Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti (unec)

Azerbaycan ve Türkiye’de Eğitsel Sosyal Yazılım Kullanılabilirliği

Eğitsel sosyal yazılımların kullanımı ile birlikte eğitimin temel aktörleri olan öğrenci, öğretmen, kurumlar farklı biçimlerde etkilenecektir. Çalışmanın bu son bölümünde; eğitsel sosyal yazılımlar için gerekli altyapıya sahip olduğu görülen Azerbaycan ve Türkiye için, sahip oldukları altyapı da dikkate alınarak ne gibi avantajlar elde edebilecekleri ve karşılaşabilecekleri potansiyel sorunlar tartışılmıştır.

Öğrenciler Üzerindeki Etkileri: Eğitsel sosyal yazılımların en önemli avantajları öğrenciler üzerinde etkili olmaktadır. Azerbaycan ve Türkiye, sahip oldukları internet altyapısı ve sosyal medya kullanım istatistiklerine göre; nüfusunun büyük oranda sosyal medya uygulamalarına aşina oldukları söylenebilir. Hali hazırda aşina oldukları sosyal yazılımların eğitim amaçlı kullanımı; hızlı adapte olabilecekleri, kullanmaktan keyif alacakları, böylelikle daha iyi performans sergileyebilecekleri öğrenme ortamları oluşturur. Sosyal medya kullanım amaçları ve sosyal medya kültürünü benimseme düzeyleri, bireylerin eğitim ortamlarında sosyal yazılım kullanımından elde edecekleri fayda düzeyini de belirleyecektir. Eğitim ortamları dışında da kullanabilme imkanı; öğrencilerin diğer öğrencilerle etkileşimine imkan vererek, farklı görüş ve düşünceleri takip etmelerini, işbirlikçi çalışma fırsatları ile kendilerini geliştirme fırsatları sunar. Ülkelerin internet hızı istatistiklerine göre geleneksel eğitimin ötesine geçmek adına metinsel içeriklerin yanı sıra, görsel ve işitsel içerikleri de kullanma imkanı her iki ülke için de geçerlidir. Böylelikle öğrencilerin eğitim ortamları ve ders içeriklerine olan ilgileri ve motivasyonları artacaktır.

Eğitsel sosyal yazılımların öğrenciler üzerinde potansiyel sorunlar oluşturabileceği de göz önüne alınmalıdır. Azerbaycan ve Türkiye’de hali hazırda sürdürülen eğitim ortamı kültürüne, yeni teknolojiler ve eğitim yaklaşımlarını adapte etmek, bu girişimlerin benimsenmesi ya da değişime yönelik direnç olarak karşılık bulabilir. Öğrencilerin teknolojilere olan aşinalığı, bu teknolojilerin gerektirdiği eğitsel yaklaşım ve pratiklere aşina oldukları anlamına gelmeyecektir. Bu nedenle öğrencilerin; işbirlikçi öğrenme ortamları, grup temelli çalışma, bilgi paylaşımı, kişisel sorumluluk alma ve kişisel motivasyon oluşturma gibi konularda deneyim kazanmalarına fırsat verilmelidir. Öğrencilerin birbirleriyle olan etkileşimine imkan veren sosyal yazılımlar öte yandan, gizlilik ve güvenlik konularında sorunlara neden olabilir. Eğitim ortamında yaşanabilecek siber zorbalıklar, fikri hakların suiistimal edilmesi, bilgi hırsızlığı gibi konularda öğrenciler sosyal medya ortamında sahip oldukları bilgi birikimlerini eğitim ortamının gereklilikleri düzeyinde geliştirmelidirler.

Öğretmenler Üzerindeki Etkileri: Eğitsel sosyal yazılımların etkilediği bir diğer temel aktör öğretmenlerdir. Sosyal yazılımlar öğretmenlere yenilikçi öğretme pratiklerini uygulama fırsatı verirken, zaman kazanımı, iyi uygulamalara kolay erişim gibi avantajları da beraberinde sunar. Resmi eğitim ortamı ile resmi olmayan eğitim ortamı arasındaki mesafeyi azaltan eğitsel sosyal yazılımlar; öğrenme, öğretme ve değerlendirme için geniş imkanlar oluşturur. Azerbaycan ve Türkiye’deki nüfus oranları ve sosyal medya kullanımları incelendiğinde, özellikle 45 yaş ve altındaki nüfusun sosyal yazılımlara daha vakıf olduğu gözlenmektedir. Bu istatistikten hareketle yeni nesil eğitimcileri her iki ülkede de eğitsel sosyal yazılımları benimseme ve uygulama potansiyeli yüksektir.

Eğitsel sosyal yazılımın öğretmenleri zorlayıcı sonuçları da olabilir. Eğitsel sosyal yazılımların oluşturacağı kültür şoku öğrencilerden çok öğretmenleri etkileyecektir. Kurumsal yapı ve esneklik içermeyen prosedür ve talimatlara uygun olarak hazırlanan eğitim müfredatları ve öğretme yaklaşımlarının yeni teknolojilerin gelmesiyle birlikte yeniden ele alınması ve revize edilmesinde sorunlar yaşamak mümkündür. Öğretmenler kendilerinden çok daha iyi bilgi sahibi olan öğrencilere nazaran eğitsel sosyal yazılım ortamlarında içerik başta olmak üzere öğretme ortamındaki etkilerini kaybedebilirler. Öğrencilerin yeni yaklaşımları daha hızlı benimsemesi ve bilgiye erişimleri ve bilgi gereksinimlerinin değişmesi, öğretme yaklaşımlarından beklentilerini dolayısıyla öğretmen üzerindeki baskıları artırabilir. Son olarak öğretmenler tarafından sunulan içerik ve materyallerin kullanım hakları, gizlilik ve güvenlik sorunları da potansiyel problemlerden biri olarak görülmelidir. Azerbaycan ve Türkiye’de internet ve sosyal medyanın eğitsel amaçlı kullanımı konularında kurumsal desteğin artırılması, fikri ve mülki hakların korunması, gizlilik ve güvenlik politikalarının oluşturulması, yeni teknolojilere uyumlu öğretme yaklaşımlarının öğretmenlere aktarılması bu konuda karşılaşılabilecek temel sorunların önüne geçecektir.