Ayətullah məHƏMMƏd məHƏMMƏDİ reyşƏHRİ İslamda aiLƏ SƏADƏTİ Mütərcim: Dr. Əfzələddin Rəhimov

AYƏTULLAH MƏHƏMMƏD MƏHƏMMƏDİ REYŞƏHRİ
İSLAMDA

AİLƏ SƏADƏTİ
Mütərcim: Dr. Əfzələddin Rəhimov

Mütərcimdən
Heç kimə gizli deyildir ki, ailə, insanın formalaşmasında ən mühüm rol oynayan amildir. Məhz ilk dəfə ata-anasının isti ailə ocağında dünyaya göz açan körpələr, onların qarşılıqlı olaraq bir-birilərinə məhəbbət, sevgi və sayğı göstərdiklərinin şahidi olur. Elə bu sevgidən dünyaya gəlmiş körpə, sonralar onların davamlı məhəbbətinin nəticəsi olaraq qayğı və şəfqət görür. Evdə ata-ananın bir-birilərinə hörmət, mərhəmət və dəyər verərək rəftar etdiyini müşahidə edən körpə, böyüdükcə bütün bunları mənimsəyir, adət və ya əxlaqına həkk edir. Bu tərbiyə onu təkcə valideynlərinə deyil, bütün cəmiyyətə şərəfli, ləyaqətli, şəfqətli və düzgün insan olaraq təqdim edilməsində mühüm və əsaslı rol oynayır. Ailə tərbiyəsi valideynlərin bir-birilərinə və övladlarına qarşı rəftarları, onları saleh əməlli bir şəxsiyyət kimi yetişdirir. Necə ki, Həzrət Məhəmməd (s) buyurur: "Allah-təala, övladının xətalarını bağışlamaqla və ona dua etməklə, onun yaxşı əməl sahibi olmasına (ata-anasına xeyirxahlıq etməsinə) kömək edən şəxsdən (valideynlərdən) razı olsun."¹

Amma əksinə bu körpə, dünyaya gəldiyi gündən ailədaxili münaqişələrin, valideynlərinin bir-birinə qarşı kobud rəftarlarının, adını belə çəmək istəmədiyim müxtəlif xoşagəlməz davranışların şahidi olarsa, onun olduqca acınacaqlı psixiloji və mənəvi halını təsəvvür etmək elə də çətin deyildir. Görəsən, valideynləri, yaddaşına qəm-kədər, kin-küdurət, iztirab və qəzəb həkk olmuş bu körpənin gələcəkdə onlarla qarşı və cəmiyyətdə başqalarına qarşı necə davranacağını umurlar? Həmçinin, ailədə övlada qarşı qeyri-etik davranışlar, onun şəxsiyyətini sındırmaq, təhqir etmək, döymək və sair kimi doğru olmayan yaramaz əməllər, onun ruhi sarsıntılar içində böyüməsinə, daim içinə qapalı olmasına, ya əksinə davakar və rəhimsiz, qəddar, təcavüzkar olmasına gətirib, çıxarır. Allahın elçisi (s) bu barədə belə buyurur: "Allah-təala, övladlarını onların üzünə ağ olmağa məcbur edən, ata-anaya nifrin edər."¹

Unutmaq lazım deyildir ki, ailə bütöv bir cəmiyyətin, millətin və dövlətin modeli və kiçik formasıdır. Əgər bir cəmiyyətdə mövcud olan ailələr, möhkəm təməllərə və sağlam mühitə sahib olarsa, deməli, o cəmiyyət də, möhkəm bünövrəyə və sağlam mühitə malikdir. Azərbaycan xalqı, hələ qədim zamanlardan bəri daim ailə həyatını müqəddəs saymış və onun davamlılığına dəyər vermişdir. Ərin ailədə öz həyat yoldaşına hörmətlə davranması, ona dəyər verməsi, cəmiyyətimizdə müqəddəs ana obrazını yaratmışdır. Qadının öz ərinə itaət edərək, ona daim sayğı və ehtiramla yanaşması isə zəhmətkeş və müdrik ata simvolunu zehinlərə həkk etmişdir. Bütün bunlarda qədim milli dəyərlərimiz, adət-ənənələrimizin müəyyən qədər payı olsa da, islam dininə etiqad bəsləyən xalqımızın öz dininə qarşı itaətkarlığının və sayğısının xüsusi rolu vardır. Çünki dinimiz bu yönümdə çox əsrarəngiz, misilsiz və hərtərəfli göstərişlərə malikdir. Elə bu baxımdan da, biz bu dəyərli kitabın tərcüməsini əziz xalqımıza təqdim etməyi özümüzə borc bildik.

Diqqət etmək lazımdır ki, bu kitab ailə haqqında Quran ayələrinin və hədislərin şərhsiz toplusundan ibarətdir. Müəllif bir neçə məqalədə şərhlər vermiş və mətləbi izah etmişdir. Amma ailə haqqında islam dininin fikrini bilmək üçün bu kitabı pərakəndə formada deyil, tam şəkildə oxumaq lazımdır. Ümidvarıq, bu kitab dəyərli xalqımıza gözəl bir mənəvi töhfə olsun. Amin!

Giriş
Ailə, kişi və qadının evlənməsi ilə başlayır və övlad sahibi olduqları zaman əhatə dairəsi genişlənir. Bu quruluş, insan şəxsiyyətinin formalaşdıran və cəmiyyətin kamilləşməsində mühüm rol oynayan əsas amildir. Elə buna görə də, islam dini insanın kamilliyə ucalmasını qarşısına məqsəd qoyduğu üçün, bu təyinedici rola malik quruluşun daha möhkəm olması və onun dağılmasının qarşısını almaq məqsədilə mühüm tövsiyələr buyurmuşdur. İnsanın fitrəti ilə tam uyğun olan bu göstərişlər, bu yöndə olan başqa tövsiyələrlə müqayisə etdikdə, bir daha islam dininin həqiqətən də, ilahi vəhydən qaynaqlandığının şahidi olarıq. Deməli, sağlam ailə quruluşuna sahib olmaq və onun dağılmasının qarşısını almaq üçün bu ilahi göstərişlərə əməl etməliyik.

Qurani-kərimin və islami rəvayətlərin buyuruqlarına başlamamışdan öncə, bu məsələlərə diqqət etmək lazımdır: