Axborotlashtirish texnologiyalari

Ikkilik sanoq sistemasi. Ikkilik sistema ham o’nlik sistema kabi pozitsion sistema bo’lib, unda sonlar faqat ikkita 1 va 0 yordami bilan ifodalanadi.
Misol. 111110₂ va 101₂ sonlarning yig’indisini toping. Bu sonlarni bir ustunga yozib, umumiy qoida bo’yicha qo’shamiz.
111110₂
+ 101₂
1000011₂
Misol. 1011,101₂ va 101,01₂ sonlarining ayirmasini toping.
1011,101₂
- 101,01₂
110,011₂
Misol. 1010₂ va 11₂ sonlarning ko’paytmasini toping.
1010₂
x 11₂
1010
1010
11110₂
Ikkilik sanoq sonlari ustida bo’lish amalini bajarishda ko’paytirish va ayirish amallaridan foydalaniladi.
Sakkizlik sanoq sistemasining asosi 8 ga teng bo’lib, undagi sonlar 0,1,2,3,4,5,6,7 raqamlari orqali ifoda qilinadi. Qo’shish, ayirish, ko’paytirish va bo’lish amallari 8 lik sanoq sistemasi qoidalari asosida bajariladi.
Masalan.
1) 732₈ 2) 732₈
⁺324_{8 _}^-324₈
1256₈ 406₈
O’n oltilik sanoq sistemasining asosi 16 ga teng bo’lib, undagi sonlar 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 8, 9, A, B, C, D, E, F raqamlari orqali ifodalanadi. Bunda A- o’nni, B - o’n birni, C- o’n ikkini, D- o’n uchni, E- o’n to’rtni, F- o’n beshni bildiradi. Sonlarni bir sanoq sistemasidan ikkinchi sanoq sistemasiga o’tkazish qoidalari mavjud:
2 – amaliy mashg’ulot
Mavzu: Sonlarni bir sanoq sistemasidan boshqasiga o‘tkazish.
Reja:

1. 
   Sanoq sistemalari va unda amallar bajarish.
   
2. 
   Bir sanoq sistemasidan boshqasiga o‘tish.
   
3. 
   Mustaqil topshiriqlar bajarish.
   

Mashg’ulotning maqsadi:

1. 
   Sanoq sistemalari va unda amallar bajarishni o’rganish.
   
2. 
   Bir sanoq sistemasidan boshqa sanoq sistemasiga o’tish ko’nikmalarini shakllantirish.
   

Dars o’tish usuli: Takrorlash, suhbat va savol-javob, mavzu mazmunidan kelib chiqib talabalarga mustaqil topshiriqlar berish va ularni tasavvurini bilish.