Maddi aktivlər
|
Qeyri-maddi aktivlər
|
Fiziki mövcudluğu var
|
Fiziki mövcudluğu olmur
|
Məsrəfləri asanlıqla müəyyənləşdir və qiymətləndirmək mümkündür
|
Qeyri-maddi aktivlər üçün xərcləri müəyyən etmək daha çox çətindir
|
Fiziki varlığı ilə əlaqədar asanlıqla nağda çevrilirlər (likvidliyi yüksəkdir)
|
Bazarda satmaq və ya nağda çevirmək asan deyil (likvidlik aşağıdır)
|
(cədvəl 2, maddi və qeyri-maddi aktivlər arasında əsas fərqlər)
Mühasibat uçotunu təşkil etmək, hesabat tərtib etmək, habelə torpaq, tikili və avadanlıqların tərkibini təhlil etmək üçün məqsədli təyinatından və istehsal prosesindəki rolundan asılı olaraq onların növləri üzrə qruplaşdırılması olduqca vacibdir. Bu cür qruplaşdırma amortizasiyanın və həmçinin məhsulun maya dəyərinin düzgün hesablanmasını təmin etməyə imkan verir.
Müəssisələr qeyri-maddi aktivləri yarada və ya əldə edə bilərlər. Məsələn, bir şirkət müştərilərinin bir poçt siyahısını və ya patent yarada bilər. Hər hansı bir bzines qeyri-maddi aktiv yaratdıqda, prosesdən yaranan xərcləri silə bilər, məsələn, patent ərizəsi verilməsi, vəkillə işəgötürən və digər müvafiq xərclər. Bundan əlavə, qeyri-maddi aktivi yaratmaq yolunda bütün xərclər xərclənir. Halbuki, bir şirkət tərəfindən yaradılan qeyri-maddi aktivlər balansda görünmür və qeydiyyata alınmış dəyər yoxdur. Buna görə, bir şirkət satın alındıqda, tez-tez alış qiyməti balansdakı aktivlərin balans dəyərindən artıqdır. Satınalma şirkəti öz balansında qeyri-maddi aktiv kimi ödənilən mükafatı qeyd edir.
Qeyri-maddi aktivlər həmçinin faydalı istifadə müddətinə görə aşağıdakı kimi təsnif edilir:
Qeyri-müəyyən dövr: aktiv üzərində müəssisə üçün xalis pul vəsaitləri daxilolmalarının yaranması gözlənilən dövr üçün nəzərdə tutulmayan heç bir məhdudiyyət.
Sonlu istifadı müddəti: müəssisəyə məhdud bir faydalılıq dövrü.
Dostları ilə paylaş: |
