Ayetullah uzma

NECASETİ TESPİT ETME YOLU

115- Bir şeyin necis olduğu üç yolla anlaşılır:

1) İnsanın kendisinin yâkin etmesiyle. Eğer bir şeyin necis olduğuna dair zannı olursa (=büyük ihtimal verirse) kaçınması gerekmez. Buna göre lâubalî, necislik ve temizliği gözetmeyen insanların yemek yediği kahvehane ve lokantalarda verilen yemeğin necis olduğuna dair kesin bilgi olmazsa, orada yemek yemenin sakıncası yoktur.
2) Bir kimsenin elinde bulunan şeyin necis olduğunu söylemesiyle. Meselâ, insanın hanımı ya da hizmetçisinin, elinde bulunan kap veya başka bir şeyin necis olduğunu söylemesi gibi.
3) İki âdil erkeğin bildirmesiyle. Elbette necis olma sebebini söylemelidirler. Örneğin; o şeye kan veya idrar değmiştir, demelidirler. Bir âdil kişi bile bir şeyin necis olduğunu söylerse, farz ihtiyat gereği ondan kaçınılmalıdır.
116- Bilgisizliği yüzünden bir şeyin meselâ, Fare dışkısının pak veya necis olduğunu bilmezse, konunun hükmünü sorup öğrenmesi gerekir. Ama hükmü bildiği hâlde bir şeyin pak veya necis olduğunda şüpheye düşerse, meselâ kanın necis olduğunu bilir de bir şeyin kan olup olmadığında ya da insan kanı veya sivrisinek kanı olduğundan şüpheye düşerse, o şey paktır. Araştırmak veya sormak gerekli değildir.
117- Önceden necis olan bir şeyin sonradan temizlenip temizlenmediğinden şüpheye düşülürse, necis olduğuna hükmedilir ve önceden pak olan bir şeyin sonradan necis olup olmadığından şüpheye düşülürse pak olduğuna hükmedilir. Hatta necis veya pak olduğunu araştırıp öğrenme imkânı olsa bile, araştırması gerekmez.
118- Kullandığı iki kaptan veya giydiği iki elbiseden birinin necis olduğunu bilir, ancak hangisi olduğunu bilmezse, her ikisinden de sakınması gerekir. Ama, eğer iki elbiseden birinin necis olduğunu bilir, ancak bunun kendi elbisesi mi, yoksa başkasının malı olup hiç kullanmayacağı elbise mi olduğunu bilmezse, kendi elbisesinden kaçınmasına gerek yoktur.

PAK ŞEYLER NASIL NECİS OLUR?

119- Pak şey necis bir şeye değer ve onlardan biri veya her ikisi rutubeti birbirine geçecek şekilde ıslak olursa, pak olan şey necis olur. Ama vasıtalar çoksa necis olmaz.

Örneğin; sağ elimiz idrar değmesi sonucu necis olursa, o elde yeni bir rutubetle sol ele değerse, sol el de necis olur. Ama sol el kuruduktan sonra rutubetli elbiseye değdiğinde onu da necis eder. Ama o elbise nemli olarak başka bir şeye değerse onu necis etmez. Aynı şekilde ıslaklık öbürüne geçmeyecek kadar az olursa, necasetin özü olsa dahi, temiz olan şey necis olmaz.
 120- Pak olan şey necis bir şeye değer ve insan her ikisinin veya birisinin ıslak olup olmadığından şüphe ederse, pak olan şey necis olmaz.
121- Hangisinin necis, hangisinin pak olduğu bilinmeyen iki şeyden birine yaş bir şey değerse, necis olmaz. Ama her ikisi de önceden necis olursa veya yaş olan ayrı bir şey öteki tarafa dokunursa necis olur.
122- Yer, kumaş ve benzeri şeyler ıslak olduğunda, sadece necasetin değdiği alan necis olur; diğer tarafları necis olmaz. Salatalık, kavun ve benzeri şeyler de böyledir.
123- Şıra ve yağ ve emsalleri, üzerinden biraz alınınca yeri hemen dolacak şekilde akıcı olursa, onun bir yeri necis olursa hepsi necis olur. Ama yeri boş kalacak şekilde katı olursa, sonradan dolsa bile, sadece necis şeyin değdiği yer necis olur. Şu halde eğer fare dışkısı düşerse dışkının düştüğü yer necis geri kalan kısmı paktır.
124- Sinek veya benzeri bir hayvan, ıslak olan necis bir şeyin üzerine konduktan sonra, ıslak olan pak bir şeyin üzerine konar ve insan, hayvanın necaseti kendisiyle birlikte taşıdığını bilirse, pak şey necis olur; eğer bilmezse paktır.
125- Bedenin terleyen kısmı necis olur ve ter de oradan başka yerlere akarsa, terin ulaştığı her yer necis olur. Ter, olduğu yerden başka bir yere akmazsa, bedenin diğer kısımları paktır.
126- İçinde kan olan katı balgam ve sümüğün sadece kan olan kısımları necis, diğer kısımları paktır. Öyleyse balgam ve sümük ağız ve burnun dış kısmına değerse, sadece balgam ve sümüğün necis kısmının değdiği kesin olarak bilinen yerler necis olur ve şüphe edilen yerler ise paktır.
127- Altı delik olan bir ibrik, necis bir zemin üzerine konulur ve altında ibrikteki suyla bir sayılabilecek şekilde su birikirse, ibriğin suyu necis olur. Ama ibriğin suyu basınçla akarsa necis olmaz.
128- Bedene batıp necasete ulaşan bir şey, dışarı çıkarıldığında necasete bulaşık değilse paktır. Buna göre, büyük abdest mahalline sokulan tenkıye aleti ve suyu veya bedene batan iğne, bıçak ve benzeri şeyler dışarı çıkarıldığında necaset bulaşmış olmazsa necis değildir. Aynı şekilde tükürük ve sümük de içeride kana değer ve dışarı çıkarıldığında kanlı olmazsa, necis değildir.

NECASET HÜKÜMLERİ

129- Kurân'ın yazı ve sayfasını necis etmek saygısızlık olması durumunda, şüphesiz haramdır ve anında yıkanması gerekir. Hatta saygısızlık olmasa bile ihtiyaten vacip olarak onu necis etmek haram ve necis olmuşsa, yıkanması farzdır.

130- Kurân'ın cildi necis olduğunda, Kurân'a saygısızlık sayıldığı takdirde yıkanması gerekir.
131- Kurân'ı, murdar ve kan gibi necasetlerin üzerine koymak, necaset kuru bile olsa Kurân’a saygısızlık olursa haramdır.
132- Kurân'ın bir harfini bile necis mürekkeple yazmak haramdır. Yazıldığı takdirde yıkanmalı veya yontma ve benzeri bir yolla silinmelidir.
133- Kâfire Kurân vermek, Kuran’a saygısızlık sayılırsa haramdır ve geri almak vaciptir.
134- Kurân sayfası veya üzerinde Allah'ın, Resulullah-'ın (s.a.a) veya Ehlibeyt İmamlarının (a.s) adı yazılı bir kağıt gibi, saygı gösterilmesi gereken bir şey, tuvalete düşerse, onu dışarı çıkarıp yıkamak, masrafı bile gerektirse, farzdır. Eğer çıkarmak mümkün olmazsa, o sayfanın çürüdüğüne yâkin edilene dek o tuvalet kullanılmamalıdır. Yine Türbet (Hz. Hüseyin'in -a.s- türbesine ait toprak) tuvalete düşer ve onu çıkarmak mümkün olmazsa, dağılıp tamamen yok olmasından emin olana dek o tuvalet kullanılmamalıdır.
135- Necis olan şeyi yiyip içmek haramdır. Onu başkalarına yedirmekte haramdır. Ama çocuğa ve deliye yedirmek caizdir. Delinin ve çocuğun kendisi necis olan bir yiyeceği yerse veya necis elleriyle yiyeceği necis ederek yerse onu engellemek gerekli değildir.
136- Yıkanıp temizlenmesi mümkün olan necis bir şeyi satmanın ve kiraya vermenin sakıncası yoktur. İki şartla onu karşı tarafa demesi gerekir:
1) Tarafın uyulması gereken bir hükme uymama imkânı varsa veya onu yiyecek ve içecekte kullanacaksa. Ama böyle olmazsa söylemesi gerekmez. Örneğin, taraf onunla namaz kılmak isterse bile, ona elbisesinin necis olduğunu bildirmesi gerekmez. Zira namazda elbisenin temiz olması asli şart değildir.
2) Tarafın onun sözüne itina edeceğine ihtimal vermelidir. İtina etmeyeceğini bilirse söylemesi gerekmez.
137- Eğer bir kimse, birinin necis olan bir şeyi yediğini veya necis elbiseyle namaz kıldığını görürse, ona söylemesi gerekmez.
138- Evinin veya yaygısının bir yeri necis olan kimse, o eve giren kimselerin beden veya elbise veya başka bir şeylerinin rutubetli olarak necis yere değdiğini görürse, bir önceki meselede açıklanan iki şartla durumu onlara söylemelidir.
139- Ev sahibi, yemek yerken yemeğin necis olduğunu anlarsa, 136. meselede geçen ikinci şartla misafirlere söylemesi gerekir. Misafirlerden biri anlarsa, diğerlerine söylemesi gerekmez; ama birbirleriyle olan ilişkilerinin çok sıkı olduğundan söylemediği takdirde kendisinin de necis olacağını ve zorunlu hükme müptela olacağını biliyorsa, onlara söylemesi gerekir.
140- İnsanın kiraladığı bir şey necis olursa 136. meselede geçen iki şartla sahibine söylemesi gerekir.
141- Eğer çocuk, bir şeyin necis olduğunu veya necis bir şeyin yıkandığını söylerse, sözü kabul edilmemelidir. Fakat buluğ çağına ulaşmış mümeyyiz (pak ve necisi ayırt edebilen) bir çocuk, necis ve pak olmayı iyice bilen bir çocuk, necis bir şeyi yıkadığını söylerse, o şey onun kullanımındaysa veya sözüne güvenilirse, sözü kabul edilir. Aynı şekilde bir şeyin necis olduğunu söylerse yine hüküm aynıdır.