Ayetullah uzma

HAYIZLA İLGİLİ DİĞER HÜKÜMLER

490- İlk kez âdet gören (=mübtedia), kendine âdet edinemeyen (=muztariba), âdetini unutan (=nasiye) ve belli sayıda âdet gören kadınlar, hayız özelliklerini taşıyan bir kan görürler veya üç gün süreceğini kesin olarak bilirlerse, ibadetlerini terk etmeleri gerekir. Sonradan hayız olmadıkları anlaşılırsa, yerine getirmedikleri ibadetleri kaza etmelidirler.

491- Belli âdeti olan kadın, ister belli zamanda âdet görüyor olsun, ister belli sayıda veya hem belli zamanda ve hem de belli sayıda âdet görüyor olsun, eğer iki ay peş peşe âdetinin tersine kan görür ve bu iki ayda gördüğü kanın zamanı veya günlerinin sayısı ya da hem zamanı hem de günlerinin sayısı birbiriyle aynı olursa, kadının âdeti bu iki ayda gördüğü şekle dönüşmüş olur. Meselâ, ayın birinden yedisine kadar kan gören ve sonra temizlenen kadın, iki ay peş peşe, ayın onundan on yedisine kadar kan görür ve temizlenirse, artık bundan böyle âdeti ayın onundan on yedisine kadar olur.
492- "Bir ay"dan kastedilen, kan görmenin başlangıcından otuz gün geçen süredir. Yoksa ayın birinci gününden sonuna kadar ki zaman süreci değildir. Elbette adet vakitlerini belirleme yerleri bunun dışındadır. Belirli zamanlarda olan adeti belirlemedeki süreden kasıt kameri aydır, şemsi ay değil.
493- Normal olarak ayda bir defa kan gören kadın, bir ayda iki defa kan görür ve arada temizlendiği günler on günden az olmadığı takdirde, hayız kanı özelliklerine sahip olmasa da, her ikisini hayız kanı saymalıdır.
494- Kanın değişik özelliklerinden hayız kanını belirlemesi gereken kadın, üç gün veya daha fazla hayız özellikleri taşıyan kan görürse, daha sonra on günden fazla istihaze özelliklerini taşıyan kan görürse, daha sonra üç gün yeniden hayız özelliklerini taşıyan bir kan görürse; hayız özellikleri taşıyan ilk üç günü ve son üç günü hayız saymalıdır. Ama iki kandan biri adet günlerinde olur, fakat oradaki on günün hepsinin istihazen kanı olduğunu veya bir miktarının hayız kanı olduğunu bilmezse, bu surette adet günlerinde olan kan hayız, geri kalan ise istihazedir.
495- Kadın, on günden önce temizlenir ve fercinde kan olmadığını bilirse, on gün tamamlanmadan önce yeniden kan geleceğini zannetse bile ibadetleri için gusletmeli; ama on gün tamamlanmadan önce yeniden kan göreceğini kesin olarak bilirse, daha önce de denildiği gibi, ihtiyaten gusletmeli, ibadetlerini yerine getirmeli, hayız kanı gören kadına haram olan şeylerden kaçınmalıdır.
496- Kadın on gün olmadan temizlenir; ancak fercinde kan olduğuna ihtimal verirse; ya ihtiyaten ibadetlerini yerine getirmeli veya istibra etmelidir. İstibra yapmadan ibadetlerini terk etmesi caiz değildir.
İstibra ise şudur: Fercine bir miktar pamuk sokup bir miktar bekledikten sonra çıkarmalıdır. Eğer pamuk temiz ise gusledip ibadetlerini yerine getirmelidir; eğer temiz değilse, sarı renkte olan suya bulaşmış olsa da, belli âdeti yoksa veya âdeti on gün ise veya adet günlerinde ise beklemelidir; on günden önce temizlenirse gusleder. Eğer on günün başında temizlenir veya kanı on günü geçerse, onuncu günün başlangıcında gusleder.
Eğer âdeti on günden az olursa, on gün tamamlanmadan veya onuncu günün başında temizleneceğini bilirse gusletmemelidir.
497- Bir kaç günü hayız sanıp ibadet etmez ve sonradan hayız olmadığını anlarsa, o günlerde yerine getirmediği namaz ve oruçları kaza etmelidir. Eğer birkaç günü hayız görmüyor zannıyla ibadet eder ve sonra hayız olduğunu anlarsa, oruç tutmuş olduğu günleri kaza etmelidir.
NİFAS (=LOHUSALIK)

508- Çocuğun ilk kısmı ana karnından çıkmaya başladığı andan itibaren kadından on gün boyunca gelen kan, nifas kanıdır. Nifas ve lohusa olan kadına "nefsâ" denir.

499- Çocuğun hiçbir parçası dışarı çıkmadan önce kadından gelen kan, nifas değildir.
500- Çocuğun vücut yapısının tamamlanmış olması gerekmez; eğer pıhtılaşmış kan ve et parçası olmaktan çıkar ve düşerse on gün içinde gördüğü kan nifas kanıdır.
501- Nifas kanının âsgari süresi, bir an gelmesidir. Azamî süresi ise, on gündür; yani on günden fazlası nifas sayılmaz.
502- Kadın, bir şeyin düşüp düşmediği veya düşen şeyin, çocuk olup olmadığında şüphe ederse araştırma yapmasına gerek yoktur. Gelen kan da şer’i olarak nifas kanı değildir.
503- Adet kanı gören kadının yapması haram olan şeyler, nifas kanı gören lohusa kadına da haramdır. Camide durmak, Mescidu’l-Haram ve Mescidu’n-Nebi’den geçmek, vacip secde ayetlerini okumak, Kurân yazısına ve Allah’ın ismine dokunmak ihtiyaten farz olarak haramdır.
504- Nifas durumunda olan bir kadını boşamak batıl ve onunla cinsel ilişkide bulunmak haramdır. Ama keffareti yoktur.
505- Belli sayıda adet görmeyen kadın, ondan gelen kan on günden fazla olmazsa hepsi nifas kanıdır. Şu halde on günden önce temizlenirse, gusletmeli ve ibadetlerini yerine getirmelidir. Sonra bir veya daha fazla kan görürse, kan gördüğü günlerle temiz olduğu günlerin sayısı on günü geçmezse bütün gördüğü kanları nifas kanı saymalıdır. Temiz olduğu günlerde ise vacip ibadetlerini ihtiyaten yerine getirmeli, nifas kanı gören kadına haram olan şeylerden de kaçınmalıdır. Oruç tutmuşsa kaza etmelidir. Sonradan gördüğü kan on günü geçerse, on gün içerisinde gördüğü kanı nifas, on günden sonrasını da istihaze kanı saymalıdır.
506- Belli âdeti olan bir kadın, on günü geçmese dahi, adet günlerinden fazla kan görürse, adet günleri geçtikten sonra, nifas kanı gören kadına haram olan şeyleri terk ederek, istihaze olan kadının yapması gereken şeyleri de yapmalıdır. Bir kereden fazla kan görürse; aradaki temiz olduğu günler adet günü sayısınca olursa kanı nifas kanı saymalıdır. Ortadaki temiz olduğu ve adetinden fazla olan günlerde ihtiyat gereği nifas kanı gören kadına haram olan şeylerden kaçınmalı ve vacip amelleri de yapmalıdır.
507- Nifas kanından temizlenen kadın, eğer içeride kan bulunduğuna ihtimal verirse, ya farz ihtiyat gereği guslederek ibadetlerini yapmalı veya istibra etmelidir. İbadetlerini istibra etmeden terk etmesi caiz değildir. İstibranın yapılış şekli 496. meselede açıklandı.
508- Kadının nifas kanı on günü geçerse, gördüğü adet sayıları da belli ise, adet günleri kadar nifas geri kalan ise istihazedir. Adet sayısı belli değilse on gün nifas geri kalan ise istihazedir. Adetini unutmuşsa ihtimal verdiği en yüksek rakamı göz önünde bulundurmalıdır. Adeti olan adetten sonra, adeti olmayan doğumun onuncu günden on sekizinci gününe kadar, istihaze hükmünü yerine getirmeli, nifas kanı gören kadına haram olan şeylerden de kaçınmalıdır.
509- Belli sayıda adet gören kadın, doğumdan sonra bir ay boyunca kan görürse, adet günleri miktarınca nifas kanıdır. Nifastan sonra on gün gördüğü kan ise; belli vakitlerde hayız görse ve kan da aylık adet dönemine rastlamış olsa bile istihazedir. Örneğin her ayın yirmisinden yirmi yedisine kadar adet görüyorsa, ayın onunda da doğum yapmışsa, bir ay boyunca da devamlı kan görmüşse, bu durumda; ayın on yedisine kadar nifas, ondan sonra on gün -ayın yirmisinden yirmi yedisine kadar adet dönemi de olsa- istihazedir.
On gün geçtikten sonra belirli vakitlerde adet oluyorsa, gördüğü kan da adet günlerinde değilse, bir ay veya daha fazla beklemek zorunda kalsa veya kan bütün hayız özelliklerini taşısa bile, adet günlerini beklemelidir. Ama belli zamanlarda adet görmüyorsa, mümkünse hayız olup olmadığını kanın özelliklerinden saptamalıdır. Bunun yöntemi de 479. meselede geçti. Mümkün değilse örneğin, nifasın on gününden sonra gördüğü kanın hepsinin bir özelliği olursa ve daha sonraki aylarda da bu devam ederse, 479. meselede geçtiği gibi; her ay akrabalarından bazılarını kendisine ölçü almalı, bu şekilde adetini belirlemelidir. Bu da mümkün olmazsa, kendisine uygun olan adedi seçmelidir. Bunun açıklaması da 481. meselede geçti.
510- Belirli sayıda hayız kanı görmeyen kadın, doğumdan sonra bir ay veya daha fazla kan görürse, bunun ilk on günü nifas kanı, ikinci on günü istihazedir. Ondan sonra gördüğü kan hem hayız hem de istihaze olabilir. hayız kanını belirlemek için bir önceki meselede ki hükümlere göre amel etmelidir.
ÖLÜYE DOKUNMA GUSLÜ

511- Ölü insanın soğumuş ve yıkanılmamış bedenine dokunan yani kendi bedeninin bir kısmını ona dokunduran kimsenin üzerine, bu dokunma ister uykuda olsun ister uyanıkken, ister ihtiyarî olsun, ister gayriihtiyarî, gusl-ü mess-i meyyit (=ölüye dokunduğundan dolayı gusül) farz olur. Hatta tırnak veya kemiği ölünün tırnak veya kemiğine dokunursa gusletmelidir. Ancak ölü hayvana dokunmadan dolayı insanın üzerine gusül farz olmaz.

512- Tümü soğumamış bir ölünün bedeninin soğumuş kısmına bile dokunulsa, gusül farz olmaz.
513- Saçını ölünün bedenine veya saçına veyahut bedenini ölünün saçına dokunduran kimsenin üzerine gusül farz olmaz.
514- Çocuk ölü olarak dünyaya gelirse, vacip ihtiyata göre annesi gusletmelidir. Ama annesi ölürse çocuğun buluğ çağından önce gusletmesi ihtiyaten vaciptir.
515- Üç guslü tam olarak verilmiş olan meyyite dokunan kimseye, gusül farz olmaz. Ama üçüncü gusül tamamlanmadan, ölünün herhangi bir yerine dokunan kimseye, hatta dokunduğu bölgenin üçüncü guslü verilmiş olsa dahi, gusül farz olur.
516- Deli veya bulûğ çağına ermemiş çocuk, ölüye dokunursa, deli akıllandıktan ve çocuk bulûğ çağına erdikten sonra gusletmesi gerekir. Mümeyyiz olursa guslü sahihtir.
517- Guslü verilmemiş ölünün veya hayatta olan bir insanın bedeninden bir parça kopar ve gusül vermeden önce ona dokunulursa, kopmuş parça kemikli de olsa ölüye dokunma guslü almaya gerek yoktur. Ama ölü parçalanırsa ve biri hepsine veya büyük bir bölümüne dokunursa gusül vacip olur.
518- Gusül verilmemiş kemiğe dokunmak, ister ölüden kopmuş olsun, ister canlı insandan, guslü farz etmez. Ölü veya canlı insandan ayrılan dişe dokunmak da aynı hükmü taşır.
519- Ölüye dokunma guslü, cenabet guslü gibi alınmalıdır. Namaz kılmak isterse abdest almasına da gerek yoktur.
520- Birkaç ölüye dokunan veya bir ölüye birkaç kez dokunan kimsenin, bir gusül alması yeterlidir.
521- Ölüye dokunduktan sonra gusletmeyen bir kimsenin camide durmasının, cinsel ilişkide bulunmasının ve içinde farz secde bulunan sureleri okumasının sakıncası yoktur; ancak namaz ve benzeri şeyler için gusletmelidir.