Azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti (unec)
Yüklə 3,39 Mb.
|
| Anahtar Kelimeler: Azerbaycan, Türkiye, Yükseköğretim, Kalite, Akreditasyon, İnovasyon
GİRİŞ Dünyada bugün bayrağı ayrı, toprağı ayrı, devleti ayrı olduğu halde aslında aynı köklerden gelen bazı milletler vardır. Tarihin tanıdığı en eski milletlerden olan Türk milleti bunların başında gelir. Nitekim Azerbaycan ve Türkiye bilindiği üzere “iki devlet tek millettir”. Her iki ülkenin dili, dini, tarihi, kültürü birdir. Bu durum her iki ülkenin kaderini ve geleceğini birbirine yakın ve bağlı hale getirmektedir. Bu yakınlık dolayısıyla iki ülke her alanda işbirliği içinde olmak durumundadır. Ancak bu işbirlikleri salt siyasi, iktisadi, ticari boyutlarla sınırlı diplomatik ilişkiler düzeyinde olmaktan ötedir ve öyle de olmalıdır. Tüm diğer alanlarda olduğu gibi yükseköğretim alanı da her iki ülke için en önemli işbirliği ve paylaşım alanıdır. Bu çalışmanın amacı yükseköğretim alanında kalite, akreditasyon ve inovasyon konusunda yaşanan gelişmelerin paylaşılması, Türk Yükseköğretim Kurumlarının bilgi ve tecrübelerinin müştereken değerlendirilmesinden hareketle öneriler getirilmesidir. Bu doğrultuda YÖK, YÖKAK uygulamalarından bahsedilecek, özellikle Sakarya Üniversitesi’nin yapmış olduğu inovasyonlardan örnekler verilecek, yine Sakarya Üniversitesi’nin kalite ve akreditasyon yolculuğundan söz edilecektir. Burada akla hemen şu soru gelebilir, neden Türkiye, neden Sakarya? Elbette dünyanın diğer ülkelerinden uygulamalar ve örnekler sunulabilir. Neden Türkiye sorusunun en kısa cevabı biraz önce ifade edildiği üzere iki ülke arasındaki yakınlık ve benzerliktir. Örneklerin ve uygulamaların denk olması önemlidir. Diğer türlüsü gerçekçi ve faydalı olmaz. Adaptasyon süreci uzun ve meşakkatli olur. Dolayısıyla adaptasyon maliyetini arttırır, uygulama başarısını düşürür. Bu nedenle öneriler, örnek uygulamalar Türkiye’den olmalıdır. Diğer yandan Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi ile Sakarya Üniversitesi iki ülke arasında yirmi yılı aşkın süredir karşılıklı etkili ilişkiler içinde kalabilen iki yükseköğretim kurumudur. Bu iki üniversite arasındaki ilişki akademik işbirliğinden çok daha ileri, çok daha güçlü, çok daha eski bir ilişkidir. Birçok alanda Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi Sakarya Üniversitesi’nin Azerbaycan’daki şubesi, Sakarya Üniversitesi de Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi’nin Türkiye’deki şubesi gibidir denebilir. Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesinin yöneticileri, akademik ve idari personeli çok defa Sakarya Üniversitesine gelip kurumu yakından tanıma, işleyişi görme, süreçleri izleme, faaliyetleri gözlemleme fırsatı bulmuşlardır. Bu görevlendirmelerin kimi kısa süreli kimi ise uzun süreli olmuştur. Uzun süre kalan öğretim elemanları derslere girmişler, toplantılara katılmışlar, proje, yayın, kongre vb. bilimsel etkinliklerde yer almışlar, kütüphaneden yemekhaneye kampüsün tüm imkânlarından yararlanmışlar, sadece öğrenci ve öğretim üyeleriyle sınırlı değil şehirde de kalıcı dostluklar kurarak, tarihi ve kültürel zenginlikleri gözlemleyerek buradan ayrılmışlardır. Aynı şekilde Sakarya Üniversitesi personeli de Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi’ne çok uzun süredir gidip gelmektedir. Sadece gidip gelmekle kalmamakta çeşitli düzeylerde ve sürelerde uzun süreli görevler yapmaktadırlar (örneğin dekanlık, rektör danışmanlığı, öğretim üyeliği, daire başkanlığı vb. uzun süreli görevler…). Sakarya üniversitesinin geliştirdiği bazı yazılım ve uygulamaların Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi’ne adapte edildiği ve halen kullanıldığı bilinmektedir. Bugüne kadar ortaklaşa birçok program yapılmış, bir dizi kongre, konferans, sempozyum yapılmış, seminerler verilmiştir. Ortak bilimsel yayınlar yapılmıştır. Diğer yandan Azerbaycan’dan çok sayıda öğrenci Sakarya Üniversitesi’ne gelmekte, lisans ve lisansüstü düzeyde öğrenim görmektedir. Özellikle lisansüstü öğrenim için gelen bu öğrencilerin önemli bir kısmı Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi’nden mezundur. Diğer yandan Sakarya’da lisansüstü öğrenim gören Azerbaycanlı öğrencilerimiz genellikle Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi’nde öğretim elemanı olarak vazife yapmaktadırlar. Bunlardan doktorasını tamamlayanların Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi başta olmak üzere ülkelerinde önemli akademik ve idari görevlere geldikleri görülmektedir. Tüm bu anlatılanlar ve bunların nedeni daha önce de vurgulandığı üzere Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi ile Sakarya Üniversitesinin iki ülke arasında ilişkilerinin çok eskiye dayanmasıdır. Bu ilişki akademik işbirliğinden çok daha ileri, çok daha güçlü bir ilişkidir. Dolayısıyla bu iki ülkenin iki üniversitesi uzun süredir hikâyelerini paylaşarak birbirine destek olmaya devam etmektedir. Bu çalışma bu zincirin küçük bir halkası, bu paylaşımın devamı karar ve ısrarıdır. Bu çalışma yükseköğretimde “kalite”, “akreditasyon” ve “inovasyon” olmak üzere üç anahtar kavram üzerine kurgulanmıştır. Bu üç anahtar kavram son yıllarda yaşamın hemen her alanında artan bir öneme, kalıcı bir etkiye ve yayılımcı bir eğilime sahip özellikler arz etmektedir. Ülkelerin, toplumların, kurumların hatta bireylerin rekabet potansiyeli ve bunun sürdürülebilirliği de yine bu anahtar kavramlar üzerinden analiz edilmek durumundadır. Artık herhangi bir yer, biçim veya düzeydeki rekabet mekanizmasının kilidi ancak bu üçlü anahtar tarafından açılabilmektedir. Daha açık bir ifadeyle artık kalitesiz hiçbir şey, akredite olmayan hiçbir şey, inovatif olmayan hiçbir şey ne rekabet edilebilir ne de sürdürülebilirdir. Üstelik bilim ve teknolojinin en üst düzeyde izlendiği, tartışıldığı, denendiği ve uygulandığı yükseköğretim kurumlarında bu kavramlar daha da kritik hale gelmektedir. Yükseköğretim kurumları artık tüm süreçlerini, yüksek nitelikli çalışanları ile birlikte, daha verimli ve etkili kaynak kullanımını sağlayacak şekilde örgütlemek ve yönetmek zorundadır. Şimdi bu kavramlar ve bunların yükseköğretim alanındaki yansımaları Türkiye ile Sakarya Üniversitesi üzerinden analiz edilerek Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi için genel bir değerlendirmesi yapılacaktır. KALİTE Kalite kavramı esasen değerli bir özellik, biçim, nitelik anlamına gelen "qualitas" sözcüğüyle ilk olarak Çiçero tarafından kullanılmıştır (Curelar, 2013: 34). Kalite için “tanımlanamaz fakat ne olduğu bilinir” denir. Kalitenin bir düşünce veya madde olmadığını savunan bu felsefi görüşün yanı sıra bugüne kadar üzerinde anlaşılmış kesin bir tanımı olmamakla beraber bir çok yazar farklı açılardan kalite tanımı yapmaya çalışmıştır (https://www.etkinpatent.com/kalite-nedir/, 2019; Pounder, 1997:67): Kalite, ürünün müşteri tercihlerine uygunluğudur (Kuehn & Day, 1962). Kalite, ürünün sevkiyattan sonra toplumda neden olduğu en az zarardır (Taguchi, 1965). Kalite, ihtiyaçları karşılama yeteneğidir (Deming, 1968). Kalite, belli bir ürünün, belli bir müşterinin ihtiyacını karşılama derecesidir (Gilmore, 1974). Kalite, isteklere uygunluktur (Crosby, 1979). Kalite, kabul edilebilir bir maliyete sahip mükemmellik derecesidir (Broh, 1982). Kalite, belli bir ürünün, tasarım veya spesifikasyonlara uygunluk derecesidir (Feigenbaum, 1983). Kalite, ilk seferde doğrusunu yapmaktır (Price, 1985). Kalite, kullanıma uygunluktur (Juran, 1988). Kalite, insan gereksinimlerinin karşılanması ve hatta aşılmasıdır (Kano, 1993). Kalite ile ilgili farklı kurum ve kuruluşların yapmış olduğu tanımlara bakılacak olursa: Amerikan Kalite Kontrol Derneği (ASQC): Bir mal ya da hizmetin belirli bir ihtiyacı karşılayabilme yeteneklerini ortaya koyan özelliklerinin tümüdür. Avrupa Kalite Kontrol Organizasyonu (EOQC): Belirli bir malın veya hizmetin, tüketicinin isteklerine uygunluk derecesidir. Alman Standartlar Enstitüsü (DIN): Bir ürünün öngörülen ve şart koşulan ihtiyaçlara uyum yeteneğidir. Japon Sanayi Standartları Komitesi (JIS): Ürün ya da hizmeti en ekonomik bir şekilde üreten ve tüketici isteklerine cevap veren bir üretim sistemidir. TSE (TS-ISO 9005): Bir ürün yada hizmetin belirlenen veya olabilecek ihtiyaçları karşılama yeteneğine dayanan özelliklerin toplamıdır. Tanımlardan da anlaşılacağı üzere kalite genellikle günlük hayatta kullanılanın aksine sadece pahalı veya lüks anlamlarında kullanılan bir kavram değildir. Daha ziyade nitelikle ilgilidir. Beklentilere, ihtiyaçlara, isteklere, koşullara, kullanıma uygunluk durumunu ifade etmektedir. Kısa zamanda, en düşük maliyetlerle en yüksek tatmin gücüne sahip olma derecesine veya yeteneğine işaret eder. Tasarım ve sunumun mükemmelliğine, eksiksizliğine ilişkin çağrışımlar yapar. Rekabet avantajına veya üstünlüğüne vurgu yapar. Hata, kusur, gecikme, israf, verimsizlik, yetersizlik, memnuniyetsizlik gibi kavramlarla bağdaşmaz, bilakis bunların düşmanıdır. Yüklə 3,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|