tezkorligi oshganligini inobatga olib, xamda ularning geometrik ơlchamlarini kichiklashtirish maqsadida adreslar va ma`lumotlar shinalari funksiyalarini yagona shina (chiqishlar gruxi) orqali amalga oshirish imkoniyati paydo bơladi. Bu shinaning funksiyasi adres va ma`lumotlar oqimlari orasida vaqt bơyicha taqsimlanadi. 1.4-rasmda umumlashtirilgan adreslar va ma`lumotlar shinasiga ega MP va bu shinani ajratish imkoniyatini beruvchi adreslar va ma`lumotlar buferlarining ulanish sxemasi keltirilgan:

MPli boshqarish sistemasida xisoblash jarayoni MP blokida amalga oshirilsa, programmalar va turli ma`lumotlar xotira blokida saqlanadi.

1.5 - rasm. MPli boshqarish sistemasining umumlashtirilgan strukturasi.
Operator bilan bog’lanish va boshqarish ob`ekti bilan bog’lanish shu funksiyalarga mơljallangan interfeys bloklari yordamida amalga oshiriladi. Ulardan tashqari MPli boshqarish sistemasi strukturasi ơz ichiga taymer, darajali uzilishlar kontrolleri, xotiraga tog’ridan-to’g’ri murojaat qilish kontrolleri va boshqa bloklarni xam olishi mumkin. MPli boshqarish sistemasining umumlashtirilgan strukturasi 1.5 – rasmda keltirilgan:
MP blokida M/A - umumlashtirilgan ma`lumotlar va adreslar chiqishlari, BS-boshqarish signallari chiqishlari, TIG-takt impul`slari generatori, MB va AB - ma`lumotlar va adreslar buferlari, ADsh- adreslar deshifratori, IXB- ichki xotira bloki(katta integral sxemalarda quriladi), OI- operator bilan bog’lanish interfeysi, BOI- boshqarish ob`ekti interfeysi, DUK- darajali uzilishlar kontrolleri, TXK- xotiraga to’g’ridan-to’g’ri muroja’t qilish kontrolleri, TXB- tashqi xotira bloki, T- taymer, Klav.-klaviatura, Ind.- indikatsiya.