Azərbaycan Dillər Universitetinin Filologiya və jurnalistika fakültəsində

Azərbaycan Dillər Universitetinin Filologiya və jurnalistika fakültəsində

“Dilçiliyə giriş” fənni üzrə dövlət imtahan

Sualları

1. 
   “Dilçiliyə giriş” fənninin obyekti, predmeti, məqsəd və vəzifələri
   
2. 
   Fənnin əsas tədqiqat metodları (müqayisəli, müqayisəli-tarixi, tipoloji, deksriptiv, riyazi-statistik və s.)
   
3. 
   Dilçiliyin başqa elmlərlə (fəlsəfə, ədəbiyyat, tarix, coğrafiya, fiziologiya, informasiya nəzəriyyəsi, riyaziyyat, semiotika, psixologiya, sosiologiya və s.) əlaqəsi
   
4. 
   Dilçiliyin sahə və ya şöbələri
   
5. 
   Dilin təbiəti və mahiyyəti haqqında
   
6. 
   Dilin funksiyaları: kommunikativ, koqnitiv (idrakı), nominativ, ekspressiv-emotiv və s.
   
7. 
   Dilin mənşəyinə dair nəzəriyyələr: səs təqlidi, nida, sosial razılaşma, əmək nəzəriyyəsi və s.
   
8. 
   Qədim dilçilik məktəbləri: Hind-çin, yunan-roma və ərəb dilçilikləri
   
9. 
   Por-Royal qrammatikası (K.Lanslo, A.Arno)
   
10. 
    Tarixi-müqayisəli dilçilik məktəbi (H.Paul, F.Bopp, Y.Qrimm, R.Rask, A.X.Vostokov, M.Kaşğari).
    
11. 
    Sosioloji dilçilik (F. de Sössür)
    
12. 
    Strukturalizm cərəyanı və əsas struktur dilçilik məktəbləri: Praqa funksional dilçiliyi, Danimarka qlossematikası və Amerika deskriptivizmi
    
13. 
    Dil işarələr sistemi kimi
    
14. 
    Sistem-struktur anlayışları haqqında
    
15. 
    F. de Sössürün dixotomiyası: dil-nitq (danışıq), daxili-xarici dilçilik, diaxron-sinxron dilçilik, dil vahidləri arasında sintaqmatik-paradiqmatik münasibətlər
    
16. 
    Dil səviyyələri (fonoloji, morfoloji, leksik, sintaktik) və səviyyələrarası əlaqələrin xarakteri
    
17. 
    Fonetika və fonologiya. Fonologiya fonetikanın tərkib hissəsi kimi
    
18. 
    Fonem nəzəriyyəsinin tarixinə dair
    
19. 
    Sinharmonizm (ahəng qanunu)
    
20. 
    Morfem nəzəriyyəsi. Morfem elementar mənalı dil vahidi kimi
    
21. 
    Morfonologiya
    
22. 
    Sinonimlik, antonimlik və çoxmənalılıq (polisemiya)
    
23. 
    Dilin lüğət tərkibinin zənginləşməsinin mənbə və yolları
    
24. 
    Frazeologiya. Frazemlərin növləri: frazeoloji birləşmələr, frazeoloji uyuşmalar, frazeoloji qovuşmalar və frazeoloji ifadələr
    
25. 
    Söz birləşməsi və cümlə (cümlə-söyləm münasibətləri)
    
26. 
    Sintaqm anlayışı: cümlənin sintaqmatik üzvlənməsi
    
27. 
    Dillərarası əlaqələr: divergensiya və konvergensiya
    
28. 
    Linqvistik tipologiya: dil universaliləri
    
29. 
    Dillərin genealoji təsnifi
    
30. 
    Dillərin tipoloji (morfoloji) təsnifi
    
31. 
    Dillərin areal və funksional (sosioloji) təsnifatı
    
32. 
    Dil ailələri və dil tiplər
    
33. 
    Bilinqvizm məsələləri
    
34. 
    Yazı, inkişaf mərhələləri və onun əsas növləri
    
35. 
    Əlifba və onun növləri
    
36. 
    Orfoqrafiya. Orfoqrafiya prinsipləri
    
37. 
    Təbii və süni dillər
    
38. 
    Əsas və köməkçi sözlər
    
39. 
    Arxaizm və tarixizmlər
    
40. 
    Neologizmlər və internasionalizmlər (beynəlmiləl)
    
41. 
    Qrammatik kateqoriyalar və qrammatik vasitələr
    
42. 
    Konversiya və onun söz yaradıcılığında rolu
    
43. 
    Picin və kreol dillər
    
44. 
    Beynəlxalq və regional dillər
    
45. 
    Omonim, omofon, omoqraf və omoformalar
    
46. 
    Tətbiqi dilçiliyin sahələri: dilöyrətmə, tərcümə, lüğətçilik, əlifba, kompüter dilçiliyi
    
47. 
    Dillərin morfoloji tipləri: kök, aqqlütinativ, flektiv və inkorporlaşan dillər
    
48. 
    Leksikoqrafiya (lüğətçilik). Lüğətlərin növləri
    
49. 
    Cümlənin (söyləmin) kommunikativ tipləri (nəqli, sual, əmr)
    
50. 
    Ədəbi dil və dialekt. Ədəbi dil və milli dil variantları
    

Ümumi dilçilik kafedrasının müdiri f.e.d., prof. A.Y.Məmmədov