Azərbaycan dili və nitq mədəniyyəti Dil haqqında verilən fikirlərdən hansı daha dəqiqdir?
Yüklə 1,06 Mb.
|
|
E) məchul 201.Felin qrammatik məna növlərindən biri təsirli feldən düzəlib təsirli olaraq da qalır. A) icbar B) məhcul C) şəxssiz D) qayıdış E) məlum
A) indiki zaman B) nəqli keçmiş zaman C) şühudi keçmiş zaman D) qəti gələcək zaman E) qeyri- qəti gələcək zaman
A) dərəcə zərfləri B) tərzi –hərəkət zərfləri C) zaman zərfləri D) yer zərfləri E) miqdar zərfləri 204.Zərf haqqındakı fikirlərdən biri yanlışdır: A) Felin yalnız təsriflənən formasına aid olur. B) Bəzi zərflər başqa nitq hissələri ilə ortaq sözlərdən ibarətdir. C) Hərəkəti müxtəlif cəhətdən izah edir. D) Quruluşca sadə, düzəltmə və mürəkkəb olur. E) Cümlədə, əsasən, zərflik olur. 205.Miqdar zərfi hansı cümlədədir? A) Gəlin bir az, uşaqlar, dincələk. B) Bir qədər su iç. C) Yayda istirahətə gedərik. D) Ağır otur, batman gəl. E) Yaşına-yaşına, çıxdı ocaq başına. 206.Qoşma haqqındakı fikirlərdən hansı səhvdir? A ) İsmin bütün hallarında olan sözlərə qoşulur. B) Müstəqil suala cavab ola bilmir. C) Qoşulduğu sözlə birlikdə cümlə üzvü olur. D) Qoşulduğu sözlə birlikdə müxtəlif mənaları ifadə edir. E )Təkhecalı qoşmalar sözlərə bitişik, ikihecalılar isə ayrı yazılır. 207. … danışanın ifadə etdiyi fikrə münasibət bildirir: A) modal söz B) ədat C) nida D) qoşma E) bağlayıcı 208.Aşağıdakılardan hansı xüsusiyyət məsdərə aid deyil? A) Zaman şəkilçiləri qəbul edir və şəxsə görə dəyişir. B) Təsirli və təsirsiz olur. C) Növ bildirir. D) İsim kimi hallanır və mənsubiyyətə görə dəyişir. E) Təsdiq və inkarda olur. 209. Bağlayıcılardan birinin yazılışı səhvdir: A) hər gah B) indi ki C) belə ki D)halbuki E) nəinki 210. “ Afərin “ nidası hansı cümlədə tərif mənasında işlənməmişdir? A ) Afərin! Adam da yoldaşını aldadar?! B) Afərin! Yaxşı cavab verdin! C) Afərin! Halal olsun sənə ananın südü! D) Afərin! Ozünü itirmədin. E) Afərin, oğul! Biz səninlə fəxr edirik. 211. “ 1991-ci ildən sonra Azərbaycanda çox yeniliklər baş vermişdir “ cümləsindəki qoşmanı onun sinonimi kimi hansı sözlə əvəz etmək olar? A ) bəri B) əvvəl C) qabaq D) başqa E) qeyri
A ) ay B) əhsən
C) bəh-bəh D) oxqay E) of 213.Köməkçi nitq hissələrindən dilçiliyin hansı bölməsində bəhs edilir? A ) morfologiya B) leksikologiya C) sintaksis D) üslubiyyat E) fonetika 214.Bağlayıcı işlənmiş cümləni tapın: A ) Bir vaxt deyərdim ki, ölüm uzaqdır. B) Bizimki bura qədər imiş. C) Uşaqlar üşümür ki? D) Bu ki onun uşaqlıq şəklidir. E) Bazardakı bahalıqdan şikayət edirdi.
A) nəqli B) əmr C) sual D) nida E) şəxssiz 216. “İnsanın ən birinci ustadı və təsirli müəllimi onun anasıdır” cümləsinin məqsəd və intonasiyaya görə növünü müəyyən edin. A) nəqli cümlə B) sual cümləsi C) əmr cümləsi D) nida cümləsi E) söz-cümlə 217. “Uzaqdan gələn Kamildir” cümləsində xəbər nə ilə ifadə olunmuşdur? A ) isimlə B) köməkçi sözlərlə C) feli birləşmə ilə D) sifətlə E) feli bağlama tərkibi ilə 218. Mürəkkəb mübtədalı cümləni seçin: A ) Şirin bir xatirə tək qalacaqdır dünyada Sevərək yaşayanlar, sevilərək ölənlər. B) Atamla qardaşım qonağı qarşılamağa getdilər. C) Qarabağ əzəli və əbədi Azərbaycan torpağıdır. D) Yaxşılıq əxlaqi keyfıyyətdir. E) Nazlanmaq qızların adətidir.
A ) Azərbaycan Texnologiya Universiteti tələbə qəbul edir. B) Məhəllənın uşaqları Vüsalın yaxşı maşın sürməyinə tamaşa edirdilər. C) Bağban bağçadakı güllərə öz övladı kimi qulluq edirdi. D) Mən bazardan oğluma uşaq oyuncağı aldım. E) Balaca quzu su içir. 220.Həmcins üzvlər haqqında yürüdülən fikirlərdən biri səhvdir: A) Həmcins üzvlər yalnız tabesizlik bağlayıcıları vasitəsilə əlaqələnir. B) Həmcins üzvlər bərabərhüquqlu olur. C) Eyni qrammatik formaya malik olur. D) Eyni bir cümlə üzvü ilə bağlı olur. E) Bütün cümlə üzvləri həmcins ola bilər. 221.“Qızım, görünür, sən hər şeydən xəbərdarsan” cümləsində işlənmişdir: 1) həmcins üzvlər 2) xitab 3) əlavə
4) ara söz A) 2,4
B) 1,2 C) 2,3
D) 3,4 E) 1,4
222.Həmcins üzvlər arasında işlənən hansı tabesizlik bağlayıcısından sonra vergül işarəsi qoyulur? A) da, də B) və, ilə C) amma, ancaq, lakin D) gah, ya, həm, nə E) yəni
223.Ara sözlərlə bağlı fikirlərdən biri səhvdir: A) Qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı olur B) Danışanın ifadə olunan fikrə münasibətini bildirir. C) Cümlədəki başqa sözlərdən vergüllə ayrılır. D) Yəqinlik, şübhə, nəticə və s. mənaları ifadə edir. E) Cümlənin əvvəlində, ortasında və sonunda işlənə bilir. 224.Xitab haqqında yürüdülən fikirlərdən biri səhvdir: A) Cümlənin xəbəri ilə uzlaşır. B) Cümlədə müraciət olunanı bildirir. C) İsmin adlıq halında işlənir. D) Cümlənin əvvəlində, ortasında və sonunda işlənə bilir. E) Mübtədadan xüsusi intonasiyası ilə fərqlənir. 225.Xitabla bağlı fikirlərdən yalnız biri doğrudur: A) Xitablar ay, ey, a, hey kimi köməkçi vasitələrlə birlikdə də işlənir. B) Xitab yalnız insana aid sözlərlə ifadə olunur. C) Tərkibinə görə xitablar yalnız bir sözdən ibarət olur. D) Cümlənin yalnız əvvəlində işlənir. E) Cümlə üzvləri ilə sintaktik əlaqəyə girir 226.Biri məqsəd və intonasiyaya görə sadə cümlə növü deyil: A) müxtəsər cümlə B) əmr cümləsi C) nəqli cümlə D) sual cümləsi E) nida cümləsi 227.Təktərkibli cümlələr haqqındakı fikirlərdən biri yanlışdır: A) Təktərkibli cümlələr yalnız geniş olur. B) Təktərkibli cümlələr baş üzvlərdən biri əsasında formalaşır. C) Bu cümlələr iki növə ayrılır: xəbər və mübtəda əsasında formalaşanlar. D) Xəbər əsasında formalaşan təktərkibli cümlələrin üç növü var. E) Adlıq cümlə mübtəda əsasında formalaşır. 228.Birinci tərəfi isimlə ifadə olunan birləşmələr cərgəsini göstər A) daş hasar, dəmir qapı, taxta arakəsmə, yun parça B)böyük şəhər, torpaq yol, qiymətli tədqiqat, çox kitab C) beş qitə, iki millət, qoca bağban, hündür bina D) açılan qapı, bu ölkə, dördüncü mərhələ,xeyli əsər E) yun parça, tarixi hadisə, yeni dövr, göy çəmən. 229.Birinci tərəfi sayla ifadə olunan söz birləşmələrini müəyyən et A) beş qitə, iki millət, xeyli əsər, çox kitab B) həmin hadisə, gələcək gün, vuruşan ordu, iki millət C) oxuyan uşaqlar, bu ölkə, o dağlar, bütün insanlar D) taxta arakəsmə, hündür bina, yeni dövr, günəşli ölkə E) axan su, yazılmış qanun, çit paltar, günəşli ölkə 230.Söz birləşmələrinə aid edilmiş xüsusiyyətlərdən biri doğru deyil A) Bütün vəziyyətlərdə cümlənin bir bütöv üzvü olur B)Bitmiş fikir ifadə etmir C) Birinci tərəf ikinci tərəfi izah edir D) Qrammatik əsası olmur E) Əsas və asılı tərəfləri olur 231.Biri cümlənin məqsəd və intonasiyaya görə növlərinə daxil deyil: A) adlıq cümlə; B) əmr cümləsi; C) nəqli cümlə; D) nida cümləsi; E) sual cümləsi 232.Bəs sən harada qalırsan? – sual cümləsi hansı vasitə ilə yaranmışdır? A) həm sual ədatı, həm də sual əvəzliyi; B)yalnız intonasiya; C) sual ədatı; D) sual əvəzliyi; E) modal söz və sual əvəzliyi 233.Müəyyən bir hadisə, əşya, əlamət və s. haqqında məlumat verilən cümlələr necə adlanır? A) nəqli cümlə; B) nida cümləsi; C) adlıq cümlə; D) əmr cümləsi; E) sual cümləsi 234.Söyüdlü arxın suyu azalmayacaq? –cümləsi hansı qrammatik vasitə ilə əmələ gəlmişdir? A) sual intonasiyası ilə; B) sual əvəzlikləri ilə; C) sual ədatları ilə; D) sual ədatları, və sual intonasiyası ilə; E) sual əvəzlikləri və sual ədatları ilə 235.Adam da sevgini gizli saxlarmı? – cümləsi hansı qrammatik vasitə ilə əmələ gəlmişdir? A) sual ədatı ilə; B) sual ədatları və sual intonasiyası ilə; C) sual əvəzlikləri ilə; D) sual intonasiyası ilə E) sual əvəzlikləri və sual ədatları ilə. 236. Nə üçün işıqları yandırmırsınız? – cümləsi hansl qrammatik vasitə ilə əmələ gəlmişdir? A) sual əvazlikləri ilə; B) sual əvəzlikləri və sual ədatları ilə; C) sual ədatları və sual intonasiyası ilə; D) sual ədatı ilə; E) sual intonasiyası ilə 237. Danışanın duyğu və həyəcanlarını, başqa şəxs və əşyalara münasibətini ifadə edən cümlələr necə adlanır? A) nida cümləsi; B)nəqli cümlə; C) əmr cümləsi; D) söz cümlə; E) sual cümlə 238.İsimlə ifadə olunmuş mübtəda hansı cümlədədir? A) Azərbaycan cənubda, Xəzər sahilində, Qafqaz sıra dağlarının o tayında gözəl bir ölkədir B) Sən tək gözəl yoxdur cümlə cahanda C) Onlar bir daş üstündə oturdular D) Çoxları onun xasiyyətinə dair vaxtilə söylənən əfsanələrə indi inanmır E) Şübhəsiz ki, buralar bir zaman evlərlə dolu olacaq 239.Vətən eşqi daima qəlbimizdə sönməz bir atəşdir—cümləsində mübtədanın ifadə vasitəsini müəyyən et A) söz birləşməsi ilə; B) feli sifət tərkibi ilə; C) əvəzliklə; D) məsdərlə E) isimlə. 240.Cümlənin qrammatik əsasını nə təşkil edir? A) mübtəda və xəbər; B) tamamlıq və təyin; C) xəbər və təyin; D) xəbər, tamamlıq, zərflik; E) mübtəda və zərflik 241.Əmr cümlələrindən hansı daha çox məsləhət, nəsihət bildirir? A) Düşün, Gündüz, diqqətlə düşün, çox şeyi bir də təzədən nəzərdən keçir B) Yaşa- yaşa, ay qəhrəman C) Var olsun azad yurdun azad oğulları D) Köç getdi, siz də gedin E) Çəkilsənə, bir mən də baxım 242. Qrammatikanın ele bir sahəsidir ki, leksik vahidlər, morfemlər, frazemlər – bir sözlə bütün dil faktları burada reallaşır və ünsiyyət prosesinə daxil olur. A) sintaksis B) leksikologiya C) morfologiya D) fonetika E) qrammatika
243. Tabesiz mürəkkəb cümləni göstərin. A) Qorxulu iş yoxdur, qorxaq adam var. B) At çox çapalasa da, yılxıdığı yerdən qalxa bilmədi C) Əlac ona qalır ki, mən kəndə qayıdım. D) İnanıram ki, sən yalan deməzsən. E) Müəllim özünü sakit aparsa da, sözlü adama oxşayır. 244.“Hündür bina” söz birləşməsinin tərəfləri arasında hansı əlaqə var? A) yanaşma B) idarə C) idarə, yanaşma D)uzlaşma E)tabesizlik 245.“Məktəblilər dostlarına məktub göndərdilər” cümləsində hansı sözlər arasında uzlaşma əlaqəsi var? A) məktəblilər- göndərdilər B)dostlarına- məktub C)məktub- göndərdilər D)dostlarına- göndərdilər E) məktəblilər- məktub 246. “Ananın öyüdü” söz birləşməsində tərəflər arasında hansı əlaqə vardır? A) uzlaşma və idarə B) idarə, yanaşma C ) uzlaşma D) idarə E) uzlaşma, yanaşma 247.“Mən bura gələndə uşaqları da, onu da aparmışdılar”- cümləsində cümlə üzvləri arasında hansı sintaktik əlaqələr işlənmişdir? A)tabesizlik, yanaşma, idarə B) tabesizlik, uzlaşma, yanaşma, idarə C) tabesizlik, uzlaşma, idarə D) uzlaşma, idarə E) uzlaşma, yanaşma, idarə 248. “Baxımlı film” söz birləşməsinin tərəfləri arasında hansı əlaqə var? A) yanaşma B) idarə C) tabesizlik D) idarə, yanaşma E) uzlaşma 249.Xəbəri feli sifətlə ifadə olunmuş cümləni göstərin: A ) Tələbə yoldaşım Elmir yaxşı oxuyandır. B) Bu sözlər ona deyilməməliydi. C) Azacıq aşım, ağrımaz başım. D) Bişmişlər stolun üstünə düzülmüşdü. E) O, mütləq bu xəstəlikdən sağalmalıdır. 250. “Onun gözlərindəki ifadə məni təəccübləndirdi” cümləsinın təhlili ilə bağlı fikirlərdən biri səhvdir: A )Cümlənin zərfliyi mürəkkəbdir B) Məni - tamamlıqdır. C) Cümlədə bir təyın var. D) Mübtəda isimlə ifadə olunub. E) Xəbər fellə ifadə olunmuşdur. 251.Xəbəri frazeoloji fellə ifadə olunmuş cümləni göstərin: A) Yada düşdü nişanlısı, nazlı sular sonası da... B) O, qatarda tanımadığı bir adamla görüşdü. C) Əlindəki fincan yerə düşüb sındı. D) Ona biz vaxtında çox kömək etmişik. E) Oğlunun yazdığı məktubu oxuya bilmədi. 252. “Mənim tələbə yoldaşım fərasətlidir” cümləsinin xəbəri nə ilə ifadə olunmuşdur ? A) sifətlə B) mürəkkəb adla C) söz birləşməsi ilə D) isimlə E) zərflə 253.İsmi xəbərli cümlə hansıdır? A ) Bu idmançılar yarışda birincilik qazananlardır. B) Fuad bütün gecəni oyaq qalmışdı.. C) Həkimlərin səyi nəticəsində xəstəni həyata qaytarmaq mümkün oldu. D) Qorxudan dizləri əsirdi. E) Dost dar gündə tanınar. 254. Hansı cümlənin xəbəri mürəkkəbdir? A ) Amilin atası təcrübəli inşaat mühəndisidir. B) Seçkilər ərəfəsində o, seçicilərlə görüşməli imiş. C) Bəzi sözləri baxışlardan da oxumaq mümkündür. D) Son vaxtlar Fazil çox işlə məşğul olurdu. E) Bizim müsahibimiz cəsarətlidir. 255. “Əzizim, yaxşı atanın övladı pis olmaz”cümləsinin məqsəd və intonasiyaya görə növünü müəyyənləşdirin: A) nəqli B) əmr C) sual D) nida E) şəxssiz 256.“Hərə öz bacardığından yapışar” cümləsində mübtədanın ifadə vasitəsi nədir? A) qeyri - müəyyən əvəzlik B) təyini əvəzlik C) işarə əvəzliyi D) sual əvəzliyi E) şəxs əvəzliyi 257. “Bəs bunu kimdən öyrənmisən?” sual cümləsi necə yaranmışdır? (Tam cavabı müəyyən edin.) A ) Sual ədatı, sual əvəzliyi və intonasiya ilə B) Sual ədatının köməyi ilə C) Sual əvəzliyinin köməyi ilə D) Yalnız intonasiya ilə E) Sual ədatı və intonasiya ilə 258. “Hər kəs yerindən qışqırmağa başladı” cümləsində mübtədanın ifadə vasitəsi nədir? A ) qeyri - müəyyən əvəzlik B) təyini əvəzlik C) işarə əvəzliyi D) sual əvəzliyi E) şəxs əvəzliyi 259. Mübtədası və xəbəri sifətlə ifadə olunmuş cümləni seçin. A) Qoca çox qıvraq və cəld idi. B) Yaralının vəziyyəti çox ağır idi. C) Dünənki ilıq hava bu gün birdən soyudu. D) Balaca balıq üçün dənizdə üzmək çətin idi. E) Gecələr qısalır, gündüzlər uzanır.
A) nəqli cümlə B) sual cümləsi C) əmr cümləsi D) nida cümləsi E) söz-cümlə 261. “Uzaqdan gələn Kamildir” cümləsində xəbər nə ilə ifadə olunmuşdur? A ) isimlə B) köməkçi sözlərlə C) feli birləşmə ilə D) sifətlə E) feli bağlama tərkibi ilə 262. “Kitabları aparan Muradın özü idi” cümləsində mübtəda nə ilə ifadə olunub? A) feli sifət tərkibi B) feli sifət C) isim D) sifət E) III növ təyini söz birləşməsi 263. Hansı cümlədə tamamlıq ikinci növ təyini söz birləşməsi ilə ifadə olunmuşdur? A ) Kursumuza gələn tələbələr hər gün test sualları yazırlar. B) Kənd yolu təzəcə abadlaşdırılmışdı. C) İnsan arzusu bitib-tükənmək bilmir. D) Qonşu bağdan musiqi səsi gəlir, gülüş səsləri ucalırdı. E) Yarməmmədin səsi quyunun dibindən gəldi. 264.Biri mürəkkəb söz birləşməsi deyil? A) evə sarı getmək B) Vətəni qorumaq şərəfi C) əzəmətli Şuşa qalası D) Füzuli qəzəllərinin şərhi E) doğma yurdun gözəl mənzərələri 265. Mürəkkəb zərf hansı cümlədə işlənmişdir ? A) Gecənin yarısı küçədə göz-gözü seçmirdi. B) Axşam hər şey yoluna düşər. C) Xəstə olanda səni ziyarət etmişdilər. D) Gəldim görüşünə güllər güləndə. E) Daim ağlar qəlbim, viranə. 266. Mürəkkəb tamamlıqlı cümlə hansıdır? A) Rövşən heç vaxt iradəsinə zidd getməyi xoşlamırdı. B) Onda gözəl qabiliyyət var. C) O, təkbaşına idman etməyi xoşlayır. D) İndi o da işinə ciddi yanaşandır. E) Əsas sənədləri yoxlamaq Murada tapşırıldı. 267. Hansı cümlədə vasitəsiz tamamlıq sadə isimlə ifadə olunmuşdur ? A) Ovçu özünə yeni tüfəng aldı. B) Qoca əl ağacıyla yeriyirdi. C)Vəli onu hərarətlə salamladı. D) Biz onbirinciləri sevinclə qarşıladıq. E) Vətənim verdi mənə nanü-nəmək. 268. Cümlədə isimlə ifadə olunmuş üzvlərin əlamətini bildirir: A)təyin B) mübtəda C)xəbər
D) tamamlıq E)zərflik 269.Hansı cümlədə təyin II növ təyini söz birləşməsi ilə ifadə olunmuşdur ? A) Polis rəisi Xurşudov prokurora zəng vurdu. B) Firuzə rəngli kuzələri doldurdu. C) Al-qırmızı gülləri ağ güldana yığan qızın təbəssümü yadından çıxmayıb. D) Sakit-sakit dalğalanan dəniz birdən təlatümə gəldi. E) Mühəndis Sultanov dəri paltosunu geyindi. 270. Hansı cümlədə məsdər tərkibi səbəb zərfliyi vəzifəsindədir? A ) Torpaqla məşğul olmaqdan əlləri cadar-cadar olmuşdu. B) Şəhəri düşmən hücumundan qorumaq üçün böyük texnikalar gətirilirdi. C) Rəhman atası ilə danışmağı özünə sığışdırmırdı. D) Boş-boş danışmaqdan bir şey çıxmaz. E) Qardaşı ilə görüşmək onu çox sevindirdi. 271. Cümlələrdən birində həm vasitəsiz, həm də vasitəli tamamlıq var: A) Onu əvvəlcə özündən soruş. B) Səndə gözəl qabiliyyət var. C) Məcid dayı məsələnin nə yerdə olduğunu başa düşdü. D) Mən sənin haqqında çox düşündüm. E) Zaur bu bitkilərin çoxunu tanımırdı. 272.“İlan ilan yeməyincə əjdaha olmaz” cümləsinin sintaktik təhlili ilə bağlı fikirlərdən hansı səhvdir? A )Cümlədə 4 cümlə üzvü var. B) 3 cümlə üzvü var. C) Zərflik quruluşca mürəkkəbdir. D) Cümlənin xəbəri “əjdaha olmaz”dır. E) “İlan” mübtədadır.
A ) Türkanı qarşılamaq onun ən böyük arzusu idi. B) Qardaşım, Təbrizdən gələn səslər Bakının səsidir, Bakının səsi. C) Bakıya yağan qar ara vermədən davam edirdi. D) Kitabları öyrənmək lazımdır. E) Səsini dinləməkdən doymurdum. 274. Aşağıdakı cümlələrdən hansında ayrılıqda kim? sualına cavab verən söz vasitəsiz tamamlıq kimi işlənərək nə? sualına cavab vermişdir? A ) Azərbaycan Texnologiya Universiteti tələbə qəbul edir. B) Məhəllənın uşaqları Vüsalın yaxşı maşın sürməyinə tamaşa edirdilər. C) Bağban bağçadakı güllərə öz övladı kimi qulluq edirdi. D) Mən bazardan oğluma uşaq oyuncağı aldım. E) Balaca quzu su içir. 275. “Tələbə üçün dərs oxumaq hər şeydən vacibdir” cümləsində hansı cümlə üzvləri iştirak etməmişdir? 1. tamamlıq 2. təyin 3. zərflik 4. ismi xəbər 5. feli xəbər 6. mübtəda A )2,3,5 B) 1,2,6 C) 2,4,6 D) 2,3 E) 4,5
1. Gözlərini bir an da olsun kitabdan çəkməyən Nail nədənsə yerindən dik atılıb qaçdı. 2. Oxuyan uşaq heç nəyə baxmadan öz işi ilə məşğul olar. 3. Bizə baxanlar sanki gözləri ilə bizə “rədd olun” deyirdilər. 4. “Qaçanı qovmazlar” deyibdir atalar. 5. Daima qəlbində məhəbbət yaşadan heç vaxt qocalmaz.
B)1,3,5 C) 1,2,4 D) 2,3,4 E) 2,3 277.Həmcins təyinlər hansı cümlədə verilmişdir? A ) Həm rəhmli, həm rəhmsiz insanlar buna görə çox pis olarlar. B) İgid, cəsur və qorxmazlar həmişə öndə gedər. C) Mənim dоstlarım, tanışlarım, qohumlarım bu gun sizə gələcək D) Kitabını, qələmini, dəftərini yığ, gedək. E) Dərdi olan da, olmayan da onun qapısına gedirdi.
Elmin dəryasında üzə bilməsin” -cümləsində mübtəda nə ilə ifadə olunmuşdur? A ) II növ təyini söz birləşməsi ilə B) isimlə C) feli sifətlə D) feli sifət tərkibi ilə E) III növ təyini söz birləşməsı ilə
A ) Mənim rəfiqəm Elmira burada yoxdur. B) Qala qapıları yavaş-yavaş açıldı. C) Təkcə pöhrələnən ağaclara baxmaqdan zövq alırdım. D) Yaxşı oxuyan tələbələr olimpiadada iştirak edəcək. E) Qızıl payız öz ətrini dağa, çəmənə yaydı. 280. “Müsyö Jordan bu yerlərə Qarabağın təbiətini öyrənmək üçün gəlmişdi” cümləsində zərfliyin hansı məna növləri işlənmişdir? A) yer, məqsəd B) yer, səbəb C) zaman, məqsəd D) kəmiyyət, səbəb E) tərzi - hərəkət, səbəb 281. Zərfliklə təyinin ortaq əlamətləri kimi verilənlərin biri səhvdir: A) Bütün nitq hissələri ilə ifadə oluna bilmirlər. B) Aid olduqları cümlə üzvlərinə yalnız yanaşma əlaqəsi ilə bağlanırlar. C) İkinci dərəcəli cümlə üzvləridir. D) Quruluşca sadə və mürəkkəb olurlar. E) Bəzi sualları ortaqdır. 282.Tamamlıq aşağıdakılardan biri ilə ifadə oluna bilmir: A )feli bağlama tərkibləri B) II növ təyini söz birləşmələri C) III növ təyini söz birləşmələri D) feli sifət tərkibləri E) məsdər tərkibləri 283.Həmcins üzvlər haqqında yürüdülən fikirlərdən biri səhvdir: A) Həmcins üzvlər yalnız tabesizlik bağlayıcıları vasitəsilə əlaqələnir. B) Həmcins üzvlər bərabərhüquqlu olur. C) Eyni qrammatik formaya malik olur. D) Eyni bir cümlə üzvü ilə bağlı olur. E) Bütün cümlə üzvləri həmcins ola bilər. 284.Nəticə bildirən ara sözlər hansı cümlələrdə işlənib?
A) 1,3 B) 1,2,5 C) 2,3,4 D) 3,4 E) 1,4,5
285.Ara sözlərlə bağlı fikirlərdən biri səhvdir: A) Qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı olur B) Danışanın ifadə olunan fikrə münasibətini bildirir. C) Cümlədəki başqa sözlərdən vergüllə ayrılır. D) Yəqinlik, şübhə, nəticə və s. mənaları ifadə edir. E) Cümlənin əvvəlində, ortasında və sonunda işlənə bilir. 286.Xitab haqqında yürüdülən fikirlərdən biri səhvdir: A) Cümlənin xəbəri ilə uzlaşır. B) Cümlədə müraciət olunanı bildirir. C) İsmin adlıq halında işlənir. D) Cümlənin əvvəlində, ortasında və sonunda işlənə bilir. E) Mübtədadan xüsusi intonasiyası ilə fərqlənir. 287.Həmcins üzvlü sadə cümlələr hansı cavabda düz göstərilib?
A) 1,2
B) 4,5 C) 1,4
D) 2,3 E) 3,5
A) demə, görünür B) deməli, doğrudan C) düzdür, qoy D) bax, gör E) gəlsənə, qoysana 289.Hansı cümlədə qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı olmayan iki söz işlənmişdir? A) Bilirsən, Vidadi, sözün doğrusu, Olmaq istəmirəm vicdan oğrusu. B) Nəhayət, Həsən müəllim iclasdakılara müraciətlə sözə başladı. C) Sona, o kitabı mənə ver də. D) Məncə, sən yanlış yoldasan. E) Ey mənim həqiqi dostum, de görüm fikrin nədir? 290.Xitabla bağlı fikirlərdən yalnız biri doğrudur: A) Xitablar ay, ey, a, hey kimi köməkçi vasitələrlə birlikdə də işlənir. B) Xitab yalnız insana aid sözlərlə ifadə olunur. C) Tərkibinə görə xitablar yalnız bir sözdən ibarət olur. D) Cümlənin yalnız əvvəlində işlənir. E) Cümlə üzvləri ilə sintaktik əlaqəyə girir 291.“Bu məktubu sizə hərbi hissədən göndəriblər” cümləsi sadə cümlənin hansı növünə aiddir: A) təktərkibli, geniş B) cüttərkibli, müxtəsər C) cüttərkibli, geniş D) təktərkibli, müxtəsər E) yarımçıq cümlə 292.Biri məqsəd və intonasiyaya görə sadə cümlə növü deyil: A) müxtəsər cümlə B) əmr cümləsi C) nəqli cümlə D) sual cümləsi E) nida cümləsi 293.Hansı məsdər cümlədir? A) Hər ehtimala qarşı hazır olmaq və düşməni məhv etmək. B) Stadion. Səs-küy. Futbol yarışı… C) – İsmayılzadəni tanıyırsanmı? - Bəli (H.Mehdi) D) Axşam… Göy fikirli… Dəniz nigaran… (N.Xəzri) E) Baharın son günləri idi.
A) 1,3 B) 2,4 C) 3,5 D) 2,3
E) 1,4 295.“Dur, and iç Babəkin məzarı üstə, Elləri bir yeni, ağ günə səslə!” cümləsinin növünü müəyyənləşdirin: A) mübtədasız müəyyən şəxsli cümlə B) ümumi şəxsli cümlə C) qeyri-müəyən şəxsli cümlə D) şəxssiz cümlə E) tabesiz mürəkkəb cümlə
A) Cüttərkibli sadə, geniş cümlədir B) Təktərkibli cümlədir. C) Tabesiz mürəkkəb cümlədir. D) Tabeli mürəkkəb cümlədir. E) Müxtəsər cümlədir. 297.Təktərkibli cümlələr haqqındakı fikirlərdən biri yanlışdır: A) Təktərkibli cümlələr yalnız geniş olur. B) Təktərkibli cümlələr baş üzvlərdən biri əsasında formalaşır. C) Bu cümlələr iki növə ayrılır: xəbər və mübtəda əsasında formalaşanlar. D) Xəbər əsasında formalaşan təktərkibli cümlələrin üç növü var. E) Adlıq cümlə mübtəda əsasında formalaşır.
B) Hərəkət və ya hökmün eyni zamanda hamıya aid olduğunu bildirir. C) Ümumiləşmiş mənalar ifadə edir. D) Əsasən, atalar sözləri və məsəllərdən ibarət olur. E) Ümumi şəxsli cümlələr,əsasən, geniş olur.
A) ümumi şəxsli cümlə B) şəxssiz cümlə C) qeyri-müəyyən şəxsli cümlə D) müəyyən şəxsli cümlə E) adlıq cümlə 300.Söz-cümlə haqqındakı fikirlərdən biri yanlışdır:
B) Söz-cümlələr üzvlənmir. C) Bir sözdən ibarət olur. D) Söz-cümlələrdən sonra intonasiyadan asılı olaraq müxtəlif durğu işarələri (nöqtə, üç nöqtə, nida, sual işarəsi) qoyulur. E) Bəzən nidalar, ədatlar və modal sözlər təklikdə işləndikdə bitmiş fikir ifadə edir və söz-cümlə kimi formalaşır.
A) Şifahi ədəbi dil üçün səciyyəvidir. B)Təkmilləşir, inkişaf edir. C)Hamı üçün məcburidir. D)Daima dilin inkişafını izləyir. E) Vahid olur. 302.Ədəbi dil danışıq dilinə hansı cəhətdən təsir edir və inkişaf etdirir? A) Fonetik və leksik B) Leksik C)Leksik və qrammatik D)Fonetik, leksik və qrammatik E)Fonetik və qrammatik 303.Ədəbi dilin bu üslubu 3 komponentdən ibarətdir(başlanğıc hissə, əsas hissə, sonluq): A) Epistolyar üslub B) Rəsmi üslub C)Ictimai-publisistik üslub D) Bədii üslub E) Elmi üslub 304.Danışıq dilinin xüsusiyyətidir: A) Dilin arxaikləşmiş ünsürləri mühafizə olunub uzun zaman saxlanıla bilər. B)Bütün mədəni tələblərin ödənilməsinə kömək edir. C)Yazı ənənələri ilə sıx bağlıdır. D) Bütün milli dil vasitələri hamı üçün eynidir. E)Müəyyən normalara əsaslanır. 306. Söz seçimi, sözlərin işlədilməsi, qrammatik vasitələrdən, fonetik materiallardan, sitatlardan istifadə, epiqrafların verilməsi.... Göstərilən xüsusiyyətlər hansı üsluba aiddir?
307.Bu üslub tarixən qədim, mahiyyətinə görə isə çox kütləvidir. A) Bədii üslub; B) Elmi üslub; C) İctimai-publisistik üslub; D) Rəsmi üslub; E) Epistolyar üslub 308. ....... üslubda obrazlılıq, emosianallıq olmur. Nöqtələrin yerində hansı üslubun adı yazılmalıdır.
309. Sözün istehza ilə işlədilməsi, sarkazmlar yaradılması, frazeoloji vahidlərdən geniş istifadə olunması, ifşa və tənqid üçün ən kəskin sözlər işlədilməsi...... Bu xüsusiyyətlər hansı üslub üçün səciyyəvi hesab olunur?
310. Hər bir məsələ aydın və qısa izah edilir; artıq və lazımsız sözlərə, təkrarlara yol verilmir, hər hansı bir məfhumun izahi üçün ədəbi dilin qrammatik normalarına düzgün riayət olunur.... Bu xüsusiyyətlər hansı üsluba aiddir? A) Rəsmi üsluba; B) İctimai- publisistik üsluba; C) Bədii üsluba; D) Epistolyar üsluba; E) Elmi üsluba
A) qrammatik; B) orfoepik; C) həm leksik, həm qrammatik; D) həm leksik, həm orfoqrafik; E) leksik 312. Epistolyar mətnlərin tərkibi əsasən neçə komponentdən ibarət olur? A) 3;
B) 2; C) 4;
D) 5; E) 1
A) Elmi üslub; B) Bədii üslub; C) İctimai-publisistik üslub; D)Rəsmi işgüzar üslub; E) Şəxsi yazışma üslubu
A) bədii üslubda; B) elmi üslubda; C) rəsmi üslubda; D) publisistik üslubda; E) məişət üslubunda 315.Qəflətən külək əsdi, ağacdan meyvələr yerə dağıldılar- cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur? A) leksik və qrammatik; B) leksik; C) fonetik; D) fonetik və leksik; E) qrammatik 316.Monoloq və dialoqlardan ibarət səhnə dili şəklində qurulur... A) dramaturgiya dili; B) şeir dili; C) həm şeir, həm də dramaturgiya dili; D) həm şeir, həm də nəsr dili E) nəsr dili; 317. Epiqraf, ritorik suallar, bədii nida və xitablardan daha çox hansı funksional üslubda istifadə olunur? A) bədii üslubda; B) publisistik üslubda; C)rəsmi- işgüzar üslubda; D) məişət üslubunda; E) elmi üslubda 318.BMT-nin Elmi-Tədqiqat və Tədris İnstitutunun mənzil gərargahında dünyada siyasi vəziyyətin dəyişməsi şəraitində sülhün qorunmasına nəzarət və əmin-amanlıq bərpa olunmasına yönəldilmiş yeni əməliyyatlar problemi üzrə xüsusi forum keçirilmişdir Verilmiş nümunə hansı üsluba aiddir? A) publisistik üsluba; B) elmi üsluba; C) bədii üsluba; D) məişət üslubuna; E) rəsmi- işgüzar üsluba
Dilçiliyin nitq hissələrindən bəhs edən şöbəsinə morfologiya deyilir. Nitq hissələri sözlərin məna qruplarıdır...... A) elmi üslubda; B)bədii üslubda; C) rəsmi-işgüzar üslubda; D) məişət üslubunda; E) publisistik üslubda
A) elmi və rəsmi; B) bədii və elmi; D) bədii və məişət; E) elmi və məişət 321.Əsas xüsusiyyəti konkretlik, məntiqilik və ardıcıllıq olan bu üslubda mürəkkəb cümlələr və modal sözlər nisbətən çox işlənir. Bu hansl üslubdur? A) elmi; B) bədii; C) publisistik; D) məişət; E) rəsmi-işgüzar; 322.Hansı üslubda konkret dil səciyyələndiricisi yoxdur, əsas əlamət nitqin sərbəstliyidir: A) məişət üslubunda; B)bədii üslubda; C) rəsmi-işgüzar üslubda; D) publisistik üslubda E) elmi üslubda; 323.Cümlə daha çox hansı üsluba uyğundur? O, simurq quşu kimi yenidən pərvazlanaraq bütün dünyanı onunla hesablaşmağa məcbur etmişdir A) bədii üsluba; B) elmi üsluba; D) elmi-kütləvi üsluba; E) rəsmi-işgüzar üsluba
B) aydınlığa, kütləvi anlaşıqlığa, təsirlilyə xüsusi diqqət yetirilir; C) milli ictimai təfəkkürü ifadə edən nitq formalaşır, mətbuatda formalaşır; D) müxtəlif emosiyaları ifadə edir; E) sintaksisi danışıq dilinə yaxındır, lüğət tərkibində terminologiyaya müraciət olunur.
A) aydınlıq, anlaşıqlıq, təsirlilik, xalq dilinə yaxınlıq; B) konkretlik, dəqiqlik, şablon ifadələrdən istifadə; C) emosionallıq, müxtəlif mürəkkəb cümlə tiplərindən istifadə; D) fikrin müəyyən standart formalarda olduqca yığcam ifadəsi E) terminlərdən, peşə-sənət sözlərindən gen-bol istifadə ; 326. Ədəbi dilin hansı üslubunda obrazlılıq, emosionallıq olmur? A) Elmi üslubda B)Bədii üslubda C) Ictimai-publisistik üslubda D)Rəsmi üslubda E) Epistolyar üslubda 327. Bu üsluba çox zaman mətbuat üslubu da deyilir: A) İctimai-publisistik üsluba B) Bədii üsluba C)Rəsmi üsluba D)Epistolyar üsluba E)Elmi üsluba 328. Sözün mənası haqqında elmdir? A) Semasiologiya B) onomastika C) Frazeologiya D) Leksikoqrafiya E)derivatologiya 329. Azərbycan dialiekt və şivələri ərazi prinsipə görə neçə qrupa bölünür? A) 4
B) 3 C) 2
D) 5 E)6
A)Təsviri fonetika B)Fizioloji fonetika C)Tarixi fonetika D)Müqayisəli fonetika E)Təcrübi-eksperimental fonetika.
A) əlifba prinsipi B)morfoloji prinsip C)tarixi-ənənəvi prinsip D) fonetik prinsip E)Orfoqrafik prinsip 332.Hər bir dilin yazısında işlədilən hərf və işarələrin məcmuyuna ........ deyilir. Nöqtələrin yerinədə hansı söz işlədilməlidir? A) əlifba; B) qrafika; C) fonem; D) morfem; E) leksem 333.Bu əlifbada dilimizin səslərini əks etdirməyən səkkiz artıq hərf var idi. Bütün saitlərə aid bu əlifbada xüsusi işarə yox idi. Sözlər çox müxtəlif şəkildə oxunurdu. Bu hansı əlifba idi? A) ərəb əlifbası; B) latın əlifbası; C) rus əlifbası; D) fars əlifbası; E) türk əlifbası. 334.Türkoloji qurultayda hansı əlifbaya keçmək barədə qərar qəbul olundu? A) latın əlifbasına; B) rus əlifbasına; C) fars əlifbasına; D) türk əlifbasına E) ərəb əlifbasına; 335.Neçənci ildə rus qrafikası əsasında hazırlanmış əlifbaya keçildi? A) 1940-cı ildə; B) 1937-ci ildə; C) 1938-ci ildə; D) 1939-cu ildə; E) 1936-cı ildə 336.Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçid mərhələsi nə vaxt başa çatdı? A) 2001-ci il, avqust; B) 2001-ci il, iyun; C) 2003-cü il, yanvar; D) 2002-ci il, sentyabr; E) 2002-ci il, yanvar 337.Yazının ən mükəmməl, ən çevik forması A) hərfi yazı; B) əşyavi yazı; C) şəkli yazı; D) həm fikri, həm hərfi yazı; E) əşyavi və şəkli yazı 338.Latın qrafikalı Azərbaycan yazısının növü A) fonoqrafik yazı; B) piktoqrafik yazı; C) sillabik yazı; D) ideoqrafik yazı; E) əşyavi yazı 339.Dilçilik elminin hansı sahəsi həm də leksikoqrafiya adlanır? A) lüğətçilik; B) frazeologiya; C) dialektologiya; D) morfologiya; E) sintaksis 340.Əlifba haqqında düzgün fikirlər hansılardlr?
A) 2,3,5; B) 1,3,5; C) 1,2,4 D)2,3,4; E) 3,4,5; 341.Dildə olan bütün sözlərin məcmuyuna ........deyilir. Düzgün cavab. A) leksika; B) fonetika; C) morfologiya; D) frazeologiya; E) semasiologiya
B) elmi, təsviri,tarixi C) uydurma, təsviri, leksiki D) mədəni, elmi, tarixi E) müqayisəli, mədəni tarixi
343. Təsviri leksikologiya nəyi öyrənir? A) konkret bir dilin vəya dil ailəsinin leksik tərkibini inkişaf səviyyəsində B) hər hansı bir dilin və ya geniş mənada dil ailəsinin leksik sistemini tarixi inkişaf aspektində C) qohum dillərin tarixi və təsviri leksikasının müqayisəsini D) ilkin məna və forması ilə əlaqəni tam itirmiş sözlərin etimologiyasını E) qohum dillər arsında diferensial cəhətlər 344. Leksikologiyanın şöbələri deyildir: A) leksika B) onomastika C) frazeologiya D) leksikoqrafiya E) semasiologiya
345. Semasiologiya nədən bəhs edir? A) sözün mənasından B) sözün quruluşundan C) sözün formasından D) sözün lüğət tərkibindən E) sözün aid olduğu nitq hissəsindən
346. Leksikologiyanın bu şöbəsi xüsusi ad haqqında elm deməkdir: A) onomastika B) frazeologiya C) semasiologiya D) leksikoqrafiya E) leksika
347. Frazeologiya hansı sahəni əhatə edir? A) bir birləşmələri öyrənən elm sahəsini B) məna qruplarını öyrənən elm sahəsini C) üslubi layları öyrənən elm sahəsini D) morfem tərkibi öyrənən elm sahəsini E) lüğət tərkibi öyrənən elm sahəsini 348.Sözün mövqeyi, mahiyyəti aydınlaşdırılır, sözlər mahiyyətinə görə izah olunur, söz qrupları, sözün istifadə edilmə dairəsi və üslubi xüsusiyyətləri aydınlaşdırılır. Bu xüsusiyyətlər dilçiliyin hansı şöbəsində tədqiq olunur? A) leksika; B) fonetika; C) morfologiya; D) leksikoqrafiya; E) sintaksis
A) tarixi leksikologiya; B) müqayisəli fonetika; C) təsviri fonetika; D) üslubi leksika; E) təsviri leksikologiya 350.Dildəki ayrı-ayrı leksik vahidləri müqayisəli şəkildə öyrənən leksikologiya necə adlanır? A) müqayisəli leksikologiya; B) tarixi leksikologiya; C) təsviri leksikologiya; D) üslubi leksikologiya; E) təsviri fonetika 351.Tarixi leksikologiyanın vəzifəsini müəyyənləşdirin A) Dilin leksik sistemini tarixi aspektdə araşdırmaq; B) yad dillərin leksiksistemini müqayisəli izah etmək; C) dilin leksik sistemini təsvir etmək; D) dilin leksik sistemini üslubi cəhətdən izah etmək E) qohum dillərin leksik sistemini müqayisəli izah etmək; 352.Yalnız bir kökdən ibarət olan sözlərə ........sözlər deyilir. Nöqtələrin yerinə hansı söz işlənilməlidir? A) ilkin, əsli sözlər; B) ümumi və xüsusi sözlər C) törəmə sözlər; D) alınma sözlər; E) qohum sözlər. 353.Azərbaycan dilinin özünəməxsus olan hər bir leksik vahidi necə adlanır? A) saf söz; B) hibrid söz; C) səs təqlidi sözlər; D) alınma sözlər; E) qohum sözlər 354.Tarixizmlər işlənmiş cərgəni tapın: A) koxa, darğa, nizə, dəbilqə, çarıq; B) molla, şeyx, sələmçi, əsən C) kollektiv, kotan, alt, dəstək D) nimdər, mərmi, qəlpə, məktəb E) saz, balaban, nizə, mədrəsə
355.Tıxmaq, zəvzək, boşboğaz, zırrama, acgöz, itil, sülənmək...... bu sözlər necə adlanır? A) vulqar sözlər; B)poetizmlər C) loru sözlər; D) ekzotik sözlər; E) varvarizmlər; 356.Dilçiliyin etimologiya şöbəsi nədən bəhs edir? A) sözün mənşəyindən; B) sözün yazılışından; C) sözün səs tərkibindən; D) sözün quruluşundan; E) sözün tələffüzündən 357.Dilin lüğət tərkibindəki xüsusi sözləri öyrənən dilçilik sahəsi necə adlanır? A) onomalogiya; B) leksikologiya; C) semasiologiya; D) etimologiya; E) frazeologiya 358.Hər bir dilin öz daxili qayda- qanunları əsasında yaranıb, müəyyən səs, yaxud səs kompleksinə və mənaya malik olan dil vahidi necə adlanır? A) söz;
B)fonem; C) morfem; D) leksem; E) frazeoloji vahid 359.Söz nədir? A) müəyyən səs, yaxud səs kompleksinə və mənaya malik dil vahidi; B) müəyyən dilin qanunuları əsasında yaranan dil vahidi; C) müəyyən səs kompleksinə malik dil vahidi; D) müəyyən mənaya malik dil vahidi; E) müəyyən səs, yaxud səs kompleksinə malik dil vahidi 360.Ədəbi dildə işlənə bilir, ədəbi dildən çıxıb yalnız dialektlərdə işlənə bilir və dildən tamamilə çıxa bilir. Bu xüsusiyyətlər hansı sözlərə aiddir? A) Alınma sözlərə; B) yeni sözlərə; C) köhnəlmiş sözlərə; D) dialektlərə; E) terminlərə
A) XIII-XIV əsrlərdən; B) X əsrdən; C) XI-XII əsrlərdən; D) IX- Xəsrlərdən E) X-XI əsrlərdən. 362.Cəmiyyət və kainata aid əşya, hadisə, əlamət və s. anlayışların adını bildirib dildə çox işlənən sözlər necə adlanır? A) ümumişlək sözlər; B) poetik sözlər; C) köhnəlmiş sözlər; D) neologizmlər; E) vulqar sözlər 363.Ümumişlək sözlərə aid xüsusiyyət hansı cərgədə verilmişdir? A) cəmiyyət və kainata aid əşya, hadisə və anlayışların adını bildirir B) yüksək obrazlılıq və emosionallıq ifadə edir C) fəal şəkildə istifadədən qalır D) dildə yeni yaranır, yaxud dilə yenicə daxil olur E) kobud və qeyri- ədbi mənalar ifadə edir 364.Mənşəcə başqa dilə mənsub olub hər hansı bir xalqın məişətini, onun adət-ənənəsini, milli xüsusiyyətlərini göstərən leksik vahidlər necə adlanır? A) ekzotik sözlər; B) varvarizmlər; C) arqo sözlər; D) jarqon sözlər E) poetik sözlər. 365.Ə qoduq, mənim üstümə şeşeələnirsən?! Cümləsində işarələnmiş söz nədir? A) vülqarizm; B) dialektizm; C) varvarizm; D) neologizm; E) arxaizm 366.Dilin hansı səviyyəsində dəyişmələr daha qabarıqdır? A) leksikologiya; B) morfologiya; C) sintaksis; D)frazeologiya E) fonologiya. 367.Söz kökünə aid xüsusiyyətlərdən biri səhv verilmişdir. A) müstəqil işlənə bilmir; B) sözün əsasını təşkil edir; C) sabit qalır, dəyişmir; D) müstəqil mənaya malik olur; E) müxtəlif şəkilçiləri qəbul edə bilir. 368.Şəkilçilərə aid xüsusiyyətlərdən biri düzdür A) Müstəqil mənaya malik olmur; B) sözün əsasını təşkil edir; C) kökün tələbinə görə dəyişmir; D) müstəqil işlənir; E) kökün əvvəlinə artırılır 369.Müstəqil mənasına, morfoloji əlamətinə və sintaktik roluna görə qruplaşan sözlər necə adlanır? A) nitq hissələri; B) dialektlər; C) fonetik vahidlər; D) terminlər; E) sənət- peşə sözlər 370.İmamqulu, Gəncə, Xəzər, Alabaş, Oğlaq, Tələbə Elmi Cəmiyyəti sözləri Leksikologiyanın hansı şöbəsinə aiddir? A) Onomastika B) semasiologiya C) Frazeologiya D) Leksikoqrafiya E)derivatologiya 371. Dildə işlənən söz və sabit söz birləşmələrini izah edir: A) İzahlı lüğətlər B)Ensiklopedik lüğətlər C)Termin lüğətlər D)Etimoloji lüğətlər E) Orfoqrafik lüğətlər 372. Ədəbi dilin hansı üslubunda terminlər çox işlədilir? A)Elmi üslubda B)İctimai-publisistik üslubda C)Bədii üslubda D)Rəsmi üslubda E)Epistolyar üslubda 373 . “Azərbaycan Respublikası dövlət dilinin işlənilməsini, qorunmasını və inkişafını təmin edir” müddəası Azərbaycan Respublikasının Qanununda birinci maddənin neçənci bəndində verilmişdir. A) 1.3
B) 1.2 C) 1.4
D) 1.5 E)1.6
A) Yunanıstanda B) Misirdə C) Hindistanda D) Çində E) Romada
A) natiqlik haqqında elm B) danışıqda aydınlıq C) danışıqda yığcamlıq D) nitqdə düzgünlük E) niqtqdə səlislik 376. Bunlardan biri natiqlik sənətinin nəzəriyyəsindən bəhs edir. A) Ritorika B) Poetika C) Estetika D) Məntiq E) Etika
A)E.ə. V-IV əsrlərdən B)E.ə. VI-V əsrlərdən C)E.ə. VII-VI əsrlərdən D)E.ə. VIII-VII əsrlərdən E)E.ə. IX-VIII əsrlərdən
A) Sözün mənası nitqi bəzəmək deməkdir. B)Nitqin mövzusu və ya nitq məzmununu düşünüb tapmaq deməkdir. C)Çıxışdan əvvəl mətni bir neçə dəfə xatırlamaq, fikrindən keçirmək deməkdir. D)Çıxışın özü , danışdığın dili yüksək səviyyədə bilkməklə, şifahi nitqin ustalıqla ifadəsi, özünə nəzarət deməkdir. E) Çıxışın mətnindən və xarakterindən, nitq janrından asılı olaraq əsas müddəaları yerləşdirə bilməkdir. 379.Ritorikanın memoria hissəsi nə tələb edir? A) Çıxışdan əvvəl mətni bir neçə dəfə xatırlamağı, mətni fikrindən keçirməyi B) nitqi bəzəməyi C)Çıxışın mətnindən və xarakterindən, nitq janrından asılı olaraq əsas müddəaları yerləşdirməyi D)Nitqin mövzusu və ya nitq məzmununu düşünüb tapmağı E)Çıxışın özü , danışdığın dili yüksək səviyyədə bilkməklə, şifahi nitqin ustalıqla ifadəsini, özünə nəzarəti. 380.12 kitabdan ibarət olan “Natiqin təhsili (formalaşması) haqqında”əsər kimə məxsusdir? A) M.Kvintiliana B) Y.Sezara C) Demosfenə D)Aristifana E) Sokrata 381. Bu məşhur kəlamın müəllifi kimdir? “Təbabət üç nəhəngin çiynində dayanır: bitki, bıçaq, söz! “. A) Hippokrat B) Demokrit C) Aristotel D) Siseron E) Ibn Sina 382. Loqoqraflar kim idi ? 1 - Hüquqi təhsil almış adamlar idi, xüsusi muzdla nitqlər yazırdılar. 2 - Vəkillər idi, məhkəmədə müttəhimi müdafiə edirdi.
383. Bunlardan biri Qədim Yunanıstanda natiqlik sənətinin inkişafına təsir göstərən səbəblərdəndir. 1 - Solon qanunları 2 - Fəlsəfə elminin inkişafı, solon qanunları 3 - Tarix elminin inkişafı, siyasət, tarix 4 - Siyasət, iqtisadiyyat 5 - İqtisadiyyatın inkişafı, Solon qanunları A) 1 B) 2, 3 C) 3, 4 D) 4, 5 E) 1, 2, 3 2
A) Həzrəti Əli B)Məhəmməd Peyğəmbər (ə.s.) C)Xəlil ibn Əhməd Əli Fəraidi D)Əbu Əli ibn Sina E)Mahmud Kaşqalı 385.Aristotelin “Ritorika” əsəri neçə hissədən ibarətdir? A) 3
B) 2 C)4
D)5 E)6
A) M.V.Lomonosovun B)A.P.Çexov C)M.E.Saltıkov Şedrin D)F.M.Dostoyevcki E) L.Tolstoy
1 - H. Əliyev 2 - M. V. Lomonosov 3 – Aristotel 4 - Sədi Şirazi 5 - M. F. Axundov A) 3, 4, 2, 5, 1 B) 1, 2, 3, 4, 5 C) 3, 2, 4, 5, 1 D) 4, 3, 5, 1, 2 E) 3, 5, 2, 4, 1
1 - Aristotel 2 - Demosfen 3 - Kvintilian 4 - Sıseron A) 1, 2, 4, 3 B) 4, 1, 2, 3 C) 3, 2, 1, 4 D) 2, 4, 3, 1 E) 2, 1, 3, 4 389. Natiqləri yaşadıqları dövrə görə ardıcıl düzün. 1 - M. F. Axundzadə 2 - Aristotel 3 - N. Gəncəvi 4 - Kvintilian A) 2, 4, 3, 1 B) 2, 1, 3, 4 C) 4, 1, 2, 3 D) 3, 2, 1, 4 E) 1, 4, 3, 4 390.“Əqli çox olan adamın sözü az olar; hər bir adam öz dilinin altında gizlənər; düşün, daşın, sonra danış” ibrətamiz fikirlər kimə məxsusdur? A) Həzrəti Əli B) Əbu Əli ibn Sina C)Xəlil ibn Əhməd Əli Fəraidi D) Məhəmməd Peyğəmbər (ə.s.) E)Əbu Reyhan Biruni 391.Natiqlik sənətinə yüksək qiymət verən əsər “Əxlaqi Nasiri”n müəllifi kimdir? A) Nəsrəddin Tusi <Yüklə 1,06 Mb. Dostları ilə paylaş:
|